Boekrecensie – Miguel Najdorf “El Viejo”. Life, Games and Stories
Mijn zevende recensie behandelt het boek: Miguel Najdorf “El Viejo” door GM Zenon Franco Ocampos (1956). Een ervaren schrijver met al zo’n kleine 30 titels op zijn naam. Zijn andere boeken heb ik niet gelezen, maar ik durf te beweren dat dit zijn beste boek ooit is! (Een gewaagde uitspraak natuurlijk, want hij heeft zo te zien ook andere goede boeken geschreven, maar ik ben nu eenmaal enthousiast over dit boek!). Het kan ook niet anders met zo’n gigant als onderwerp. Najdorf is al 24 jaar dood, maar Zenon Franco flikt het hem om Najdorf te laten leven, wat als schrijver geen sinecure is. Leest u het boek zelf en u zult merken wat ik bedoel. Zenon Franco is geboren in Paraguay en was lange tijd ’s lands enige grootmeester. Toen hij geboren werd, was Najdorf 46 jaar oud. “El Viejo” (letterlijk: De Oude, het koosnaampje voor Najdorf, die al redelijk snel oud oogde, maar dat zeker niet was). Zelf heb ik Don Miguel nooit ontmoet, maar ik sta naast hem en Fischer als ik lees over hun aanvaring. Ik heb medelijden met Gheorghiu als Najdorf het uitschatert dat hij met een stuk meer niet eens van hem winnen kan. Nu heeft Zenon Franco Najdorf goed gekend; en dat doet het boek natuurlijk geen kwaad.
Opbouw
Het boek behandelt Najdorfs leven chronologisch, maar voor we daaraan beginnen heeft Zenon Franco een aangename verrassing voor ons. We krijgen het onafgewerkte boek van Najdorf te lezen. Typisch Najdorf om jarenlang aan een boek te werken en het nooit af te maken. Dat was niet echt Najdorfs kopje thee, hij was liever nachtenlang op bezig met blitzen. Een omen ook misschien dat Najdorfs boek eindigt op bladzijde 64?
Daarna de vijf delen over Najdorfs leven. De Nazi’s hebben zijn gehele familie uitgemoord, er bleef niet eens een achterneef in leven. Najdorf wilde wereldberoemd worden als schaker, zodat er wellicht overlevenden van zijn familie naar hem zouden toekomen, maar er kwam niemand. Zenon Franco kiest ervoor om de toernooien te tonen (in het begin met fraaie kruistabellen) en ook een of meer partijen uit dat toernooi, uiteraard de mooiste. Later verdwijnen de kruistabellen. Dat is begrijpelijk: die toernooien zijn overbekend. Ook door de hoofdstukken heen een dikke 30 foto’s, van goede kwaliteit. Het is een feest om dit boek te lezen. De partijen zijn mooi, spannend, de analyses zijn vriendelijk, dus het boek is zeker van kaft tot kaft te lezen. Je leest over zijn jonge jaren, je ziet hoe groot zijn talent is, vooral wanneer hij het wereldrecord blindsimultaan op zijn naam brengt. Hij vond ook dat hij wereldkampioen kon worden, en waarom ook niet, maar na 1957 stopt hij met die aspiratie. Hij is overigens net als Kortsjnoi altijd blijven schaken. Het boek eindigt met zijn dood in 1997, Najdorf is 87 geworden; hij heeft zijn drie echtgenotes overleefd.
Schaaktechnisch fragment
Het schaaktechnisch fragment behandelt een partij van Najdorf tegen Bent Larsen, uit de olympiade van Lugano in 1968. El Viejo is dan 58. Hij wint tijdens deze olympiade maar één partij, maar deze is wel een van de beste uit zijn carrière.
