Krantenrubrieken weekend 5 februari 2022
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Prinsen uit het Oosten
Op de FIDE-ratinglijst van de junioren staan bij de top-15 vijf schakers uit India. Drie Oezbeken, twee Amerikanen en verder is er van alle landen, zelfs van de grootmacht Rusland, maar één vertegenwoordiger bij die beste vijftien.
Eén, maar een leeuw, zei de leeuw toen de muis hem vroeg hoeveel kinderen hij had. Hoog boven alle andere junioren torent Alireza Firouzja, de Iraniër die nu voor Frankrijk uitkomt en achter Magnus Carlsen tweede op de algemene ranglijst staat.
Vijf Indiërs, drie Oezbeken en een Iraniër. Het licht komt uit het oosten. Ik denk dat de Chinese jongelui voorlopig niet buiten mogen spelen, anders zou die oude spreuk ons waarschijnlijk nog steviger worden ingeprent.
Aan het Tata Steel-toernooi in Wijk aan Zee deden twee Indiërs mee, en dat was niet alleen omdat Tata een Indiaas bedrijf is. Praggnanandhaa (16) speelde bij de Masters en Arjun Erigaisi (18) bij de Challengers, de tweede groep. Erigaisi staat hoger op de ranglijst, maar Pragg was een wonderkind en Erigaisi was dat niet.
Zijn gouden jaar was 2018, toen hij eerst zijn meesternormen en daarna zijn grootmeesternormen scoorde. In dat jaar deed hij ook mee aan de U-16 olympiade in Turkije en daar trof hij leeftijdgenoten die beroemd zijn geworden. De Oezbeek Nodirbek Abdusattorov, die nu wereldkampioen rapidschaak is, Alireza Firouzja en de Rus Andrej Jesipenko, die bij Tata vorig jaar Magnus Carlsen versloeg en dit jaar een keurige zevende plaats bereikte.
Erigaisi won in Wijk aan Zee de Challengers met twee punten voorsprong. Volgend jaar mag hij bij de hoge heren van de Masters spelen en Carlsen zei dat hij daar nu al goed thuis zou zijn geweest.
Tegen de kampioen van Nederland Max Warmerdam kwam na vijftien zetten een uiterst ontvlambare stelling op het bord. Het is goed denkbaar dat Warmerdam die stelling al eens gezien had, maar je kunt niet alles onthouden, ook niet alle gedachten die jij en je computer een jaar geleden tegen elkaar fluisterden. Te lang nadenken kan het hoofd op hol doen slaan. Warmerdam dacht meer dan een half uur na en beging toen een beslissende fout.
Max Warmerdam – Arjun Erigaisi, Tata Steel Challengers Wijk aan Zee 2022
1. c4 e6 2. g3 d5 3. Lg2 Pf6 4. Pf3 Le7 5. d4 0-0 6. 0-0 dxc4 7. Dc2 b5
Een moderne zet. Niet om c4 te behouden, want dat gaat niet, maar om straks actief stukkenspel te krijgen.
8. a4 b4 9. Pfd2 Pd5 10. Pxc4 c5 11. dxc5 Lxc5 12. e4 Pb6 13. Pcd2 P8d7 14. a5 La6 15. axb6 Tc8
Een stelling die ook voorkwam in Sorokin – Hakobyan, Las Vegas 2021. Wit staat een stuk voor. Zwarts loper en wits toren staan in en zwart dreigt met Lxf2+ wits dame te winnen. Als Warmerdam deze stelling al eens had gezien, was hij de finesses vergeten.
16. Txa6
Over deze zet dacht Warmerdam 38 minuten na. Hij moest 16. Dd1 doen, zoals Sorokin, waarna wit iets beter staat. Nu komt wit verloren te staan.
16…Lxf2+ 17. Kxf2 Txc2 18. bxa7 Pb6 19. Kg1 Dc8
Valt zowel Ta6 als Lc1 aan.
20. Txb6 Dc5+ 21. Kh1 Dxb6 22. Pf3 Dxa7
Een verwarrende materiaalverhouding. Zwart heeft dame, toren en pion tegen vier lichte stukken van wit. Het zou nog spannend kunnen zijn als wits stukken actief werden, maar dat gebeurt niet.
