Boekrecensie- Understanding Queen Endgames
Inleiding
Mijn zesde recensie behandelt het boek: “Understanding Queen Endings” geschreven door GM Karsten Müller (1970) die bij ons uiteraard geen introductie behoeft, en Yakov Konoval (1955), die nog leerling is geweest op de beroemde Botwinnik-school. Hij heeft zich verdienstelijk gemaakt als programmeur. Zie bijvoorbeeld de zeven stukken-tablebases. Dit boek toont de samenwerking van eindspel-leraar (Müller) en de alleswetende computer, in beeld gebracht door Konoval. Het idee om eindspelboeken te zuiveren van fouten door sterke engines is natuurlijk niet nieuw. Dit boek is een voortvloeisel daarvan. Je zou ook de vijf eindspel volumes van Averbakh kunnen doorlichten. Of Chéron? Averbakh wordt op 8 februari 2022 overigens 100 jaar oud, het zou een mooi eerbetoon aan hem zijn, als iemand die klus op zich zou nemen.
Opbouw
Het boek is klassiek opgebouwd, elk hoofdstuk behandelt een eindspel met de dame in de hoofdrol. Op voorhand dacht ik dat het boek alleen dame vs. dame zou behandelen met alle
pionformaties die er zijn. Zoals het boek van John Nunn: “Secrets of Rook Endings.” Dat boek telt 352 bladzijden en behandelt alleen maar toren en pion tegen toren! Nee, allerlei onderverdelingen zijn opgenomen. Twee torens tegen dame, twee lichte stukken tegen dame, dame tegen pion(nen) enz. Dame vs. dame komt natuurlijk aan bod (hoofdstuk 2). Dit hoofdstuk gaf me al meteen een persoonlijke correctie. In het eindspel dame en randpion tegen dame alsook dame en paardpion tegen dame meende ik de remise-zone te kennen. Maar die zone was onjuist! Dankzij de table-bases is dat duidelijk geworden. Ik ga dat nu niet verklappen, koopt u daarvoor dit boek en de “nieuwe” remisezone wordt u ook duidelijk! Het hoofdstuk waar ik het meeste plezier aan beleefde was hoofdstuk 6: dame tegen twee torens. Wellicht omdat er weinig tot geen stof voorhanden is in andere eindspelboeken. Afgezien dan van Glenn Flears “Practical Endgame Play-beyond the basics”, maar dat kan ook liggen aan mijn beperkte voorraad schaakboeken. Voorts vind ik het prettig dat Müller vaak refereert aan andere boeken. Bijvoorbeeld op bladzijde 221 aangaande het eindspel: koning dame tegen koning loper en paard (zonder pionnen) waar hij verwijst naar John Nunns: “Secrets of Pawnless Endings”, met het excuus erbij dat hijzelf te weinig stof geeft. Mooi toch, die waardering voor collega-schrijvers. Ook is er waardering voor de toernooipraktijk, want bijna alle voorbeelden komen daarvandaan. Ook is het gros van de partijen van de laatste 20 jaar. Ik trof zelfs enkele bekenden aan! Het boek corrigeert deze toernooipartijen (uiteraard wemelen de partijen van de fouten, die de computer genadeloos laat zien). Daarnaast laat het boek de langste (lees lastigste) winsten zien in het eindspel dat op dat moment behandeld wordt. Dus wij kijken naar de partij Nakamura – Gunina (Caleta 2018) Koning met twee torens plus pion tegen koning dame en dan volgt later een geforceerde winst van 244 zetten, vanuit de moeilijkste beginstelling van dat specifieke eindspel.
Schaaktechnisch fragment
Het schaaktechnisch fragment komt niet uit mijn favoriete hoofdstuk dame tegen twee torens, maar uit een eerder hoofdstuk van het boek, te weten hoofdstuk 2: dame tegen dame. Met twee pionnen tegen een.
Joël Lautier – Jeroen Piket
Dortmund 1995
Ik heb voor dit eindspel gekozen omdat ik het vervolg onlangs geleerd heb uit een ander boek. 47…Kf5 [Piket speelde 47…Kf5, maar dankzij het beroep van Konoval kan dit uitmuntende boek de snelste weg naar de winst laten zien. Uiteraard ook met het taaiste tegenspel 47…Db7 48.Db3!! Dubbele uitroeptekens betekent dat het de enige zet is om te winnen. Dus alle andere zetten vergooien de winst 48…Da6 49.Dg8+!! Kh6 50.Df8+! Het enkele uitroepteken betekent winst via de snelste route. Er zijn dus andere winsten in de stelling maar die zijn minder snel 50…Kg6 51.Dc5! Dd3 52.Dc6+!! Kf5 53.Dc8+!! Kg5 54.Dc1+! Kh5 55.Dc3! Db5 56.Db3! Dc6 57.Dd1+! Kg5 58.Dd2+ Kf5 59.Da5+!! Ke4 60.Kb3!! De6+ 61.Ka4! Dd7+ 62.Db5!! Dc7 63.De2+! Kd4 64.Dd2+! Ke4 65.Dc3! Dd7+ 66.Kb3! Dd8 67.Kc2! Db6 68.Dc4+!! Ke5 69.Kc3!! a5 70.De2+!! Kf6 71.Df3+ Ke5 72.Dh5+! Ke4 73.Dg4+! Ke5 74.Dg5+! Ke4 75.Dg2+! Kf4 76.Dd5! Kg3 77.b3! Dc7+ 78.Kd3! Dh7+ 79.Kc4! De7 80.a4! Db4+ 81.Kd3 Db8 82.Dg5+! Kh3 83.Db5! Dg8 84.Dc4 Db8 85.Ke4 Db7+ 86.Ke5 Da7 87.Kd5! Db6 88.Dd3+! Kh2 89.Db5! Dc7 90.Dc6! Da7 91.Dc2+! Kh1 92.De4+ Kh2 93.De2+! Kh3 94.Dd3+! Kg2 95.Db5! Kg3 96.Kc6! Da8+ 97.Db7! Dg8 98.Dc7+! Kf3 99.Db6! Ke4 100.Db5!! Da8+ 101.Kc7! Kd4 102.Dd7+! Ke3 103.Dc8! Dd5 104.De8+! Kf4 105.Db5! Da8 106.Db6! Kg3 107.Db8! Da6 108.Dc8! Dg6 109.Kb7! De4+ 110.Dc6 Db4+ 111.Db6! De4+ 112.Ka7! Dd5 113.Db5! Dd2 114.Kb7! Kh3 115.Df1+! Kh4 116.Dc4+! Kh3 117.De6+! Kg2 118.Dg4+! Kf2 119.Dh4+! Kg2 120.Kc7! De3 121.Dg4+! Kh2 122.Dh5+! Kg3 123.Dd5! Da7+ 124.Kc6! Da6+ 125.Kc5! Kf2 126.Dc6! Dd3 127.Df6+! Kg2 128.Dg7+! Kh3 129.Dh8+! Kg2 130.Dg8+! Kh2 131.Dd5! Dc3+ 132.Kb6 Kh3 133.Kb5! Kg3 134.Ka6! Kh2 135.Dc4! De5 136.Dc2+! Kh3 137.Dd3+! Kg4 138.Db5! Dc7 139.Dc4+! En winst door dameruil. Zo ziet perfectie eruit!] 48.Kb3 Db7+ 49.Db4 Da6 50.Dc5+ Ke6 [Het gaat om deze stelling, wit heeft nu de kans om af te wikkelen naar een pionneneindspel] 51.Dc4+ [En doet dit ook] 51…Dxc4+ 52.Kxc4 Kd6 [Maar hoe nu verder? Heeft wit de winst vergooid, want het is duidelijk dat de zwarte koning op tijd is!] 53.Kb5 Kc7 54.Ka6 Kb8 [Net op tijd, denkt de zwartspeler. Maar toch staat wit gewonnen. Ik heb in de coronatijd het eindspelboek: “100 Endgames You Must Know” gekregen en van kaft tot kaft doorgewerkt. Eindspel 87 (bladzijde 190–195) behandelt deze techniek. Het geeft voldoening om een stelling te herkennen en precies te weten wat je moet doen. Zeker in het eindspel. Grappig is dat Jesus de la Villa dit eindspel op de koningsvleugel laat plaatsvinden. Daar heeft Lautier natuurlijk geen boodschap aan. De winst blijft hetzelfde] 55.a4 [Het eerste wat je moet doen is je randpion opschuiven tot deze niet verder kan] 55…Ka8 56.a5 Kb8 [Zo, het opschuiven is gelukt en zwart heeft ook al gezet. Je raadt het al. Het heeft alles te maken met de witte b-pion. Gaan we één of twee stappen vooruit? Het ene zal winnen en het andere is remise. Het is van belang om te kijken naar de kleur van het veld waar de zwarte koning op staat: b8 is een zwart veld. Derhalve moet de b-pion naar een wit veld!! Best is om een ezelsbruggetje te maken om deze wending goed in je geheugen op te slaan. Iedereen doet dat op zijn eigen manier. Dus koning wit, pion naar zwart en andersom. Je kunt wel zeggen dat je het berekenen kunt, en dat is ook wel zo, maar je zou maar in hevige tijdnood zitten!] 57.b3 [Naar wit!] 57…Ka8 58.b4 Kb8 59.b5 Ka8 60.b6 Kb8 [Op 60…axb6 volgt simpel 61.axb6 Kb8 62.b7 Kc7 63.Ka7] 61.b7 [En het is voor elkaar. Vooral niet 61.bxa7+ Ka8 62.Kb5 Kxa7 met remise] 61…Kc7 62.Kxa7 [En de winst is duidelijk]
Conclusie
Onlangs vroeg een schaakvriend mij wanneer ik nu eindelijk eens met vernietigende kritieken zou komen in mijn recensies. Die dienen toch echt even te wachten want hoe kan ik in godsnaam tegen de 14e wereldkampioen in gaan? Kramnik schrijft dat dit boek in de must study-list behoort van elke schaakstudent. En hij schrijft dat niet alleen clubschakers maar ook top-tienspelers van dit boek kunnen leren! I rest my case. Het is wel zo dat ik tot nu aan toe alleen maar bijzondere boeken heb gezien in mijn prille carrière als recensent. Ik beloof u dat de ellende nog zal volgen! Mijn conclusie is toch echt dat dit boek een aanrader is! Alleen zou ik u gratis advies willen geven. Dit boek behoort tot een reeks. Best koopt u alle vier de delen en begint u met deel 1, dan 2 dan 3, enz. tot dit deel 4. Dit deel 4 is namelijk de pittigste van de vier. Een andere tip die ik zou willen geven, is om de table-base varianten in dit boek niet of nauwelijks na te spelen. Naspelen van table-base varianten gaat het best met een computer. Neemt niet weg dat ook dit boek een pareltje is. Ben het absoluut met Kramnik eens: op de must study-list ermee!
Eindspelspecialist en auteur Kartsen Müller
Titel: Understanding Queen Endgames
Auteurs: Karsten Müller & Yakov Konoval
Aantal bladzijden : 271
Uitgeverij : Russell Enterprises
Gepubliceerd : 2021
Prijs: €24,95
ISBN: 978-1-949859-31-7
Type: Paperback
Link naar onze recensenten: www.schaaksite.nl/2018/04/09/nieuwe-boekrecensenten/
