Krantenrubrieken weekend 17 juli 2021
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Bab Wilders | Rini Kuijf | Henk Prins |
Kinderkruistocht in de schaakwereld
Het Russische stadje Krasnaja Poljana ligt in de bergen dichtbij de badplaats Sotsji. Het schijnt het favoriete skigebied van Poetin te zijn. Sinds maandag worden daar de World Cup toernooien van de FIDE gespeeld. Een voor de vrouwen en een voor iedereen, het World Cup Open, dat in feite het toernooi van de mannen is. Er waren vrouwen die zich voor dat Open geplaatst hadden, maar ze lieten de kans voorbij gaan.
Het zijn knock-outtoernooien. Maandag moest het Open beginnen met 156 spelers, waarvan de helft na twee of drie dagen weer naar huis kon gaan. De overlevers werden aangevuld met vijftig verse krachten, het puikje van de schaakwereld dat de eerste ronde mocht overslaan. Onder hen waren Magnus Carlsen en de Nederlanders Anish Giri en Jorden van Foreest.
De twee spelers die de finale halen, krijgen een plaats in het kandidatentoernooi van 2022. Voor Carlsen is dat niet van toepassing. Misschien doet hij mee voor de hoofdprijs van 110.000 dollar, maar hij zwemt al in het geld en ik denk dat hij gewoon weer eens echt wil schaken aan een echt bord.
Kinderen beuken aan de poort. Kijk naar de jongens die de eerste ronde heelhuids doorstonden: Javokhir Sindarov (15) en Nodirbek Abddusattorov (16) uit Oezbekistan. Gukesh (15) en Praggnanandhaa (15) uit India. Volodar Moerzin uit Rusland schakelde een paar dagen voor zijn 15de verjaardag de ervaren Moldavische grootmeester Viorel Iordachescu uit.
Abimanyu Mishra (12), over wie ik vorige week schreef, werd in de eerste ronde uitgeschakeld door Baadur Jobava. Dat was verwacht, ook door Mishra zelf, maar het was voor Jobava een zware strijd geweest. Mondkapjes zijn niet verplicht en zeldzaam in de speelzaal, maar Mirsha had er speciaal op getraind en droeg niet alleen een zo’n kapje, maar daar overheen nog een kap van plexiglas.
Met zoveel spelers moeten de organisatoren waakzaam zijn. Caruana werd in zijn eerste partij kort na de opening in een doodgewone stelling tot winnaar uitgeroepen, omdat zijn tegenstander positief getest bleek te zijn. Collega Aronian kreeg nog voor zijn eerste zet een nul, omdat hij koortsverschijnselen had.
De volgende partij uit de eerste ronde werd ‘de beste partij van het jaar’ genoemd en zelfs ‘een partij voor de eeuwen’. Sterk overdreven, maar een vrolijk schouwspel was het zeker.
Mads Andersen (Denemarken) – Pablo Salinas Herrera (Chili), FIDE World Cup, Krasnaja Poljana 2021
1. Pf3 d5 2. e3 Pf6 3. c4 c6 4. Pc3 e6 5. b3 Ld6 6. d4 0-0 7. Dc2 Pbd7 8. Le2 b6 9. 0-0 Lb7 10. Lb2 De7 11. Tad1 Tad8 12. Tfe1 Tfe8 13. Lf1 c5 14. cxd5 exd5 15. g3 Tc8 16. Lh3 cxd4 17. Pxd4
Hierna krijgt wit problemen. Na 17. exd4 Pe4 18. Dd3 zou het ongeveer gelijk staan.
17…Lb4 18. Pde2 Pe4 19. a3
Alleen met het dameoffer 19. Dxe4 dxe4 20. Txd7 De5 21. Txb7 kon wit zich redden.
19…Pxf2
Geen moeilijk offer.
20. axb4
Na 20. Kxf2 Dxe3+ is zwarts koningsaanval overweldigend en 20. Lxd7 Pxd1 is ook hopeloos voor wit.