23. Lf4 Txb2 24. Pbd2 Da2 25. Tc1 Td8 Wit gaf op.
Partij in viewer:
Indiër Erigaisi (18) toont in tweede groep van Tata Steel zijn potentieel
Vroeger leek de eindzege in de Challengers, de tweede groep van Tata Steel Chess, soms de eerste stap op weg naar de vergetelheid. De winnaar bond een jaar later in de hoofdgroep vol goede moed de strijd aan met de wereldtop om twee weken later teleurgesteld af te druipen met een matige eindscore. Hij moest lang wachten voor hij opnieuw een uitnodiging kreeg.
De tijden zijn veranderd. De bezetting van het Challengerstoernooi is sterker geworden en de winnaars houden zich na hun promotie vaker dan vroeger uitstekend staande op het erepodium. De laatste jaren deden vooral de winnaars uit India het goed. Adhiban en Vidit beten zo venijnig van zich af dat ze een tweede invitatie voor de hoofdgroep kregen.
Ook de Indiase winnaar van dit jaar zal geen gemakkelijke prooi zijn voor de topgrootmeesters. Arjun Erigaisi (18) was een klasse apart in een toernooi dat hij dankzij acht winstpartijen en vijf remises met twee punten voorsprong won. Erigaisi brak vorig jaar door in de Indiase snelschaakpendant van Tata Steel Chess. In Kolkata was hij de sterkste in de rapidpartijen en deelde hij de eindzege met Levon Aronian in het blitztoernooi.
Magnus Carlsen noemde Erigaisi ‘verreweg de sterkste speler van de Challengers’. Hij voorspelde dat hij in 2023 in Wijk aan Zee overtuigend zal laten zien hoezeer hij op het hoogste niveau thuishoort: ‘Hij speelt het spel zoals ik het graag zie. Hij heeft een scherp oog voor tactiek en hij wisselt gemakkelijk van stijl als dat nodig is.’
ERIGAISI – GANGULY, Wijk aan Zee 2022
1.e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. c3 Pf6 5. d4 exd4 6. e5 d5 7. Lb5 Pe4 8. cxd4 Lb6 9. Pc3 0-0 10. Le3 f6+ 11. exf6 Pxc3 12. bxc3 Dxf6 13. 0-0 Lg4 14. Le2 Lxf3 15. Lxf3 Tad8 16. Le2 Pa5 17. a4 c6 18. Ld3 Lc7
Dit was zwarts eerste kans om met 18 … Pc4 het verdwaalde paard terug in het spel te brengen.
19. Dg4 Tde8 20. Tae1 Ld8
Niet 20 … Pc4 21. Lg5 Df7 22. Dh4 h6 23. Le7.
21. g3
21 … Df3?
Maar nu was 21 … Pc4 noodzakelijk. Na 22. Lf4 Df7 is wits voordeel beperkt.
22. Dh3 g6
Niet beter is 22 … h6 23. Lg6 Te7 24. Lf4! Txf4 25. Txe7 Lxe7 26. Lh5 Dxc3 27. De6+ Kh8 28. gxf4.
23. Le2 Df5
Of 23 … Df6 24. Lh6 Tf7 25. f4
24. Lg4 Df6 25. Lf4 h5 26. Ld7 Txe1 27. Txe1 Kh7
Tegen wits loperpaar valt niets te beginnen. Na 27 … Pc4 volgt 28. Te6 Dg7 29. Le8 Lf6 30. Df1.
28. Te6 Df7 29. Td6 De7 30. Le6!
Er is geen goede verdediging tegen 31. Td7.
30 … Txf4 31. Td7 Tf6 32. Txe7+ Lxe7 33. Lc8 Td6 34. g4 Pc4 35. gxh5 gxh5 36. Le6 Kg7 37. f4 Pd2 38. f5 Txe6 39. fxe6 Pe4 40. Dxh5 Pg5 41. De8 Kf6 42. Dd7
Zwart geeft op.
Partij in viewer:
TSCT 2022 slot
Het TataSteel Chess Tournament is overtuigend gewonnen door regerend wereldkampioen Magnus Carlsen. Die overtuiging wordt duidelijk als je kijkt naar het aantal gewonnen stellingen die hij ergens in alle twaalf partijen in handen had: negen keer kon hij met optimaal spel een winststelling afdwingen. Omdat hij vier keer die kans liet liggen en die partijen in remise verzandden was Carlsen achteraf slechts relatief tevreden met zijn achtste overwinning van dit prestigieuze toernooi. Het had nog beter, nog overtuigender gekund. Het is het commentaar van een maximalist, het kenmerk van iedere kampioen.
Als we de slotstand erbij pakken vallen meer zaken op:
1.Carlsen 9,5
2.Mamedyarov, Rapport 8
4.Giri 7,5
5.Van Foreest, Karjakin 7
7.Esipenko, Caruana 6,5
9.Duda, Vidit 6
11.Shankland, Praggnanandha 5,5
13.Grandelius 4,5
14.Dubov 3,5
Als we met de laatste, de Russische grootmeester Daniil Dubov, beginnen hebben we gelijk een treurig verhaal te pakken. In de zevende ronde werd een positieve test geconstateerd bij iemand in zijn omgeving. Dubov zelf testte negatief en er werd nog een PCR-test aangevraagd waarvan de uitslag diezelfde avond zou komen. De organisatie wilde geen risico lopen en verzocht Dubov met mondmasker te spelen. Dat weigerde Dubov en toen werd zijn partij tegen Giri verloren verklaard. Die avond bleek de PCR-test ook negatief. Het leek een zware straf voor iemand die niet ziek is en ik vroeg me af of de partij niet beter uitgesteld had kunnen worden. Echter, bij aanvang van ronde 11 bleek Dubov wel positief en toen moest hij het toernooi verlaten en werden alle resterende partijen tegen Rapport, Praggnanandha en Carlsen ook reglementair verloren verklaard. Het is treurig maar het is de prijs die alle sporters in dit zieke tijdsgewricht betalen voor een moment van onachtzaamheid.
In de kop van de slotstand zien we dat Carlsen van al zijn enige concurrenten won: Mamedyarov, Rapport en Giri.
Jorden van Foreest was een van de smaakmakers. Vijf keer winst en vier keer verlies en remise geeft zijn originele vechtstijl goed aan. Het was zeker een goed optreden na zijn verrassende overwinning vorig jaar. Ook Giri kan tevreden zijn met het eindresultaat, hij plaatste een indrukwekkende tussensprint van 4 / 4 en verloor alleen van Magnus en Jorden. Degene die echt achterbleef bij de papieren verwachtingen in dit veld was Fabiano Caruana, de nummer 4 op de Elo-ratinglijst.
Ter ere van de winnaar een van zijn indrukwekkende overwinningen, een partij uit de negende ronde toen beide spelers de ranglijst aanvoerden.
M. Carlsen – S. Mamedyarov
1.d4 Pf6 2.Pf3 d5 3.c4 e6 4.g3 dxc4 5.Lg2 Lb4+ 6.Ld2 a5 7.0-0 0-0 8.e3 Ta6
Dat is een manier om deze Catalaanse opening te bestrijden. Zwart haalt zijn toren uit die diagonaal van Lg2 en wil de gambietpion niet zonder slag of stoot teruggeven en kunnen verdedigen met b5.
9.Dc2 b5 10.a4 c6 11.Pc3 Tb6
So far, so good. Wit wordt nu tot activiteit gedwongen.
12.e4! Le7 13.e5 Pd5 14.axb5 cxb5?!
Een dappere keus wat feitelijk een kwaliteitsoffer betekent. Zwart had de pluspion kunnen teruggeven met 14…Pb4 15.Da4 cxb5 16.Dxa5 Ld7 met kansen voor beide partijen.
15.Pxd5 exd5 16.Lxa5 Pc6 17.Lxb6 Dxb6
De compensatie voor zwart zit in de vrijheid van al zijn stukken en de pionnenmeerderheid op de damevleugel. Bij goed spel zou dit wel eens voldoende compensatie kunnen zijn.
18.Ta8 h6 19.Tfa1
Zou zwart nu verder gaan met 19…b4 dan heeft wit geen spel op de a-lijn want alle invalsvelden zijn ontoegankelijk en hij moet constant d4 in de gaten blijven houden. De stelling lijkt dan in dynamisch evenwicht.
19…Le6? 20.Dd1 b4 21.b3 c3 22.T8a6 Dc7 23.Pe1 f6
Zwart probeert nog actief te worden maar inmiddels heeft wit alle troeven in handen.
24.Pd3 fxe5 25.Pxe5 Pxe5 26.Txe6 c2 27.De1
En zwart gaf op want er gaat nog meer materiaal verloren.
Er was dit jaar een online simultaan voor kinderen en alleen in de allerlaatste ronde gaf ik live commentaar op de vertrouwde locatie Café de Zon voor een zaal met mondkapjes. Hopelijk is bij de 85e editie van TSCT in 2023 alles weer normaal.
Partij in viewer:
Carlsen nu op acht zeges in vijftien deelnames
Magnus Carlsen maakte zich voor aanvang van het afgelopen Tata Steel Chess een beetje zorgen. Niet over zijn vorm, ondanks dat het wk rapid en snelschaken vorige maand niet naar wens ging. Ook niet over de lockdown: natuurlijk had hij die liever niet, maar persoonlijk had hij er weinig last van, want tijdens toernooien zit hij toch al in een bubbel. Maar het zou zijn vijftiende deelname in de hoogste groep worden en hij had tot nu toe zeven keer gewonnen. Als hij dit jaar niet zou winnen, zou hij onder de 50% komen! Wellicht motiveerde hem dat extra en na twee mindere succesvolle deelnames won hij dit jaar het toernooi met overmacht: 9.5 uit 13. Zijn start was overigens wel matig met 3 uit 5, maar daar zat wel een belangrijke overwinning tegen Giri bij, die uiteindelijk op twee punten achterstand eindigde. Was die dus kansloos voor de toernooizege? Naar eigen zeggen niet: “Als ik na mijn vier punten op rij ook met wit tegen Duda had gewonnen, dan had ik daarna wel een slimmere opening gekozen met zwart tegen Van Foreest en als ik dan in een flow ben met wit tegen Grandelius daarna, da’s een heel ander verhaal dan hoe het echt ging. Dus ik had echt wel kansen om te winnen!” Een optimistische opvatting. Gevraagd naar zijn favoriete partij van het toernooi prees Giri hoe goed Carlsen het stellingstype kent uit de onderstaande partij.
Caruana – Carlsen
1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5
Met de Rossolimovariant hebben beide spelers veel ervaring, o.a. door hun onderlinge WK-match.
3…g6 4.0–0 Lg7 5.c3 Pf6 6.Te1 0–0 7.d4 d5 8.e5 Pe4 9.Le3 cxd4 10.cxd4 Db6 11.De2 Ld7 12.La4 Tac8 13.Pc3 Pxc3 14.bxc3 Dd8 15.Lb3 Pa5 16.Tac1 Pxb3
Hierdoor krijgt wit een mooie compacte pionnenstructuur. In ruil ervoor krijgt zwart straks een sterke loper op c6, wel zijn enige sterke stuk.
17.axb3 Db6 18.Da2 a5 19.Da3 Tfe8 20.c4 dxc4 21.bxc4 Da6 22.c5 Lc6 23.Tb1 a4 24.Tec1 Tcd8 25.Pd2?!
Was Caruana bang voor Lxf3? Zou ten onrechte zijn, zwart wil die loper niet ruilen.
25…De2 26.f3?
26.Pf3 terug had de schade beperkt (26…Lxf3 27.Tb2). Nu heeft zwart een sterk kwaliteitsoffer.
26…Txd4! 27.Lxd4 Dxd2 28.Td1 Df4 29.Db4 e6 30.Lc3? Dxb4
31.Lxb4
Staat toe dat zwart op e5 slaat zonder dat de loper geruild wordt en met twee sterke lopers en snel twee vrijpionnen heeft zwart winnend voordeel. Maar na 31.Txb4 Lf8 32.Ld4 Td8! 33.Tc4 a3 krijgt zwart de pion op a2 en de loper op d5 en wint hij ook.
31…Lxe5 32.La3 Lf6 33.Kf2 Le7 34.Tb6 Tc8 35.Td2 f6 36.f4 e5 37.fxe5 fxe5 38.Te2 Tf8+ 39.Ke1 Tf5 40.Tb1 e4 41.Tc1 Lh4+ 42.g3 Lg5 43.Tb1 Tf3 44.Lc1 Lf6 45.Tb6 Tf5 46.La3 Kf7 47.Tf2 Tf3 48.Txf3 exf3 49.Kf1 Ld4 Wit gaf op
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
Wereldkampioen Magnus Carlsen heeft voor de achtste keer de mastergroup van het TataSteel Tournament gewonnen met een score van 9,5 punt uit 13 partijen. Met 1,5 punt achterstand volgden Shakhriyar Mamedyarov en Richard Rapport. De Nederlandse grootmeester Anish Giri kon Carlsen niet bijhouden en werd vierde met 7,5 punten. De andere Nederlandse grootmeester, winnaar van het toernooi van 2021, Jorden van Foreest, volgde met 7 punten. In de voorlaatste ronde versloeg Carlsen met zwart Caruana, die verde op de wereldranglijst staat.
Fabiano Caruana – Magnus Carlsen
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 g6 4. O-O Lg7 5. c3 Pf6 6. Te1 O-O 7. d4 d5 (Deze zet wordt als succesvoller beschouwd dan de traditionele 7. cxd4.) 8. e5 Pe4 9. Le3 cxd4 10. cxd4 Db6 11.De2 (De positie is in evenwicht.) 11. … Ld7 12. La4 Tac8 13. Pc3 Pxc3 14. bxc3 Dd8 (Een typische terugzet van deze dame, de bedoeling is zijn loper te dekken. Straks gaat de dame weer terug naar b6. Dit lijkt op tempoverlies. Toch haalt de wereldkampioen er voordeel mee.) 15. Lb3 Pa5 16. Tac1 Pxb3 17. axb3 Db6 18. Da2 a5 19. Da3 Tfe8 20. c4 dxc4 21. bxc4 Da6 22. c5 Lc6 23. Tb1 a4 24.Tec1 (Caruana had hier 24. Tb4 moeten spelen, volgens de computer lijkt dit een gelijkspel op te leveren.) 24. … Tcd8 (Carlsen ziet tactische kansen. Toch is in deze stand beter 24. … b5! voor zwart.) 25. Pd2 De2 (Carlsen komt brutaal met zijn dame in het vijandelijk kamp van Caruana.) 26. f3?
(Dit is een behoorlijke verzwakking. Caruana was bang voor Dh5. Als wit het betere 26. Te1 speelt lijkt me het na 26. … Dh5 niet uitgemaakt wie er beter staat.) 26. … Txd4 27. Lxd4 Dxd2 28. Td1 Df4 29. Db4 e6 (Zwart blijft geconcentreerd zijn partij vervolgen.) 30. Lc3 Dxb4 31. Lxb4 (Caruana kan veel beter met de toren nemen: 31. Txb4 Lf8 32. Ld4.) 31. … Lxe5 32. La3 Lf6 33. Kf2 Le7 34. Tb6 Tc8 35. Td2 f6 36. f4 e5 37. fxe5 fxe5 38. Te2 Tf8+ 39. Ke1 Tf5 40. Tb1 (Caruana speelt een slecht toernooi en dat blijkt ook uit deze partij. Hij lijkt het vechten op te geven. Hier is 40. Td2 aanzienlijk beter.) 40. … e4 41. Tc1 Lh4+ 42. g3 Lg5 43 Tb1 Tf3 44. Lc1 Lf6 45. Tb6 Tf5 46. La3 Kf7 47. Tf2 Tf3 48. Txf3 exf3 49. Kf1 Ld4 (Caruana hield het voor gezien en feliciteerde Carlsen met zijn overwinning van deze partij en van het toernooi. Het loperpaar van de wereldkampioen is niet te beteugelen.) 0-1
Partij in viewer:
