Krantenrubrieken weekend 25 september 2021
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Remisedood
Een eeuw geleden, rond 1920, werd er door de wereldkampioenen Emanuel Lasker en José Raúl Capablanca gesproken en geschreven over de dreigende remisedood van het schaken. Ze vreesden dat de topspelers het spel zó goed begrepen dat ze niet meer verslagen konden worden als ze voorzichtig waren. Ze vergisten zich.
Zoals Robert Fischer later zijn Fischerandom bedacht om de openingstheorie te omzeilen, bedacht Capablanca een schaakvariant op een bord van 10×10 velden met twee extra stukken, de maarschalk en de kanselier, om het remisespook minder kans te geven.
In 1927 verloor Capablanca zijn WK-match tegen Alexander Aljechin. Toen de onoverwinnelijke Capablanca toch verloren had, werd er over de remisedood weinig meer gesproken.
De Russisch-Amerikaanse grootmeester Grigory Serper, die op chess.com altijd interessante artikelen plaatst, schreef laatst dat er nu net zo’n crisis lijkt te zijn als rond 1920. Hij liet vijf vrijwel identieke partijen zien tussen Magnus Carlsen en Wesley So waarin ze vanaf het begin pijlsnel naar remise koersten. Hij had het ook kunnen hebben over de Bongcloud opening, die een tijdlang bij Magnus en zijn vrienden populair was.
Een bong is een soort waterpijp om cannabisproducten te roken en de cloud is de walm die dan opstijgt. De Bongcloud opening gaat zo: 1. e4 e5 2. Ke2 Ke7 3. Ke1 Ke8 en na een paar herhalingen remise.
Je kunt natuurlijk zeggen dat zulke abjecte remises niet liggen aan het schaakspel, maar aan de luie spelers, maar aan de andere kant wordt er door de topspelers vaak geklaagd dat het door de computergesteunde openingsvoorbereiding voor witspelers erg moeilijk is geworden om een voordeeltje te bereiken waarmee iets te doen valt.
Serper stelt zijn hoop op Jan Nepomniatsjtsji, een wildere speler dan de technicus Carlsen. Als hij Carlsen in hun WK-match in november en december in Dubai zou verslaan, is hij de nieuwe Aljechin.
Norway Chess, waarover ik twee weken geleden schreef, werd door Carlsen gewonnen. De Iraniër Alireza Firouzja, die dit jaar Frans staatsburger werd, werd tweede en daardoor negende op de wereldranglijst. Als je de flonkerende partijen van deze 18-jarige jongen ziet, lijkt het remisespook een hersenschim.
Alireza Firouzja – Richard Rapport, Norway Chess 2021
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. Pc3 Pd4 5. e5 Pxb5 6. Pxb5 Pd5 7. 0-0 a6 8. c4 Pb4 9. Pc3 d6 10. d4
Een inspiratie van het moment, zei Firouzja na afloop. Wit geeft een kwaliteit en vertrouwt op zijn ontwikkelingsvoorsprong.
10…cxd4 11. Dxd4 Pc2 12. De4 Pxa1 13. Lf4 Le6 14. Txa1 Tc8 15. Pd5 dxe5 16. Pxe5 f6
Ook Rapport is geen bangebroek, anders had hij met 16…Txc4 17. Dxc4 Dxd5 materiaal teruggegeven, met ongeveer gelijk spel.
17. Pf3 Lxd5
Een concessie. Misschien was 17…Kf7 beter.
18. cxd5 Tc5 19. d6 Dd7
Na 19…e5 komt 20. b4 Tc6 (of 20…Tb5 21. a4) 21. Pxe5 fxe5 22. Dxe5+ en wits aanval beslist.
20. b4 Tc6 21. Te1 Kf7
Volgens de computer kon zwart met 21…e5 22. Lxe5 Kd8 stand houden, maar de mens huivert.
22. Pd4 e5 23. Dd5+ Kg6
24. Lxe5 Txd6
Na 24…fxe5 komt 25. Pf3 en zwarts stelling stort in.
25. Lxd6 Lxd6 26. De4+ Kf7 27. Dd5+ Kg6 28. g3
Zwart is verloren.
28…h6 29. Td1 Te8 30. Pf3 Te6 31. Ph4+ Kh7 32. Dd3+
Nog even opletten. Na meteen 32. Pf5 is het na 32…Te5 remise. Nu gaf zwart op.
Partij in viewer:
Kirill Aleksejenko vernederde topspeler Markus Ragger in twintig zetten
Er was een tijd waarin Nederlandse clubs Europees kampioen wilden worden. Voor Volmac/Rotterdam, tussen 1976 en 1993 vrijwel onaantastbaar in de nationale hoofdklasse, was het winnen van de Europacup een grote wens die nooit is vervuld. Wel succesvol was het sterrenteam van Panfox/Breda, de opvolger van Rotterdam, dat in 1999 vooral dankzij Jan Timman (5,5 uit 6) de hoofdprijs won.
Ook ditmaal is Nederland vertegenwoordigd in het jaarlijkse toernooi in Struga, een stad in Noord-Macedonië. Niet zoals vroeger door ploegen met binnen- en buitenlandse topgrootmeesters, maar door vriendenteams die niet meedoen voor de prijzen en hopen op individuele successen. In de eerste vijf ronden bleven die uit, vooral tot spijt van de Belg Jelle Sarrau, de kopman van Zuid-Limburg, die een half punt tegen wereldkampioen Magnus Carlsen binnen handbereik had.
Carlsen speelt een paar partijen aan het eerste bord van de door hem opgerichte club Offerspill, die een team met uitsluitend Noorse spelers heeft afgevaardigd. Even leek Offerspill een rol te gaan spelen in de strijd om de Cup, tot een 5.5-0,5-nederlaag tegen Alkaloid uit Skopje de Noren terug op aarde bracht. Carlsen redde de eer met een benauwde remise tegen Mamedjarov.
Als in de vrijdag gespeelde slotronde geen gekke dingen zijn gebeurd, is de hoofdprijs gewonnen door Bronzen Ruiters uit Sint-Petersburg. De uitblinker van het team was de Rus Kirill Aleksejenko, die we kennen als de man die met een wildcard werd toegelaten tot het kandidatentoernooi. In Struga won Aleksejenko vijf partijen op rij in grote stijl. Zo vernietigde hij de Oostenrijkse topspeler Markus Ragger in twintig zetten.
Aleksejenko – Ragger, Struga 2021
1.d4 Pf6 2. c4 g6 3. h4
Steeds vaker kiezen witspelers deze zet.
3 … Lg7 4. Pc3 c5
Vooral voor liefhebbers van het Grünfeld-Indisch is 3. h4 een probleem. Onaantrekkelijk is 4 … d5 5. h5 Pxh5 6. cxd5 of 5 … c6 6. h6.
5. d5 e6 6. h5 Pxh5 7. g4 Pf6 8. d6
Toch jammer dat Aleksejenko dit agressieve spel niet liet zien in het kandidatentoernooi. Zwart had nu het tweede pionoffer moeten aannemen, want na de volgende zet zit hij in grote moeilijkheden. Binnenkort zullen we partijen zien waarin 8 … Pxg4 9. Pb5 Pa6 of 9. e4 Lxc3+ 10. bxc3 Df6 wordt getest.
8 … 0-0 9. e4 Pc6 10. Df3 h5 11. gxh5 Pxh5 12. Le2 Pd4 13. Dh3
Het torenverlies na 13 … Pc2+ is niet belangrijk. Het gaat om de mataanval die spoedig onweerstaanbaar zal zijn.
13 … Df6 14. f4 Pc2+ 15. Kf1 Pxa1 16. Lxh5 gxh5
17. f5!
Niet het haastige 17. Dxh5, waarna zwart met 17… Dg6 op de been blijft.
17 … Te8 18. Dxh5 exf5
Of 18 … Pc2 19. Lg3 Dd4 20. f6 Lxf6 21. Dh7+ Kf8 22. Lh6+ Lg7 23. Dh8 mat.
19. Pd5 Dd4 20. Pe2
Zwart geeft op.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
Topper tussen En Passant en Apeldoorn onbeslist
Vorige week zaterdag ging na anderhalf jaar pauze de KNSB-competitie weer van start. Dat was even wennen: voor mijzelf bijvoorbeeld was het de eerste serieuze wedstrijd sinds die anderhalf jaar. Er zijn tegenwoordig zeven klassen, waarvan de meesterklasse de belangrijkste is. Hierin doen drie clubs mee uit de regio’s waarin deze rubriek verschijnt. De landskampioen van 2017, Kennemer Combinatie uit Haarlem, zal dit seizoen bescheiden ambities hebben: diverse sterke spelers vertrokken. Zo is hun voormalige kopman Loek van Wely in de tweede klasse gaan spelen bij Magnus uit Schagen. Wel één van de favorieten is het Leidse LSG, de winnaar van de laatste twee gefinishte competities. Ze zijn zelf nog iets sterker geworden: Robin Swinkels kwam van BSG over en zo heeft het team nu vier grootmeesters. En Passant uit Bunschoten (landskampioen in 2013, 2014 en 2016) overtoept dat nog: zij hebben maar liefst vijf grootmeesters in hun basisopstelling (en ook nog een aantal op de reservebank).
In de eerste ronde stond meteen een kraker op het programma: En Passant tegen de derde titelfavoriet, Apeldoorn. Beide teams hadden veel er voor over om te wedstrijd te winnen. EP-teamleider De Romph kreeg drie afmeldingen, maar maakte van de nood een deugd door drie extra grootmeesters op te stellen, een Griek, een Fransman en een Oekraïner. Zeven totaal! Apeldoorn stelde er slechts vier tegenover, maar had ook een verrassing: wereldtopper Anish Giri verdedigde het eerste bord (vrij letterlijk, hij kwam niet verder dan remise tegen Nederlands kampioen Lucas van Foreest). Even leek Henk Vedder (kind van de club) matchwinnaar te worden, maar hij gaf in gewonnen stelling remise in de verwachting dat dat genoeg voor matchwinst zou zijn. Dat was het niet: het werd 5-5. De drie huurlingen brachten anderhalf punt binnen, waarbij vooral de Fransman met de Nederlandse naam Paul Velten opviel met een zeer spectaculaire overwinning.
Beerdsen – Velten
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Lb4 4.e5 b6 5.a3 Lf8 6.Pce2 La6 7.f4 Pe7 8.Pf3 c5 9.c3 Dd7
Zwart heeft gekozen voor een trage Franse opstelling waarin hij graag de stelling gesloten houdt. Wit opent die daarom met grof geweld.
10.g4! h5 11.f5! hxg4 12.fxe6 Dxe6 13.Pf4 Dc6 14.Pg5 f6 15.exf6 gxf6 16.Pge6 Lxf1 17.Kxf1? 17.Txf1 was goed voor wit.
17…f5 18.c4 Pa6 19.De2
19…Th6?
Na koelbloedig 19…Kd7! wordt de ongedekte toren op h1 een probleem voor wit.
20.cxd5 Txe6 21.Pxe6 Dxd5 22.Tg1 cxd4 23.Lg5 d3 24.De3 Kf7 25.Pxf8 Te8!?
Dit is een gokzet: objectief was 25…Pg8 beter geweest.
26.Ph7?
En het werkt. 26.De6+! Dxe6 27.Pxe6 Kxe6 28.b4 geeft wit een beter eindspel.
26…Pg8!
Geeft zwart een winnende aanval. Echter niet 26…Pg6? wegens 27.Dxe8+! Kxe8 28. Pf6+ en wit wint.
27.Df4 d2 28.Kf2
Of 28.Dxd2 Df3+ 29.Df2 Dd3+ 30.Kg2 Te2
28…Pc5 29.Kg3 Dd3+ 30.Kg2 Te2+ Wit gaf op
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
Yochanan Afek is een in Amsterdam wonende Israëlische schaker. Hij heeft drie internationale titels, te weten internationaal meester in het partijschaak en in het oplossen van schaakproblemen en de titel internationaal grootmeester in het compositieschaak. Wat betreft de schaakcompositie is hij zowel actief in het componeren van eindspelstudies als in diverse soorten schaakproblemen.
Afek is veelzijdig op schaakgebied: hij schrijft schaakboeken, geeft professionele trainingen, verzorgt schaakrubrieken, is bondscoach van Israel, organiseert toernooien en lezingen, en tussendoor schaakt en componeert hij.
Het eerste diagram is een mat-in-twee-probleem van Afek. Op alle zwarte zetten ligt al een mat gereed. Op 1. …Lg5 komt 2. Df3 mat, op 1. … f5 is 2. Dxh4 mat en als het paard op e7 willekeurig wegspeelt is het mat met 2. Pd5. Bij het zoeken naar de oplossing wordt ontdekt dat wit geen tempozet heeft die het spel intact houdt. Het probleem heeft een prachtige ongedachte sleutelzet 1. Le4! Wit moet zijn loper geven om het matdoel te bereiken. Omdat wit veld f5 extra heeft gedekt, dreigt er 2. Dxh4 mat. Op 1. … Pf5 komt nu een ander mat, namelijk 2. Dxf5 mat. De matzet na 1. … Lg5 is weer 2. Df3. Mooi zijn de zwarte loperzetten, die gevolgd worden door witte loperzetten die mat geven: 1. … Le2 2. Ld3 mat en 1. …Le6 2. Ld5 mat. Als de zwarte koning de witte loper neemt is het mat met 2. Dg4.
In de eindspelstudie is Afek het meest bedreven. Zie de compositie die hij samen maakte met G. Costeff. De opgave is: wit begint en wint. Proberen te winnen met bijvoorbeeld 1. Pf6 Th1 2. Ph5+ Kh6 3. f6 Te1+ gaat niet lukken. De oplossing is: 1.f6+ Kg6 2.f7 Th7 3.Ph6! Kxh6 4.Ke8
(Leuk is hier 4…Kg6 5.f8P+ en niet 5.f8D Th8 6.Dxh8 pat.) 4…Th8+ 5.f8T! (5.f8D? is verkeerd wegens 5. … Kg6 met remise. ) 5…Th7 6.Tf6+ Kg7 7.Tf7+ (Het pionneneindspel is gewonnen dankzij pion g3.)
