Krantenrubriek 5 December 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Dr. Nykterstein
Op het WK blitz van 2012 in de Kazachstaanse hoofdstad Astana voelde Magnus Carlsen zich miserabel. De eerste dag had hij voor zijn doen erg slecht gespeeld en de tweede dag begon niet veel beter. Hij bedacht een radicale oplossing. Tijdens een pauze tussen de partijen rende hij naar zijn hotelkamer, hij graaide een fles wodka uit de minibar en dronk er zoveel van als hij in een kwartier naar binnen kon krijgen.
Terug in de toernooizaal was hij een ander mens geworden. Hij was opgewekt en speelde snel en vol zelfvertrouwen. „Ik voelde me als een God”, zei hij later. Hij won acht partijen achter elkaar, net niet genoeg om nog wereldkampioen blitz te worden, maar goed genoeg voor de tweede plaats achter Alexander Grisjtsjoek.
Carlsen trok geen verkeerde conclusie uit zijn wederopstanding door wodka. Een paar jaar later zwoer hij de alcohol af en zijn internetnaam Dr. Drunkenstein veranderde hij in Dr. Nykterstein, Noors voor Nuchterstein.
Hij is nog steeds erg aangedaan als hij verliest. Tijdens het Skillingen Open werd aan sommige deelnemers gevraagd wat ze deden na een nederlaag. Carlsen zei: „Ik maak dingen kapot en dan ben ik het volgende uur bezig om ze weer heel te maken.”
Afgelopen maandag werd Carlsen 30 jaar. ’s Ochtends stuurde hij een foto van een waarlijk koninklijk verjaarsontbijt de wereld in. Hij was ergens aan zee op een geheime tropische locatie. De zon scheen, de zee was kalm, Carlsen glunderde.
Het was ook de beslissende tweede dag van de finale van het Skillingen Open. Zijn tegenstander was de Filippijnse Amerikaan Wesley So, die hem vorig jaar met hoge cijfers verpletterde in het WK Fischerandom, waar de plaats van de stukken in de beginstelling door loting wordt bepaald. Maar goed, dat was geen gewoon schaken.
De dag daarvoor hadden ze gelijk gespeeld. Op Carlsens verjaardag won So het Skillingen Open door Carlsen na vier rapidpartijen in een tiebreak van twee vluggertjes te verslaan. Hij verontschuldigde zich omdat hij Carlsens verjaarsfeest had bedorven en zei met bijna onverdraaglijke bescheidenheid dat hij eigenlijk alleen goede tegenstand had willen bieden.
Wesley So – Magnus Carlsen, Skilling Open finale 2020, rapid.
1. e4 c6 2. d4 d5 3. e5 c5 4. dxc5 e6 5. a3 Lxc5 6. Dg4 Pe7 7. Ld3 Pg6 8. Pf3 Pc6 9. 0-0 0-0 10. Dh5 Dc7 11. b4 Le7 12. Lb2 Ld7 13. Te1 Le8 14. Pc3 Dd7 15. Dh3 f6
Consequent, maar het had slecht af kunnen lopen.
16. exf6 Lxf6 17. Txe6 Pce7
Hier was 18. Tae1 vrijwel winnend geweest. Wit staat een pion voor, dus zwart heeft weinig anders dan 18…Lf7, maar dan kan wit op een prachtige manier winnend voordeel bereiken: 19. Txf6 Dxh3 20. Txg6 Dxf3 (er is niets beters) 21. Txg7+ Kxg7 22. Pxd5+ Kh6 23. Pxe7.
Ondanks zijn enorme materiële voorsprong staat zwart dan vrijwel verloren. Hij moet zijn dame teruggeven en dan heeft wit drie pionnen voor de kwaliteit. Maar wie kan zoiets vinden in een rapidpartij?
18. Lb5
Een ernstige fout, want nu kon zwart met 18…Pf4 19. Lxd7 Pxh3+ 20. gxh3 Lxd7 winnend voordeel bereiken.
