Krantenrubrieken weekend 31 december 2021
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Nodirbek de Grote
In de 14de eeuw was er de veroveraar Timoer de Manke, ook de Grote genoemd, die torens liet bouwen van de afgehakte hoofden van zijn vijanden en de Oezbeekse stad Samarkand de hoofdstad van zijn onmetelijk Aziatisch rijk maakte. Hij was een groot schaakliefhebber en speelde op een bord met 110 velden, waar zijn veldheersblik tot zijn recht kwam.
Het eerste grote schaaksucces van Oezbekistan in de moderne tijd kwam in 1992 bij de olympiade in Manilla. Bijna altijd waren de olympiades gewonnen door de Sovjet-Unie, maar die bestond niet meer. Voor het eerst waren er teams van de afzonderlijke republieken en de schokkende eindstand was 1. Rusland 2. Oezbekistan 3. Armenië. Als in een mythisch verhaal waren de afgehakte koppen van het sovjetschaak uitgegroeid tot volwassen draken.
Was Oezbekistan echt het tweede schaakland van de wereld? Nee, maar in 2004, toen er twee concurrerende wereldkampioenschappen waren, werd de Oezbeek Rustam Kasimdzjanov wel wereldkampioen van de FIDE.
Afgelopen dinsdag werd de zeventienjarige Oezbeek Nodirbek Abdusattorov in Warschau wereldkampioen rapidschaak. En wat voor een kampioen! Sinds hij in 2013 grootmeester werd, wisten we dat hij goed was, maar wat hij in Warschau deed had niemand verwacht. Hij versloeg helden als Caruana, Gelfand, Aronian en Magnus Carlsen.
Carlsen stond bovenaan toen hij dinsdag begon aan de laatste dag van het driedaagse WK rapid. Een dag eerder had hij afgerekend met de prominente vertegenwoordigers van de jonge generatie, Alireza Firouzja en Jan-Krzysztof Duda. Carlsen leek dicht bij zijn doel, wereldkampioen blijven in alle categorieën; klassiek, rapid en blitz.
Maar toen was daar Nodirbek Abdusatorrov. Hij versloeg Carlsen en strooide zout in de wonde door tegen de Noorse televisie bescheiden te zeggen dat hij hoopte dat hij in de laatste drie ronden beter zou spelen.
Aan het eind won Abdusattorov een tiebreak van twee vluggertjes tegen Jan Nepomniasjtsji. Carlsen was boos over het systeem dat hem van deelname aan die tiebreak had uitgesloten, maar hij feliciteerde Abdusattorov ruimhartig: „Afgezien van ruzie over de regels, wat een absoluut ongelofelijke prestatie!” En dat was het.
Levon Aronian – Nodirbek Abdusattorov, WK Rapid, Warschau 2021
1. d4 Pf6 2. Lf4 d5 3. e3 c5 4. Pf3 Pc6 5. Pbd2 Lg4 6. c3 cxd4 7. exd4 e6 8. Db3 Ld6 9. Dxb7 Lxf4 10. Dxc6+ Kf8 11. g3 Ld6 12. Pe5 Tb8 13. f3 Lf5 14. Pb3
Het lijkt of zwart weinig of niets heeft voor de geofferde pion, maar zijn druk op de damevleugel zal lastig worden.
14…h5 15. Kd2 Lxe5 16. dxe5 Pd7 17. Te1 Tb6 18. Da4 Dc7 19. Da3+ Kg8 20. f4 Kh7 21. Le2 Thb8
Om de druk te versterken geeft zwart een tweede pion.
22. Lxh5 d4
Nog een pion, maar die mag wit niet nemen.
23. g4
Na 23. cxd4 Dc2+ of 23. Pxd4 Txb2+ zou zwart snel winnen.
23…dxc3+ 24. bxc3 Dc4
Zwart heeft een sterke aanval. Zijn stukoffer is correct, maar simpel 24…Lg6 zou ook sterk zijn.
25. gxf5 Dxf4+ 26. Kd1 Pxe5 27. Thf1
Met 27. Le2 kon wit nog hard verzet bieden.
27…Dc4 28. Tf2 Pd3 29. Tfe2 Dxc3 30. Lxf7 Td8 31. Td2 Pf2+ 32. Ke2 Txd2+ 33. Pxd2 Dxa3 34. Kxf2 Dc5+ 35. Te3 exf5
Als het geen rapidpartij was zou wit opgeven.
36. Ke2 Th6 37. Pf3 f4 38. Te5 Txh2+ 39. Kd3 Dc2+ 40. Kd4 Dd1+ 41. Ke4 Te2+ 42. Kxf4 Txe5 43. Pxe5 Dd6 44. Ke4 g5 45. Lb3 Df6 Wit gaf op.
Partij in viewer:
Zege Abdoesattorov ‘absoluut ongelofelijke prestatie’, moppert Carlsen
Er was dinsdag alle reden om een 17-jarige jongen met welgemeende gelukwensen te overladen. De Oezbeek Nodirbek Abdoesattorov gaf de vrijwel complete mondiale top het nakijken bij het WK rapidschaak in Warschau. Na dertien spannende ronden rekende hij in een tiebreak af met de Rus Ian Nepomniasjtsji, de verliezer van de recente WK-match.
Toch ging het na afloop nauwelijks over het succes van de jonge winnaar, maar vooral over het toernooireglement. Dat bepaalde dat bij gelijk eindigen alleen de twee deelnemers met de meeste weerstandspunten om de titel spelen. Magnus Carlsen en Fabiano Caruana, die naast Abdoesattorov en Nepomniasjtsji bovenaan waren geëindigd, hadden iets minder scorende tegenstanders ontmoet en moesten om die reden toekijken bij de barrage.
Carlsen sprak in een interview met een Noorse tv-zender van ‘een idiote regel’. Volgens hem verdient iedereen die op de gedeelde eerste plaats eindigt een faire kans om de hoofdprijs te winnen. Hij kreeg steun van bijna al zijn collega’s, die net als hij het reglement pas na afloop van het toernooi hadden gelezen. Overigens noemde Carlsen later op Twitter de zege van Abdoesattorov ‘een absoluut ongelofelijke prestatie.’
Tijdens de eerste negen ronden van het driedaagse toernooi was Carlsen ongenaakbaar. Maar op de slotdag overspeelde hij zijn hand door in de tiende ronde een bij nader inzien levensgevaarlijke concurrent te onderschatten:
Abdoesattorov – Carlsen na de 51ste zet van wit. Natuurlijk zag Carlsen dat hij remise kan maken met 51 … Dxh5 52. Dxh5 Pg3+ 53. Kf3 Pxh5 54. Lxb6 Kxa3. In een vlaag van misplaatst optimisme liet hij zich verleiden tot een fatale flirt met het fortuin.
51 … f5? 52. h6 De5 53. Kf1 Dd5 54. Kg2 Dg8+ 55. Kh3 Pg5+ 56. Lxg5 Dxg5 57. Dc6+ Kxa3 58. Dc3+ Ka4 59. Dc4+ Ka5 60. Dc3+ Ka4 61. Dg7!
Met grote problemen voor zwart. In het vervolg bereikte Carlsen een stelling die houdbaar was mits hij steeds de sterkste zetten vond. Die opdracht bleek te zwaar. Bij de 83ste zet forceerde wit de promotie van de h-pion.
Partij in viewer:
Met twee opeenvolgende toernooizeges in Spanje op zak begon Abdoesattorov vol zelfvertrouwen aan zijn gevecht met de elitespelers. In de openingsronde versloeg hij een Israëlische tegenstander in de stijl van Michail Tal.
Abdoesattorov – V. Mikhalevski, Warschau, WK rapid 2021
1.e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. c3 Pf6 5. d3 a5 6. 0-0 d6 7. Te1 h6 8. Pbd2 0-0 9. Pf1 Te8 10. Pg3 Lb6 11. a4 Le6 12. Lb5 Ld7 13. d4 exd4 14. cxd4 Pb4 15. Lxd7 Dxd7 16. Ta3 Tad8 17. h3 c5
18. Lxh6!?
Een speculatief stukoffer dat in een rapidpartij zeker verantwoord is.
18 … gxh6 19. Dd2 Ph7 20. Pf5 Te6?
Met 20 … Kh8 kan zwart zich afdoende verdedigen.
21. d5 Tf6 22. Pxh6+ Kf8 23. Pg4 Tg6 24. Ph4 Tg5
Ook het zoenoffer 24 … Txg4 25. Dh6+ Kg8 26. hxg4 is op den duur onvoldoende.
