Krantenrubrieken weekend 16 oktober 2021
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Verwende kinderen
Doordat Lucas van Foreest nu nog kampioen van Nederland is, werd hij de eminentie van de bende van zes die een kort geding aanspande tegen de KNSB en de gemeente Hoogeveen, omdat er voor de NK’s (voor mannen en vrouwen) die vrijdag begonnen een vaccinatiebewijs of anders een dagelijks ververst testbewijs moet worden getoond. De activisten verloren bij de rechtbank en ik denk dat veel andere deelnemers daar blij mee waren.
Lucas van Foreest deed een paar maanden geleden mee aan het Europees kampioenschap in Reykjavik. Buitenlanders die niet gevaccineerd waren moesten niet alleen een paar keer getest worden, maar eerst vijf dagen in quarantaine. Er kwam geen klacht over zijn lippen, misschien omdat zijn vriend Thierry Baudet toen niet aan de zijlijn stond.
Soms denk ik dat juist doordat de Nederlandse coronaregels milder zijn dan in veel andere landen, het verzet ertegen hier zo fel is. Dan zou onze overheid de rol spelen van de zielige leraar die geen orde kan houden doordat hij te aardig is en een bange vriendelijkheid toont waardoor de verwende kinderen in de klas hem des te meer verachten.
Er zijn nog twee andere nationale kampioenschappen aan de gang, dat van de Verenigde Staten, zoals altijd in Saint Louis, en het Russisch kampioenschap in Oefa, een industriestad in de Oeral. Die twee toernooien zijn vrijwel even sterk, maar ik kies nu voor het Russische kampioenschap vanwege de grote traditie.
De Engelse schaakbond kiest ieder jaar een boek van het jaar. Het boek van 2021 is Masterpieces and Dramas of the Soviet Championships door Sergey Voronkov, over de kampioenschappen van 1920 tot 1937. Het is inderdaad een prachtig boek. Ik besprak het hier in maart, maar het kan niet genoeg herhaald worden.
In het kampioenschap van 2021 ontbreken een paar sterren. Jan Nepomniatsjtsji bereidt zich voor op zijn match om het wereldkampioenschap tegen Magnus Carlsen. Een paar anderen zitten misschien vastgelijmd aan hun computerscherm om Nepom te helpen. Maar ‘de enorme soepketel waaruit ze maar hoeven op te scheppen’, waarover de grote schaakjournalist Evert Straat in 1954 schreef, die hebben de Russen nog steeds.
Nikita Vitioegov – Dmitri Andreikin, kampioenschap van Rusland, Oefa 2021
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. g3 Lb4+ 5. Pc3 0-0 6. Lg2 dxc4 7. 0-0 Pc6 8. Te1 Le7
Misschien nieuw en in ieder geval zeer ongebruikelijk.
9. e4 Pb4 10. Pe5 c5 11. d5 exd5 12. exd5 Lf5 13. Pxc4 Pc2 14. Te5 Lg6 15. d6 Lxd6 16. Pxd6 Pxa1
Zwart wint een kwaliteit, maar zijn koningsstelling wordt ernstig verzwakt.
17. Lg5 Pc2 18. Pd5 Kh8 19. Pe4 Db8 20. Lxf6 gxf6 21. Te7 Pb4 22. Pxb4 cxb4 23. Dd4
Zwart moet deze stelling thuis op zijn scherm hebben gezien, maar je kunt niet alles onthouden. Er komt een grove fout.
23…Dd8
Hij had 23…Td8 moeten doen, waarna de computer wit in een lange variant eeuwig schaak laat geven.
24. Dxf6+ Kg8 25. Pd6 Tc8
Zwart ziet dat hij verloren staat en geeft materiaal terug.
26. Pxc8 Dd1+ 27. Lf1 Txc8 28. Txb7 a5 29. h4 Dd8
Een ongeluksveld voor de dame, zie de 23ste zet. Met 29…Te8 kon zwart meer tegenstand bieden.
