WK-dames ondanks protesten al drie ronden onderweg
In Teheran, de hoofdstad van Iran, wordt momenteel het Wereldkampioenschap voor dames gespeeld. Er ging het nodige aan vooraf, voordat dit toernooi daadwerkelijk uit de startblokken schoot. Zo was daar de weigering van de huidige wereldkampioene, Yifang Hou, om mee te doen aan dit knock-outtoernooi met 64 spelers. Waarom ze hiervan af zag, laat ze weten in dit artikel.
Dan was er nog de rel rondom de hoofddoekjes. Er waren meerdere speelsters die zich zeer ongemakkelijk zouden voelen, als zij verplicht zouden worden om de traditionele Iraanse kledingdracht voor vrouwen zouden moeten dragen. Als u hier klikt treft u een overzicht aan met verwijzingen naar meerdere artikelen waarin dit aan de kaak wordt gesteld.
Maar uiteindelijk vonden toch meerdere topspeelsters de weg naar Teheran en verschenen er 64 speelsters aan de start die in korte knock-outmatches zullen gaan uitmaken wie de nieuwe wereldkampioene gaat worden. Yifan Hou zal dus haar titel kwijtraken aan de speelster die volgens haar het beste uit deze ‘loterij’ gaat komen. Het lijstje van speelsters met een rating boven 2500 ziet er zo uit:
Omdat het ratingverschil bij de eerste paar speelsters heel groot was in de eerste ronde, was ik vrij benieuwd hoe zij het ervan af brachten. Dus ik heb een aantal partijen bekeken. Verder was ik natuurlijk benieuwd hoe Sopiko Guramishvili, beter bekend als de echtgenote van Anish Giri, het ervan brengt. Het geeft toch een Nederlands tintje aan dit verder door buitenlanders gedomineerd toernooi.
Om met Sopiko te beginnen. Ze deed het erg goed. Met haar bescheiden rating van 2370 schakelde ze eerst IM Khademalsharieh (2452) uit. In de tweede ronde ging WGM Buksa (2300) er onderdoor totdat ze in de derde ronde haar meerdere moest erkennen in GM Harika (2539). In alle gevallen was er een barrage nodig voor Guramishvili.
Laten we nu maar eens kijken naar een paar partijen. Opmerkelijk is dat Wenjun Ju, de nummer één geplaatst, haar tegenstander uit de eerste ronde, tweemaal met een slechte loper op weet te zadelen, waar zij het goede paard in handen heeft.
Ju, Wenjun – Lane, Nancy L
1. d4 d5 2. Lf4 e6 3. e3 c5 4. c3 Pc6 5. Pf3 Pf6 6. Pbd2 Ld6 7. Lg3 O-O 8. Lb5 Pe4 9. Pxe4 dxe4 10. Pd2 f5
In deze stelling slaagt de witspeelster erin om het strategische voordeel van het goede paard tegen de slechte loper over te houden. Daartoe moeten de juiste stukken worden geruild. Ze begint daarom met
11. Lxc6! bxc6 12. Da4 Lxg3 13. hxg3
Het is gelukt: veel pionnen bij zwart staat op wit en het witte paard is nu superieur aan de loper op c8.
13…cxd4 14. cxd4 Ld7 15. Da3 Dc7 16. Pc4 Tab8 17. Tc1 Db7 18. O-O Le8 19. Tc2
Langzaam maar zeker versterkt wit haar stelling.
19…Dc7 20. Tfc1 g5
De zwartspeelster gaat op zoek naar tegenspel, maar raakt hiermee van de regen in de drup.
21. Pe5 Tb6 22. b4 Db7 23. Tc4 Tf6 24. Dc3 h5
25. Pxc6
Ju acht de tijd rijp om te gaan oogsten.
25…Lxc6 26. Txc6 Txb4
Dit verliest meteen. Het toreneindspel na 26…Txc6 27. Dxc6 Dxc6 28. Txc6 is natuurlijk ook kansloos.
27. d5!
Opent de lange diagonaal.
27…Tf8
27…Tf7 28. Tc8+ Kh7 29. Dh8+ Kg6 30. dxe6 Tg7 31. e7! is ook helemaal uit.
28. Tc7 1-0
Lane, Nancy L – Ju, Wenjun
1. d4 Pf6 2. Pf3 d5 3. e3 Lf5 4. Ld3 e6 5. O-O Ld6 6. b3 O-O 7. Lb2 Pbd7 8. Pbd2 a5 9. a4 Pe4 10. Pe5
Er is een ingewikkelde stelling ontstaan. Maar Ju toont opnieuw haar uitstekende positionele gevoel.