25. Pf6! Pxf6 26. Dxg5 De7 27. Tf3 Pbxd5 28. e5! dxe5 29. Txe5 Dc7 30. Dh6+
Zwart geeft op.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
De schaakpartijen van Godfried Bomans
Als tiener las ik veel, en dan niet alleen schaakboeken. Of nouja, het waren wel vaak boeken van schakers, zoals Donner, Krabbé en Bomans. Van de laatste kon ik erg waarderen hoe hij soms absurdistisch superieur was. Bijvoorbeeld in het verhaal over hoe hij met zwart Euwe in slechts vijf zetten versloeg. Na het Spaanse begin 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4.La4 Pf6 komt de Grand Maitre met een nieuwtje: 5.Ps9 wat echter beantwoord werd met 5…G.B,r7!! “Dat kan ook ik, hoor ik de ongeschoolde lezer denken. Jawel, maar kom er maar eens op! Euwe bleef nog een vol uur naar een oplossing zoeken en gaf toen op.”
Godfried Bomans overleed op 22 december 1971, een dag nadat hij nog een externe partij voor Bloemendaal 2 had gespeeld. Vijftig jaar geleden dus en ter gelegenheid daarvan zochten drie leden van HWP Haarlem naar partijen van de schrijver. Het verslag is te lezen in nieuwsbrief 100 van het Max Euwecentrum (zie maxeuwe.nl). De oogst is niet groot: elf partijen werden er in openbare bronnen gevonden, wel vaak met een verhaal erbij. Zo was Bomans natuurlijk lang niet zo sterk als Euwe, maar een vriendschappelijke partij tussen beiden zou in remise zijn geëindigd. De belangrijkste gebeurtenis uit zijn leven, zo verklaarde hij in een interview voor een schoolkrant door ene Paul Witteman (toen 12 jaar). Die mocht het na lang aandringen de notatie lenen. Hij zou hem heus terugbrengen! Niet dus, kwijt. Woedend was Bomans. Een ander verhaal hoort bij de partij die de Haarlemmer speelde tegen het KRO Huisorkest voor een radioprogramma, één zet per dag. Het orkest dreigde te verliezen maar verzon een list en haalde Bomans over de partij uit te spelen in de studio. Met de stiekeme aanwinst Donner als trompetter werd de partij toch nog soepel remise gehouden.
Godfried Bomans – KRO Huisorkest
1.e4 g6 2.Pf3 c5 3.Pc3 Lg7 4.Le2 Pf6 5.0–0 0–0 6.d4 cxd4 7.Pxd4 Pc6 8.Le3 d5 9.exd5 Pb4 10.Dd2 Pbxd5 11.Pxd5 Pxd5 12.Lh6 Lxh6 13.Dxh6 Db6 14.Pb3 Pb4 15.Ld1 Lf5 16.c3 Pd3 17.Pd4
Wit speelde wat passief tegen de Draak, maar wellicht meer door toeval dan kunde zijn de komende verwikkelingen toch niet ongunstig voor hem.
17…Dxb2 18.Pxf5 gxf5 19.Dg5+ Kh8 20.Lf3 Dxc3 21.Dxe7 f6 22.Lxb7 Tae8 23.Dd7 Pxf2 24.Dxf5
Het paard kon nog niet geslagen worden, maar nu dreigt 25.Dxf2. Wat zwart nu doet ziet er dreigend uit, maar is het niet.
24…Te2? 25.Tac1! De3 26.Tc7!
Wit ziet goed dat het aftrekschaak niet gevaarlijk is.
26…Pe4+ 27.Kh1 Pg5
28.Le4?
Maar hier mist hij een winst. Na 28.Tc8! Txc8 29.Dxf6+ Kg8 30.Lxc8 heeft wit een pion meer en aanval.
28…Dxe4 29.Dxg5 Dg6 30.Dxg6 hxg6 31.Txa7 Td8
Wit staat nog altijd beter, maar de grootmeestertrompetter houdt het eindspel keurig remise.
32.h3 f5 33.a4 Tdd2 34.Tg1 f4 35.Tf7 Tf2 36.a5 Kg8 37.Tb7 f3 38.a6 fxg2+ 39.Kh2 Ta2 40.a7 Tf7 41.Txg2 Txa7 42.Txg6+ Kh7 43.Txf7+ Txf7 remise
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
Het is een trend aan het worden dat jonge spelers nationale titels veroveren. Dit geldt zeker voor het Nederlands schaakkampioenschap. Dit jaar werd de 21-jarige Limburgse grootmeester Max Warmerdam Nederlandse kampioen. Jorden van Foreest werd het als 17-jarige in 2016, zijn broer Lucas als 18-jarige in 2019. Dit jaar was voor Max Warmerdam een bijzonder succesvol jaar met toernooioverwinningen, een grootmeestertitel en meer dan honderd punten ratingwinst.
