Giri houdt goed stand

Na vijf ronden in het ‘Norway Chess Tournament heeft Magnus Carlsen nog altijd de leiding in handen. Hij voegde twee remises toe aan zijn totaal, waaronder één in de vijfde ronde tegen onze landgenoot Anish Giri. De Nederlander kwam vrijdag, in de vierde ronde, remise overeen met Levon Aronian en hield vandaag de wereldkampioen met zwart keurig in bedwang. Vrijdag gaf louter remises te zien, maar vandaag viel er heel wat meer te beleven. De rustdag van zaterdag heeft sommige spelers kennelijk goed gedaan want er werd fier op winst gespeeld. Zo maakte de Indiër Pentala Harikrishna gehakt van de Chinees Li Chao. Ook Veselin Topalov ging door de stelling van de Benoni-achtige stelling van Nils Grandelius heen.

De partij tussen Giri en Aronian werd een partij met een soort déjà vu. De stelling die ontstond hadden ze pas geleden al een keer tegen elkaar gehad, maar dan beiden met de andere kleur! Daarbij had Aronian (ook al met de andere kleur) ermee verloren van Nakamura. Een reden te meer voor de Armeniër om het systeem dan maar eens met zwart te gaan proberen. Hij bracht ook een nieuwtje en hoewel de stelling daarna er een moment problematisch uitzag, bleek dat het toch allemaal niet zoveel voor Giri opleverde.
Sterker nog: op een gegeven moment zat onze landgenoot in een stelling met een geïsoleerde pion te kijken die mogelijk zwak kon worden. Maar als er aan de verste horizon gevaar dreigt, is Giri op zijn post! Hij neutraliseerde op een slimme manier alle mogelijke pogingen van zwart om er meer uit te halen en binnen de kortste keren had ‘Mr Equalizer’, zoals hij in de wandelgangen soms denigrerend genoemd wordt, het halve puntje bijna op zak. Een nauwkeurige zet restte hem nog en die vond hij ook.

De uitslagen van ronde 4:

Op de rustdag bleek dat Carlsen als bekende Noor behoorlijk wat plichtplegingen had. Op de site is er een hele fotorapportage gemaakt van wat er allemaal heeft plaatsgevonden.

Giri zal de rustdag heel wat relaxter doorgebracht hebben. Maar met zwart aantreden tegen de wereldkampioen levert altijd een gezonde spanning op, mag ik aannemen. In elk geval koos Neerlands nummer een variantje in het Spaans waarmee hij Carlsen aardig mee verraste. Die wist nagenoeg niets uit de opening te halen. Na verloop van tijd hadden beide spelers een hele zwik zwakke pionnen en het kon ook niet anders dan dat er heel wat tegen elkaar geruild ging worden. Dat gebeurde ook. Er restte een eindspel met voor ieder een toren en een paard met elk vier pionnen. Toen Giri een pion opgaf, bleek hij perfect uitgerekend te hebben dat Carlsen een geforceerde zetherhaling niet meer uit de weg kon gaan.

Voorlopig staat Carlsen nog op ‘plus twee’ en daarmee voert hij het klassement aan. Giri heeft na zijn overwinning in de eerste ronde en zijn nul in de tweede nog altijd 50%. Maar hij heeft Carlsen, Vachier-Lagrave, Aronian en Kramnik al gehad. Volop kansen om een sprong in het klassement te gaan maken!

De uitslagen van ronde 5:

De stand na vijf ronden:

ANALYSES

RONDE 4
De analyses via de viewer:

Giri, A. – Aronian, L.
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 Le7

5. Lf4
Vandaag de dag is dit een van de meest populaire voortzettingen in het Klassiek Damegambiet.
5…O-O 6. e3 Pbd7 7. c5
En ook dit dichtschuiven van de stelling behoort tot de mode.
7…c6 8. h3 b6 9. b4 a5 10. a3 h6 11. Ld3 La6 12. O-O

Grappig is dat Giri en Aronian dezelfde stelling een maand geleden (in het Kandidatentoernooi) ook al tegen elkaar op het bord hadden, maar dan met de andere kleur! Pikant detail is dat Aronian met wit hiermee verloor van Nakamura, ook al niet zo lang geleden.
12…Dc8 Bij de Zuerich Chess Rapid Challenge vervolgde Nakamura met 12…Lxd3 13. Dxd3 en dan pas 13…Dc8
13. Tb1 axb4 14. axb4