30. De5
Zwart staat nu hopeloos.
30…h5 31. Le2 Df8 32. Lf3 Tc5 33. Ld5 Kh7 34. Td7 Dc8 35. De7 Tc1+ 36. Kg2 Da6 37. Lxf7 Df1+ 38. Kf3 Dh1+
en zwart gaf op, want na 39. Kf4 heeft hij niets meer.
Partij in viewer:
Ook zonder antiprikkers heeft het NK een behoorlijk deelnemersveld
‘Allemaal verliezers’, werd vaak gezegd en geschreven na de voor de prikweigeraars ongunstige afloop van het kort geding tegen de KNSB. Het is voor een deel waar. De zes ongevaccineerden kregen geen toestemming zonder dagelijkse test mee te doen aan het NK in Hoogeveen en ze moeten de proceskosten van bijna 1.700 euro betalen. De bond was tevreden over de uitspraak, maar had veel liever gezien dat Lucas van Foreest zonder gedoe zijn titel had verdedigd.
Hoewel de kampioen van 2019 ontbreekt, valt de schade mee voor de kwaliteit van het NK-veld. Twee antiprikkers, Sipke Ernst en Machteld van Foreest, doen alsnog mee. Sergei Tiviakov kondigde voor het kort geding al aan dat hij zich ongeacht de uitslag zou terugtrekken. De drie andere leden van het zestal, de debutanten Miguoel Admiraal, Migchiel de Jong en Ivo Maris, zijn vervangen door spelers van vergelijkbaar niveau.
Mocht uw favoriet het goed doen, wacht dan met het voorbereiden van een huldiging. In Hoogeveen spelen 32 deelnemers drie knock-outronden volgens de regels die we kennen van het World Cup-toernooi. De vier halve finalisten spelen eind november, tijdens de WK-match, om de titel in het kantoor van sponsor Deloitte in Rotterdam.
Veel landen halen in deze weken hun lang uitgestelde nationale kampioenschappen in. De Russische top speelt de ‘superfinale’ in Oefa, de Britten zijn bijeen in Hull en het Amerikaanse titeltoernooi in St. Louis eindigt maandag. Na acht van de elf ronden mogen nog zes spelers hopen op de eerste plaats. Ik gok op Wesley So, die vorig jaar het online-kampioenschap van de VS won.
Burke – So, St. Louis 2021
1.e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bb5 Nf6 4. d3 Bc5 5. c3 0-0 6. 0-0 Re8 7. Nbd2 a6 8. Ba4 d5 9. d4
John Burke (20) heeft het zwaar bij zijn debuut op hoog niveau, maar hij vlucht niet in angstig geschuif. Met de scherpe tekstzet vraagt hij veel van de stelling.
9 … exd4 10. cxd4 Ba7 11. e5 Ne4 12. Bxc6 bxc6 13. Qc2
Geen goed idee. Beter is 13. Pb3 Lg4 14. h3 Lh5 15. Le3.
13 … Bf5! 14. Qxc6 Re6 15. Qa4 c5 16. dxc5 Nxc5 17. Qf4
In de hoop op 18. Te1 Lc2, waarna wit bezwijkt onder de dreiging 19 …Pd3.
18. b4! Ne4
Even sterk als 17 … Lxf1.
19. Nxe4 dxe4 20. Ng5 Re7 21. Bb2 e3 22. fxe3 Bxf1 23. Rxf1 Qd3 24. Bd4 Bxd4 25. exd4 Rd8 26. Nf3 Qc3?
Een slordigheid die wit een onverwachte kans geeft terug te komen.
27. h4?
Sterk is 27. Ph4! g6 (27 … Txd4 28. Dg5 Tdd7 29. Pf5) 28. Pf3! waarna de verzwakte zwarte koningsvleugel wit aanvalskansen biedt.
27 … Qxb4 28. h5 h6 29. g4 Rb7 30. Qe4 Rb6 31. Qc2 Rdb8 32. Rd1 Qa3 33. Rd3 Rb2 34. Rxa3 Rxc2
Wit geeft op.
