Krantenrubrieken weekend 22 mei 2021
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Bab Wilders | Rini Kuijf | Henk Prins |
Chinese lessen
Zoals sommige Nederlanders tijdens de Tweede Wereldoorlog hun kennis van de Russische topografie verwierven door op een landkaart vlaggetjes te planten bij de steden waar Duitse legers verslagen waren, zo leerden schakers die de toernooien in China volgden het een en ander over de miljoenensteden die daar verrezen zijn.
Ik had nog nooit gehoord van Shenzhen, een voormalig vissersdorpje dat nu ongeveer twaalf miljoen inwoners heeft, maar kon er een virtueel vlaggetje planten toen Anish Giri daar in 2019 het Shenzhen Masters won. Daarna kon Magnus Carlsen nooit meer zeggen dat Giri geen supertoernooi had gewonnen, al noemde hij Shenzhen wel een ‘supertoernooi light’.
Xinghua, waar jaarlijks het kampioenschap van China wordt gespeeld, is een bescheiden provinciestad met ongeveer anderhalf miljoen inwoners. Tijdens het laatste kampioenschap leerde ik nog iets anders over China. Vier van de twaalf deelnemers van dit jaar hadden de familienaam Xu, maar iemand legde uit dat er twee namen zijn die bij ons als Xu worden geschreven, maar in het Chinese schrift verschillen en op verschillende toonhoogten worden uitgesproken.
Van het een komt het ander en zo kwam ik op een site terecht waar ik las: „Leer een aantal moeilijke Chinese uitdrukkingen om je vrienden te verbazen. Mama rijdt op een paard, paard is langzaam, mama waarschuwt het paard.” Het kwam me voor als een Chinees gedichtje over een felle schaakpartij tussen vrouwen.
Het Chinese vrouwenkampioenschap werd gelijk met dat van de mannen gespeeld. Wereldkampioene Ju Wenjun deed daar niet mee, maar speelde in het algemene kampioenschap. Ze verloor twee partijen en won er een, maar die was wel tegen de toernooiwinnaar Yu Yangyi.
Vorig jaar liet ik de partij zien die Yu Yangyi in de Online Nations Cup won van Wesley So. Yu schreef later in New in Chess: „Deze partij maakte dat ik me voelde als een goede kunstenaar die er altijd van droomt om een onvergetelijk doek te schilderen.” Zo’n kunstwerk schiep hij nu niet. De jonge Wei Yi (21), die net als in 2020 evenveel punten scoorde als Yu Yangyi en net als toen het kampioenschap op tiebreak miste, is bijna altijd goed voor een spektakelstukje.
Wei Yi – Zhao Jun, kampioenschap van China, Xinghua 2021
1. Pf3 Pf6 2. c4 c6 3. Pc3 d5 4. e3 e6 5. b3 Pbd7 6. Dc2 b6 7. Lb2 Lb7 8. Le2 Ld6 9. g4 h6 10. Tg1 Pe5
Zwart heeft een idee, maar goed is het niet.
11. Pxe5 Lxe5 12. f4 Lxc3
Dit was het. Na het normale 12…Ld6 zou zwart tijd hebben verloren, maar hij begint een kamikaze-actie.
13. Dxc3 Pe4 14. Dxg7 Dh4+ 15. Kd1 0-0-0 16. Dxf7 The8
Zwart heeft twee pionnen geofferd en hoopt op een aanval tegen wits koning in het midden.
17. Tg2
Nog sterker was 17. g5, waarna 18. Le5 een vreselijke dreiging is.
17…d4 18. exd4 c5 19. d5 exd5 20. Le5
20…Txe5
Er was geen weg terug.
21. fxe5 dxc4
Zwart had glorieus onder kunnen gaan met 21…Pxd2 22. e6 Pxb3 23. e7 dxc4+ 24. exd8D+ Dxd8+ 25. Ke1, waarna zou blijken dat hij teveel materiaal achter is.
