Krantenrubriek 28 November 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Carlsens muisfout
Er is weer een Magnus Carlsen Tour begonnen, nog grootser dan de eerste. De nieuwe Champions Chess Tour is een serie van tien online toernooien met een prijzenfonds van 1,5 miljoen dollar. Het eerste is het Skilling Open. Geen echt open toernooi, want er doen alleen zestien uitgenodigde spelers mee, die een voorronde van vijftien rapidpartijen speelden, waarna de acht besten nu een knock-outtoernooi spelen. Skilling – de naam lijkt een amalgaam van skill en killing – is een Scandinavisch platform voor handel in aandelen.
Het begon zondag slecht voor Carlsen. Tegen Jan Nepomniatsjtsji maakte hij een muisfout. Hij had Db5+ willen doen, met een winnende aanval, maar zijn muisklik kwam niet op b5, maar op b4, waar Nepo de dame gratis kon wegslaan. Carlsen gaf meteen op.
Later zei hij dat hij snel moest opgeven, omdat hij bang was dat Nepo uit hoffelijkheid remise zou aanbieden. Ja, wat zou hij dan moeten doen als hij zelf ook hoffelijk wilde blijven? ‘Ik weiger uw remiseaanbod en geef de partij op’, klinkt hautain.
Toch hoorde ik dat eens in een snelschaaktoernooi in Hilversum met een mooi prijzengeld. Tegen de altijd eigenzinnige meester Dick van Geet bood ik remise aan, want er viel niets meer te beleven. „Nee, ik geef het op”, zei Dick. Remise kun je weigeren, opgave niet.
Hij legde uit dat hij met een remise net in finalegroep A zou komen, waar hij met zijn puntentotaal geen kans meer zou hebben op een mooie geldprijs, maar dat hij met een nul in groep B kwam, waar hij wel wat kon verdienen.
Zijn berekening ging bijna op. Groot was mijn voldoening toen bleek dat een paar mensen met het puntentotaal van Van Geet waren uitgeloot om toch naar groep A te gaan, waaronder Dick.
Ondanks zijn muisfout plaatste Carlsen zich makkelijk voor de tweede fase van Skilling. Anish Giri kwam ook bij de laatste acht, maar in de knock-outs werd hij donderdag uitgeschakeld door Carlsen.
Le Quang Liem – Maxime Vachier-Lagrave, voorronde Skilling Open 2020
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. g3 e5 7. Pb3 Le7 8. Lg5 Le6 9. f4 exf4 10. Lxf4 Pc6 11. Dd2 0-0 12. 0-0-0 Pe5 13. Pd4 Ld7 14. Kb1 Tc8 15. h3
Een traag begin van een pionnenopmars. Het gaat nog net, maar het positionele 15. Pf5 lijkt verkieslijk.
15…b5 16. a3 Db6 17. g4 b4 18. axb4 Dxb4 19. g5
Zwarts paard kan niet weg, want dan wint wit met 20. Pd5 Dxd2 21. Pxe7+ een stuk. Vachier-Lagrave komt met een paar krachtzetten.
19…Txc3 20. gxf6
Na 20. Dxc3 Dxc3 21. bxc3 Pxe4 heeft zwart ruim compensatie voor de kwaliteit.
20…Tb8 21. Pb3
Wit kon zich redden met de mooie zet 21. Pb5, maar Le had niet genoeg bedenktijd om dat te vinden. Na 21. Pb5 Lxb5 22. Dxc3 Dxc3 23. bxc3 Lxf6 zou het ongeveer gelijk staan.
21…Txb3 22. cxb3
Ook 22. Dxb4 T3xb4 is gunstig voor zwart.
22…Dxe4+ 23. Ka1
Wits beste kans was 23. Ld3. Na 23…Pxd3 24. Dxd3 Dxf4 25. Thf1 (er dreigde 25…Lf5) Dh4 26. fxe7 Dxe7 staat zwart beter, maar de strijd duurt voort.
23…Lxf6 24. Lg2
Met 24. Lxe5 kon wit nog vechten.
24…Pf3 25. De3
Dit verliest meteen, maar ook na 25. Lxf3 Dxf3 zou zwarts koningsaanval snel beslissen.
25…Dc2 Wit gaf op.
Partij in viewer:
Tata 2021 wordt tweede elitetoernooi voor schakers in coronatijd
Ongeduldig wachten de vrienden van het Tata Steel toernooi op het antwoord op een belangrijke vraag. Zal ondanks de coronabeperkingen in januari de 83ste aflevering van de klassieker plaatsvinden of wordt de lange, in 1938 begonnen traditie voor de tweede maal, na de winter 1944-’45, onderbroken?
Maandenlang vertoonde de toernooisite geen teken van leven tot deze week een bemoedigend bericht verscheen. In 2021 zullen veertien geïnviteerde deelnemers aan de grootmeestergroep aantreden in het vertrouwde dorpshuis De Moriaan in Wijk aan Zee. De inrichting van het toernooi wordt aangepast aan de voorschriften van het RIVM en de lokale autoriteiten.
Nadere details zijn nog niet bekend, al is het niet moeilijk te bedenken wat dit jaar anders zal zijn. De vier- en tienkampen voor amateurs gaan niet door en publiek zal niet of nauwelijks aanwezig zijn. Het zijn beperkingen waarmee een keer te leven valt. Wat telt is dat na de Norway Chess zeskamp in Stavanger Tata 2021 het tweede elitetoernooi in coronatijd zal zijn waarin de deelnemers elkaar met bord en stukken bestrijden.
Het ligt voor de hand dat Anish Giri en Magnus Carlsen andermaal tot de deelnemers zullen behoren. Deze week troffen zij elkaar in de knock-outfase van het Skilling-toernooi, de ouverture van de tweede online Champions Chess Tour. Giri deed zichzelf te kort door in twee sets van vier partijen nipt ten onder te gaan met 1,5-2,5 en 2-2. Wie weet wat gebeurd zou zijn als hij de eerste partij naar behoren had afgerond?
Carlsen – Giri, Rapid online 2020
1.d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 Lb4 5. cxd5 exd5 6. Lf4 Pe4 7. Tc1 Pc6 8. e3 g5 9. Lg3 h5 10. h4 Pxg3 11. fxg3 gxh4 12. Lb5
12 … Dd6
Streng afgekeurd door de computers, die 12 … hxg3 aanbevelen en van mening zijn dat wit nu groot voordeel had kunnen krijgen met 13. 0-0. Zowel na 13 … hxg3 als 13 … Ld7 is 14. Pe5 dan een sterk antwoord.
13. gxh4 Dg3+ 14. Kf1 Tg8 15. Tg1 Lxc3 16. Txc3 Ld7 17. Tc5 a6 18. La4 Dd6 19. Lxc6 Lxc6 20. Pe5 Lb5+ 21. Ke1?
Correct is 21. Kf2
21 … 0-0-0 22. Kd2
Nu blijkt het nadeel van de vorige zet. Met de koning op f2 is 22. Dxh5 f6 23. Df5+ Kb8 24. Pg6 mogelijk. Nu gaat deze variant niet op wegens 24 … Dg3+.
22 … Tde8 23. Dxh5 f6 24. Pf3 Dg3 25. Df5+ Kb8 26. Df4 Df2+ 27. Kc1
27 … Dxe3+?
Zwart wint na 27 … Le2! 28. Dxc7+ Kb8. Carlsen zei dat hij niet verrast was door Giri’s veilige dameruil. ‘Ik weet hoe hij speelt. Met weinig tijd op de klok kiest hij de simpele oplossing.’
28. Dxe3 Txe3 29. Te1 Txe1+ 30. Pxe1 Tg4 31. Txd5 Txh4
Dit gelijkstaande eindspel eindigde bij de 50ste zet in remise.
Partij in viewer:
Leo
Het is nu misschien schaakmat maar hij heeft het fantastisch gespeeld.
Dat staat op de rouwkaart van Leonardus Cornelis Marie Diepstraten, 1925-2020. Een toepasselijke tekst want Leo had een bijzonder leven waarin de schaaksport een belangrijke rol speelde.
Hij werkte op de financiële afdeling van de KRO en was in zijn vrije tijd voorzitter, penningmeester en secretaris van de omroepschaakvereniging. Het was nog een heel gepuzzel om teams op de been te krijgen want veel leden zaten bij het Radio Philharmonisch of andere orkesten en waren vaak onderweg. Landelijk was Leo actief voor de Nederlandse Bond voor correspondentieschakers (door internet heeft die discipline een gemene knauw gekregen). Hij was een van de oprichters van het Max Euwe Centrum in 1982 en bleef actief in diverse functies tot 2005. Zijn laatste functie daar was adviseur bibliotheekzaken en dat deed hij, verknocht aan boeken, met plezier en grote kennis. Hij schreef zelf ook veel: boekrecensies en verhandelingen over kunstzinnige of culturele onderwerpen. En boeken natuurlijk. Over zijn geliefde Lettisch gambiet (al gespeeld door de beroemde Italiaanse schaker Greco, 1600–1634); Vermaarde schaakcafés en hun illustere gasten (een fraai geïllustreerde reisgids langs veel klassieke gebouwen over de hele wereld waar gespeeld werd en wordt); Tweehonderdvijftig jaar correspondentieschaak in Nederland. Toen ik me wilde oriënteren voor Wij presenteren…. (6-delige serie over de geschiedenis en kracht van alle schaakstukken afzonderlijk, met medeauteur eindspelgrootmeester Yochanan Afek) ging ik natuurlijk bij Leo te rade. Hij had al kant en klare manuscripten op zolder liggen waar ik vrijelijk uit mocht citeren. Leo was ook lid van het Gilde van Schaakhistorici, een internationaal gezelschap dat wetenswaardigheden uitwisselde. Daarom begint de geschiedenis van de schaaksport voor Leo bij de voorlopers en dat dateert verder terug dan het jaar 500 in het standaardwerk de Schaak Encyclopedie van Golombek. De geschiedenis van de mens begint toch ook niet bij Homo Erectus zou je denken maar groot was onze vreugde toen ten tijde van het werken aan De Loper in 2013 een vondst werd gedaan bij opgravingen in het plaatsje Siirt in Turkije. Het betrof een bordspel van meer dan 5000 jaar oud met spelstukken als varkens, honden, piramides, witte en zwarte schelpen en dobbelstenen (dat klopt met gangbare theorieën dat ooit de zet werd bepaald door de dobbelsteen). Een persbericht kwam met de kop Mogelijk oudste bordspel ter wereld opgegraven.
Op 2 februari jl., zijn geboortedag, was er een groots feest voor Leo met al zijn familie. Meer dan honderd man, van vier verschillende generaties tot kraaiende baby’s aan toe. Leo liet de feestvreugde rustig over zich heen komen en vroeg of ik nog wat kon doen met enkele ongebruikte manuscripten zoals Vorstenschaak (over diverse hoogwaardigheidsbekleders die schaakten, zoals Napoleon) en Vrouwenschaak (over belangrijke schaaksters door alle tijden heen).
1.e4 e5 2.Pf3 f5
60 Jaar geleden, in de zestiger jaren, deed Leo mee aan een thematoernooi met deze beginzetten, het Lettisch gambiet. Een van zijn tegenstanders, Ernst Grobe, een expert in dat gambiet, nodigde hem later uit in zijn huis in de DDR. Hij vertelde er wel bij dat het hem aan van alles ontbrak waaronder voedsel, medicijnen, nylonkousen. Leo schrijft: ‘Na veel vieren en vijven besloot ik het erop te wagen en vroeg een visum aan. Aan de grens tussen Oost en West werd ik uit mijn auto gesleurd door de Volkspolizei. De Volkskrant werd direct beschlagnahmt en men brak mijn achterbank uit voor andere verdachte literatuur. Ik moest mij iedere dag bij de Polizei melden. Grobe gaf hij mij al zijn Lettische partijen en analyses mee. Aldus begon mijn verzameling gestalte te krijgen, honderden partijen met het Lettisch gespeeld tussen 1495 en 1900. (-) Heb ik van al dat verzamelen iets geleerd? Ik heb Deens geleerd om het boekje Lettisk Gambit van Andersen en Nielsen te kunnen lezen. Ik heb me redelijk bekwaamd in het Spaans en Russisch om de betreffende literatuur door te worstelen. Niet dat ik die talen alle perfect beheers maar ik kan er de weg in vinden.’ Aldus Leo in Schaakschakeringen oktober 1994. We volgen ter ere van Leo een historische partij uit 1955 tussen de beroemde jeugdspeler Bobby Fischer met wit en zijn tegenstander de Let Vik Pupols.
3.Pxe5 Df6 4.d4 d6 5.Pc4 fxe4 6.Pc3 Dg6 7.Pe3 Pf6 8.Lc4 c6 9.d5 Le7 10.a4 Pbd7 11.a5 Pe5 12.Le2 0-0 13.0-0 Ld7 14.Kh1 Kh8 15.Pc4 Pfg4 16.De1 Tf7 17.h3 Pf6 18.Pxe5 dxe5 19.Lc4 Tff8 20.Le3 Ph5 21.Kh2 Ld6 22.Lb3 Pf4 23.Lxf4 exf4 24.Dxe4 f3+ 25.g3 Lf5 26.Dh4 Tae8 27.Tae1 Le5 28.Db4 Dh6 29.h4 en zwart kon hier al direct winnen met 29…Lxg3+ omdat 30.Kxg3 Dg6+ of 30.fxg3 Dd2+ snel tot mat voert. Populs deed het wat langzamer en won op zet 44.
Ook Leo heeft menige partij met het Lettisch verloren en gewonnen.
Partij in viewer:
Iemand heel ver hiervandaan heeft aan mij gedacht, heeft iets in een doos gedaan en naar de post gebracht. De doos is met de trein gegaan, de trein ging door de nacht en vanmorgen kwam het aan. Wie had dat bedacht? Een aangepaste versie van het gedicht van Willem Wilmink en wie het bedacht had was Murray Chandler van Gambit Publications. En wat zat er in de doos? Twee boeken nl Graham Burgess An Idiot-proof-chess-opening repertoire (€ 24.30) en Martyn Kravtsiv 600 Modern Chess Puzzles (€ 23.50)
Om met het 2e boek te beginnen, de auteur stelt dat gevoel voor tactische situaties essentieel is om een goede schaker te worden. En dat gevoel kan men ontwikkelen door te oefenen. Deze Oekraïense grootmeester kan het weten als specialist in Blitz schaken. De stellingen zijn nieuw en verdeeld over thema’s.Eerst zo’n 70 opwarmertjes maar dan het echte werk met bv thema’s als Checkmate of Choice waarbij men kan kiezen tussen twee zetten. Bij Getting Tricky krijgt de lezer een hint maar niet bij de Eindspel Oefeningen. En dan volgen 45 harde noten om te kraken, moeilijk maar je kan natuurlijk bord en stukken erbij pakken.
Bij het slothoofdstuk Nachtmerrie zijn er geen aanwijzingen maar gelukkig volgen, als bij de andere hoofdstukken de oplossingen. Echt een boek om in deze bizarre tijden thuis vele uurtjes zoet te zijn. Graham Burgess heeft reeds vele voortreffelijke boeken op zijn naam staan, al meer dan vijfentwintig, waarbij vaak het oog gericht is op de clubspeler die zich wil verbeteren. Zo ook hier : zowel voor wit als voor zwart gaat het niet om lange varianten maar is het vooral de bedoeling dat de speler de strategische ideeën achter een opening begrijpt. En zo tijdens de partij zelf iets nieuws kan bedenken wat niet gelijk tot een catastrofe leidt.
Burgess pleit voor scherp agressief spel waarbij wordt symmetrie wordt vermeden en niet gelijk massaal wordt afgeruild. De openingen die hij daarvoor aanraadt zijn voor wit vooral de Engelse opening en voor zwart openingen als het Scandinavisch, het Slavisch en het aangenomen Damegambiet.Wie zich de principes van deze openingen eigen maakt met behulp van dit boek zal niet snel verrast worden door de zetten van zijn ( of haar ) tegenstander. En inderdaad, de (groot)meester heeft dit alles waarschijnlijk al onder de knie maar voor de gemiddelde clubspeler valt er nog veel te leren. Toch nog altijd de grootste categorie schakers!
Binnenkort komt een boek aan de orde over Russische grootmeesters uit de dagen van Olim die allemaal tegen de wereldtitel aanhingen. Als voorproefje een partij tussen twee van hen:
Bronstein – Keres, 1949 kampioenschap USSR
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0-0 Le7 6.Te1 b5 7.Lb3 0-0 8.c3 d6 9.h3 Pa5 10.Lc2 c5 11.d4 Dc7 12.Pbd2 Ld7 alles overbekend, de Spaanse Tsjigorin-variant. 13.Pf1 Pc4 14.Pg3 bekende paard manoeuvre Tfc8 15.Ld3 Pb6 16.Ph4 Lf8 alles “echt Spaans”: activiteiten op tegengestelde kanten. 17.f4! offert pion voor aanvals-kansen cxd 18.cxd exd 19.Pf3 Pc4 20.De2 ( 20.Pxd4 Dc5!) b4 21.e5! vrij baan voor de loper op d3 21..dxe 22.fxe Lb5! (Keres zoekt ook de tactiek: 23.exf6 Dxg3!) 23.Lg5 Pe8 24.Tc1 Da7 25.e6! f6 ( 25..fxe 26.Dxe6+ Kh8 (26..Df7 27.Lxh7+) 27.Df5) 26.e7! Dxe7 27.Lxh7+ een prachtige aanval van Bronstein 27..Kh8 28.Dd1 Pe3 29.Lxe3 dxe3 30.Lf2 e2 ( beter eerst toren-ruil) 31.Dd4!! dreigt mat en toren-winst en de sportieve Keres laat het laatste toe: 31..Txc1 32.Dh4+ Kg8 33.Dh7+ Kf7 34.Dh5+ Kg8 35.Lh7+ opgegeven ( 35..Kh8 36.Le4+ Kg8 37.Ld5+ Df7 38.Lxf7 mat)
Partij in viewer:
Ontevreden grootmeesters saboteren NK Internet met late terugtrekking
In de geschiedenis van de Nederlandse Schaakbond is er één constante: moppperende topspelers. Ook tegenwoordig hebben verschillende grootmeesters klachten over de bond. Dat kwam afgelopen zondag tot een uitbarsting toen vier topspelers die een vrijplaats hadden gekregen zich op het laatste moment terugtrokken voor het NK snelschaken op internet. Wat is er aan de hand?
Het NK Internetschaak was altijd alleen voor Nederlanders. Logisch, maar ditmaal had de bond om onbekende redenen besloten het open te stellen voor alle leden, ongeacht nationaliteit. Dat was van tevoren aangekondigd, maar het viel pas op toen de donderdag voor de finale een (niet heel sterke) Duitser een kwalificatietoernooi won. Dat wekte vragen op, waarop geen bevredigend antwoord kwam. Een ander irritatiepunt was dat bij de regels van het toernooi stond dat er in de finale ‘gebanterd’ moest worden. Dit houdt in dat een speler de partij gaat streamen (uitzenden op internet) en live commentaar geeft. Praten tijdens de partij is niet goed voor de concentratie , maar tijdens het toernooi bleek dat stil en geconcentreerd spelen toch toegestaan was. De bond had dus beter de term ‘streamen’ in plaats van ‘banteren’ kunnen gebruiken.
Jorden van Foreest en Roeland Pruijssers, die allebei een artikel op Schaaksite publiceerden met toelichting op hun terugtrekking, gaven ook nog wat andere probleempunten aan, die kort samengevat neerkwamen op “We zijn topspelers en dus ontevreden over de bond.” Jorden gaf wel toe dat de timing van zijn terugtrekking “allesbehalve optimaal” was. Dat lijkt me een understatement. Of zoals Richard Vedder in een reactie aangaf: “Afgelopen week hebben een paar honderd schakers gepoogd zich te kwalificeren voor een plek die tien man zomaar in de schoot geworpen hebben gekregen. En dan krijg je dit… “
Ook was het prijzengeld hoog (totaal 3950 euro) en daar had wel wat meer waardering voor geuit mogen worden. Er kunnen zeker dingen beter bij het toernooi, maar er was ruim de tijd om dat voor het toernooi te bespreken. Of vraag geen vrijplaats aan, mijn eigen keuze.
Het NK kreeg wel een waardige winnaar. Titelverdediger Benjamin Bok trok zich van de gebeurtenissen niets aan en won overtuigend al zijn matches: respectievelijk 2-0, 3-0, 4-0 en in de finale tegen Erik van den Doel 5-2. Hier twee fragmenten uit zijn partijen.
Vrolijk – Bok
13.Dxf3?
Als dit zou werken zou het beter zijn dan 13.gxf3. Helaas, dat doet het niet.
13…Lg4 14.Lxf6
Hier zal wit op gerekend hebben. Na 14…. Lxf3 15.Lxd8 wint hij een stuk.
14…Dd7!
Slaan is echter niet verplicht. Wit verliest zijn dame.
15.Lh4 Lxf3 16.gxf3 Le5 17.Tad1 a6 18.Pa3 Dh3 19.Lg3 Lxg3 20.hxg3 Tac8 21.Pc2 Tc6 0–1
Bok – Van den Doel
Zwart heeft een stuk geofferd voor een aanval en dreigt 28..Df1+. Wit is echter eerst.
28.Th5+ Kg8 29.Pf6+!
Het paard stond in de weg.
29…gxf6 30.Dh7+ Kf8 31.La3+! Te7 32.Dh8+ 1-0
Zwart verliest zijn dame: 32…Dg8 33.Lxe7+ Kxe7 34.Dxg8.
Partijen in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
Als de vrijdagkrant op de deurmat valt, zullen de meeste lezers niet als eerste de schaakrubriek onder de loep nemen. Toch kreeg ik vorige week een mailtje over een fout in het tweede diagram, voordat de krant in onze brievenbus lag. Het was niet het enige mailtje, maar er volgden er vele. Ook kwam er een aantal telefoontjes. In het diagram waarom het draaide was een witte pion op h6 vergeten. Daardoor stond zwart niet pat op zijn 33e zet, kon zijn h-pion nog een zet doen en kwam de mooie patcombinatie niet uit de verf. We plaatsen het gecorrigeerde diagram met de mooie oplossing.
Uit de partij Tal-Aaron. De partij ging verder met: 30. … Lxe4 31. Lxe4? Dxb2!! 32. Kxb2 a3! 33. Kxa3 pat.
Tussen de telefoontjes was er nog één die ging over de rubriek van een week eerder. In de enpassant-driezet 973 van Rudenko en Chepizhny werd gedacht dat er een tweede oplossing was. De witte zet 1. Le5 is echter geen sleutelzet, maar een verleiding. Het is inderdaad wel zo dat veld d6 wordt gedekt en er dus 2. c6 b5 3. Txb5 mat dreigt. Op de zetten 1. … Pe6 en 1. … Pc6 gaat het direct op de tweede zet al mat en dat geldt ook voor 1. … b5 2. cxb6 e.p. mat. Na 1. … Le3! krijgt wit de zwarte koning niet op tijd mat. De juiste en enige sleutelzet is 1. Tg5!
De zojuist genoemde ex-wereldkampioen Michal Tal werd de combinatie-grootmeester genoemd. Liet hij zich in de eerste alinea foppen, andersom fopte Tal veel meer.
Tal – Gipslis, Riga 1958.
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 a6 5. Pc3 b5 6. Ld3 Lb7 7. 0-0 Dc7 8. Te1 Pc6 9. Pxc6 Dxc6? (9. … dxc6 was noodzaak.) 10. a4 b4
Opgave: met welke mooie combinatiezet zette Tal de partij naar zijn hand? Volgende week het vervolg van deze partij.
