Toch anderhalve meter afstand houden aan het schaakbord
Het lijkt bijna ongemerkt voorbij te zijn gegaan, maar er is iets veranderd in het protocol veilig schaken van de KNSB. En dat ‘iets’ is bepaald geen detail. In eerdere protocollen was er sprake van een relatief soepele regeling. Spelers mochten gedurende de gehele partij dichter bij elkaar zitten.
De schaakbond spiegelde zich daarbij aan andere sporten. Als de betreffende spelers zich maar niet voorover bogen. Een belangrijk verschil met andere sporten, denk aan voetbal of hockey, is dat het fysieke contact bij die sporten over het algemeen kort duurt. Maar bij schaken is dat toch écht anders. En dat heeft nu dus verregaande consequenties.
Dat het bij schaken toegestaan was om gedurende enkele uren op veel kortere afstand in elkaars nabijheid te verkeren was natuurlijk opmerkelijk. De overheid herhaalde haar mantra ‘houd anderhalve meter afstand’ tot vervelens toe. Lastig puntje was natuurlijk wel dat diezelfde overheid ook lang niet altijd even consequent was en in de loop der tijd voor veel verwarring heeft gezorgd. En dan moet je temidden van deze onzekerheid als schaakbond roeien met de riemen die je hebt.
Men kwam na ongetwijfeld rijp beraad tot een protocol, wat als ik het goed heb begrepen ook is gekeurd door de overheid. Een schaakbord is vijftig tot zestig centimeter breed. Met de afstand van de gebogen ellebogen er bij kom je op een onderlinge afstand van ruwweg tachtig centimeter tot één meter. Maar dat mocht dus kennelijk van de instanties. Tussen de borden onderling en in de gangen moest er dan wel sprake zijn van een afstand van anderhalve meter. Of in de gangen zelfs drie meter bij tegemoetkomend ‘verkeer’. Het leek zo mooi bedacht.
De clubs zijn met deze regels in de hand aan de slag gegaan en probeerden er zo goed en zo kwaad als het kon het beste van te maken. Dat was een helse klus. Want plotseling bleken zalen veel te klein om alle spelers in te ‘huisvesten’. Maar op 2 september was het ineens helemaal anders. Nu moeten de spelers ook aan het bord anderhalve meter afstand van elkaar nemen. Behalve in de tijdnoodfase. In het laatste kwartier mogen de spelers weer dichter bij elkaar komen. U kunt het lezen bij de schaakbond. Download de pdf. De schaakbond zegt hierover:
“We begrijpen dat het bordschaak daardoor wat lastiger wordt, maar we vinden het belangrijk dat we zo veilig mogelijk kunnen blijven schaken.”
Veiligheid staat natuurlijk voorop. Maar ‘wat lastiger’ klinkt voor mij toch als een eufemisme. De planning die veel clubs hebben gemaakt kan de deur uit en ze moeten wellicht weer helemaal opnieuw beginnen. Het kan zelfs consequenties voor de competitie hebben. Ik heb al visioenen van twee borden tegenover elkaar. Of schakers die naar het bord wandelen, een zetje doen en dan weer afstand nemen. Op die manier is schaken dan toch weer een échte zweetsport. Enfin ieder moet voor zichzelf maar bepalen of dit nog wel zo leuk is.
Als bij voetbal een verdediger de hele wedstrijd in je nekt loopt te hijgen heb je ook 1,5 uur intensief contact. Daarbij zit veel meer lichamelijk contact dan bij schaken.
Het blijft natuurlijk appels met peren vergelijken, voetbal heeft het voordeel dat het buiten wordt gespeeld. Is de regel niet dat sporten binnen 1,5 m is toegestaan als dit voor de normale beoefening noodzakelijk is? Of geldt dat alleen bij buitensporten?
In de mailing van de bond lees ik : “We hebben vervolgens overwogen wat naar ons idee de kleinste aanpassing is. We vinden dat dat achterover leunen is. Dat stond al als advies in de eerste versie van het specifieke protocol voor schaken, en dat gaan we nu als gedragsnorm hanteren. Enige uitzondering is de tijdnoodfase, waarbij we er van uit gaan dat die normaal gesproken maximaal 15 minuten zal duren.” Lijkt vooralsnog dus nog wel mee te vallen.
Maar die eerste versie is nu dus achterhaald door het nieuwe protocol van 2 september. Dat kan nogal wat consequenties hebben voor een aantal verenigingen.
De mailing is van 7 september en zoals ik het lees een praktische uitwerking van het nieuwe protocol. Tekst is te vinden op schaakbond.nl
Beste Pipo Koeien,
De mailing heb ik niet gehad, maar in het protocol staat dit:
“Wij nemen dit advies over. We hebben het protocol aangepast, en hebben daarin opgenomen dat tijdens de partijen de 1,5 meter moet worden aangehouden. Alleen gedurende de tijdnoodfase kan dit korte tijd worden losgelaten.”
En een eindje verder:
“18 jaar en ouder
Trainingen en onderlinge partijen zijn gewoon mogelijk. De spelers dienen tijdens trainingen en partijen wel zoveel mogelijk 1,5 meter afstand te houden (behalve ten opzichte van kinderen t/m 12 jaar). Voorafgaand en na afloop van de partij gelden de regels voor de 1,5 meter samenleving.”
Het lijkt me dat je met een bord van 50 centimeter dan beide spelers wel heel lenig moeten zijn wil je met achterover leunen op anderhalve meter afstand komen. En wie gaat er enkele uren achterover geleund zitten?
Nogmaals: mailing is te vinden op schaakbond.nl
Ik heb de mailing nu ook gelezen. Ik kan niet anders concluderen dat de schaakbond zich gewoon heeft verkeken op de problematiek en nu er een draai aan probeert te geven. Ga jij maar eens uren achterover geleund zitten. Nog afgezien van eventuele nekklachten, hoe moet je achterover leunend ook nog naar het schaakbord kijken?
Dan nog kun je jezelf afvragen of er dan wel sprake is van voldoende afstand. Hoe controleer je of iedereen zich aan de regels houdt? Stel nu eens dat er problemen komen, wat is dan leidend? De tekst in de mailing (waarin met de eigen misser probeert te verhullen) of het protocol? Het lijkt me dat dit laatste de richtlijn is en juridische geldigheid heeft. Kortom: dit schuurt aan alle kanten.
Ik kan me, ook na lezing van de mailing van 7 september, er geen voorstelling van maken.
Om maar iets te noemen. Speler A heeft in de eerste fase nog een kwartier voor twintig zetten en mag dus al die tijd vooruit leunen. Als zijn tegenstander, B, blijft zitten, heeft B dat recht niet meer als hij na de eerste tijdcontrole in tijdnood komt.
En wat moet de wedstrijdleider doen, van alle partijen exact bijhouden hoe lang elke speler naar voren leunt? En hoe lang de tegenstander dan ook aan het bord zit?
En wat gebeurt er als het kwartiertje voorbij is en de spelers komen toch te dicht bij elkaar. Moet de wedstrijdleider de spelers de zaal uitsturen, of de gezondheidsautoriteiten inlichten? Of is de handhaving een zaak van een toevallig langskomende BOA?
Zie voor de situatie in Frankrijk (waar ik woon): www.echecs.asso.fr/Actus/12869/protocole.pdf. Iets praktischer, lijkt me, al zie ik al beren op de weg: Voor mijn club Limoges is het eerste wedstrijdweekend in Bordeaux – en dat is sind kort oranje gebied: alleen ernaartoe bij dringende reden.
Wat gebeurt er in een situatie als het eerste wedstrijdweekeinde? Als wordt verondersteld dat Limoges en Bordeaux voldoende ver van elkaar liggen (ruim 100 km?), wordt er dan voorgesteld om van speellocatie te verwisselen? Dat Limoges dan Bordeaux uitnodigt om in Limoges te komen spelen?
Nog geen idee. De afstand Limoges-Bordeaux is 225 km. De wedstrijden worden vanwege de afstanden in twee rondes per weekend afgewerkt, op een centrale plaats. Vaak spelen er dan acht teams tegelijk (uit verschillende poules), en daar moet je wel de ruimte voor hebben. Wij zitten in een poule met vier Parijse clubs; daar was al rekening mee gehouden. Er wordt dan gespeeld in Tours, voor niemand meer dan 400 km.
Er zal wel wat geïmproviseerd kunnen worden, maar de boel kan natuurlijk snel vastlopen. Tours ligt bijvoorbeeld vlak onder een ander risicogebied.
Voor toeschouwers is er ook een regel. Ze mogen wel komen, maar moeten dan “geplaceerd” worden (door wie?) en mogen niet rondlopen om de partijen te bekijken. Voor 99% van de toeschouwers heeft het dan geen enkel nut om te komen, schat ik. Barinkomsten zullen navenant dalen.
Opvallend is dat de schaakbond zélf heeft gekozen voor de maatregel van achterover leunen, waarbij men zich heeft laten inspireren door de regel in Noorwegen. Had men echter gekozen voor het Franse model van Frits, dan hadden de schakers mondkapjes moeten dragen.
Dus niet de Nederlandse overheid, niet het OMT, niet het RIVM, niet de NOC*NSF, maar de KNSB heeft besloten tot achterover leunen in plaats van mogelijke alternatieven zoals mondkapjes, spatschermen, etc.
Los van de vraag welke van deze maatregelen nu het beste (zouden kunnen) zijn, vind ik het merkwaardig dat de keuze is gemaakt door leken op het gebied van infecties en gezondheid.
Nog merkwaardiger is de keuze om eind oktober al te beginnen met de KNSB competitie. Je mag niet meespelen als je hoest, proest of snottert. Iets wat tijdens de herfst en wintermaanden veelvuldig voor zal komen. Leuk voor de teamleiders om op zaterdagochtend nog even snel 3 of 4 invallers te vinden. Waarom niet poules maken van 8 teams zodat je maar 7 rondes hebt en deze in 4 weekenden afwerken (zaterdag en zondag) in de warmere maanden maart, april en mei? Je weet dan ook meer over de status van de pandemie en of er nog steeds aanvullende maatregelen zijn.