20…Pxh3+ 21. Kf1 Dxe3 22. Df5 Pf6 23. Lc1
Of 23. Dxh3 Df3+ 24. Kg1 Pg4 en zwart wint.
23…Pg4
Er waren meer winnende zetten, maar deze is de mooiste.
24. Td3
Er was niets meer. Na 24. Lxe3 Pxe3 is er een mooi mat met twee paarden.
24…d4
Ook aardig. Nu dreigt 25…Pxh2 mat.
25. Ted1 Dg1+
Dit dameoffer is een passend slot.
26. Pxg1 Pxh2 mat.
Partij in viewer:
Chileen Salinas geeft Zuid-Amerikaans schaken glans tijdens World Cup
Eens per jaar steken de Zuid-Amerikaanse kampioenen de oceaan over om het op te nemen tegen hun Europese collega’s. In de even jaren vertegenwoordigen ze hun land op de Olympiade en in de oneven jaren dromen ze van succes in de World Cup, de grote knock-outwedstrijd waarin de subtop de elite onder vuur neemt.
Meestal eindigen de expedities teleurstellend. De tijd is voorbij waarin Argentinië driemaal achtereen olympiadezilver won en de Braziliaan Henrique Mecking tweemaal het kandidatentoernooi bereikte. Op de laatste Olympiade in 2018 was Ecuador met een bescheiden 38ste plaats het hoogst geklasseerde Zuid-Amerikaanse land en een jaar later werden in de World Cup alle vertegenwoordigers van het continent in de eerste ronde uitgeschakeld.
Maar ditmaal gaat het beter. In het World Cuptoernooi in Krasnaja Poljana, het olympische wintersportgebied bij Sotsji, wonnen deze week elf Zuid-Amerikanen hun eerste minimatch tegen op papier ongeveer gelijkwaardige oppositie. Moeilijker krijgen ze het in de tweede ronde, al zal een van hen ook die schifting overleven. De Argentijn Mareco en de Peruaan Cori spelen tegen elkaar.
De gevierde man van de eerste ronde was de Chileen Pablo Salinas. Volgens de perschef van de wereldschaakbond Fide speelde hij tegen de Deen Mads Andersen de partij van het jaar. Dat was wat overdreven, maar de partij van de dag was het zeker.
Andersen – Salinas, Krasnaja Poljana 2021
1.Pf3 d5 2. e3 Pf6 3. c4 c6 4. Pc3 e6 5. b3 Ld6 6. d4 0-0 7. Dc2 Pbd7 8. Le2 b6 9. 0-0 Lb7 10. Lb2 De7 11. Tad1 Tad8 12. Tfe1 Tfe8 13. Lf1 c5 14. cxd5 exd5 15. g3 Tc8 16. Lh3
Meer voor de hand ligt 16. Db1 om toekomstige problemen op de c-lijn te voorkomen.
16 … cxd4 17. Pxd4 Lb4 18. Pde2
Onderschatting van de tegenstander? Noodzakelijk is de lelijke zet 18. f3, waarna het ongeveer gelijk staat.
18 … Pe4
Nu krijgt wit een kans op herstel die hij na 18 … Pe5! 19. Lg2 (nog erger is 19. Lxc8 Pf3+ 20. Kg2 Txc8) 19 … Pe4 niet zou hebben gehad.
19. a3?
De beslissende fout. Met het dameoffer 19. Dxe4! dxe4 20. Txd7 Df6 21. Txb7 Lxc3 22. Lxc3 Txc3 23. Pxc3 Dxc3 24. Td1 a6 25. Tdd7 kan wit afwikkelen naar een houdbare stand.
Diagram links
19 … Pxf2! 20. axb4
Geen keus. Na 20. Kxf2 volgt 20 … Dxe3+ 21. Kf1 (21. Kg2 d4+) 21 … Df3+ 22. Kg1 Lc5+ en na 20. Lxd7 Pxd1 21. Lxc8 Dxe3+ loopt wit mat.
20 … Pxh3+ 21. Kf1 Dxe3 22. Df5 Pf6 23. Lc1
Of 23. Dxh3 Df3+ 24. Kg1 Pg4 25. Tf1 De3+ 26. Kh1 d4+ en wint.
Diagram rechts
23 … Pg4! 24. Td3
Het mat na 24. Lxe3 Pxe3 is niet alledaags.
24 … d4! 25. Ted1 Dg1+! 26. Pxg1 Pxh2 Mat.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
Afgang Kasparov in snelschaaktoernooi Kroatië
Op 3 oktober 2005 ging er een schok door de schaakwereld: Garry Kasparov (toen 42 jaar) kondigde net na de laatste ronde van het supertoernooi van Linares zijn afscheid van professioneel schaak aan. Hij ging zijn tijd aan andere dingen besteden: oppositie voeren tegen Poetin bijvoorbeeld, en zorgen om niet daarom vermoord te worden. Gelukkig was het niet helemaal een afscheid: af en toe een snelschaaktoernooi spelen wilde hij wel. Dat waren vaak demonstratiematches, maar de laatste tijd wat serieuzer: sinds 2016 speelt hij eens per jaar een toernooi met de wereldtop, met scores van zo rond de 50%. Dit jaar echter werd een dubbelrondige tienkamp in Kroatië een totale afgang voor hem. 0.5 uit 9 op de eerste dag, 2 uit 9 op dag twee, maar één partij gewonnen. Het maakte niet uit: slechte stellingen, gelijke stellingen, totaal gewonnen stellingen, hij verloor ze. Het gênantst was partij tegen Mamedyarov: 1.d4 d5 2.c4 dxc4 3.e3 e5 4.Pf3 exd4 5.Lxc4 Pf6? 6.Db3 De7 7.0-0 (zie diagram)
en opgave want zwart kan niet zowel Pg5 als exd4 plus Te1 voorkomen. Wat was er met de Kroaat (sinds 2014) aan de hand? Zelf zei hij erover “Ik ben met andere dingen bezig, een speech over cyberveiligheid, een boodschap om dissidenten in Iran te ondersteunen, en dan speel ik tegen zulke sterke kerels.” en “Ik had voor het toernooi met Peter Svidler gekeken naar wat oude openingsvoorbereiding, o.a. die voor mijn wk-match tegen Short. Het bleek volgens de computer allemaal onzin!” Daar lag wel het probleem: hij was niet alleen roestig en traag, maar deed ook nog koppig alsof hij net als vroeger nog een specialist in openingen was. Zo was de oude variant van de Najdorf die hij drie keer speelde was door zijn tegenstanders allang geplugd tot groot voordeel voor wit. Dat leverde Kasparov drie nullen op, waaronder tegen Jorden van Foreest (zie partij).
Toch is het te vroeg om de ex-wereldkampioen helemaal af te schrijven. Kijk naar Mark Cavendish. Die bakte er vorig jaar weinig van en volgens veel wielervolgers kon hij er maar beter mee stoppen, want het zou toch niets meer worden. En zie nu, als relatief oude renner is hij de beste sprinter in de Tour! In september speelt Kasparov in Saint Louis een Fischer Random toernooi, waarbij kennis van openingstheorie niet nodig is. Hopelijk wordt het net zo’n comeback.
Van Foreest – Kasparov
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Lg5 e6 7.f4 Dc7?! 8.Lxf6 gxf6 9.Df3 b5 10.a3 Pc6 11.Pxc6 Dxc6 12.f5 Dc5 13.Le2 Ta7 14.0–0–0 De5
Zwart heeft het loperpaar en veld e5, maar problemen met zijn koning en ontwikkeling.
15.Thf1 Tc7 16.Kb1 h5 17.h4 Le7 18.De3 Dc5?
De dame stond goed op e5. Nu komt de witte dame binnen.
