In de schijnwerpers: Jorrit Strik, schaaktalent met een ziek lichaam (2003-2020)

In deze aflevering staat een bijzondere schaker centraal. Het gaat over een jonge schaker die kampt met grote gezondheidsproblemen, maar er toch iets moois van weet te maken. Helaas kan hij het verhaal zelf niet meer vertellen. Het verhaal is geschreven door Ron Strik, de vader van Jorrit Strik.

Karel van Delft legt in het onlangs verschenen boek ‘Chess for educators’ uit dat kinderen al jong met schaken kunnen beginnen, als ze interesse tonen in het spel. Ze kunnen een schaakbord zien, anderen zien schaken, of ze zien een boek met interessante plaatjes. Het blijkt dat het brein bij kinderen rondom het zesde levensjaar zover is ontwikkeld dat ze het schaakspel ook daadwerkelijk kunnen begrijpen. Zo ongeveer was het ook bij Jorrit.

Jorrit ging met zijn ouders en grote zus op vakantie in het Colombinehuis, een vakantieverblijf voor zieke en gehandicapte kinderen. Daar stond een mooi schaakspel. Jorrit was geïnteresseerd en zijn vader leerde hem de basisregels. Jorrit had een maag-darmziekte waardoor hij niet kon eten of drinken. Hij leefde op parenterale voeding. Dat wil zeggen voeding die rechtstreeks in het bloed werd opgenomen via een infuus.

Hoewel men op zijn zesde ook klassiek autisme diagnosticeerde, was Jorrit zeker niet verstandelijk beperkt. In de zomer van 2010, Jorrit was net zeven jaar, meldde hij zich als lid bij de Schaakvereniging Rivierenland.

Veel oefenen en spelen
Hij oefende iedere dag met zijn vader en ging wekelijks naar de club. Hij werd daardoor in 2012 al beloond met een ereplaats in de interne competitie. De jeugdleider maakte Jorrit attent op de Grand Prix-toernooien van de SGS. Zo toog Jorrit op 24 november 2012 naar zijn eerste toernooi bij En Passant. Dat moesten we van te voren melden bij de organisatie. Daarvoor waren verschillende redenen. Jorrit verplaatst zich met een rolstoel. Hij heeft autisme en er was enige uitleg noodzakelijk over zijn ziekte omdat hij continu was gekoppeld aan een infuus.

Het toernooi werd een succes! Niet sportief gezien, want hij won slechts één partij, maar hij kreeg van de organisatie al voor aanvang van het toernooi een aanmoedigingstrofee. Jorrit vindt het super leuk om de hele tijd bezig te zijn met schaken.

Les aan huis en nog meer schaken
Om hem extra schaakbagage mee te geven, komt er ook wekelijks een leraar aan huis. PieterJan Mellegers, met een eigen schaakschool, geeft hem deze extra hulp. Zijn ziekte speelt hem echter vaak parten. Maar dat belet PieterJan niet om ook naar het AMC te komen als Jorrit weer eens opgenomen is. Helaas moet hij vanwege zijn gezondheid ook wedstrijden of toernooien afzeggen of afbreken als het door hoofdpijn of andere lichamelijk problemen echt niet gaat.

Maar op 20 april 2013 is het feest in Hoogland. Een dag eerder was hij daar om een competitiewedstrijd te spelen, maar haakte af door een enorme hoofdpijnaanval. De eerste partij van de GP verliest hij, maar daarna wint hij zes partijen achterelkaar en behaalt de eerste plaats in zijn groep. Als klap op de vuurpijl wordt hij ook nog eens clubkampioen in 2013.

Er volgen nog vele ereplaatsen
Jorrit houdt van uitdagingen. Bij het Max Euwe Pleinfestival neemt hij het op tegen Loek van Wely en bij het open NK in Dieren speelt hij in een simultaan mee tegen Erwin l’Ami. In 2014 speelt hij mee voor het PJK, maar hoofdpijn en ander lichamelijk ongemak zorgen er voor dat het hem op de eerste dag niet lukt om een partij te winnen. Hij revancheert zich op de tweede dag met twee overwinningen uit drie partijen. Twee weken later volgt een nieuwe overwinning in Baarn. Met het D-team wordt hij tweede in de competitie.