14…Db7
Dit is dan de nieuwe zet. 14…Lxd3 15. Dxd3 kwam dus voor in Giri-Aronian, 2016 en ook in Van Wely-Aronian, 2012.
15. b5
Deze actie moet Aronian (en zijn team) ongetwijfeld ook geanalyseerd hebben (tenzij hij … Db7 achter het bord heeft bedacht, hetgeen mij vrij onwaarschijnlijk lijkt).
15…cxb5 16. Pxb5 Tfc8 17. Pe5 Pxe5 18. Lxe5 Tc6

Zwart staat met zijn dame op b7 een beetje in een ‘vis a vis’ met de witte toren op b1. Maar voorlopig heeft zwart alles onder controle.
19. De2 Pd7 20. Lg3 Dc8
Nu pion b6 goed gedekt is, gaat de zwarte dame eindelijk eens uit de vuurlijn van wits toren.
21. e4

Dus gooit wit het over een andere boeg. Hij bezit nog altijd meer ruimte en dan lijkt het openen van het centrum een aardig idee. Natuurlijk moet hij rekening houden met het slaan van zwart op c5.
21…Pf6
Het punt d5 moet worden gedekt. Nu zou 21…bxc5? op grote bezwaren stuiten: 22. exd5 (terugnemen op d5 faalt nu op verlies van de loper op e7). 22…Tb6 23. Pc7 en zwart is in grote problemen.
22. exd5 Pxd5 23. De4 Pf6 24. Df3

24…Lb7 Opnieuw is interessant wat Giri nu gepland zou hebben op 24…bxc5 Er is een tactisch grapje met 25. Pa7!? Txa7 26. Tb8 waarmee wit de dame tegen een toren, licht stuk en een pion zou veroveren. Zwart heeft volgens mij echter nauwelijks problemen na 26…Pd5 27. Tc1 Ta8 28. Txc8+ Taxc8 met een houdbare stelling. Toch kan ik me voorstellen dat Aronian hier liever niet op in wil gaan.
25. cxb6
De Nederlander had kennelijk geen zin om nog meer complicaties in de stelling te houden. Maar misschien kon de Rijswijker de druk op de ketel houden met 25. Le5 Want na 25…bxc5 26. Lxf6 Lxf6 27. Le4 is de zwarte stelling toch een beetje in ongerede geraakt.
25…Txb6 26. De2 Dc6 27. f3 Pd5

Nu heeft zwart al zijn problemen opgelost. Wit zit met een geisoleerde pion op d4 en aanvalskansen heeft hij daar nauwelijks voor. Hij zal dus omzichtig moeten verdedigen.
28. Tbc1 Dd7 29. Pc7
Het paard op b5 was wat verdwaald, maar de ruil van diverse stukken speelt alleen zwart in de kaart.
29…Tc8 30. Pxd5 Lxd5 31. Kh2 Ld6 32. Txc8+ Dxc8 33. Lxd6 Txd6 34. Tb1 Dd8

Pion d4 begint nu echt zwak te worden, dus Giri moet enorm gaan oppassen. Het verdedigen van lastige stelling is hem wel toevertrouwd!
35. De5!
Een uitstekend antwoord! Als zwart op de zwakte van pion d4 wil spelen, moet hij alle zware stukken op het bord houden. Maar dan geeft zijn onderste rij wat problemen. Vandaar de volgende actie:
35…Tb6 36. Txb6 Dxb6 37. Le4
Heel goed: in een dame-eindspel is zwarts voordeel slechts marginaal.
37…f6 38. Df4 Lxe4 39. Dxe4 Kf7 40. Df4 h5 41. h4 Ke7 42. De4 Dc7+ 43. Kh3 Kf7 44. d5

Tja als je dan ook de geïsoleerde pion mag oplossen, verdwijnen alle eventuele moeilijkheden als sneeuw voor de zon.
44…Dd7 44…e5?! 45. Df5 is natuurlijk nooit beter voor zwart.
45. dxe6+ Dxe6+

46. Kg3
Opmerkelijk genoeg accepteert Giri opnieuw een geïsoleerde pion in het pionneneindspel. Ook 46. Dxe6+ Kxe6 47. g4 lijkt mij remise, maar hier moet wit nog erg op zijn tellen passen.
46…Dxe4 47. fxe4 g5
Staat gelijk met het accepteren van remise. Na 47…Ke6 48. Kf4 g6 49. Kf3! Ke5 50. Ke3 valt er ook niets te halen voor zwart.
48. hxg5 fxg5 49. Kf3
Hier gaven de speler elkaar een hand. Er valt inderdaad voor niemand meer eer aan te behalen.
1/2-1/2

