Krantenrubrieken weekend 5 juni 2021
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Bab Wilders | Rini Kuijf | Henk Prins |
Wie de halve finales van de FTX Crypto Cup live volgde, zag tegen het eind van de eerste dag een vreemde vertoning. Niet dat Magnus Carlsen een partij tegen Teimoer Radjabov ging verliezen, dat kon gebeuren en Carlsen had in het toernooi al vaak voor hete vuren gestaan.
Hij nam zijn nederlaag, die hij een dag later weer goed zou maken, niet licht op.
In het gesprekje na afloop zei hij alleen: „Ik blunderde en hij speelde goed. Bedankt en tot morgen.” En weg was hij, uit zicht van zijn webcam.
Vroeger had hij al eens een advies gegeven aan spelers die na een nederlaag niet in de stemming zijn voor een persconferentie: „Negeer de vragen, doe je praatje en ga weg.” Niet ieder sportmens kan het zich permitteren om dat advies op te volgen.
De vreemde vertoning was in de hoek van het scherm waar je Jan Nepomniatsjtsji zag, die in zijn halve finale tegen Wesley So speelde. So stond iets beter, maar het leek vrijwel zeker dat het remise zou worden. Toen begon Nepom raar te doen. Hij sloeg wild met zijn armen om zich heen, opende en sloot zijn vuisten, en zijn stelling verslechterde met iedere zet.
De commentatoren Peter Leko en Tania Sachdev hadden het gezoem van een muggenzwerm die Nepom belaagde kunnen horen, maar ze letten op zijn zetten en niet op zijn vreemde gedrag.
Nepom speelde die dag niet in Moskou, maar in zijn buitenhuisje. Het platteland werd hem fataal. Toen aan Wesley So werd verteld wat er was gebeurd, zei die: „Ik hoop dat de muggen me morgen ook zullen helpen.”
Dat klinkt ongevoelig, maar de hyperbescheiden So is nu eenmaal gewend om na iedere overwinning zijn dank te betuigen aan de Here Jezus en aan God. Waarom zou hij dan niet Zijn schepselen mogen bedanken voor hun bijdrage?
De finale ging tussen Magnus Carlsen en Wesley So. Dat was in twee eerdere toernooien ook al gebeurd en toen had So gewonnen. Het leek weer zo te gaan. In het eerste vluggertje van hun tiebreak won So met zwart (zie de opgave) en toen moest die alleen nog met wit remise maken. Dat lukte niet. So verloor en daarna verloor hij ook de armageddonpartij. Carlsen ging bijna door het scherm van vreugde. „Yes, yes, yes!”, riep hij met gebalde vuisten.
Wesley So – Magnus Carlsen, FTX Crypto Cup 2021
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. c3 Pf6 5. d4 exd4 6. e5 d5 7. Lb5 Pe4 8. cxd4 Lb6 9. Pc3 0-0 10. Le3 Lg4 11. Dc2 Lf5 12. Db3 Pe7 13. 0-0 c6 14. Le2 Tb8 15. Pa4 Lc7 16. Ph4 f6 17. Lf3 b5 18. Pc3 Pxc3 19. exf6 Le4 20. bxc3 Dd6 21. g3 Lxf3 22. Lf4 Dxf6 23. Lxc7 Tb7 24. Le5 Df7 25. Pxf3 Dxf3
Het staat ongeveer gelijk.
26. Db4
Maar dit is een stap op de verkeerde weg.
26…Pf5
27. Dc5
En hierna is wits dame veel te ver weg van zijn koning om die te helpen.
27…Tbf7 28. Tae1
Na 28. Dxc6, wat de bedoeling moet zijn geweest, wint zwart met 28…Pe3 29. fxe3 Dxe3+.
28…h5
Met het plan h5-h4-h3 en Dg2 mat. 29. h3 Na 29. h4 komt 29…Pxh4 30. gxh4 Dg4+ 31. Lg3 Txf2 en zwart wint.