Zijn gezondheid gaat verder achteruit
Waar hij qua schaken successen kent, gaat het met zijn gezondheid steeds slechter. De buikpijnen zijn steeds erger en zijn gevoeligheid voor onrust en prikkels neemt toe. Hij moet stoppen met school vanwege een burn-out. Uiteindelijk besluiten zijn artsen zijn dikke darm te verwijderen. Daarmee hoopt men de buikpijn onder controle te krijgen.

Deze ingreep is een grote aanslag op zijn toch al niet fitte lijf. Het herstel gaat uiterst traag. Grand Prix-toernooien zijn leuk, maar ook erg vermoeiend. Een jaar later, in oktober 2016, keert het tij. Hij wint in Elst het IJSCO-toernooi en krijgt weer wat zelfvertrouwen. Zijn droom om grootmeester te worden is misschien een te grote missie. Zijn doel is nu nog het kampioenschap van zijn club. Het lukt! De kampioenstrofee van 2017 siert de omslag van het boek dat hij in 2017 maakt.

Een fotoboek waarin de hoofdrol is weggelegd voor zijn knuffel, die het leven van Jorrit laat zien. Wat hij graag doet, wat hij op met name medisch gebied moet ondergaan, en wat hij niet (meer) kan. Het boek trekt zelfs landelijke aandacht in de pers.

De Grand Prix-toernooien worden nauwelijks meer bezocht. Ze zijn lang, dus erg vermoeiend. De bedenktijd is te kort en als het initiatief van de Super GP wordt geïntroduceerd, zijn deze niet voor hem toegankelijk omdat zijn rating te laag blijft. Gelukkig organiseert SV Magnus Leidse Rijn naast de GP ook een vierkamp voor oudere kinderen. Zijn nieuwe docent Karel van Delft begint met zijn zoon Merijn de MSA-middagen (Match, Simultaan, Analyse).

Maar het belangrijkste is dat Jorrit kan doorstromen naar de volwassenen van SV Rivierenland. Nu speelt hij eindelijk langere partijen tegen sterke tegenstanders. Er is wel een nadeel. De partijen beginnen pas om 20.15 uur. Dat lijkt niet zo laat, maar zijn energie laat altijd te wensen over. Dus als hij gaat schaken is hij eigenlijk al uitgeput. Toch lukt het hem regelmatig om goed tegenpartij te geven aan deze clubschakers. Het lukt hem ook een aantal partijen op zijn naam te schrijven.

Opgeven is nooit een optie
Hij blijft tussen alle operaties en ziekenhuisopnames door zoveel mogelijk komen. Zijn lijf is echter zijn grootste tegenstander. Zijn blaas geeft steeds meer problemen. Dwanghandelingen en tics zorgen ervoor dat Jorrits lichaam steeds verder vermoeid raakt. Dagelijkse schaakoefeningen zijn al lang niet meer mogelijk. Hij doet niet meer mee aan het schaakseizoen van 2019. De wil is er wel, maar de kracht helaas niet meer.

Er is nog één opleving, in het ziekenhuis, een paar dagen voor zijn overlijden. Hij oefent weer, hij speelt vier partijen achterelkaar op chess.com en wint ze allemaal. Als hij op vrijdag thuiskomt, is een schaakpartij een onderdeel van de feestdag.

Op zondag 13 september 2020, kwam er een einde aan zijn lijden. Tien jaar lang beleefde hij de mooiste schaakavonturen. Schaken zorgde voor zijn zelfvertrouwen. Schaken zorgde ervoor dat hij trots kon zijn op zichzelf. Schaken zorgde voor sociale contacten.

Hierbij wil ik dank zeggen aan Karel van Delft, Jeroen Brandsma, SV Rivierenland, PieterJan Mellegers en verder iedereen die Jorrit op welke manier dan ook heeft geholpen tijdens zijn schaakcarrière. De mooie herinneringen blijven.

• Eerdere verhalen over Jorrit zijn verschenen in nieuwsbrief 61 van Schaakacademie Apeldoorn (presentatie van zijn boek ‘The HAPPY life of HAPPY’)
• Nieuwsbrief 67 (bezoek aan Tata Steel toernooi).
• Jorrit is te zien in een video tijdens het Max Euwe Centrum pleinfestival in 2013: minuut 0.22 simultaan tegen GM Loek van Wely en minuut 2.02 bij boekenstalletje.