10…Pxd2 11. Dxd2 Lxd3 12. Dxd3 c6 13. f4?!
Dit zet weer een pion op de verkeerde kleur. Maar dat niet alleen, wit verzwakt het centrumveld e4 en daar maakt Ju mooi gebruik van. 13. Pxd7 Dxd7 14. e4 ligt meer voor de hand, hoewel zwart hier natuurlijk geen enkel probleem heeft.
13…Pf6 14. Tf3 Pe4
Vanaf dit moment is het thema opnieuw wanneer zwart haar loper voor het witte paard gaat geven. Dat kan meteen maar de zwartspeelster acht de tijd nog niet rijp daarvoor.
15. Taf1 f5 16. c4 De7 17. c5
Ja, nu wit nog meer pionnen op de kleur van haar loper gaat zetten, vraagt ze er ook om. Ik denk dat de Chinese de volgende ruil met groot plezier gespeeld zal hebben.
17…Lxe5! 18. fxe5
Wit zit met een ‘dood’ stuk op b2, het zwarte paard is oppermachtig. De vraag is nog even hoe zij verder moet komen.
18…g5
Zwart wil ruimte pakken op de koningsvleugel.
19. De2 g4 20. Tf4 Tf7 21. Lc1 Tg7 22. Ld2 Tg6 23. Le1 Th6 24. Lg3 De8 25. De1
Zwart gaat twee zware stukken op de h-lijn concentreren.
25…Dh5 26. Dd1 Pxg3 27. hxg3 Kh8!
Goed opgelet van zwart! Nu ging 27…Dh2+ niet zo goed vanwege 28. Kf2 Th3 en wit heeft 29. Txg4+! en het is gelijk!
28. De1?
Wit kan niets zinnigs bedenken, maar dit is meteen uit. 28. Kf2 Dh2 29. Tg1 Th3 was sowieso het idee voor zwart en daarmee komen de stukken binnen. Niettemin had wit dit wel moeten spelen. Want na 30. Ke2 Txg3 31. Tf2 moet zwart 31…Dh6 spelen en heeft dan vermoedelijk toch beslissend voordeel.
28…Dh2+ 29. Kf2 Th3
Daar is ie weer die horizontale penning.
30. Th1 Dxg3+
Opgegeven. Want na 30…Dxg3+ 31. Ke2 Dxe3+ 32. Kd1 Dxb3+ slaat zwart het halve bord eraf.
0-1
Een ronde daarna, kwam er al meteen een titanenstrijd tussen twee Chinese topdames. Ju maakte haar nieuwe status helemaal waar, zij versloeg oud-wereldkampioen Zhu Chen.
Zhu, Chen – Ju, Wenjun
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. f3 d5 5. a3 Lxc3+ 6. bxc3 O-O 7. cxd5 exd5 8. e3 Ph5 9. g4 Dh4+ 10. Kd2 Pg3 11. De1 Pxf1+ 12. Dxf1 f5 13. gxf5 Lxf5 14. c4 c5 15. Lb2 cxd4 16. Lxd4 Pc6 17.
Pe2 dxc4 18. Dg2 Lg6 19. Tac1 b5 20. f4 Pxd4 21. Pxd4 Tad8 22. Thf1 Df6 23. Dg1
Dit keer heeft wit een ‘sterk paard’ op d4. Zwarts loper op g6 is in deze open stelling veel sterker, maar belangrijker is dat wits koning natuurlijk vreselijk geëxponeerd staat. De zwartspeelster laat zien dat zij ook daar korte metten mee kan maken.
23…Da6! 24. Tc3 b4! 25. axb4 Da2+ 26. Kd1 Db1+
En opgegeven. Het is inderdaad helemaal uit. 26…Db1+ 27. Tc1 loopt mat. [ Na 27. Kd2 Txd4+! 28. exd4 Db2+ wint zwart een toren waarna wit ook mat gaat.] 27…Txd4+ 28. exd4 Dd3+ 29. Ke1 Te8+ 30. Kf2 Te2#
0-1
Een sterke speelster is ook Anna Muzychuk. Ziehier een aardige koningsaanval die zij op weet te zetten tegen Kashlinskaya.
Muzychuk, Anna – Kashlinskaya, Alina
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. O-O Pf6 5. d3 a6 6. c3 La7 7. Pbd2 O-O 8. h3 d6 9. Lb3 Ph5 10. Te1 Pf4 11. Pf1 Df6 12. Pg3 h5 13. d4 h4 14. Pf5! g6 15. Lxf4 gxf5 16. dxe5 dxe5 17. Lg5 Dg6 18. exf5 Lxf5 19. Dc1 Ld3
20. Pxh4
Hier was ook 20. Txe5! heel sterk. Na 20…Pxe5 21. Pxe5 De4 22. Pg4 komt wit over de zwarte velden binnen.
20…Dh5 21. Lf6 Kh7 22. Lc2 Lg6
Hier komt wit nog met een mooie zet.
23. Te4! Tae8
23…Lxe4 verliest na 24. Lxe4+ Kg8 25. g4 en de dame heeft geen velden meer.
24. Pf3 1-0
Er zijn nog meer oud-wereldkampioenen onder de deelneemsters. Eén daarvan is de Russin Alexandra Kosteniuk. Die overspeelt haar Oekraïnse crack Gaponenko.
Kosteniuk, Alexandra – Gaponenko, Inna
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 g6 5. c4 Lg7 6. Pc2 d6 7. Le2 f5 8. exf5 Lxf5 9. O-O Ph6 10. Pc3 O-O 11. Lg5 Lxc2 12. Dxc2 Pf5 13. De4 Db6 14. Tab1 Kh8 15. Pd5 Dd4
16. Dc2 De5 17. Dd2 Dd4 18. Dc1 Tac8 19. Ld2 Dh4 20. Lf4 e6 21. Pc3 De7 22. Te1 Pe5 23. b3 Df7 24. Pe4
Wit staat beter om twee redenen:
1) Hij bezit het loperpaar in een open stelling.
2) Hij heeft de betere pionnenstructuur. De groepjesregel lijkt hier van toepassing: zwart heeft drie groepjes pionnen tegen twee, waarbij de zwarte pionnen uiterst kwetsbaar zijn.
Maar de zwarte stukken staan redelijk actief en dat levert de zwartspeler het nodige tegenspel op. Ze ging echter flink de fout in.
24…d5? 25. Pg5 Df6
Dit maakt het wit gemakkelijk. Nu is 25…De7 ook geen lolletje. 26. Lf1! En de zwaktes beginnen zich te wreken.
26. Lxe5! Dxe5 27. Lf3 Dc3 28. Pxe6
Hiermee wint wit beslissend materiaal.
28…dxc4
Zwart legt zich neer bij het inleveren van een kwaliteit en een pion. De rest is simpel voor wit. 28…Tfe8 29. Lxd5 is ook kansloos.
29. Pxf8 Txf8 30. Dxc3 Lxc3 31. Tec1 Le5 32. Txc4 b6 33. Td1 Tf7 34. Te4 Lf6 35. Lg4 Kg7 36. Lxf5 gxf5 37. Tc4 Te7 38. Kf1 Kf7 39. Tdc1 Kg6 40. Tc7 1-0
Van Guramishvili wilde ik graag de volgende aardige partij laten zien:
Guramishvili, Sopiko – Khademalsharieh, Sarasadat
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. f3 c5 5. d5 O-O 6. e4 d6 7. Pge2 La5 8. Pg3 a6 9. Lf4 exd5 10. cxd5 b5 11. Le2 Pe8 12. O-O Pd7 13. Kh1 Tb8 14. Dc1 Pe5 15. Pd1 Pg6 16. Le3 Dc7 17. f4 f5 18. Pxf5 Lxf5 19. exf5 Pe7 20. g4 Pxd5 21. Lf3 Df7 22. Pf2 Pef6 23. Ph3 Pc7 24. Lg1 De8 25. Dc2 Kh8 26. Tad1 Td8 27. b3 Df7 28. a3 Lb6 29. Pg5 Dg8 30. Tfe1 Tfe8 31. b4 Txe1 32. Txe1 Df8 33. Da2 Td7
Wit heeft een voortreffelijke partij afgeleverd en na zwarts laatste zet 33… Td7 slaat Guramishvili haar slag.
34. Lc6! Te7 35. Txe7 Dxe7 36. Pf7+
Dit type zet leidt vaak tot stikmat, maar dat is hier niet het geval. Sopiko is uit op ander wild.