29…h4 30. Dxc6 Pxg3 31. Lxg3
Of 31. fxg3 Dxf1+ en mat.
31…hxg3 32. Te8 g2 33. Txf8+ Txf8
Wit gaf op.
Partij in viewer:
Het Sovjettalent dat werd vermalen door de privileges van de twee K’s
Een vraag voor de volgende quiz in het schaakcafé: ‘Welke 21-jarige Rus veroverde bij zijn debuut in het kampioenschap van de Sovjet-Unie de titel na acht winstpartijen en negen remises?’ Te moeilijk? Misschien is dit een alternatief: ‘Wie reeg in de jaren 1984-1986 de successen aaneen, was dicht bij een WK-tweekamp tegen Gari Kasparov, maar verdween geruisloos uit de wereldtop na een forse nederlaag in de finale van het kandidatentoernooi?’
Het antwoord is beide malen Andrei Sokolov, een naam die niet iedereen zich zal herinneren. Toch schaakt hij nog steeds, zij het niet in elitewedstrijden en ook niet onder de vlag van zijn geboorteland. Sinds 2000 is hij Frans staatsburger en verdient hij zijn geld in kleine toernooien en als huurling in de Zwitserse, Duitse en Franse clubcompetities.
Ver voor dat minder glorieuze tweede deel van Sokolovs carrière verbaasde de wereld zich over de snelle mars naar de top van een jonge speler die zich na de winst in het Sovjet-kampioenschap in 1984 kwalificeerde voor het kandidatentoernooi, waarin hij in de halve finale Rafael Vaganian en in de finale Artur Joesoepov versloeg.
Normaliter zouden die prestaties volstaan om een gooi te mogen doen naar de wereldtitel, maar weinig was normaal in het tijdperk van de onbeperkte privileges van de twee K’s. Omdat Anatoli Karpov door al die matches en rematches tegen Kasparov geen tijd had gehad om met het gewone volk mee te doen aan het kandidatentoernooi, was hij door de Fide rechtstreeks geplaatst voor de ‘superfinale’.
Vol zelfvertrouwen nam Sokolov in februari 1987 in Linares plaats tegenover Karpov om spoedig te ontdekken dat de oud-kampioen in grote vorm stak. Met soeverein spel verzekerde Karpov zich van een vierde WK-ontmoeting met zijn eeuwige rivaal. De 7,5-3,5-nederlaag kwam hard aan bij zijn tegenstander, die nooit meer zijn oude niveau bereikte.
Uit het door Sokolov gewonnen kampioenschap van de Sovjet-Unie in 1984 komt de volgende partij:
Sokolov – Toekmakov, Lvov 1984
1.e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 Pc6 6. Lc4 e6 7. Le3 a6 8. De2 Dc7 9. 0-0-0 Pa5 10. Ld3 b5 11. Lg5 Le7 12. a3 Tb8 13. De1 Pc4
Speelbaar is 13 … b4 14. axb4 Txb4 15. Lxf6 Lxf6 16. Pd5 exd5 17. exd5+ Kf8 18. Dxb4 Lxd4 (19. Dxd4? Pb3+).
14. f4 Lb7 15. Tf1 Tc8 16. Lxc4 Dxc4 17. e5 dxe5 18. fxe5 Pe4?
Met 18 … Pd5 19. Pe4 Lxg5+ 20. Pxg5 0-0 21. De4 g6 22. Dh4 h5 (23.g4? Pe3) blijft zwart op de been.
19. Lxe7 Pxc3 20. Df2! f5
Of 20 … Pe2+ 21. Kb1! f5 22. exf6 ep Ld5 23. Dxe2 en wit wint.
21. exf6 ep Pxd1 22. Txd1!
Vooral niet 22. fxg7? Pxf2 23. gxh8D+ Kd7! en zwart wint.