Max Warmerman heeft ook van zich doen spreken als secondant van Jorden van Foreest tijdens het Tata Steel toernooi vorig jaar en later als secondant van Anish Giri bij het kandidatentoernooi.
Het eerste deel van het Nederlands kampioen vond plaats in Hoogeveen. Het door Deloitte gesponsorde toernooi eindigde met een viertal met een gelijke score. In Rotterdam werd eind vorige maand en begin deze maand een dubbelrondige finalevierkamp gespeeld. De deelnemers aan die vierkamp waren Pruijssen, Swinkels, Hing Ting Lai en Warmerdam.
Een mooie partij uit de finale van Max Warmerdam:
Max Warmerdam,Max – Robin Swinkels
1. d4 e6 2. c4 f5 3. g3 Pf6 4. Lg2 d5 5. Pf3 Ld6 6. 0–0 0–0 7. Pc3 c6 8. Dc2 Pe4 9. Tb1 Pd7 10. b4 b6
(Het idee van zwart met Pf6–e4 in combinatie met b7–b6 is een wat dubieus plan. Zwarts stelling wordt breekbaar.)
11. b5 Dc7 12. Lb2 Lb7 13. Tfc1 Pxc3
(Dit is spelen met risico. De computer schrijft 13. … c5 voor.)
14. Dxc3 cxb5 15. c5!
(Keurig gespeeld.)
15. … b4?
( Noodzakelijke reactie is 15. … bxc5 16. dxc5 Pxc5.)
16. Dxb4?
(Warmerdam had direct kunnen winnen met 16. De3! 16. … bxc5 17. Dxe6+ Kh8 18. dxc5 Pxc5 19. Dh6! Kg8 20. Lxg7.)
16. … Le7
(Wit staat duidelijk beter.)
17. Dd2 Tfc8 18. De3 Dc6?
(Zo maak je er een korte partij van. Swinkels had 18. … Pf8 moeten spelen.)
19. cxb6 Dxb6 20. Lc3 Da6 21. Txb7!
(Warmerman sluit de partij met een mooie combinatie af.)
21. …Dxb7 22. Dxe6+ Kf8 23. Pe5 Pxe5 24. Lxd5 (Zwart geeft zich gewonnen.) 1-0.
Partij in viewer:
“in de stijl van Michail Tal” chessgames.com/perl/chessgame?gid=1339401&comp=1
chessgames.com/perl/chessgame?gid=1139401&comp=1
Anders dan het Lxh6 van Nodirbek Abdoesattorov is het Lxh6 van Tal in 1958 te Portoroz tegen Filip volgens de engines van chessgames (tweede link hierboven, eerste was vergissing, tikfout), 365chess (vanaf diepte 33) en database.chessbase de beste zet!
chess24.com/en/watch/live-tournaments/world-rapid-championship-2021/1/1/59 Stockfish 14 diepte 20: “White is slightly better” 18.d5 0.98, 18.Lxh6 0.27.
Voer op het bord de zetten van Tal – Filip (tweede link hierboven) uit, Stockfish 14 diepte 22 na 27.Kh1: “Black is winning” 27… Tad8 -2.37, na de met remiseaanbod van Filip vergezelde partijzet 27… Tad8 Stockfish 14 diepte 21: “Black is winning”, maar wel eerste keuze voor Wit het door Tal zelf “misschien niet 100% correct” genoemde 28.Lxh6 -2.16.
“Een typische Tal-partij. In een ongeveer gelijke stelling brengt hij een incorrect stukoffer, […] Tal wint de partij, zodat de moed wordt beloond. Objectief gezien is deze aanslag op de zwarte koning nogal discutabel.” Aldus het boek uit 1961 van Bouwmeester en Withuis over Tal.
Ik meen dat we nu wel met stelligheid mogen beweren dat 28.Lxh6 in de voor Wit slechte tot verloren stelling heel gewoon het objectief sterkste was.
Nodirbek Abdusattorov (born 18 September 2004), a chess prodigy, he qualified for the grandmaster title at the age of 13 years, 1 month, and 11 days.[1] FIDE awarded him the title in April 2018