Planinc, Vidmar en de psychologie

Boekenrubriek , Schaakhistorie 27 mei 2021 17:43 Wijnand Engelkes 6

Albin Planinc was In de jaren zeventig een beruchte Sloveense speler, die met gedurfd, fantasierijk en zeer agressief aanvalsspel successen boekte. ( “Michail Tal on steroids”) Ook in Nederland in de jaren 1973-1974. Waar Fischer en Steinitz “slechts” 64 werden, bereikte hij de voor schakers perfecte leeftijd van 64 jaar, 8 maanden en 2 dagen. Immers, 64 = 8²  .

Hij was amateurspeler met als hoofdberoep metaalbewerker in een fietsenfabriek, had nauwelijks opleiding, psychische problemen, altijd bij zijn moeder gewoond, beiden uiteindelijk in dezelfde psychiatrische inrichting terecht gekomen. Weinig persoonlijks van hem verder bekend, Ree heeft in New in Chess over hem geschreven (down Planinc’s path) en er is een interview met hem door Lodewijk Prins. Maar in de jaren ’70 grote triomfen. U wordt sterk aangeraden om de top-10 partijen, vermeld op

www.chessgames.com/perl/chessplayer?pid=17987

eens na te spelen. Allemaal kunststukjes. Onwaarschijnlijke stellingen, voortkomend uit ongeremde aanvalsdrift. Eventueel nog aangevuld met een partij waarin Jan Hein Donner overtuigend werd afgedroogd: www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1297109.

Het einddiagram van zijn kunststukje tegen Vaganjan is de slotscene van de film “Totalni Gambit” die over zijn leven is gemaakt. De laatste minuten van die film staan op Youtube: www.youtube.com/watch?v=TBNrRnhIOAk  vanaf 2:44 minuten.

Waarom begin ik over Planinc? Omdat er kort geleden twee boeken over hem zijn verschenen, die ik beide heb besteld. Een Engels boek “Apologia of the Unexpected” van Pablo Iglesias (de voorman van de Spaanse politieke partij Podemos? ), 161 pagina’s, geen persoonlijke gegevens, slechts een dertigtal partijen met licht kommentaar. ISBN 9798585078118 voor de liefhebber. Ik heb er 13 euro voor betaald.

Maar het tweede, in het Sloveens: “Pozalbljeni genij” van de grootmeesters Georg Mohr en Adrijan Mikhalchishin.  ISBN 789619132265. Maar liefst 397 pagina’s, een levensbeschrijving per jaar, 86 partijen met goed kommentaar, mij totaal onbekende foto’s, etc. etc. Een juweeltje in mijn boekenkast voor slechts 30 euro. Ik begrijp dat er slechts 600 exemplaren zijn gedrukt. En nu nog het Sloveens zien te ontcijferen. Met Google translate op mijn telefoon kan ik gelukkig teksten scannen en het laten vertalen naar Engels (gaat beter dan naar Nederlands). Maar mocht ik echt in de problemen komen: Is er iemand onder ons die Sloveens kan lezen?

Als “bijvangst” vond ik een eveneens Sloveense TV-documentaire over Milan Vidmar, die in de eerste helft van de 20^e eeuw tot de wereldtop behoorde: 4d.rtvslo.si/arhiv/sledi/174431997 met ook wat historische filmbeelden over Vidmar en tijdgenoten.

Nog een project van me: wie op Google Books zoekt op: Volksaufartung Tarrasch ,vindt één hit, als je die aanklikt kom je midden in een groot psychologisch onderzoek terecht waar naast bekende schaakspelers (Tarrasch, Mieses, Tartakower, Spielmann) ook bekende politici, schrijvers, filosofen en artsen (Löbe, Goethe, Schopenhauer, Thomas Mann, Freud) worden doorgelicht op hun achtergronden , met name de gezinssituatie. Alles in het Duits, maar helaas is Google translate nog niet opgewassen tegen Gotisch schrift. Psychologie heeft niet mijn bijzondere interesse en Gotisch is ook niet echt mijn hobby. Maar heeft iemand anders interesse misschien?