22. Lf3 Td4 23. e6 Dg5 24. Lxe4 Txe4 25. Dd7+ Kb8 26. Dd6+ Kc8 27. Tf2 Dxg4+ 28. Kc2 cxb3+ 29. axb3 Tc4+
Zwart denkt aan eeuwig schaak na 30. bxc4 Dxc4+, wat er overigens niet in zou zitten.
30. Kb2
Dit is wel zo eenvoudig.
30…Dg7+ 31. d4
Zwart gaf op.
Partij in viewer:
Hoogste tijd om een paar kwaliteitseisen aan een miniatuur te stellen
Wanneer noemen we een korte winstpartij een miniatuur? Het is een terugkerende vraag in de schaakfora. Ik meende dat het antwoord simpel was – een partij van hooguit 25 zetten – maar die definitie blijkt niet onomstreden. Wikipedia geeft in verschillende talen verschillende antwoorden en zelfs de betrouwbare schaakbijbel The Oxford Companion to Chess is vaag: ‘een partij van, zeg, 20 zetten of minder’.
Omdat er geen algemeen geaccepteerd antwoord is, kan er nog wel een bij. Zoals in de schilderkunst een broddelwerkje de naam miniatuur niet mag dragen, zo zou het in de schaakkunst ook moeten zijn. De beruchte partij 1. e4 c5 2. b4 cxb4 3. a3 d5 4. exd5 Dxd5 5. axb4? De5+ 0-1, Shirazi – Peters, kampioenschap VS 1984, is geen miniatuur, maar een aanfluiting.
Ik stel voor dat een miniatuur voortaan maximaal 25 zetten telt, geen kopie is van een eerder gespeelde partij en niet wordt ontsierd door grove blunders. De verliezer is een respectabele speler en het kan geen kwaad als de beslissende wending origineel en elegant is.
In het Russisch teamkampioenschap vond onlangs een kortsluiting plaats die bijna voldoet aan deze kwaliteitseisen. De zwartspeler heeft een behoorlijke rating (2.403) en de koningsjacht is amusant. Maar origineel is de partij niet. Vorig jaar verloor de Amerikaan Guo op vrijwel identieke wijze een internetvluggertje van de Rus Gabrielian.
Ivan Popov – Temirchanov, Sotsji 2021
1.e4 c5 2. Pc3 d6 3. d4 cxd4 4. Dxd4 Pc6 5. Dd2 g6 6. b3 Lh6 7. f4 e5
Agressief en bij een juist vervolg zeker speelbaar.
8. Pb5 Lxf4 9. Dxd6 Dxd6 10. Pxd6+ Kf8 11. La3
11 … Kg7?
Voor de hand liggend als je het volgende ongewone schaakje over het hoofd ziet. Zwart zou weinig te klagen hebben gehad na 11 … Pge7 12. Pf3 Kg7.
12. Pe8+! Kh6 13. Lf8+ Kh5 14. Pg7+ Kg5
Een mooie weg naar de ondergang is 14 … Kh6 15. Pe6+ Kh5 16. Le2+ Kh4 17. g3+ Lxg3+ 18. hxg3+ Kxg3 19. Th3+ Kg2 20. Lf3+ Kxg1 21. Ke2 mat.
15. Pf3+ Kh6 16. Pf5+ Kh5 17. Pg3+ Kg4 18. Kf2
Zwart geeft op.
Partij in viewer:
Een ideaal miniatuur komt uit het open kampioenschap van Hamburg in 2002.
Handke – Murdzia, Hamburg 2002
1.e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Tg1 Pc6 7. g4 Pxd4 8. Dxd4 e5 9. Da4+ Ld7 10. Db3 b5 11. g5 Le6 12. gxf6!
Een gedwongen, maar sterk dameoffer.
12 … Lxb3 13. axb3 Dxf6?
Beter is 13 … gxf6, waarna wit compensatie heeft voor de geofferde dame.
14. Lg5 Dg6
Ook na 14 … De6 15. Tg3! heeft wit groot voordeel.
15. Txa6! Tb8
Of 15 … Txa6 16. Lxb5+.
16. Ta8! f6 17. Txb8+ Kd7 18. Lxb5+ Kc7 19. Le8
Zwart geeft op.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
Baadur Jobava, de bohemien onder de topschakers
Mensen die vinden dat vroeger alles beter was klagen wel eens dat er tegenwoordig geen bohemiens onder de topschakers zijn. Schakers als Jan Timman waren gewoon om tot diep in de nacht in de kroeg om onder genot van vele glazen wijn te filosoferen over het leven. Tegenwoordig zit iedereen ‘s avonds in de hotelkamer achter de computer, als het niet is om voor te bereiden dan wel om te netflixen. Maar er is een uitzondering: Baadur Jobava. Als je die nog een topschaker kunt noemen: tot een jaar over vier geleden was zijn rating 2700+, maar zijn rating is erg gezakt, bijna onder de mijne zelfs. Daarom deed het veel mensen genoegen dat hij afgelopen weekend de finale haalde van een online snelschaaktoernooi, de Mr. Dodgy Invitational. Goed, hij verloor daarin van Giri, maar had daarvoor toch maar mooi Grischuk, Navara en Vidit gewonnen. Toch een topprestatie.
Zelf vind ik Jobava een leuke schaker, over zijn gedrag ben ik ambivalent. In Tata Steel 2014 speelden we samen in de Challengers. Slaap was duidelijk geen hoge prioriteit voor hem. Nu waren er ook wel andere schakers die in Wijk aan Zee van het nachtleven genoten, maar hij ging ervoor naar Amsterdam! Ik meen zelfs dat ik hem een ronde waggelend de toernooizaal zag binnenkomen. Ik denk dan: hoe goed zou hij zijn als hij goed slaapt? Er is echter een bekende anekdote over Timman die de eerste helft van een toernooi topfit en sober bijna alles verloor, waarna hij de tweede helft al zuipend en nachtbrakend de ene na de andere partij won. Wellicht werkt het voor Jobava ook zo. Toch denk ik dat zijn nederlaag tegen mij met een professionelere houding voorkomen had kunnen worden: zo had hij zich duidelijk niet voorbereid en zijn fout op zet 27 zou best met slaaptekort te maken kunnen hebben. Ik was er in ieder geval blij mee, want zo vaak heb ik niet van 2700+ gewonnen!
Jobava – Reinderman
Wit wil pionnen op f4 en h4 zetten om de zwarte loper in een eeuwige gevangenis te zetten. De volgorde maakt echter uit.
27.h4? Tf3!
Nu kan f4 niet meer en krijgt zwart bovendien activiteit. Ik herinner me nog dat Jobava hier al hoofdschuddend en teleurgesteld in zichzelf mompelend heel lang nadacht. Uit wanhoop offerde hij maar een tweede pion.
28.Te4 Taf8 29.g4?! Txf2 30.g5 Lg7 31.Tb8 Txb8 32.Kxf2 Tf8+ 33.Kg3 De8 34.Dg4 Tf5 35.Kg2 Df7
Zwart staat gewonnen met twee pionnen meer, maar zijn loper doet niets en winst is daarom nog heel lastig.
36.De2 h6 37.Dd2 Kh7 38.Te1 Tf4 39.Te4 Tf1 40.De2 Tf5 41.Dd2 Df8 42.Te2 Da8+ 43.Te4 a6 44.Kg3 Df8 45.Kg2 Df7 46.Te2 De8 47.Te4 Df8 48.Te2 hxg5 49.hxg5 a5 50.Dc1 a4 51.Kg1 Kg8 52.Tg2 Da8 53.Tf2 Dd5 54.Txf5 exf5 55.Da3 Dc6 56.Kf2 Kf7 57.Da2
Tot hier had ik het goed gedaan, maar in de volgende zetten gaat het bijna mis.
57…Dd5?! 58.Dxa4 Lxe5 59.Dc6! De6 60.Dxc5 Lf4 61.Dxd4 Lxg5 62.Pe5+ Kg8 63.Dc4 Dxc4 64.dxc4 Lf6 65.Pxg6
Weg zijn de pluspionnen! Gelukkig is het desondanks nog net gewonnen voor zwart.
65…e5 66.c5 Kf7 67.c6 Ke6 68.Kf3 Kd6 69.Pf4!? e4+! 70.Ke2 Kxc6 71.Pe6 Kd6 72.Pf4 Lg5 73.Ph3 Lh6 74.Pf2 Kd5 75.c3 Kc4 76.Pd1 Lg5 77.Kf2 Kd3 78.Ke1 Lh4+ 79.Kf1 Kd2 0–1
Partij in viewer:
In een tijd waarin baby’s vanuit de kinderwagen via GPS bepalen waar moeder met hen aan het wandelen is kan het nauwelijks nog voorkomen dat iemand, als wijlen Robinson Crusoe, op een “desert island “ wegkwijnt. Maar goed, er zijn op dit moment all over the world mensen die wegkwijnen in quarantaine …Dit terzijde, over de titel van het boek Desert Island Chess Puzzle Omnibus , verschenen bij Gambit Publications. ( € 22.95 ) Nog even een ander terzijde, ik kan me nauwelijks voorstellen dat iemand een boek niet koopt als het bv 23 € is, maar goed, ik heb geen verstand van verkooptechniek en wil dat ook nooit krijgen. Niet minder dan 4 grootheden hebben 400 uitdagende puzzels bijeengebracht : Wesley So, Michael Adams,John Nunn en Graham Burgess. So bv levert 100 stellingen aan van eigen partijen en Burgess, directeur van Gambit Publications en auteur van 30 schaakboeken, komt met stellingen uit onbekende partijen, tactiek in de opening en tips voor de verdediging. Er is ook een hoofdstuk met 25 redelijk eenvoudige opgaven ( So) maar in het algemeen zijn de opgaven redelijk pittig. Gelukkig staan ook de oplossingen in het boek maar daar moet men natuurlijk pas naar gaan kijken als de vertwijfeling toeslaat. Het boek valt in het genre: Leuk maar ook leerzaam, natuurlijk vooral op tactisch gebied.
Wie het hele boek heeft doorgewerkt en er dan nog niet genoeg van heeft grijpt het Engelse blad CHESS (www.chess.co.uk) waarin 24 diagrammen, oplopend in moeilijkheid, met soortgelijke diagrammen. Zoals gebruikelijk is CHESS gevuld met voor ieder schaker wel wat van haar/zijn gading bv ook een rubriek van mooie schaakstudies . In het meinummer natuurlijk nog geen partijen uit Jekaterinenburg , dat komt wel in het volgende nummer. Maar wel de gebruikelijke rubrieken zoals How good is your chess ? van Daniel King met puzzel en analyse van de mooie partij tussen W.So en A.Firouzja (het nieuwe supertalent, al verliest hij deze keer) En ook Never Mind The Grandmasters van Carl Portman die niet schroomt een eigen verliespartij te analyseren. Saunders on Chess is ook altijd interessant. Maar dit nummer is vooral boeiend voor de schaak-historicus met niet minder dan 3 artikelen: James Vigus over grootmeester Romanovsky ( 1892 -1964, in een volgende rubriek komen we daar op terug) naar aanleiding van een boek dat over Romanovsky verscheen , Woodger gaat verder met het artikel over Reuben Fine, de sterkste Amerikaanse grootmeester voor de Tweede Wereldoorlog en weer John Saunders neemt ons mee naar een match in 1921 tussen Oxford en Cambridge want de heren studenten troffen elkaar niet alleen maar in de boten op de Theems maar speelden ook een match tussen 2 zeventallen in diezelfde stad. Daar zat me natuurlijk een hoeveelheid intellectuele deftigheid achter de borden van de diverse Colleges…