36…Kg8 37. Pxd6+ Kf8 38. Pc8!
Een mooie paardvork aan het eind!
1-0
En deze mocht er ook wezen:
Guramishvili, Sopiko – Khademalsharieh, Sarasadat
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. f3 Pc6 5. a3 Lxc3+ 6. bxc3 e5 7. e4 d6 8. Le3 O-O 9. Ld3 b6 10. Pe2 Pa5 11. Pg3 Pe8 12. O-O La6 13. De2 Dd7 14. f4 c5 15. Pf5 exd4 16. cxd4 Pb3 17. Tab1 cxd4 18. Txb3 dxe3 19. Dxe3 Dc7 20. Kh1 Dc5 21. Dh3 g6 22. Le2 Dc7 23. Ph6+ Kg7 24. f5 De7 25. Pg4 Dg5 26. Tg3 Dd2 27. Ld3 Tc8 28. Dh4 Lxc4 29. Lxc4 Txc4
De strijd is al gestreden. Wit heeft al haar stukken geconcentreerd op de koningsvleugel en tegen dat geweld is niets opgewassen. Ze opent met haar volgende zet een belangrijke lijn:
30. fxg6! h6
Dat kan het niet zijn, maar er was al geen adequate verdediging meer. 30…hxg6 faalt op 31. Th3 en de invasie over de h-lijn is beslissend. En op 30…fxg6 wint 31. De7+ uiteraard.
31. Pe3
Een aardig zetje. Wit valt Tc4 aan en opent tegelijkertijd de g-lijn. Na 31. Pe3 en nu bijvoorbeeld 31…Tc5 is 32. De7! de allersterkste. Het mat valt niet meer te pareren.
1-0
Aan de volgende partij zal ze niet graag herinnerd worden, maar gezegd moet worden dat beide speelsters in hevige tijdnood waren, toen de vreemde zetten ons om de oren vlogen…
Buksa, Nataliya – Guramishvili, Sopiko
1. e4 d6 2. d4 Pf6 3. Pc3 g6 4. f4 Lg7 5. Pf3 O-O 6. Ld3 Pc6 7. O-O e5 8. fxe5 dxe5 9. d5 Pd4 10. Pxe5 Pxe4 11. Lxe4 Lxe5 12. Lf4 Lg7 13. Dd2 Te8 14. Tae1 Ld7 15. Ld3 Txe1 16. Txe1 Pf5 17. Pb5 Lxb5 18. Lxb5 Ld4+ 19. Kh1 Dxd5 20. c4 Dc5 21. b4 Db6 22. Ld7 Df6 23. Td1 Lc3 24. Dd3 Pg7 25. Lxc7 Lxb4 26. Dd5 Da6 27. Lb5 Dxa2 28. Dxb7 Tf8 29. Df3 a5 30. Le5 Dc2 31. Tf1 Pf5 32. h3 Ld6 33. Lxd6 Pxd6 34. Dd5 Pf5 35. Tf3 a4 36. Kh2 Ph4 37. Tg3 Pf5 38. Dd3 Df2 39. Tf3 Da7 40. Kh1 Pd4 41. Te3 Pe6 42. Da3 Ta8 43. Lc6 Tb8 44. Te1 Df2 45. De3 Dxe3 46. Txe3 Tb1+ 47. Kh2 Ta1 48. Ld5 Pf4 49. Lf3 Tc1 50. c5 Txc5 51. Te8+ Kg7 52. Ta8 Tc4 53. Ld1 Tc1 54. Lxa4 h5 55. h4 Pd3 56. Lb3 Pe5 57. Ld5 Pg4+ 58. Kg3 Pe3 59. Le4 Tc4 60. Kf3 Pg4 61. Ta3 f5 62. Ld5 Td4 63. La8 Kh6 64. Kg3 f4+ 65. Kf3 Pe5+ 66. Ke2 Tb4 67. Lf3 Tb2+ 68. Ke1 Tb1+ 69. Kf2 Tb2+ 70. Kg1 Pg4 71. Kf1 Tb1+ 72. Ke2 Th1 73. Ta4 Txh4 74. Txf4 Kg5 75. Ta4 Th2 76. Tb4 Pe5 77. Tb5 Kf6 78. Kf2 Th1 79. Tb6+ Kg7 80. Te6 Pd3+ 81. Kg3 g5 82. Le4 Pf4 83. Te5
Zwart staat een pion voor en probeert dit eindspel te winnen. Maar de remise valt eigenlijk niet te vermijden. Ze gaat echter in deze uitvluggerfase afschuwelijk de fout in:
83…Kh6?? 84. Ta5??
Laat een riante kans liggen. Met 84. Te7 had wit ineens een vol punt kunnen binnenhalen. Na 84…Pe2+ [ 84…Pg6 85. Te6] 85. Kf2 g4 86. Kxe2 is het resterende eindspel verloren omdat zwart de laatste witte pion niet kan afruilen.
84…Te1 85. Lf3 Te6 86. Tb5 Tf6 87. Tc5 Pd3 88. Ta5 h4+ 89. Kh3 Pf2+ 90. Kh2
Nog altijd heeft zwart het pionnetje meer, maar van veel waarde is het niet.
90…g4
Je moet toch wat…
91. Lxg4!
Wit wikkelt af naar het eindspel van toren en paard tegen toren dat theoretisch remise is.
91…Pxg4+ 92. Kh3 Pe3 93. Kxh4 Pxg2+
Daar is het dan. De strategie voor de verdedigende partij is niet al te moeilijk. Je kunt niet voorkomen dat je naar de rand wordt weggedreven, maar dan dien je de koning in het midden te houden en de toren zo ver
mogelijk aan de andere kant achter de vijandelijke koning te zetten.
94. Kg3 Pe3 95. Tb5 Pf5+ 96. Kg4 Kg6 97. Ta5 Pd6 98. Td5 Pe4 99. Te5 Pf2+ 100. Kg3 Pd3 101. Ta5 Tf1 102. Kg4 Kf6 103. Kg3 Pe5 104. Ta8 Kg5 105. Ta5 Kf5 106. Tb5 Tf3+ 107. Kg2 Tc3 108. Tb4 Pg4 109. Ta4 Kg5 110. Ta8 Pe3+ 111. Kf3 Pd5+ 112. Ke4 Pf6+ 113. Kd4 Tc1 114. Ta2 Td1+ 115. Ke5 Pg4+ 116. Ke4 Te1+ 117. Kf3 Te3+ 118. Kg2 Kh4 119. Ta4 Tc3 120. Ta2 Tb3 121. Ta4 Td3 122. Ta2 Tg3+
123. Kf1Dit is al behoorlijk link, maar het gaat net…
123…Pe3+ 124. Ke1 Tg1+ 125. Kf2 Tg2+
Wit aan zet: waarheen moet de witte koning?
126. Kxe3??
Het is weliswaar uitvluggeren, maar toch… 126. Ke1 zou in remise eindigen, want 126…Txa2 is pat. Er is geen enkele manier om vorderingen te boeken.
126…Txa2 1-0
Waarom speelt wit niet door? Misschien geeft zwart haar toren nog weg. Beste mensen, dit heeft toch niks meer met schaken te maken.
Wel begrijpelijk dat Yifang Hou niet aan dit knock-out toernooi wil meedoen. Bij de mannen wilde Karpov dat ook niet, toen hij niet langer als wereldkampioen tegen de winnaar van zo’n toernooi om de titel mocht spelen, maar moest meedoen.
Karpov tegen, ik meen, Anand was wel stuitend. Anand kon meteen na afloop aan de bak, terwijl Karpov zo fris als een hoentje was. Ik vind het zo slecht nog niet, zo’n toernooi, al raken we de charme van de ‘genummerde’ wereldkampioenen zo langzaamaan wel kwijt natuurlijk.
Dirk Jan ten Geuzendam heeft in Matten 2 hierover geschreven. Anand won dat WK knock-out toernooi in Groningen op 30 december 1997. Hij versloeg toen Adams in een beslissend vluggertje. Op 2 januari 1998 moest hij al weer in Genève tegen Karpov aantreden voor de W.K-match. Zijn vliegticket moest hij zelf maar regelen. Dat was iets teveel gevraagd van de FIDE. Tegen Karpov kwam Anand in de klassieke partijen tot 3 – 3, maar in de tiebreak ging hij ten onder. Als ik dit verslag in Matten lees, dan sta ik toch meer aan de kant van wereldkampioene Yifang Hou, die het over een loterij heeft. Maar als World Cup toernooi geeft het wel een speciale spanning met verrassingen. En toevallig werd de laatste World Cup winnaar Karjakin ook de uitdager van Carlsen door het kandidatentoernooi te winnen.