22 … g6 23. Lb4 Kf7 24. b3 Dc7
25. Pxe6!
Zwart geeft op. Na 25 … Kxe6 volgt 26. Te1+ Kf7 27. Te7+.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
Twee van mijn slechtste partijen vereeuwigd in een boek
In 2013 deed ik mee aan het Bataviatoernooi in Amsterdam. Het ging lekker: in de zevende ronde won ik van een grootmeester en kwam ik ongedeeld aan de leiding. Nog even de ronde erna met zwart van Robin Swinkels winnen en de toernooiwinst zou zo goed als binnen zijn. Maar helaas: na zeven zetten stond ik al verloren en op zet 14 was het echt tijd om op te geven wegens dameverlies. Toch speelde ik door. “Straks gaat iemand een boek met miniaturen maken en dan komt deze partij erin. Geen zin in!” Ik rekte de partij tot zet 22 en gaf toen op.
Het duurde even, maar zo’n boek is er inderdaad gekomen. In Marvelous Modern Miniatures van Carsten Hansen staan 2020 geanalyseerde partijen van 20 zetten of minder gespeeld door sterke spelers (minstens 2100, ook veel grootmeesterpartijen). Alles op opening gesorteerd, zodat de lezer kan zien hoe de eigen favoriete opening niet gespeeld moet worden. Het is ook mogelijk om zetten te raden, want elke partij bevat een diagram op een belangrijk moment. Mijn partij tegen Swinkels staat er niet in, wel twee andere pijnlijke verliespartijen, al zijn die van lang geleden, de eerste zelfs uit 1992. Toen moest ik in het sterk bezette jeugdtoernooi van Oakham tegen een Rus. Ik speelde een beetje yolo-achtig, vooral met mijn derde zet, maar kwam wel lekker te staan. 15.Ld3 zou tot groot voordeel leiden in mijn berekening. Na 17…Da1 keek ik nog eens naar de stelling. “Verrek, ik sta mat!”
Reinderman – Volzhin
1.e4 e5 2.f4 Lc5 3.Dh5?!
Het koningsgambiet is eigenlijk al dubieus, maar deze aanbeveling van Stefan Bücker helemaal. In de praktijk kan het echter werken.
3…Pf6 4.Dxe5+ Le7 5.Dc3 Pxe4 6.Dxg7 Lf6 7.Dh6 De7? 8.Le2 d5 9.Pc3 Pxc3 10.bxc3 Lf5 11.Pf3 Pc6 12.La3! De6 13.0–0–0 0–0–0 14.The1?
Na 14.Pg5! staat wit inderdaad goed.
14…d4 15.Ld3 Dxa2 16.Lxf5+ Kb8
17.Dxf6?? Da1 mat
Vijftien jaar later, het open toernooi van Gausdal in Noorwegen. Eerste ronde gewonnen van Ludo Tolhuizen, tweede ronde met wit tegen een Duitser met 2367, moest ik kunnen winnen. Maar ik werd helemaal ingemaakt! Tot overmaat van ramp had ik beloofd die avond een lezing te geven. Niet zo’n zin in. Toen bedacht ik: ik laat deze partij zien. En nog wat andere superslechte partijen van mezelf. Wat bleek: het falen van een ander kan erg vermakelijk zijn! Het werd unaniem een belachelijk groot succes en ik voelde me weer een stuk beter.
Reinderman – Pitl
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.f4 Db6 7.Pb3 Lg4 8.Le2 h5
Gewoon 9.h3 is goed voor wit, maar ik had iets (verkeerd) berekend.
9.Lxg4? hxg4 10.Pd5? Pxd5 11.exd5
11…Txh2! 12.Txh2 g3!
Ik had vast gehoopt op 12…Dg1+ 13.Kd2 Dxh2 14.dxc6 waarna zwart niet genoeg heeft voor het stuk. In de partij komt er een pion in plaats van dame op h2 en dat scheelt nogal.
13.Dh5 Dg1+ 14.Ke2 gxh2 15.Le3 Dxg2+ 16.Lf2 De4+ 17.Le3 Pb4 18.Pd2 Dg2+ 19.Lf2 Pxd5 Wit gaf op
Partijen in viewer:
In deze rubriek aandacht voor 2 boeken over belangrijke figuren uit de Russische schaakgeschiedenis, of beter die van de Sovjet Unie, de tijd waarin ook via het schaken de superioriteit van het communisme boven het decadente en ten ondergang gedoemde kapitalisme moest worden aangetoond. Toen bijvoorbeeld 50 jaar geleden grootmeester Taimanov met 6-0 verloor van Fischer in een Kandidatenmatch mocht hij geen toernooien meer spelen buiten de USSR en kreeg zelfs een verbod om nog langer concerten te geven als pianist. Goed, dan nu de boeken: het eerste gaat over Peter Arsenyevich Romanovsky die leefde van 1892-1964, biografie van Sergei Ktachenko, uitgegeven bij www.elkandruby.com ( Paperback € 26.75 ) De partijen worden geanalyseerd door Grigory Bogdanovich. Het 2e boek is van de hand van Isaak en Vladimir Lindner met analyses van Karsten Müller en gaat over niemand minder dan Mikhail Moiseyevich Botwinnik, de wereldkampioen van 1948-1963, met onderbrekingen in 1957 (Smyslov) en 1960 (Tal) Verscheen bij Russell Enterprises( € 24.95)
Het boek over Botwinnik begint ( Life and Fate ) met een korte biografie terwijl dat over Romanovsky een hele biografie heeft met veel details en foto’s waardoor we tevens veel inzicht krijgen in het leven in de toenmalige Sovjet Unie, van de mensen in het algemeen en de schaakwereld in het bijzonder, gezien de enorme hoeveelheid meesters en grootmeesters toch enigszins een slangenkuil : Wie mocht in het buitenland toernooien spelen en wie niet? Daarbij had het Kremlin een grote vinger in de pap. In Part 1 van het boek over Romanovsky de biografie door Tkachenko met veel interessante anekdotes en foto‘s van de familie ( Peter had vier dochters ) Part 2 is dan An Autobiographical Sketch van Romanovsky zelf met wat partij-fragmenten (30 pagina)‘s en dan 175 pagina‘s met Selected Games, weer van de hand van Peter Romanovsky, een zeer interessante opzet dus en veel prachtige partijen om na te spelen. Die vinden we ook na de biografische inleiding in het boek over Botwinnik onder de titel Matches,Tournaments,Opponents. Ook hier foto‘s, van de tegenstanders bv. Bijzonder ook het gedeelte waarin de overige wereldkampioenen, t/m Kramnik, hun mening geven over Botwinnik. Het boek eindigt met een opsomming van alle belangrijke zaken uit zijn leven waarbij zeker hoorde zijn onderwijsactiviteiten waarbij hij zijn kennis en inzichten doorgaf aan latere wereldkampioenen als Kasparov en Kramnik.
Het ligt natuurlijk voor de hand en is wellicht ook gepast om nu een mooie winstpartij van één van beide heren te laten zien maar dat is onlangs al gebeurd in voorgaande rubrieken en dus nu een “schitterende nederlaag” van Botwinnik, want dat kan ook: Bronstein -Botwinnik uit de match om de wereldtitel Moskou 1951; 1.d4 e6 2.c4 f5 het zgn Hollands 3.g3 Pf6 4.Lg2 Le7 5.Pc3 0-0 6.e3 d5 7.Pge2 c6 8.b3 Pe4 9.0-0 Pd7 10.Lb2 Pdf6 11.Dd3 g5 een aanvallende zet 12.cxd meer in het voordeel van zwart 12..cxd 13.f3 Pxc3 14.Lxc3 g4 de konsekwentie van zet 11. 15.fxg Pxg4 16.Lh3 Ph6 17.Pf4 Ld6 18.b4 a6 19.a4 De7 20.Tab1 beter b5 want nu speelt zwart 20..b5. 21.Lg2 Pg4 22.Ld2 Pf6 23.Tb2 Ld7 24.Ta1 Pe4 25.Le1 Tfe8 26.Db3 Kh8 uit de gevaarlijke diagonaal 27.Tba2 Df8 28.Pd3 Tab8? Nu kan wit de a-lijn veroveren 29.axb axb 30.Ta7 Te7 31.Pe5 Le8 32.g4 fxg? Hier moest toch echt Dg7 hoewel ook dan wit het initiatief heeft 33.Lxe4 dxe4 34.Lh4 Txe5 probeert zich te redden met een kwaliteitsoffer 35.dxe5 Lxe5 36.Tf1 Dg8 37.Lg3 Lg7 ( 37..Lxg3 38.Dc3+ Le5 39.Dxe5+ Dg7 40.Dxg7 en 37..Dxb3 38.Lxe5+ Kg8 39.Tg7+ Kh8 40.Tf8+ Dg8 41.Tfxg8 mat ) 38.Dxg8+ 1-0 . Deze match om de wereldtitel eindigde trouwens met een gelijke stand waardoor Botwinnik zijn titel behield.
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
In sommige stellingen is een loper meer waard dan een toren. In zulke partijen wordt dan de toren voor de loper geofferd. In de schaakwereld heeft men het dan over een kwaliteitsoffer. Het is vaak boeiend om een partij met een dergelijk offer na te spelen.
Oud-wereldkampioen Aljechin won met een kwaliteitsoffer in 1923 van Grünfeld op een fascinerende wijze.
Grünfeld – Aljechin
Stelling na 30e zet van wit. Aljechin speelde hier het sterke 30. … Txd4. (Veel sterker dan 30. … Lxd4 31. exd4 Txd4 32. fxe4 Pf4 33. Df3 en er komt niets bijzonders uit.) 31. fxe4 (Het alternatief van 31. exd4 Lxd4+ 32. Kf1 Pf4! en nu 33. Dxe4 Dc4+ 34. Ke1 Pxg2+ 35. Kd2 Le3+ en wint, of 33. Dd2 Dc4+ 34. Ke1 e3! en wint. De gespeelde zet schijnt overigens afdoende want zowel toren als paard blijft aangevallen staan.) 31. … Pf4!! (Met twee krachtige zetten slaat Aljechin het witte spel uiteen. ) 32. exf4 (Er is geen kans meer.) 32. … Dc4!! (Deze dubbelaanval op De2 en Pa2 levert minstens stukwinst op.) 33. Dxc4 (Natuurlijk is 33. Tc1 Dxa2 ook kansloos.) 33. … Txd1+ 34. Df1 Ld4+ (en mat op de volgende zet.)
Partij in viewer:
In een recentere partij ook een prachtig kwaliteitsoffer die een positionele achtergrond had.
Meurs – Hoogland
Wit speelde hier 19. a3 (Ook goed is 19. Txc6 bxc6 20. Pf6+ Kg7 21. Pe5 Lxe5 22. dxe5 Th8 23. f4 a5 24. Dg3.) 19. … Lxc1 (Wit liet toe dat zijn toren wordt ingeruild voor de loper van zwart.) 20. Pf6+ Kh8 21. Txc1 e5 22. Pxe5 Pxe5 23. dxe5 Le6 (Het paard staat op f6 heel sterk en is niet te verjagen. Het verschil weegt op tegen de geofferde toren.) 24. h4 Tac8 25. Te1 Tc4 26. hxg5 hxg5 27. b3 (en wit won op de 38e zet. Met 27. g3 Tfc8 28. De3 Dg7 29. Kg2 hadden de stukken eerder in de doos gekund.) 1-0.