Partij in viewer:
Er gebeurt weer wat
Mondjesmaat worden er weer bijeenkomsten georganiseerd. Aan de opkomst kun je zien dat niet iedereen zich veilig voelt ondanks de strakke voorschriften.
Bij het 55-jarig jubileum van NBC (Nederlandse Bond van Correspondentieschakers) in het fraaie denksportcentrum van Bussum mocht ik een lezing houden en een simultaan geven. Er is wel wat veranderd in die aparte wereld door de computer, de zetten gaan niet meer per envelop maar via e-mail. De verhalen dat iemand de postbode bij de buslichting opwachtte om een foute zet te onderscheppen behoren definitief tot het rijke verleden. In mijn lezing hield ik de stille tijd die achter ons ligt aan als rode draad en gaf enkele voorbeelden van een stille zet. Zoals deze:
Een compositie van de Rus Nikolai Kralin, een grootmeester in studiecomposities. Het eerste waar je naar kijkt 1.Txf8 g6 werkt niet omdat het pat niet meer is te ontwijken. De enige weg naar de winst loopt over
1.c3!
Pas veel later wordt duidelijk waarom. Natuurlijk houdt zwart de opsluiting van de toren nog even vol:
1…g6 2.Tg7! Lxg7 3.Kg8 Lf6 4.Kf7 Ld8 5.Ke8 La5 6.Kd7 Lxc3 7.Kxc6 Ld4 8.Kb5 Lxe3
Het pionneneindspel na 8…Lxc5 9.Kxc5 Kg7 10.Kd6 Kf6 11.Kd5 is kansloos. Nu halen beiden een dame maar wit wint toch:
9.c6 Lb6 10.Kxb6 e3 11.c7 e2 12.c8D e1D 13.Dh8 mat. Nog even terugkomend op die eerste zet, als wit 1.c4 had gespeeld zou de loper met een cruciaal tempo eerder e3 geslagen hebben (6… La5-d2) en dan wint zwart. Ik maakte me vooraf een beetje zorgen om de simultaan want leden van NBC zijn toch ervaren spelers en ik had ook een jaar stilgestaan maar dat viel gelukkig reuze mee (90%).
In de Universiteit Leiden was het openbare afscheid van Jaap van den Herik (75 jaar), hoogleraar Recht en Informatica. Uit respect voor zijn tomeloze inzet op vele gebieden, waarbij de schaaksport toch het vertrekpunt was, maar ook omdat wij elkaar al ons hele leven kennen en bij tijd en wijle hebben samengewerkt, bezocht ik de gedenkwaardige ceremonie. Een kleine honderd hooggeleerde heren en dames in indrukwekkende zwarte toga’s betraden in ganzenpas de grote aula. Een van de sprekers was de burgemeester van zijn woonplaats Pijnacker die een opsomming gaf van de vele organisaties waar Jaap bij betrokken was. Een lange lijst die uiteindelijk feestelijk werd afgesloten met het omhangen van de versierselen van Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Bij de receptie spraken we nog even over ons beider startpunt, het jeugdkampioenschap van Rotterdam 1967. Gekscherend zei Jaap: “Omdat ik toen in de finale van jou verloor ben ik maar de wetenschap in gegaan”. Inmiddels is het voor iedereen duidelijk dat de digitalisering ons leven beheerst, tot in de kleinste uithoeken. Maar die enorme en onherroepelijke ontwikkeling voor de mens was niet zo snel gegaan als de artificiële intelligentie geen ideaal fruitvliegje had gehad: de schaaksport. Daar zijn wij beiden trots op en schatplichtig aan.