RONDE 5

De analyses via de viewer:

Carlsen, Magnus – Giri, Anish
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. d3 b5 6. Lb3 Lc5

Het valt me op dat Giri, als hij met zwart tegen Carlsen moet, een systeem uitkiest, dat Carlsen zelf ook met zwart ooit gespeeld heeft. Is het de tactiek van de nog jonge Kasparov, toen die met 5-0 achterkwam in zijn eerste WK-tweekamp tegen Karpov. Die liet de wereldkampioen ook ’tegen zichzelf spelen’ door openingsvarianten te kiezen die hij met verwisselde kleuren op het bord had.
7. Pc3
Uiteraard had Carlsen deze stelling ook met de witte kleur een keer te bestrijden gekregen.
7…d6
was de partij Prodjevic-Carlsen, 2013. Die ging verder met 7…O-O 8. Pd5 Pxd5 9. Lxd5 hetgeen de partij Carlsen-Aronian, 2012 was en door wit gewonnen werd.
8. Pd5 h6

9. c3
Hiermee wijkt Carlsen af van het spel van zijn tegenstander, toen hij zelf met zwart zat te spelen.
9…O-O 10. O-O Tb8 11. Te1
Wit maakt zich op voor de opmars d3-d4.
11…La7

12. Le3
Maar nu zwart tijd heeft verloren, ruilt hij die loper af. Dat is eigenlijk een klein succesje voor zwart. Normaal staat die loper binnen de keten (op e7) en dat kan in sommige stelling een slecht stuk worden. Wel helpt hij bij het verdedigen van de koningsstelling. Maar een eventuele koningsaanval voor wit zit er niet echt in, dus besluit Carlsen om maar afstand te doen van dit potentiële aanvalsstuk.
12…Lxe3 13. Txe3 Pa5 14. Lc2 c5

Giri heeft zich geschikt opgesteld. Pionnen zoveel mogelijk op zwart, centrum onder controle.
15. b4
Carlsen probeert er iets van te maken.
15…cxb4 Ik zie eerlijk gezegd ook niet wat er tegen 15…Pc6 zou kunnen zijn of het moet 16. Lb3 zijn. Misschien beviel het Giri niet dat wit nog altijd een licht initiatief heeft na 16…Le6 17. Pxf6+ Dxf6 18. Lxe6 Dxe6 19. d4
16. Pxb4 Slechter is 16. cxb4?! wegens 16…Pc6 17. Dd2 (zie analysediagram)

17…Lg4! en zwart lijkt veld d4 in handen te krijgen.
16…Dc7 17. Dd2 Pc6 18. Pxc6 Dxc6 19. h3 Le6 20. d4
Wit moet nu tot actie overgaan want anders zou hij problemen krijgen met pion c3.
20…Dc7 21. Lb3 Tfe8 22. Lxe6 Txe6 23. a4 exd4

24. Dxd4
Gedwongen anders zou pion e4 gaan hangen. De pionnenstructuur voor beide speler is ernstig verzwakt. Pion d6 en pion b5 zijn potentiële doelwitten voor wit. De pionnen op c3 maar ook a4 en/of e4 kunnen door zwart onder schot genomen worden. Vermoedelijk heeft Giri gedacht dat al deze potentiële zwaktes tegen elkaar geliquideerd zouden worden, zodat hij nauwelijks verliesgevaar zou lopen.
24…bxa4 25. Dxa4 Tbe8 26. Dxa6 Txe4

Het bovengenoemde scenario is bijna bewaarheid geworden. Aan beide kanten zijn twee pionnen verdwenen. Blijft over de zwakte op c3 tegen de zwakte op d6. Daar valt in de praktijk nauwelijks zaken mee te doen.
27. Txe4 Txe4 28. Dd3 Te8 Een afschuwelijke vergissing zou 28…Tc4?? zijn. Wit wint met 29. Ta8+ omdat de zwarte koning geen ‘luchtgat’ heeft.
29. Pd4 d5
Zo wordt c3 min of meer gefixeerd.
30. Pf5 Df4 31. g3 De4 32. Td1 Dxd3 33. Txd3

De dames eraf, dat maakt het nog heel overzichtelijk!
33…Kf8 34. f3 Ta8 35. g4

35…Ta3
Misschien kon hij een pion geven om dat ‘vervelende’ paard op f5 te verdrijven: 35…g6 36. Pxh6 Kg7 37. g5 Ph5 en het lijkt me dat zwart zonder meer genoeg compensatie heeft, maar ik kan me ook voorstellen dat een speler zich tegen de wereldkampioen niet inlaat op een dergelijke afwikkeling.
Er lijkt me ook niets mis met 35…Ta2
36. Kf2 h5 37. Ke3 Op 37. g5 heeft zwart 37…Pe8 38. Pe3 Pc7 klaarliggen met gelijkspel.
37…g6 38. Pd4 hxg4 39. hxg4

39…Pd7
Een belangrijk moment: Giri geeft tijdelijk pion d5 in de zekerheid dat hij een min of meer geforceerde herhaling van zetten kan afdwingen. Het is mij niet helemaal duidelijk waarom Giri hier geen 39…Ke7 speelde. Misschien 40. g5 Pe8 41. Pc6+ Maar dan is 41…Ke6 42. Pb4 Pc7 ook geen probleem voor zwart.
40. Pb5 Wit kon ook ‘doormodderen’ met 40. Pc2 Tb3 41. Kd4 Tb5 maar het is en het blijft remise.
40…Tb3 41. Txd5
Dat is dus een pion, maar…
41…Pb6 42. Tc5 Pa4 43. Tc8+ Kg7

Tot deze stelling moet Giri het berekend hebben. Het paard op b5 kan niet weg en ook niet gedekt worden. Dus…
44. Tc4 Pb6 Vooral geen ‘geintjes’ gaan uithalen met 44…Pb2?? want dan wint wit wel! 45. Tb4 En het paard eindspel is verloren.
45. Tc5
Gedwongen. Maar dan volgt Nu kan 45. Tb4?? niet vanwege 45…Pd5+
45…Pa4 46. Tc4 Pb6 47. Tc5 Pa4 48. Tc4
En ongetwijfeld tandenknarsend zal Carlsen het zoveelste halfje tegen Giri in ontvangst hebben genomen.
1/2-1/2

Harikrishna, P. – Li, Chao b
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. f3 c5 4. d5 d6 5. e4 Lg7 6. Pe2 O-O 7. Pec3 e5 8. g4 h5 9. h3 Ph7 10. Le3 h4 11. Dd2 Lf6 12. Tg1 Lg5 13. Lxg5 Dxg5 14. Pb5 De7 15. g5 a6 16. P5c3 Pd7 17. Dg2 Kg7 18. Pd2 f6 19. gxf6+ Dxf6 20. Pd1 Tf7 21. Pf2 Pdf8 22. Pd3 b5 23. O-O-O g5

Dit is een bijzonder spannende stelling waarin beide partijen op aanval kunnen spelen. De Indiër nam hier het heft in handen met een spectaculair pionoffer.
24. f4! exf4 25. e5 Df5?

Dit lijkt me een lelijke fout. Wit krijgt een ‘dijk’ van een pion op e6 en daarmee lijkt de zwarte stelling onspeelbaar geworden. Na 25…dxe5 26. Pe4 Dh6 27. Pxe5 staat wit geweldig.
26. e6 f3 27. Dh2 27. Df2!?
27…Lxe6
Dat is dan de consequentie.
28. dxe6 Dxe6

In aanmerking komt ook 28…Pxe6 om in elk geval het paard in de strijd te werpen maar na 29. Dxd6 Pd4 30. De5+ verdwijnt ook zwarts compensatie.
29. Pf2 29. Te1 Dd7 30. Pe4 was nog sterker.
29…De3 29…Td8 zou na 30. Ld3 ook tot een vrijwel gewonnen stelling voor wit hebben geleid.
30. Pg4 Df4

Als de dames van het bord gaan, heeft wit alleen maar een technische klus te klaren. Dat lukt Harikrishna wel.
31. Dxf4 Txf4 32. Pxf3 bxc4 33. Pgh2 Pe6 34. Txd6 Pd4 35. Td7+ Kh8 36. Pe5 Pf8 37. Tf7 Te4 38. Txg5 Td8

Nu maakt hij het elegant af.
39. Txf8+! Txf8 40. Pg6+ Kg7 41. Pxf8+ Kxf8 42. Txc5 1-0

(De foto’s zijn genomen van de toernooiwebsite: Altibox Norway Chess/Joachim Steinbru)