Bent Larsen – Miguel Najdorf
Lugano [18e Olympiade 1968]
1.b3 [deze zet draagt de naam van de witspeler, soms ook in combinatie met Nimzowitsch] 1…c5 2.Lb2 e6 3.f4 d5 4.e3 Pf6 5.Pf3 Le7 [Najdorf stelt 5…Pc6 uit om 6.Lb5 niet toe te staan] 6.Lb5+ [nu is deze zet minder lastig voor zwart] 6…Ld7 7.a4 0–0 8.0–0 Pc6 9.De2 [Larsen vindt hier 9.d3 beter] 9…a6 10.Lxc6 Lxc6 11.Pe5 Tc8 12.a5 Pd7 13.Pxc6 Txc6 14.d3 c4! [Najdorf opent de positie] 15.bxc4 dxc4 16.d4 Pf6 17.c3 [vooral niet 17.e4? zwart wint met 17…c3 bijvoorbeeld: 18.La3 Lxa3 19.Txa3 Dxd4+] 17…b5! [een probleem voor Larsen; wat te doen? Als hij de pion niet slaat komt hij vast te staan. Slaat hij wel en passant dan komen de zwarte stukken tot leven, aldus Najdorf. Larsen kiest voor het laatste] 18.axb6 Dxb6 19.La3 Lxa3 20.Txa3 Pd5 21.Te1 Db7 [deze zet maakt op b6 ruimte voor de toren] 22.Dc2 Tb6 23.Pd2 Tb2 [een heerlijk veld voor de toren natuurlijk] 24.Dc1 Tb8 25.Ta5 [op 25.Pxc4 had Najdorf 25…Txg2+ klaarliggen. Hij geeft daarbij de volgende variant: 26.Kxg2 Pxf4+ 27.Kg3 Dg2+ 28.Kxf4 g5+ 29.Ke5 Dd5+ 30.Kf6 Df5+ 31.Ke7 Tb7+ 32.Kd8 Dd5+] 25…f5 26.h3 h6 27.Kh1 Pf6 28.Te5 Ta2! [een voorbereidende zet. Zwart wil graag een tweede toren op de tweede rij] 29.Tg1 [op 29.Txe6 wilde Najdorf 29…Df7 spelen. En na 30.Te5 Tbb2 heeft Najdorf precies wat hij wil] 29…Df7 30.e4 [in deze stelling is 30.Pxc4 het best, maar 30…Pe4 is dan geen pretje] 30…Tbb2 [Najdorf is blij!] 31.Pxc4 Tc2 32.De3 [op 32.Db1 is 32…Dh5! dodelijk. Er dreigt Dxh3+] 32…Pxe4 33.d5 exd5 34.Pb6 Txc3 [hier is 34…Dg6 ook erg sterk, maar zoals altijd in zijn partijen speelt Najdorf liever de mooiste zetten] 35.Dd4 Dh5!! [een fraai offer van pion en toren]
36.Dxd5+ Kh7 37.Dxa2 Txh3+ [en nog maar een toren er tegenaan] 38.gxh3 Dxh3+ 39.Dh2 Pf2# [natuurlijk zag Larsen het mat, alleen was Larsen ook een speler die een fraaie combinatie wist te waarderen]
Zenon Franco Ocampos (Foto: Frank Hoppe)
Conclusie
Het boek telt 720 bladzijden en zou toch behoorlijk veel ruimte in uw boekenkast moeten innemen? Nee, het boek is maar tweeëneenhalve centimeter dik. Dit komt door het speciale papier van Thinkers Publishing. Er zijn tijdens het lezen geen vouwen in de rug gekomen, ook vanwege de speciale TP-kwaliteit. Alle diagrammen die ik gezien heb zijn foutloos. Kortom een prachtig schaakboek. Ik nomineer dit boek dan ook als het ideale cadeau voor onder de kerstboom! Voor het schakershart is dit boek een warme beleving. Zo komt u de donkere dagen prima door en kunt u de corona-ellende ietwat vergeten. Zelfs de wat gevorderde jeugdschaker zal plezier beleven aan dit boek, maar wees er snel bij want op is op!
Titel: Miguel Najdorf “El Viejo”
Auteur: Zenon Franco Ocampos
Aantal bladzijden : 720
Uitgeverij : Thinkers publishing
Gepubliceerd : 2021
Prijs: €37,95
ISBN: 978-94-6420-113-0
Type: Paperback
Link naar onze recensenten.
Najdorf is een fascinerende figuur. Hij deed mee aan de kandidatentoernooien van 1950 [Boedapest] en 1953 [Zürich], maar plaatste zich niet voor het kandidatentoernooi van 1956 in Amsterdam. In 1957 lukte het hem zelfs niet om zich in Rio de Janeiro te plaatsen voor het interzonale toernooi van Bad Portoroz.
De toon om bang van te worden suist ruim vijftig jaar later in mijn oren nog na. Najdorf tegen Withuis en ik stond er één meter vandaan. “Ich ziehe mich vom Turnier weg!” is het mij bijstaande woordelijk citaat uit een geëmotioneerd betoog terwijl chessgames.com/perl/chessgame?gid=1082107&comp=1 met witte pion op f7 nog aan de gang was, wat als… als… als hij straks misschien f7-f8 doet en daar niet een dame of ander stuk voor de pion in de plaats zet?
Het incident van de vorige dag toen Hans Ree in chessgames.com/perl/chessgame?gid=1101830 de klok na 45… c2-c1 had ingedrukt zonder de pion te vervangen was nog niet in der minne geschikt. Naar verluidt had Ree wel promotie tot dame genoteerd, alleen een nieuwe dame was niet meteen beschikbaar.
Het werd voor Najdorf trouwens een slecht toernooi met vijf verloren en geen enkele gewonnen partij.
Mooie anekdote. Najdorf was met 60 jaar ruimschoots de oudste deelnemer. Ree won ook nog van Korchnoi; zijn enige zege op hem. En als Korchnoi niet opgegeven had, had Ree daar ook een pion tot dame laten promoveren.