19.Dg3! Kf8 20.fxe6 fxe6 21.Dg6 De5
Zie diagram 2. Wit past nu les 1 van de koningsaanval toe: stukken erbij!
22.Td3! Ld8 23.Tg3 Tf7 24.Tg5! Dd4 25.Lxh5 Zwart gaf op.
Partij in viewer:
Eén van de oudste uitgevers van schaakboeken is het Engelse Batsford Chess, inmiddels geïncorporeerd in Pavilion Books en dat is wellicht verstandig gezien de vele uitgevers die sinds het einde van de vorige eeuw zijn gestopt met het uitgeven van schaakboeken, zoals Olms of Springer Verlag . En dan zijn er velen die helemaal van de aardbodem zijn verdwenen in Engeland, Duitsland en ook Nederland waar overigens natuurlijk New In Chess deze leemte meer dan heeft opgevuld. Er zijn vele oorzaken te noemen, waarschijnlijk per uitgever verschillend, maar de tsunami van digitale mogelijkheden lijkt mij de belangrijkste. Derhalve nu maar even weer aandacht voor enige producten van Batsford, ten eerste de zgn Chess Bible van Sean Marsh met als motto From beginner to winner. Vanaf de eerste beginselen tot aan lastige puzzels en dat via uitleg over openingen, positioneel of strategisch spel en overzicht van de helden uit de schaakgeschiedenis, van Greco (1620) t/m Carlsen (2021) aan de hand van prachtige partijen. Ongetwijfeld niet alleen voor beginners maar ook voor (schaak)leraren. ( € 22.95)
Voor wie de schaakbijbel uit heeft en begrepen is er het boek van Neil McDonald Chess The Art of logical thinking (€ 20 ) waarin de auteur aan de hand van zo‘n 30 partijen wil laten zien dat schaken logischer is dan je zou denken al veroorloof ik mij de opmerking dat spectaculaire partijen uit bloemlezingen het vaak juist moeten hebben van onlogische zetten “die er in zitten¨ De auteur maakt zijn punt door 30 partijen bij iedere zet van kort dan wel lang commentaar te voorzien. Zeker ook heel goed te gebruiken bij schaaklessen om na algemene vorming zo een partij uit het boek van McDonald te laten zien . En wie houdt van bloed aan de paal bij schaken kan terecht bij het Batsford boek van Thomas Engqvist 300 most important tactical chess positions ( € 21 ) waarbij hij aanbeveelt om deze kenmerkende stellingen voor een offer en het voorbereiden daarvan met 5 per dag in te prenten om zo in de eigen partij menig lichtje te doen opgaan bij het aanschouwen van de stelling. Dat moet dus in twee maanden kunnen lukken. Belangrijke les : Hoe bereken je combinaties van meerdere zetten diep en waar stop je, de mens is tenslotte geen computer die doorrekent tot de mogelijke eindstand. Het zijn maar geen losse bijeengeraapte grollen maar systematisch komen alle stukken, openingen en eindspelen langs. Ja, ook het eindspel ,waarvan vaak wordt gedacht dat het puur wetenschap is, blijkt nog menige tactische mogelijkheid te bevatten. Al blijven natuurlijk fraaie dame offers het zout in de pap.Het is te hopen dat deze en dergelijke boeken blijven bestaan in een tijd waarin de huidige generatie nauwelijks uit de digitale wereld komt die ook op schaak-gebied de macht heeft overgenomen.
In een vorige rubriek werd al opgemerkt dat Carlsen, na een mindere periode, weer de oude vorm heeft gevonden. Als bewijs voor deze stelling de partij So -Carlsen, FTX Crypto Cup 2021. 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.c3 helaas geen zin in het Evans gambiet 4..Pf6 5.d4 exd 6.e5 d5 7.Lb5 Pe4 8.cxd Lb6 al veel bekende thema‘s. 9.Pc3 0-0 10.Le3 Lg4 11.Dc2 Lf5 12.Db3 Pe7 13.0-0 c6 14.Le2 Tb8 15.Pa4 Lc7 een mooi plekje 16.Ph4 f6 17.Lf3 (So durft geen 17.f4) 17..b5 18.Pc3 Pxc3 19.exf6 maar dit wel, hoewel dubieus 19..Le4 20.bxc Dd6 21.g3 Lxf3 22.Lf4 schuwt de complicaties niet, Pxf3 was safer 22..Dxf6 23.Lxc7 Tb7 24.Le5 Df7 25.Pxf3 Dxf3 26.Db4 te optimistisch wat de kansen betreft, Dc2 was beter. 26..Pf5 27.Dc5 nog steeds beter de dame via b3 naar d1 te spelen 27..Tbf7 28.Tae1 h5 een beslissende opmars 29.h3 h4 30.Dxc6 Pxg3 31.Lxg3 hxg3 32.Te8 g2 33.Txf8+ Txf8 wit geeft op.
Voor beginners
Voor gevorderden
De Joegoslavische grootmeester Milan Vidmar was in de jaren twintig van de vorige eeuw een van de beste spelers van de wereld. In zijn boek “Goldene Schachzeiten” beschrijft hij hoe hij zijn grote rivaal, Ossip Bernstein, zeer listig in de val liet lopen.
Bernstein – Vidmar, Sint Petersburg 1909.
23. Kh2 (Wit staat prima. Het is bezig met een plan voor een directe koningsaanval. Daarvoor wil het een actie doen via de g-lijn middels een paardoffer op f5. Achteraf gezien en in deze tijd met de computer gecheckt was 23. Pxf7 Lxf7 en 24. g5 een veel beter plan. ) 23. ….Td7! (Vidmar speelt het plan mee en bouwt een gemene val.) 24. Tg1? (Dit was Bernstein’s idee. Hier was ook 24. Pxf7! beter.) 24. … Pg8! (Zwart vangt de loper op h6, maar heeft Vidmar Bernsteins zet voorzien?) 25. Dxf7? (Dit lijkt erop dat Vidmar gelijk moet opgeven, er dreigt op drie manieren mat en als zwart de dame slaat op f7 dan is 26. Pxf7 mat. Vidmar wilde juist dat wit deze zet zal spelen, omdat hij een weerlegging heeft, die wit niet had gezien. Het is ook tegelijk duidelijk waarom zwart op zijn vorige zet de toren op d7 speelde.) 25. …Lf6!! (Deze zet dekt alle matzetten en vangt de witte dame. In het boek schrijft Vidmar dat hij wegliep van het bord en na een half uur weer terugkwam. “De blik van Bernstein was zwaarbeladen met onuitgesproken verwijten.”) 26. Df8 Te7! (De laatste mokerslag. Zwart maakt het veld d7 vrij voor zijn paard om de dame op te halen. Bernstein blijkt hier een moeilijke verliezer en speelt nog enkele zetten door, dit ter verwerking van het doorstane leed.) 27. Pe6 Pd7 28. Dxe7 Pxe7 29. g5 Pg8 30. Pf5 gxf5 31. gxf5 Pxh6. Wit geeft het op.
Opgave
In Karlsbad 1911 kwam stelling 981 voor in een partij Löwenfisch tegen Vidmar. Ook in deze partij won Vidmar met zwart verrassend. Als zwart zal gaan verdedigen zal dat voor wit voordeel opleveren. Maar aanval is de beste verdediging, dus heeft Vidmar een venijnige riposte bij de hand. Over twee weken de oplossing van diagram 981.
Het artikel van Gert Ligterink riep bij mij nog meer herinneringen op aan de Braziliaanse grootmeester Mecking, die in 1973 het interzonale toernooi van Petropolis en in 1976 dat van Manilla won. Hij speelde beide keren in de kandidatenmatches. Maar zijn schaakcarrière brak in de eerste ronde van het interzonale toernooi van Rio de Janeiro in 1979 abrupt af vanwege een ernstige auto-immuunziekte.