Het NK (algemeen 24 deelnemers en voor vrouwen 8) wordt gehouden in het Raadhuis Hoogeveen tijdens het traditionele schaaktoernooi, 15-23 oktober. Nu zijn de richtlijnen dat iedere deelnemer dagelijks het corona-toegangsbewijs moet tonen. Enkele spelers vinden dat een te grote inbreuk op de normale gang van zaken en vrezen dat de onderbroken voorbereiding een sportief verloop in de weg staat. Omdat er geen compromis mogelijk was hebben enkele spelers een rechtszaak aangespannen tegen de KNSB en de gemeente Hoogeveen. Er zijn ook spelers die dat veel te ver gaat en die het rijksbeleid en dus het beleid van de organisatie juist een normale gang van zaken vinden.
De voorzieningenrechter oordeelde op 13 oktober dat de huidige regelgeving niet toelaat dat dit soort hoogwaardige toernooien worden georganiseerd zonder dat de deelnemers beschikken over een coronatoegangsbewijs. Een gemeente is bij uitstek gehouden deze regelgeving na te leven. De KNSB hoeft op het laatste moment het toernooi niet elders te organiseren. De belangen van een handvol schakers worden niet boven de belangen van de Schaakbond en andere deelnemers gesteld.
Deze uitspraak zal niemand verbazen, gezien de consequenties van een andere uitspraak. Deze rechtszaak heeft alleen maar verliezers opgeleverd.
Hoe ik in 2013 het NK won
Gisteren is in Hoogeveen het NK schaken begonnen, dit jaar voor het eerst in knockout-formaat. Ik ben geplaatst voor de tweede ronde die maandag begint. Het gaat als ik goed geteld heb mijn veertiende deelname worden. Mijn resultaten zijn wisselend: soms deed ik mee om de titel, soms eindigde ik onderin, en ook nog wel eens middenmoot. In 2013 zat het mee en werd ik kampioen. Hoe kwam dat zo?
Het veld was dat jaar redelijk aan elkaar gewaagd: acht grootmeesters met ratings tussen de 2557 en 2650. Ik gaf mezelf ongeveer 12,5 procent kans om kampioen te worden, maar ik begon op de slechtst mogelijke manier: ik verloor met wit (1.e4) van Wouter Spoelman (de grootmeester met 2557). Gelukkig herstelde ik me meteen door (ook met wit) van Jan Smeets te winnen (1.d4), en na een plusremise tegen Ivan Sokolov, een witwinst tegen Erwin l’Ami (1.Pf3) en een zwartwinst tegen Sipke Ernst (die dat jaar geheel uit vorm was) bleek ik serieuze titelkansen te hebben. Met wit tegen directe concurrent Robin van Kampen opende ik 1.c4 (die had ik nog niet gehad), Konings-Indisch, hij maakt een fout in tijdnood en ik won! En zo ging ik met 4.5 uit 6 de laatste ronde in, net als de verrassend sterk acterende Spoelman. We hadden allebei zwart: hij tegen L’Ami, ik tegen Pruijssers. De laatste stond een punt achter en zou dus willen winnen, ik dacht wel aan remise genoeg te hebben om minstens gedeeld eerste te worden. Ik besloot een variant te kiezen waarmee zwart meteen naar een iets minder eindspel overgaat: tien man achter de bal en dan misschien na een uitval profiteren van een fout. En dat gebeurde! Ook Spoelman won, maar de barrage ging met 2-0 naar mij en zo werd ik Nederlands kampioen.
Pruijssers – Reinderman
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5 Pfd7 5.f4 c5 6.Pf3 Pc6 7.Le3 cxd4 8.Pxd4 Lc5 9.Dd2 Lxd4 10.Lxd4 Pxd4 11.Dxd4 Db6 12.Pb5 Dxd4 13.Pxd4 Ke7
De stofzuigervariant wordt dit genoemd.
14.Ld3 Pb8 15.Kd2 Pc6 16.Pb3 Ld7 17.Thf1 g5
Zo krijgt zwart wat tegenspel over de open g-lijn.
