Krantenrubrieken weekend 12 februari 2022
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Hoe word je 100?
Op dinsdag 8 februari werd de Moskoviet Joeri Averbach 100 jaar. Hij is de oudste schaakgrootmeester uit de geschiedenis. De Hongaar Andor Lilienthal was 99 toen hij in 2010 stierf. Hoe word je zo oud? Averbach speelde in zijn jonge jaren volleybal en basketbal en zwom toen hij bijna 90 was nog bijna elke dag met krachtige slagen. Anderzijds zei een Nederlandse 100-jarige onlangs in de Volkskrant dat hij nooit aan sport had gedaan („zeker topsport is slecht voor de gezondheid”), maar wel nog iedere week twee keer naar de schaakclub ging. Zou het dan daaraan liggen?
Ik houd het op het woord van de apostel Paulus: niet door verdienste maar door genade. Toen ik dat eens zei tegen de christelijke verzetsman, politicus en hoogleraar Johan van Hulst, die lid van mijn schaakclub was en 107 is geworden, zei hij dat ik dat goed had onthouden, maar dat hij de genade wel een stevig handje had geholpen.
Vijf jaar geleden noemde ik Averbach hier een duizendpoot. Hij speelde in het kandidatentoernooi van 1953 en werd een jaar later kampioen van de Sovjet-Unie. Hij was boekenschrijver, tijdschriftredacteur, eindspelgoeroe, schaakhistoricus en lange tijd een belangrijke functionaris in de Russische schaakbond, die in staat was om ook in conflicten met buitenlandse tegenstrevers een goede persoonlijke band te behouden. Hij was niet alleen een begaafd, maar ook een vriendelijk man.
Vorig jaar liep Averbach Covid-19 op. Hij herstelde, maar hoe goed herstelt iemand die bijna honderd is? Tegen Peter Doggers van chess.com zei Averbach dat hij van de Russische schaakbond een verblijf van een maand in een revalidatieoord had gekregen. „In aanmerking genomen hoe ver ik van mijn jonge jaren ben, kan ik zeggen dat het me goed gaat.”
Zijn gezicht en gehoor zijn achteruit gegaan, zodat hij niet goed meer met de computer kan werken. Hij analyseert nog eindspelen. Doordat hij zijn analyses niet meer met de computer kan nakijken, hebben ze geen objectieve waarde, zei hij, maar ze houden hem scherp.
Nog vele jaren, Joeri!
Joeri Averbach – Lev Aronin, teamkampioenschap Moskou 1963
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Le2 g6 7. Le3 Lg7 8. Dd2 Pbd7 9. Lh6 Lxh6 10. Dxh6 b5 11. 0-0-0 Lb7 12. The1 Dc7
De dame vervulde op d8 een nuttige functie. Later is hier een paar keer 12…Tc8 (bedoeling 13. f4 Txc3) 13. Pd5 e5 gespeeld.
13. Pd5 Pxd5 14. exd5 Lxd5 15. Dg7 Tf8 16. Lxb5 e6
Na 16…axb5 wilde Averbach 17. Pxb5 Da5 18. Pxd6+ Kd8 19. Dxf8+ Pxf8 20. Pb7+ Kc7 21. Pxa5 Txa5 22. b4 Tb5 23. a4 spelen, met een gewonnen eindspel.
17. Lc6
Wit blijft een stuk aanbieden.
17…Lxc6
18. Pxe6
En nu een tweede stuk.
18…fxe6 19. Txe6+ Kd8 20. Tdxd6
Wits dreigingen maken dat zwart zijn dame moet geven.
20…Dxd6 21. Txd6 Kc7
De materiaalverhouding valt mee voor zwart, maar zijn koning staat niet veilig en zijn stukken werken slecht samen.
22. Td2 Tae8 23. b3 Te1+ 24. Kb2 Tfe8 25. Dd4 Pb6 26. a4 a5 27. Dc3 T1e5 28. f4 Te2 29. Txe2 Txe2 30. Dxa5 Le4
Even lijkt het wat voor zwart.
31. De5+ Kb7 32. Ka3
Wits pion c2 blijkt onkwetsbaar. Zijn vrijpionnen beslissen.
32…Pd5 33. a5 Pc7 34. a6+ Kb6
Zwart moet een stuk verliezen.
35. Dd4+ Ka5 36. Db4+ Kxa6 37. Dc4+ Pb5+ 38. Kb4 Zwart gaf op.
Partij in viewer:
Snelschaker Nakamura neemt zowaar deel aan een klassiek toernooi
Liefhebbers van avontuurlijk schaak vragen soms waarom Hikaru Nakamura sinds 2015 niet meer meedoet aan Tata Steel Chess. Vroeger was het antwoord simpel. De winnaar in Wijk aan Zee in 2011 gaf de voorkeur aan het open toernooi in Gibraltar, waar het klimaat in januari aangenaam is en de organisatoren beschikken over een ruim budget.
Wie de laatste tijd wilde weten hoe Nakamura’s carrière ervoor staat, kreeg een ander antwoord. De Amerikaan (34) speelde eind 2019 voor het laatst een klassieke partij en beperkte zich sindsdien met groot succes tot de snelle varianten van het spel. Financieel gaat het hem voor de wind dankzij vele succesvolle internetactiviteiten, waaronder een YouTube-kanaal met meer dan een miljoen abonnees.
Omdat Nakamura vaak zegt dat hij geen professionele schaker meer is, was het verrassend dat hij een uitnodiging accepteerde voor de Grand Prix, een serie van drie kwalificatiewedstrijden in Berlijn en Belgrado waarin twee tickets voor het kandidatentoernooi op het spel staan.
De snelschaakspecialist moest even wennen aan zijn oude vak. Na een trage remise in de eerste ronde zei Nakamura dat hij vergeten was hoe saai het klassieke spel soms is.
In de grandprixtoernooien worden de deelnemers ingedeeld in vier dubbelrondige vierkampen, waarvan de winnaars in knock-outmatches strijden om de eindzege. Nakamura won zijn vierkamp dankzij uitstekend spel en enig fortuin op het juiste moment. Door in de slotronde in een glad verloren stand tegen Jesipenko op de been te blijven, bleef hij zijn Russische tegenstander een half punt voor.
Nakamura – Grisjoek, Berlijn 2022
1.d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. Le2 0-0 6. Le3 e5 7. d5 Pa6 8. h4 Pc5 9. Dc2 c6 10. h5 cxd5 11. cxd5 Da5 12. h6 Lh8 13. f3 Ld7 14. Tb1 Pa4 15. Dd2 Pxc3 16. bxc3 Dc7 17. g4 Lc8
Op weg naar de bevrijding van de loper op h8.
18. Ph3 Pd7 19. Pf2 Lf6 20. 0-0 Le7 21. Kh2 Pc5 22. Pd3 b6 23. Pxc5 bxc5 24. f4! exf4 25. Lxf4
25 … Ld7
Zwart moet vooral niet proberen veld e5 te blokken. Na 25 … Lf6 volgt 26. De3 De7 27. g5 Le5? (beter is 27 … Lh8) 28. Lxe5 Dxe5+ 29. Df4 Dxc3 30. Tb3 De5 31. Dxe5 dxe5 32. Tc1 met beslissend voordeel voor wit.
26. c4 Tab8
Grisjoek zei dat hij de kracht van wits 30ste zet had onderschat. Na 26 … Lf6 is wits voordeel beperkt.
27. Dc3! f6 28. Tb3 Tb6 29. g5 Tf7 30. Lc1! Dd8 31. Lb2
Nu zit zwart in een doosje. Wit kan op zijn gemak de druk opvoeren.
31 … Df8 32. Kg2 Ld8 33. Df3 Lc8 34. De3 Txb3 35. axb3
35 … fxg5
Wachtzetten hebben geen nut. Na bijvoorbeeld 35 … Ld7 36. Kg3! dreigt 37. gxf6 Lxf6 38. Txf6 Txf6 39. Dc3.
36. Dc3 Txf1 37. Dh8+ Kf7 38. Dxh7+ Ke8 39. Dxg6+ Ke7 40. Dxg5+ Tf6 41. h7 Kd7 42. Dg8
Zwart geeft op.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
En Passant verliest topduel tegen underdog Charlois Europoort
En Passant deed in de eerste helft van de hoogste klasse van de KNSB-competitie goede zaken. De Bunschotenaren kregen o.a. de twee op papier belangrijkste concurrenten voor de landstitel tegen zich en haalden in die twee wedstrijden een positieve score: een gelijkspel tegen Apeldoorn en een kleine overwinning tegen LSG Leiden. De andere twee wedstrijden tegen degradatiekandidaten werden ruim gewonnen. Toch leverde dat geen koppositie op. Charlois Europoort had namelijk de eerste vier wedstrijden gewonnen, al was dat tegen allemaal teams uit het rechterrijtje. De Rotterdammers kregen in de zesde ronde (de vijfde ronde is vanwege de lockdown uitgesteld) de achtervolger op bezoek en de verwachting was dat EP dan wel orde op zaken zou stellen. Zij namen daarbij geen enkel risico. Kind van de club Richard Vedder, die nog nooit een KNSB-wedstrijd verzaakt had, stond vrijwillig zijn plaats af. Verder werden buitenlandse huurlingen geregeld en zo kwamen de bezoekers zeer sterk opdagen: zeven grootmeesters en drie meesters. Het thuisteam miste daarentegen kopman Erik van den Doel en hadden in hun tiental slechts twee grootmeesters en twee meesters. Toch kwamen ze op voorsprong. Twee van de meesters van EP verloren snel, een derde even later ook, twee van de grootmeesters wonnen wel en zo stond het 4.5-3.5 met twee partijen te gaan. Allebei met voordeel voor de EP-grootmeesters, een overwinning kon nog! Maar helaas, winsten werden gemist, in tijdnood werd gegokt en in één geval verloren en zo werd de einduitslag 6-4. Verlies na al die moeite om zo’n sterk team te regelen! Teamleider Guido de Romph was er doodziek van. Een vierde plek nu in de tussenstand voor En Passant, maar het landskampioenschap is nog niet helemaal uit zicht: de eerste drie moeten nog tegen elkaar. Als de resterende wedstrijden gewonnen worden zou de kampioensbeker alsnog naar Bunschoten kunnen gaan.
Uit de wedstrijd een snelle overwinning van de thuisclub op het laatste bord.
Zyon Kollen – Henk Vedder
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Lb4 4.e5 Pe7 5.a3 Lxc3+ 6.bxc3 b6 7.Dg4 Pg6 8.h4 h5 9.Dg3 La6
Zwart hoopt in deze Franse stelling zijn slechte loper te ruilen en dan een paard tegen de slechte loper van wit over te houden. Wit werkt echter niet mee.
10.Pe2 Kf8 11.a4 Dd7?
Als zwart meteen c5 en Pc6 doet staat de toren op a8 keurig gedekt. In de partij niet en dat zal hem vanwege penningen opbreken.
12.a5 Pe7 13.Dg5 c5 14.axb6 axb6 15.Pf4
Nu kan 15…Lxf1 dus niet wegens 16.Txa8.
15…g6 16.Df6 Tg8
Wit heeft alleen nog met pionnen, paarden en zijn dame gespeeld. Zijn eerste loperzet is een krachtige.
17.Lb5! Pec6
17…Dxb5 18.Pxe6+ Ke8 19.Pc7+ Kd7 20.Pxb5
18.Pxg6+! Txg6 19.Dh8+ Ke7 20.Lg5+ Txg5 21.Df6+ Ke8 22.hxg5
Wit krijgt een toren op h8 en zwart staat dan aan alle kanten gepend.
22…De7 23.Txh5 cxd4 24.Th8+ Kd7 25.Lxc6+ Zwart verliest een toren en gaf daarom op.
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
In het RD Magazin van 4 december vorig jaar ontbrak de traditionele schaakpuzzel niet. De formule, het zelf maken van een schaakprobleem met de oplossingen van andere problemen, deed het ook nu weer goed. Er kwamen veel inzendingen binnen. Drie tweezetten en drie driezetten, waarvan enkele pittige, waren op te lossen.
Vandaag de bespreking van het eerste probleem, zie diagram 1, een tweezet van Milan Velimirović. Het oplossen van een probleem begint vaak met het bekijken wat voor mogelijke zetten zwart heeft. Zonder een eerste zet van wit te doen, valt al direct op dat de zwarte koning schaak kan geven. Dit zijn sterke verdedigingen, want wit moet dan een zet hebben om de witte koning uit het schaak halen en tevens moet de zwarte koning mat gezet worden. De zetten die onderzocht worden in het spel voordat de sleutelzet is uitgevoerd, heten zetten in het schijnspel. Als zwart 1. … Kc4+ speelt, dan zet wit mat met 2. Pc3. De witte koning staat niet meer schaak door Le5 omdat een paard is tussen geplaatst in de diagonaal e5-b2. Met aftrekschaak door de dame en lijnopening van toren d8, om de terugkeer van de koning naar veld d4 tegen te gaan, is de conclusie dat de zwarte koning mat is gezet. Zwart kan ook met 1. … Kxe4 schaak geven, in dat geval zet wit mat met 2. Pxe5. De sleutelzet van deze tweezet is 1. Dc6! Wit dreigt mat met 2. Da4. De zwarte koning kan weer op twee manieren schaak geven en daarmee de dreiging pareren. Na 1. … Kc4+ komt nu 2. Pxe5 mat, omdat veld c5 is gedekt door de dame. Na het andere schaak 1. … Kxe4 komt nu 2. Pc3 mat door dubbelschaak. De zet uit het schijnspel 2. Pxe5 kan hier niet, omdat veld e5 niet extra verdedigd is. Na 1. … Kc4 en 1. … Kxe4 worden de matzetten ten opzichte van het schijnspel verwisseld. Dit is het mooie thema van deze tweezet.
Voor verdieping van de vertoonde thematiek wordt tweezet 987 geplaatst om op te lossen. Over twee weken volgt de bespreking.