En een vooral vanwege het slot leuk miniatuurtje speelden W.Pryer van Baliol Oxford tegen A.Ewbank van St Johns Cambridge (London 1921) Het begon met de Franse verdediging 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 dxe4 4.Pxe4 Pd7 5.Pf3 Pgf6 6.Ld3 Le7 7.0-0 0-0 8.c3 b6 9.Dc2 Lb7 10.Pxf6 Pxf6 tot zover hebben de beide spelers zich aardig aan de theorie gehouden. 11.Pg5 een zinloze aanval-zet, beter Pe5 11..h6 12.Ph3 Dd5 13.f4 voorkomt inderdaad het mat maar waarom geen Pf4? 13..c5 14.dxc Lc5+ 15.Kh1 Pg4 het wordt penibel voor wit 16.c4 Dh5 17.Le4 Lxe4 18.Dxe4 Tad8 19.Dc2 Td7 20.Ld2 machteloosheid 20..Tfd8 21.Lc1 Le3 22.b4 ( 22.Lxe3 Pxe3) Td2!! fraai gevonden 23.Lxd2 Txd2 24.De4 Dxh3!! 0-1 Hiermee nam Cambridge de leiding met 2-1 maar tot groot genoegen van inspector Morse won Oxford de 4 overige partijen zodat de eindstand 5-2 voor Oxford werd.
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
Boekbespreking
In “Marvelous Modern Miniatures”, dat eind vorig jaar verscheen, bundelt de Deense FIDE meester Carsten Hansen de 2020 mooiste miniaturen van de afgelopen halve eeuw. De miniaturen voldoen aan de strenge regel van partijen die in maximaal 20 zetten worden beslist. De overgrote meerderheid van de partijen is van sterke meesters of grootmeesters. Mooi is dat de schrijver de partijen rangschikte in hoofdstukken met de naam van de soort opening. Prachtige miniaturen vertonen meestal mooi tactisch spel.
Voor de partijschaker is het een aanwinst om te zoeken naar valkuilen in je favoriet opening. Een heerlijk boek om op schoot te nemen en vanaf de diagrammen de tactische combinaties in het hoofd na te spelen. Maar ook waardevol om de partijen op een schaakbord na te spelen en mee te genieten met de winnaar die de tegenstander binnen maximaal 20 zetten van het bord speelt.
Van wereldkampioen Magnus Carlsen staan er ook miniaturen in dit boek. Ik kies de partij tegen Ibrayev uit 2004.
Carlsen – Ibrayev
1.d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 (De partij staat in het hoofdstuk Nimzo-Indische Verdediging.) 4. Dc2 c5 5. dxc5 Lxc5 6. Pf3 Db6 7. e3 Dc7 8. b3 b6 9. Lb2 Lb7 10. Pb5 Dd8 11. 0-0-0 0-0 12. Pg5 Te8 13. h4 e5 (Niet 13. … h6? wegens 14. Pc7! en wit staat heel goed.) 14. Pd6 Lxd6 15. Txd6 h6 16. Df5 Pc6??
(Beter is 16. … De7 17. Txf6 Dxf6 18. Dh7+ Kf8 19. La3+ d6 en zwart heeft goed spel.) 17. Txf6! (Zwart geeft op. Na 17. … Dxf6 18. Dh7 Kf8 kan wit het sterke 19. Pe4! spelen, omdat het zwarte paard van c6 de loper van b7 in de weg staat.)
Opgave
Partijstand 979 is een stelling uit het besproken boek. Opgave: met welke krachtzet kan zwart deze partij direct beslissen?
Marvelous Modern Miniatures, FM Carsten Hansen; uitg. Russell Ondernemingen; 520 blz., € 26,95.
Partij in viewer:
Er bestaat geen afzonderlijk mannenschaak, er is schaken en daarnaast is er schaken voor bijzondere groepen zoals leeftijdcategorieën, vrouwen e.d.
En over miniaturen gesproken, ook korte remises kunnen soms bloedstollende aangelegenheden zijn.