18…Dc8 19. Txf6 Txf6 20. Dxc8 Txc8 21. Ld3 Pf4 22. Pe2 Pxe2+ 23. Lxe2 Te6 24. Ld3 Lg6 25. Pd4 Tb6 26. Te1 Kf7
Met 26…Lxd3 27. Txe7 Kf8 kon zwart nog een winstpoging doen.
27. Le2 Lxc2 28. Lg4 Tc4 29. Le2 Tc8 30. Lg4 Tc4 31. Le2 Tc8 Remise.
Partij in Viewer:
Carlsen buigt ‘als een blunderende oude man’ voor So
Goed nieuws voor hen die klagen dat Magnus Carlsen bijna altijd alles wint. De wereldkampioen, die afgelopen maandag 30 jaar werd, begon aan een nieuw decennium met een nederlaag tegen de Amerikaan Wesley So in de finale van het Skilling toernooi, het eerste onderdeel van de tweede online Champions Chess Tour. ‘Een verdiende nederlaag’, vond Carlsen. ‘Vandaag blunderde ik af en toe als een oude man.’
Als reden voor zijn wisselvallige spel had Carlsen kunnen aanvoeren dat het lastig was tijdens een verjaardagsvakantie in een zonnig oord de juiste concentratie op te brengen. Dat deed hij niet. Hij prees So als een formidabele schaker, die online misschien wel zijn lastigste tegenstander is: ‘Zijn enige zwakke punt is dat hij soms te defensief denkt. Maar met zijn begrip van het spel is niets mis.’
In twee sets van vier rapidpartijen ging het lang gelijk op. Na vier overwinningen over en weer in de eerste set, maakte Carlsen op de tweede dag bij een 1,5-1,5-stand een inschattingsfout. Vertrouwend op zijn vaardigheid in een blitz-tiebreak, ging hij met wit in de vierde partij akkoord met een strijdloze remise. Hij kwam bedrogen uit toen So de korte vluggertjesmatch met 1,5-0,5 won.
Het was So’s tweede grote succes in het online-tijdperk na zijn overwinning in het kampioenschap van de Verenigde Staten in oktober. Nadat hij de Heer had bedankt voor de assistentie verklaarde hij nederig dat hij Carlsen had getroffen op een van zijn mindere dagen: ‘Daarvan moet je profiteren. Op zijn goede dagen is hij onverslaanbaar.’
So – Carlsen, Rapid online
1.e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 e5 6. Pdb5 d6 7. Pd5 Pxd5 8. exd5 Pb8 9. Df3 a6 10. Da3
Deze curieuze, uit de praktijk bekende damemanoeuvre verraste Carlsen. Voor zijn volgende zetten gebruikte hij veel tijd.
10 … b6 11. Lg5! Le7 12. Lxe7 Kxe7 13. 0-0-0 Lb7 14. Pc3 Pd7 15. f4 Dc7 16. fxe5 Pxe5 17. Db4 h5
Bijna alle openingsproblemen heeft zwart opgelost behalve de positie van de koning in het midden van het bord. Zo gaat de ideale zet 17 … The8 niet wegens 18. Dh4+ en 19. Dxh5.
18. Le2 Kf8 19. Thf1 Te8 20. Tf5 h4 21. Tf4 Dd8 22. Kb1 Th6 23. Tdd4 h3 24. g3 Lc8 25. a4 Kg8 26. Tde4 Dc7 27. Th4 a5 28. Dd4 Txh4 29. Txh4
29 … Lf5
Opgejaagd door de achterstand op de klok begaat zwart een slordigheid. Na 29 … Dc5 staat het ongeveer gelijk.
30. Th5 Dc8
Carlsen hoopte nu op 31. Dh4? Pg6! 32. Dd4 (32. Dc4 Dxc4 33. Lxc4 Lg4) 32 … Txe2
31. Dxb6 Pg4?
Een grove blunder. Na 32 … Lg4 is nog niets verloren.
32. La6! Te1+ 33. Ka2 De8 34. Txf5 Pe3 35. Lb5 De7
Zwart geeft op.
Partij in Viewer:
De rubriek is om de week.