18.g3 Tag8 19.Tf2 gxf4 20.gxf4 Tg7 21.Te1 Tf8 22.c4 dxc4 23.Lxc4 b6 24.Tc1 Tfg8 25.Ke3 Tg1 26.Txg1 Txg1 27.a3 f6 28.exf6+ Kxf6 29.Pd2 Te1+ 30.Kd3 Le8 31.Pe4+ Ke7 32.Pc3 Lg6+ 33.Kd2 Th1 34.Ke3
Het staat gelijk en ik heb geen winstplan, dus ik besloot voor zetherhaling te gaan.
34…Te1+ 35.Kd2 Th1 36.Lf1 Pd4
Nadat hij afwijkt breng ik een dreiging in het spel. Maar die zou hij toch wel zien?
37.a4? Txh2!
Nee dus!
38.Txh2 Pf3+ 39.Ke3 Pxh2 40.La6?
De laatste zet voor de tijdcontrole is de beslissende fout. Met 40.Le2 had wit nog goede remisekansen kunnen houden.
40…Pg4+ 41.Kd4 h5 42.Pb5 h4 43.Pxa7 h3 44.Lb7 h2 45.Pc6+ Kd6
Opgegeven wegens 46.Pe5 Pxe5 47.fxe5+ Kc7 48.Lg2 Le8 49.Ke3 Lxa4 50.Kf2 Lc6 en zwart wint het pionneneindspel.
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
In een partij tussen twee topgrootmeesters, ex-wereldkampioen Kramnik en Aronian, werd op de zevende zet van zwart een prachtige nieuwe, vreemde zet gespeeld. Vladimir Kramnik had deze in zijn voorbereiding zelf ontdekt en het idee erachter uitgewerkt. De partij Aronian-Kramnik werd gespeeld in het kandidatentoernooi voor het wereldkampioenschap in 2018 in Berlijn. De zet was in de toernooipraktijk wel nieuw, maar in de wereld van het correspondentieschaak was hij al zesmaal eerder voorgekomen, vanaf 2012. Of Kramnik van deze bijzondere zet uit het correspondentieschaak vooraf op de hoogte is geweest, is niet bekend. Het kan ook zo zijn dat Kramnik de correspondentie partijen in zijn voorbereiding meegenomen heeft.
Aronian – Kramnik
1.e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. d3 Lc5 5. Lxc6 dxc6 6. 0-0 De7 7. h3 Tg8!
(De nieuwe zet in de Berlijnse verdediging van de Spaanse opening. De kleine verzwakking van h3 geeft zwart aanleiding, het nieuwe idee, een aanval te ontwikkelen via de g-lijn, en daarmee zijn korte rokade definitief niet uit te voeren.) 8. Kh1 (Aronian zal met zwarts zevende zet verrast zijn geweest. De beste zet die wit kan spelen, zo is uit correspondentiepartijen gebleken, is 8. Pbd2, eigenlijk een simpele ontwikkelingszet. Een andere mogelijkheid voor wit is 8. a3, maar dat levert zwart beter spel op.) 8. … Ph5!? (8. … h6 oogt beter.) 9. c3?! (Aronian raakt in de war met dit openingsnieuwtje en mist de betere zet 9. Pc3.) 9. … g5 (Kramnik zet de aanval in.) 10. Pxe5 g4 (Aronian wordt heel snel overvallen op de koningsvleugel, er lijkt geen verdedigingsmogelijkheid te zijn.) 11. d4 Ld6 12. g3 Lxe5 13. dxe5 Dxe5 14. Dd4 De7 15. h4 c5 16. Dc4 Le6 17. Db5+ c6 18. Da4 f5 19. Lg5 Txg5 20. hxg5 f4 21. Dd1 Td8 22. Dc1 fxg3 23. Pa3 Td3 24. Td1
(Zwart speelt nu een hele mooie krachtzet, laat zijn toren gewoon in staan en lijkt zijn loper te offeren.) 24. … Ld5!! (Van zulke zetten zullen vele schakers hebben gesmuld.) 25. f3 gxf3 26. exd5 De2 27. Te1 g2+ (Aronian houdt het voor gezien, hij wordt totaal overspeeld door Kramnik.) 0-1.
Partij in viewer:
