Recensie: Genna Remembers

Boekenrubriek 25 juni 2021 16:38 Michel Hoetmer 3

Hoe is het om in twee totaal verschillende werelden te leven? Voor de meesten van ons is het moeilijk voor te stellen hoe het is om in een land te wonen dat met harde hand wordt geregeerd. Genna Sosonko is wat je noemt ervaringsdeskundige. Hij leefde vanaf zijn geboorte in 1943 tot 1972 in Leningrad in de voormalige Sovjet-Unie.

In dat jaar kreeg hij de kans om naar het vrije westen uit te wijken en vestigde hij zich in Nederland. In de Sovjet-Unie had Genna er al een hele schaakcarrière op zitten. Hij behaalde daar de titel van nationale meester, dan was je al een hele sterke schaker, en trainde Michail Tal en Viktor Korchnoi.

Dat Sosonko een zeer sterke schaker was bleek al heel snel. Hij behaalde na zijn emigratie binnen enkele jaren de titel van grootmeester (dat was in de Sovjet-Unie voor veel schakers een onbereikbaar ideaal) en behoorde vanaf midden jaren zeventig tot begin jaren tachtig tot de twintig beste schakers in de wereld. Hij won diverse toernooien, zoals tweemaal in Wijk aan zee en het NK. Kortom: een prachtige schaakcarrière.

Auteur en journalist

In 2004 zette hij een punt achter zijn actieve loopbaan als schaker en begon te schrijven. Hij schreef onder andere mooie boeken over Tal, Smyslov, Korchnoi en Bronstein. Dus boeken over schakers en niet zozeer over schaken. In ‘Genna Remembers’ gaat het over herinneringen aan meer dan één schaker. Ik zal u niet vermoeien met alle interessante namen die voorbijkomen. Het is een boeiend verslag van hoe het een aantal schakers verging na emigratie uit de Sovjet-Unie. Maar er is veel meer…!

Uit de prachtige verhalen blijkt hoezeer schakers in de tang werden genomen door het Sovjetsysteem. Je had als sterke schaker zeker privileges, maar werd ook streng gecontroleerd. Eventjes op eigen initiatief een schaaktoernooitje in het Westen spelen was er niet zomaar bij. Zelfs niet voor de allerbesten. Men moest in een goed blaadje staan bij de hoge heren en ze mochten uiteraard niet falen. Gebeurde dat toch? Zoals met Spassky en Taimanov? Dan waren de rapen gaar en kon je het voorlopig wel vergeten om een kijkje te nemen over de grenzen van dit immense rijk.

Daar blijft het uiteraard niet bij in dit prettig geschreven boek. Er passeren nog tal van andere interessante onderwerpen de revue. Mij sprak het verhaal over Arnfried Pagel en zijn Koningsclub bijzonder aan. Wellicht ook omdat ik zelf levendige herinneringen heb aan mijn ontmoeting met dit bijzondere heerschap? Ik was bijzonder nieuwsgierig om er achter te komen hoe het met hem was afgelopen nadat hij in de gevangenis belandde. Eigenlijk was Pagel op zijn manier ook een beetje een potentaat, die nogal willekeurig omging met anderen en bepaald niet altijd een aangenaam mens. Hij strafte zijn grootmeesters als ze niet gewoon hun partijen wonnen.

Ik heb dat zelf meegemaakt. Ik was teamleider bij Utrecht 2 en we moesten naar Bergen om daar in de clubcompetitie tegen de Koningsclub te spelen. Ruim voor de wedstrijd werd ik benaderd door de secretaris van Pagel. Hij legde uit dat Genna niet kon spelen omdat hij verplichtingen in het buitenland had. Of het mogelijk was dat Genna vooruit speelde? Ik stelde voor dat ze de partij bij mij thuis in Amsterdam zouden spelen. Zo werd het afgesproken. Totdat…? Ik weer een telefoontje kreeg van de secretaris. Hij deelde mee dat de strijd zou plaatsvinden op het 10e bord en niet op het 1e bord zoals eerder was afgesproken. Want zo zei hij “Meneer Sosonko heeft straf gekregen omdat hij in de vorige ronde remise speelde!” Mijn mond viel open van verbazing. Straf? Als een kleuter? Ik weigerde beslist: “Hier beginnen we niet aan!” Daarmee kon de secretaris het doen. Korte tijd later kreeg ik Pagel zelf aan de lijn. Maar wat hij ook probeerde, ik bleef weigeren. Uiteindelijk werd de partij toch bij mij thuis gespeeld en aan het eerste bord. En de partij eindigde…? In remise!

Genna vertelt nog veel meer smeuïge details over dit heerschap. Maar daarvoor raad ik u aan om dit boek aan te schaffen en zelf dit boeiende verslag te lezen over de rijke schaakgeschiedenis. En ja: Karpov, Kasparov en ook Carlsen komen aan bod. Kortom: boeiende literatuur voor iedereen die ook maar een beetje in de schaakgeschiedenis is geïnteresseerd.

Gegevens boek

• Boek: Genna Remembers (2021)
• Auteur: Genna Sosonko
• Uitgeverij: Thinkers Publishing
• ISBN-nummer: 9789464201178 (paperback/hardcover)
• Pagina’s: 257
• Prijs: € 29,95 (paperback) / € 34,95 (hardcover)
• Hier beschikbaar. Lees alvast een voorproefje…
• Link naar onze recensenten.