In de vorige eeuw wilde schrijver dezes in de schaakrubriek nog wel eens rond Sinterklaas aan het rijmen slaan. Maar sinds dit feest omgeven is met zinloze discussies en straatgevechten is de lust hiervoor mij vergaan. Daarbij komt de pandemie waardoor ook de gezellige avondjes ter gelegenheid van de Sint op de schaakclub met doorgeefschaak en andere spelletjes naar de Filistijnen zijn, om van de Tyriërs en de Moren maar te zwijgen. Maar naar Angelsaksisch gebruik kan het volgende boekje natuurlijk ook onder de kerstboom: De Schachkalender 2021 van uitgever Arno Nickel, Edition Marco, voor iedere schaker een must. Wie al een andere agenda heeft aangeschaft heeft hopelijk het bonnetje nog bewaard.
Zoals altijd weer keurig verzorgd als agenda maar ook verder heel interessante artikelen waarbij de actualiteit niet vergeten wordt bv in het artikel ChessBase schlägt Corona. Wie belangstelling heeft voor de geschiedenis van het schaken kan het hart ophalen met verhalen over grootheden uit de dagen van Olim zoals Paulsen die 130 jaar geleden overleed en vele schitterende partijen heeft nagelaten. Andere grote schakers die aan de orde komen zijn Hübner en Tarrasch, beiden vermaard als schaker maar zeker ook door hun geschriften en analyses. Bij iedere week staan de meer of minder beroemde schakers vermeld die in die week hun verjaardag vierden dan wel vieren. Altijd leuk, dit soort nutteloze kennis. Geen oog blijft droog bij het hartverscheurende verhaal van Wladimir Barski over het leven van Grigori Löwenfisch, gekenmerkt door armoede,waardoor hij zelfs op hoge leeftijd nog moest schnabbelen om te overleven. Natuurlijk kijk ik altijd uit naar de paring tabellen en ook in deze 38e jaargang van de Schachkalender zijn ze weer aanwezig, tot en met 16 spelers. Ook een interessant verhaal over de TV-serie The Big Bang Theory die qua populariteit in de schaakwereld op dit moment wordt overtroffen door The Queen’s Gambit. Daarover zal dan wel weer geschreven worden in de 39e editie van de agenda (www.edition-marco.de)En dit alles voor slechts € 16. Een leuk onderdeel zijn ook de opgaven die men verspreid door de agenda aantreft, 26 in getal en aan het eind de oplossingen met, zo nodig, de partij waar de stelling uit stamt. Er zijn ook studies bij en door de partij spelers nooit zo beheerste problemen.
Als voorbeeld de partij Winawer – von Bardeleben. Deze laatste is vooral bekend door het verlaten van de speelzaal toen hij tegen Steinitz mat dreigde te gaan. Het verhaal gaat dat Steinitz in tranen uitbarstte omdat hij de geweldige combinatie waarmee hij de partij wilde beëindigen nu niet kon uitvoeren. Von Bardeleben overleed door een mysterieuze val uit het raam, iets wat merkwaardig genoeg meer schakers overkwam. We komen het ook tegen in het boek De Verdediging van Nabokov die zelf ook een goede schaker was.
Hier de partij : Dresden 1892: 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.c3 Pf6 4.d4 Pxe4 5.d5 Pb8 6.Ld3 Pc5 7.Pxe5 Pxd3+ 8.Pxd3 d6 een in die tijd bekende opening 9.Df3 Le7 10.Le3 0-0 11.Pd2 Pd7 12.0-0-0 Pe5 13.Pxe5 dxe gelijk maar zwart heeft het loperpaar 14.Pb3 Ld6 15.c4 Dh4 aanval op pion c4 16.De2 b6 17.f3 Lf5 18.g3 Dh3 zwart profiteert van het ontbreken van wits witte loper 19.Pd2 Lg6 20.g4 f5 21.Tdg1 fxg 22.fxg e4 zo heeft zwart een sterke vrijpion gekregen 23.De1 Tae8 von Bardeleben heeft iets in de zin 24.a3 Nu komt iets wat Winawer, toch één van de wereldtoppers in die tijd, niet heeft verwacht: 24..Tf3!! Een kwaliteitsoffer dat wit wel moet aannemen. 25.Pxf3 exf3 26.Df2 ( 26.Dd2 f2 27.Lxf2 Lf4 28.Dxf4 Dd3 en mat volgt) 26..Te4 27.b3 Lxa3+ 28. Kd1 Txg4 29. Txg4 Dxg4 30.Ke1 ( 30.Tg1 Df5 31.Txg6 moet wel Db1+ 32.Kd2 Lb4mat) 30..Lb4+ Kd1 31.Df5 en wit geeft op.
Online toptoernooien zullen naast de “echte” blijven bestaan
Op 5 april van dit jaar werd de Ronde van Vlaanderen gereden. Niet zoals gepland de echte, maar een virtuele. De wielrenners reden thuis op smarttrainers en bestuurden zo een avatar die op een scherm te zien was. Maar liefst 600.000 wielerliefhebbers zagen op de Belgische TV iets wat op een wielerkoers leek, een surrogaat voor de echte hoogmis. De belangstelling voor de virtuele races verdween snel toen er weer echt gekoerst mocht worden.
In de schaakwereld is de situatie anders. Ook daar werden toptoernooien op internet in eerste instantie als vervangen voor de echte georganiseerd, maar al snel bleken ze meer te zijn dan dat: een alternatief met een eigen formaat (vier rapidpartijen op een dag in plaats van één langzame) en eigen voordelen (kostenbesparing, emoties van de spelers zichtbaar via de webcams) en nadelen (kans dat de partij beslist wordt door technische problemen). In 2021 zal er in diverse plaatsen (zoals Wijk aan Zee) in levende lijve geschaakt worden door de wereldtop, maar ook online, vooral door de inspanningen van Magnus Carlsen en zijn bedrijven. Bijvoorbeeld in de Champions Chess Tour, een met 1,25 miljoen euro gedoteerde serie van tien online toernooien met 16 spelers waaronder de wereldkampioen als vaste deelnemer. Afgelopen week werd het eerste toernooi gehouden met een verrassende winnaar: Wesley So. In de finale tegen Carlsen (die in de kwartfinale Anish Giri had uitgeschakeld) werden drie winstpartijen uitgewisseld. De Amerikaan bleek vervolgens in de play-off de beste snelschaker. In één van zijn witpartijen kreeg So de geliefde Sveshnikovvariant van Carlsen te bestrijden. Hij werd de eerste speler die hem met het populaire 7.Pd5 wist te verslaan.
So-Carlsen
1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 e5 6.Pdb5 d6 7.Pd5 Pxd5 8.exd5 Pb8 9.Df3
Met deze ongebruikelijke vroege dame-uitval wil wit de zwarte ontwikkeling verstoren.
9…a6 10.Da3 b6 11.Lg5 Le7?!
11…Dxg5 12.Pc7+ is ook niet goed, maar 11…f6 is speelbaar voor zwart.
12.Lxe7 Kxe7 13.0–0–0 Lb7 14.Pc3 Pd7 15.f4 Dc7 16.fxe5?!
Geeft zwart een mooi paard op e5. 16.g3! met het plan Lh3 en The1 was hier heel sterk.
16…Pxe5 17.Db4 h5 18.Le2 Kf8 19.Thf1 Te8 20.Tf5 h4 21.Tf4 Dd8 22.Kb1 Th6 23.Tdd4
Niet de beste zet, maar wel esthetisch! Tripleren op de vierde rij zie je niet vaak.
23…h3 24.g3 Lc8 25.a4 Kg8 26.Tde4 Dc7 27.Th4 a5 28.Dd4 Txh4 29.Txh4
Nu hoopt wit zijn dame op h7 te krijgen en zwart anticipeert daarop met zijn volgende zet. Ten onrechte, want 29…Dc5 is ok voor hem: op 30.De4 heeft hij 30….f5.
29…Lf5?! 30.Th5?!
Nog sterker is 30.g4 om pion h3 op te halen.
30…Dc8 31.Dxb6 Pg4?
Onder druk gezet blundert Carlsen. Na 31…Lg4 had zwart ondanks de minuspion nog kansen gehad.
32.La6!
De zwarte dame is overbelast en wit wint daarom een stuk.
32…Te1+ 33.Ka2 De8
33…Dd7 helpt niet: 34.Txf5 Dxf5 35.Dd8+ Kh7 36.Ld3 met damewinst.
34.Txf5 Pe3 35.Lb5 De7
Opgegeven door zwart, na b.v. 36. Tf2 heeft hij niets voor het verloren stuk.
Voor beginners
Voor gevorderden
In de partij M. Tal tegen A. Gipslis, Riga 1958, speelde Tal 11. Pc3-d5! (Dit is dan ook de oplossing van het diagram 974 van vorige week. Het paard kan uiteraard niet geslagen worden, want na 11. … exd5 komt 12. exd5+ en zwart verliest zijn dame. De zet is ook de start van een formidabele aanval van Tal. Er dreigt 12. Ld2 a5 13. Lf4 Tc8 14. Lb5 Dc5 15. Lxd7+! en de partij is uit.) 11. … Pg8-f6 (Op 11. … 0-0-0 komt 12. Pe3.) 12. Lc1-d2 Pf6xd5 (Ook hier is 12. … a5 niet toereikend, wit vervolgt met 15. Lb5 Dc5 14. Le3 Dd6 15. Lf4 e5 16. Lxe5! en wit wint.) 13. exd5 Dc6-c5 (Hier komt aan het licht hoe fijnzinnig 12. Ld2 is geweest: 13. … Dxd5 zou falen op 14. Le4. Door Ld2 is zwart namelijk de mogelijkheid ontnomen van tussendoor de dames te ruilen.) 14. Ld3-e4 (Deze zet maakt 14. … Lxd5 onmogelijk wegens 15. Le3 Dc6 16. Lxd5 Dxd5 17. Dxd5 exd5 18. Lg5+ en wit wint.) 14. … f7-f5 (Er dreigde pionwinst door 15. dxe6.) 15. Le4-f3 Lb7xd5 (Nu wel nodig. daar 15. … 0-0-0 na 16. Lg5 troosteloos is, men zie: A: 16. … Le7 17. Lxe7 Dxe7 18. d6 Df6 19. Lxb7+ Kxb7 20. Df3+ enz.; B. 16. … Te8 17. dxe6 dxe6 18. Lxb7+ Kxb7 19. Dd7+ en wint.) 16. Ld2xb4 Ld5xf3 (Op 16. … Dxb4 volgt 17. Dxd5 Tb8 18. Tad1 De7 19. Lh5+! g6 20. De5! en wint, of 17. … Td8 18. Dxf5 Dxb2 19. Tab1! en wint.) 17. Dd1xf3 Dc5-c8 18. Lb4-c3! (Verdrijft de koning uit het centrum. Er dreigt 19. Dxf5!) 18. … Ke8-f7 19. Ta1-d1 (Aanvoer van verse troepen en alles met tempowinst; er dreigt 20. Txd7+.) 19. … Lf8-e7 (Als zwart nu nog de tijd krijgt om kunstmatig te rokeren door Thf8 en Kg8 te spelen, dan valt het misschien nog voor hem mee, echter…., zie diagram 2.)
20. g2-g4! (Maar Tal laat er geen gras over groeien.) 20. … Th8-f8 (Zwart heeft geen goede verdediging meer. Na 20. … Dc5 komt 21. Te5 en na 20. … Dc6 21. Dxc6 dxc6 22. gxf5 exf5 23. Td7 The8 24. Lb4 en wit wint.) 21. g4xf5 Kf7-g8 22. Df3-g2! Le7-f6 (Ook 22. … Tf7 baat niet wegens 23. Txd7! Dxd7 24. dxe6 Dxe6 25. Dxa8+ Tf8 26. Dxf8+ en wint.) 23. Lc3xf6 Tf8xf6 24. Td1xd7! Dc8xd7 25. Dg2xa8+ Tf6-f8 26. Da8xa6 (Zwart geeft het op.)
Partij in Viewer:
