Krantenrubrieken weekend 26 maart 2022
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Twee supertoernooien
Ze moesten al veel rekenen, de deelnemers aan de FIDE Grand Prix, en niet alleen aan het bord. Er waren drie toernooien, 24 spelers die allen in twee van de drie meededen, en er zijn twee plaatsen in het kandidatentoernooi te verdienen. Eigenlijk nu nog maar een, want Richard Rapport is al vrijwel zeker van een plaats. Het puntensysteem dat de bovenste twee aanwijst is ingewikkeld en alleen de scherpzinnigste rekenaars wisten er raad mee.
Toen kwam de oorlog en werd het nog ingewikkelder. Dmitri Andreikin trok zich terug uit het derde Grand Prix-toernooi, dat in Berlijn aan de gang is, om ‘persoonlijke redenen’. Zijn leven lijkt omvergegooid door de Russische inval in Oekraïne. Door zijn vertrek moesten de andere spelers hun kansberekeningen aanpassen.
Sergej Karjakin speelt niet in de Grand Prix. Hij had al een plaats in het kandidatentoernooi, maar doordat hij door de FIDE voor zes maanden is geschorst om zijn luid verkondigde steun aan de Russische inval, mag hij niet meer meedoen. Er komt een plaats vrij die volgens de reglementen door de rating wordt bepaald. Opeens hebben Levon Aronian, Wesley So en Anish Giri in Berlijn een nieuw doel: een rating bereiken die hoger is dan die van de andere twee.
Tegelijk is er een online toernooi van de firma Play Magnus. De Charity Cup is een onderdeel van zijn Champions Chess Tour waarin geld wordt ingezameld voor Oekraïne. Ik ben geneigd om die twee supertoernooien die tegelijk om de aandacht strijden, te zien als een inleiding tot een komende machtsstrijd in de schaakwereld tussen de FIDE en het almaar uitdijende imperium van Play Magnus.
Een commentator noemde de volgende partij van Jorden van Foreest uit de Charity Cup een aantrekkelijke aanval in de stijl van de negentiende eeuw. Zo is het, maar er is een verschil met die eeuw. Ik denk dat Jorden thuis al veel door de computer was ingefluisterd.
Jorden van Foreest – David Navara, Charity Cup 2022
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. c3 Pf6 5. d4 exd4 6. cxd4 Lb4+ 7. Pbd2
In een eeuwenoude stelling een vrij natuurlijke zet die vreemd genoeg tot voor kort vrijwel nooit werd gespeeld.
7…Pxe4 8. d5 Pxd2 9. Lxd2 Lxd2+ 10. Dxd2 Pe7 11. 0-0-0 d6 12. h4 0-0 13. h5 h6 14. Tdg1 c6 15. g4 f6 16. Pd4 c5 17. Pe2 Tb8 18. Lb3 b5 19. Lc2 c4 20. f4
Er komt een wedloop op gang tussen twee koningsaanvallen. Voorlopig zijn de kansen nog gelijk. 20…b4 21. g5 b3 22. gxh6 Een correct stukoffer, maar niet winnend.
22…bxc2
Na 22…bxa2, om een dame te halen, komt 23. Txg7+ en wit wint.
23. hxg7
23…Tf7
Hij had 23…Te8 moeten doen en dan had het na 24. h6 Lf5 25. h7+ Lxh7 26. Txh7 Kxh7 27. Dc3 Dc8 28. Dxf6 Dh3 29. g8D+ Txg8 30. Dxe7+ remise kunnen worden.
24. h6 Lf5 25. h7+ Lxh7 26. Txh7 Kxh7 27. Pd4 Kg8 28. Dh2
Wit staat gewonnen. Met zwarts toren op e8 zou dit niets opleveren wegens 28…Db6 29. Dh8+ Kf7 30. Dh5+ Pg6 31. Dxg6+ Kg8 en het is zwart die wint.
28…Txg7
Maar nu moet zwart zijn dame geven.
29. Txg7+ Kxg7 30. Pe6+ Kf7 31. Dh5+ Kg8 32. Dg4+ Kf7 33. Pxd8+ Txd8 34. De6+ Ke8 35. Dxf6 Pxd5 36. De6+ Pe7 37. f5 Kf8 38. Df6+ Ke8 39. Dg7 Pxf5 40. Dg6+ en wit won.
Partij in viewer:
Koel becijferen de rekenmeesters de winstkansen: Anish Giri 11,5 procent
Meten is weten en dus worden bij het Grand Prix-toernooi in Berlijn de kansen van de deelnemers elke dag gewogen. Er staan dan ook nog twee tickets voor het kandidatentoernooi op het spel. Met grote voortvarendheid hebben de cijferliefhebbers zich over het schaken ontfermd. Topgrootmeesters worden 2.700+-spelers genoemd en ouderwetse termen als ‘gelijk spel’ of ‘wit staat iets beter’ zijn vervangen door de computerwaarderingen 0.00 en 0.48. De ongelukkige die in een een glad gewonnen stand een fatale fout maakt zegt tegenwoordig dat hij van +8 naar -4 is gegaan.
Ook bij de finale van de Grand Prix-serie in Berlijn rukken de cijfers op. De deelnemers kunnen op Twitter van dag tot dag volgen hoeveel procent kans zij volgens de rekenmeesters van Chess by the Numbers hebben om het kandidatentoernooi in Madrid te bereiken
De Hongaar Richard Rapport is zeker van plaatsing. Voor het tweede kandidatenticket zijn nog vier deelnemers in de strijd, van wie de de Armeniër Levon Aronian de grootste kanshebber is met 41,9 procent. Anish Giri is nog niet definitief uitgeschakeld, maar er zal veel moeten gebeuren wil hij zich kwalificeren. Volgens Chess by the Numbers heeft hij een kans van 11.,5 procent.
Onduidelijk is wie in Madrid de plaats zal innemen van de Rus Sergey Karjakin die door de ethische commissie van de wereldschaakbond Fide een half jaar is geschorst vanwege zijn fanatieke steun voor de aanval op zijn geboorteland Oekraïne. Als een door Rusland ingediend protest wordt afgewezen wil Karjakin een nieuwe schaakbond als alternatief voor de Fide oprichten.
In de eerste ronde van het toernooi in Berlijn moest de Fransman Maxime Vachier-Lagrave toezien hoe zijn minimale kans op kandidatenkwalificatie definitief verdween door een hardhandige nederlaag in 23 zetten tegen de Rus Alexandr Predke.
Predke – Vachier-Lagrave, Berlijn 2022
1.Pf3 c5 2. c4 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 e6 6. g3 Db6 7. Pdb5 Pe5 8. Lf4 Pfg4 9. e3 a6
In de praktijk is gebleken dat 9 … Dc6 10. h3 Pf3+ 11. Ke2 amper speelbaar is voor zwart.
10. Da4 g5
Vachier wist wat hij deed. Als witspeler lukte het hem tien jaar geleden niet deze zet te weerleggen in een partij tegen de Amerikaan Dominguez.
11. Lxe5 Pxe5 12. 0-0-0 Tb8
Dominguez hield met moeite stand na 12 … Le7 13. Le2 0-0 14. Pd4 Db4.
13. Pd4 Lg7 14. Dc2 0-0?
Bij Vachiers voorbereiding was iets grondig misgegaan, want na de volgende zet staat zwart zo goed als verloren. Na 14 … Dc7 wacht een gecompliceerd gevecht met wederzijdse kansen.
15. g4!
Misschien rekende zwart alleen met 15. h4 g4!.
15 … Pxg4
Ook na een tegenstoot in het centrum met 15 …d5 volgt 16. h4 met opening van de lijnen op de koningsvleugel.
16. h4 gxh4 17. Txh4 f5 18. Le2 Pf6 19. e4 Pxe4
Een taaiere verdediging is volgens de computer 19 … Dc5 20. exf5 e5.
20. Pxe4 Lxd4
Van kwaad tot erger.
21. Tg1+ Kf7 22. c5 Db4 23. a3
Met verovering van de zwarte loper na 23 … Da5 24. Pd6+ en 25. Txd4.
Zwart geeft op.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week.
Capabele FIDE-voorzitter heeft verkeerde nationaliteit
Wie Rus is en weldenkend heeft een dilemma. Je uitspreken tegen de oorlog is wat een nobel mens zou doen, maar men kan dan verketterd worden door de zogenaamde patriottistische Russen en
kritische woorden kunnen zelfs tot een gevangenisstraf leiden. Dan is het wellicht verstandiger om te zwijgen, maar niet iedereen heeft die luxe. Arkady Dvorkovich bijvoorbeeld, voormalig vicepremier van Rusland en sinds vier jaar voorzitter van de wereldschaakbond FIDE. Staat hij wel aan de juiste kant van de geschiedenis? Jawel, zo deed hij schijnen in een interview met een Amerikaans tijdschrift: “Oorlog is één van de ergste dingen in een leven, inclusief deze oorlog.” Voor die uitspraak moest hij zich verantwoorden in eigen land en dat deed hij met een betoog waarin hij schreef voor patriottisme te zijn, tegen nazisme en tegen de sancties. Helpen deed het niet, hij moest zijn voorzitterschap van de Skolkovostichting neerleggen. Ook zijn herverkiezing later dit jaar als FIDE-voorzitter die tot voor kort vrijwel zeker was (Dvorkovich heeft veel goede dingen gedaan voor het schaken en de bond) is zeer twijfelachtig geworden.
Ondertussen zijn er in de schaakwereld diverse initiatieven geweest om de slachtoffers van de oorlog te helpen. Zo heeft het maandelijkse online rapidtoernooi van Carlsen’s Champions Tour deze maand de naam Charity Cup gekregen. Afgelopen woensdag hadden schaakfans al ruim 70.000 dollar gedoneerd voor Unicef en de kinderen in Oekraïne. Jorden van Foreest plaatste zich zeer overtuigend voor de kwartfinales van het toernooi: hij eindigde 3e van de 16 deelnemers in de voorronde, waarbij de wereldkampioen hem met grote moeite op remise hield. Tegen David Navara won hij met een scherpe aanvalspartij.
Van Foreest – Navara
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.c3 Pf6 5.d4 exd4 6.cxd4 Lb4+ 7.Pbd2
Een oude gambietvariant die recent populair is geworden op hoog niveau.
7…Pxe4 8.d5 Pxd2 9.Lxd2 Lxd2+ 10.Dxd2 Pe7 11.0–0–0 d6 12.h4
Wit heeft een iets betere ontwikkeling en aanvalskansen, genoeg compensatie voor de pion.
12…0–0 13.h5 h6 14.Tdg1 c6 15.g4 f6 16.Pd4 c5 17.Pe2 Tb8 18.Lb3 b5 19.Lc2 c4 20.f4!?
Objectief was 20.Lb1 benevens 21.Dc2 beter, maar ook dit is heel gevaarlijk voor zwart.
20…b4 21.g5 b3 22.gxh6! bxc2 23.hxg7
Zwart heeft een lastige keuze. Met 23…Te8! verdedigt zwart zich omdat veld f7 voor zijn koning beschikbaar blijft. De partijzet verliest.
23…Tf7? 24.h6 Lf5 25.h7+! Lxh7 26.Txh7! Kxh7 27.Pd4! Kg8 28.Dh2!
Met de toren op e8 had zwart hier sterk 28…Db6 kunnen doen. In de partij verliest hij zijn dame en daarmee ook de partij.
28…Txg7 29.Txg7+ Kxg7 30.Pe6+ Kf7 31.Dh5+ Kg8 32.Dg4+ Kf7 33.Pxd8+ Txd8 34.De6+ Ke8 35.Dxf6 Pxd5 36.De6+ Pe7 37.f5 Kf8 38.Df6+ Ke8 39.Dg7!
Wit wint nu ook nog het paard.
39…Pxf5 40.Dg6+ Kd7 41.Dxf5+ Kc6 42.Da5 Td7 43.Kxc2 d5 44.Kc3 Kd6 45.Kd4 Ke6 46.De1+ Kd6 47.De5+ Kc6 48.Db8 a5 49.Dc8+ Kd6 50.Dc5+ Zwart gaf op
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
De sleutelzetten van de zes schaakproblemen uit het RDmagazine van 4 december 2021 zijn in de voorgaande schaakrubrieken nader toegelicht. Deze sleutelzetten worden nu op een leeg bord geplaatst . De zwarte koning dient op b2 te komen. De dan gemaakte stelling is een tweezet van E. Barthelemij.
De sleutelzet van deze driezet is 1. Lh1! Dit is dan tevens de oplossing van de schaakpuzzel . Zwart is in tempodwang. Op 1. … Kxa2 komt 2. Dg2 mat. Zwart staat in de diagramstand als hij aan zet was pat. Wit zal dus een vluchtveld voor de zwarte koning moeten maken. Door zijn loper van de diagonaal a2-g8 te spelen kan de zwarte koning naar a2. Alleen moet wit wel zorgen dat op die zet een mat voorhanden is. Daarvoor moet de loper helemaal de hoek in, om zijn dame de mogelijkheid te geven om op g2 mat te kunnen zetten. In de probleemwereld heet dit Bristol ruiming.
Van de goede inzendingen zijn twee prijzen in de vorm van schaakboeken verloot. De gelukkigen zijn Corstiaan de Keijzer uit Kesteren en Gert Timmerman uit Capelle aan de IJssel. Van harte gefeliciteerd!
Het beroemdste probleem van grootmeester in compositie Milan Vukcevich is driezet 989. Het probleem behaalde een 1e prijs in The Problemist in 1981. De sleutelzet is 1. Lb6! Wit dreigt met een spectaculaire zet 2. Dg6!!, en mat op de volgende zet met 3. Pe4 en 3 e4. Zwart kan de dreiging op de tweede zet in de dreiging hinderen door 2. … Txf3 te spelen, waarna 3. Txf3 mat komt. Om de dreiging 2. Dg6 tegen te houden kan zwart een stuk spelen naar f5. Op 1. … Tf5 komt 2. Df4!!, alweer spectaculair, wit dreigt 3 Pe4 mat. De zet is overigens mogelijk omdat de dame is ontpend. Zwart kan nu met zijn toren aftrekschaak geven. Op 2. … Te5+ komt 3. Le4 mat en op 2. … Txf4+ 3. e4 mat. Ook 1. … Pf5 houdt de dreiging 2. Dg6 tegen. Alweer heeft wit een spectaculair dameoffer die zwart kan nemen met schaak geven: 2. Dh4!! Wit dreigt 3. Pe4 mat. Het zwarte paard gaat nu schaak geven. Op 2. … Pxh4+ speelt wit 3. e4 mat en op 2. … Pxe3+ is 3, Tg6 mat. Interessante extra variant is 1. … e5 2. Df5! Dxf5+ 3. e4 mat. Een serie prachtige dameoffers met zwarte crosschecks en mooi batterijspel.
