Krantenrubrieken weekend 9 april 2022
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Anand moet helpen
Ik vond dat Anand er wat sip uitzag op de foto’s bij het bericht dat Arkady Dvorkovitsj hem heeft opgenomen in het campagneteam voor zijn herverkiezing als president van de FIDE. Het lijkt niets voor Anand, zo’n beladen politieke campagne die onvermijdelijk over de oorlog zal gaan. Dvorkovitsj was in Delhi om de verplaatsing van de olympiade, die in juli en augustus wordt gespeeld, van Rusland naar India te bezegelen. De Indiase schaakbond is blij en ik kan me voorstellen dat men Anand graag wilde inzetten om iets terug te doen.
Zelfs in het onwaarschijnlijke geval dat die met Dvorkovitsj hun verkiezingsstrijd zou winnen, zou het een nederlaag voor Anand worden door de consequenties. Er zou een scheuring in de FIDE komen, want voor veel landen is een Rus, en zeker iemand die van 2012 tot 2018 vice-premier van Rusland was, nu onacceptabel. In Rusland zelf werd Dvorkovitsj door de regeringspartij Verenigd Rusland een verrader genoemd, dus wie gaat er eigenlijk op hem stemmen? India en China en dan? Ik denk dat het niet zover komt en dat Dvorkovitsj zich voor de stemming in augustus al terugtrekt.
Doordat Sergej Karjakin als apologeet van de Russische oorlog is geschorst, kwam er een plaats vrij in het kandidatentoernooi, dat in juni en juli in Madrid wordt gespeeld. Die plaats zou door zijn rating naar de Chinees Ding Liren gaan, maar door corona voldeed hij niet aan de eis dat hij het afgelopen jaar dertig klassieke partijen gespeeld moet hebben.
Ding en de Chinese schaakbond begonnen een inhaalactie. In de stad Hangzhou speelde Ding eerst een vierdubbelrondige vierkamp, nu een match tegen Wei Yi en daarna komt nog het een en ander. In vier weken dertig klassieke partijen. De gedachte aan een hamster in een tredmolen valt moeilijk te vermijden, net als de vraag of alles wel eerlijk toe zal gaan. Die vraag wordt slechts fluisterend gesteld, want iedereen vindt dat Ding in het kandidatentoernooi thuishoort.
Ding Liren – Li Di, Hangzhou 2022
1. c4 Pf6 2. Pc3 e5 3. Pf3 Pc6 4. e4 Lb4 5. d3 d6 6. h3 0-0 7. Le2 Lc5 8. 0-0
Rustig spel, maar dat zal veranderen.
8…a5 9. Le3 Te8 10. Dd2 h6 11. Ld1 Ld7 12. Lc2 Ph5 13. Kh2 Pd4 14. Lxd4 exd4 15. Pe2 Df6 16. Pfg1 Lb4 17. Dc1 b5
Een kansrijk stukoffer.
18. g4 bxc4 19. gxh5
Na 19. dxc4 heeft zwart 19…d5 20. cxd5 Lc5 met mooi spel.
19…d5 20. Pg3 dxe4 21. dxe4 Tab8 22. f4 d3 23. e5
23…Db6
Beter was 23…Dh4 met sterke aanval.
24. Ld1 Lc5 25. Tb1 Lc6 26. Pf3 Ld5 27. Pf5 Le4 28. P3h4 d2 29. Dxc4 Lxb1 30. Lb3 De6 31. Dxc5 Txb3 32. Txb1 Txb2 33. Td1
Na interessante complicaties staat het ongeveer gelijk. Helaas wordt het hoge peil niet gecontinueerd.
33…Db6
Hij had moeten afwachten met 33…Kh8.
34. Dxb6
Met 34. Dc3 Db4 35. Dg3 kon wit een winnende aanval krijgen.
34…cxb6 35. a4 f6
Veel beter was meteen 35…b5, want 36. Pd6 bxa4 37. Pxe8 a3 is dan gunstig voor zwart.
36. Pd6 Te6 37. Pg6 fxe5
En nu opent hij een lijn waarlangs wit hem mat kan zetten.
38. fxe5 b5 39. axb5
Waarom geeft hij zwart ook een vrijpion?
39…a4 40. Kg3 a3 41. Tf1 Tb3+ 42. Kg2 Txg6+
Onnodige paniek. Volgens Stockfish 14 zou het na 42…Kh7 43. Pf8+ Kg8 44. Pxe6 Tb2 nog gelijk staan.
43. hxg6 a2 44. Pc8 Zwart gaf op, hij gaat mat.
Partij in viewer:
Wiskundestudent Matthias Blübaum haalt even een Europese titel op
Rond 1975 kwam een eind aan de jaarlijkse wedstrijden van het nationale tiental tegen Engeland en West-Duitsland. Tegen Engeland behaalde Nederland meestal goede resultaten, maar overwinningen tegen het Duitse team met onder anderen Unzicker, Darga en Lothar Schmid waren zeldzaam. Toen in 2000 de oude traditie in Venlo eenmalig werd hervat, was Duitsland opnieuw superieur: 14,5-9,5.
Het ligt voor de hand dat de krachtsverhouding 22 jaar later nauwelijks is veranderd. In een teamwedstrijd kan Duitsland (nog) geen spelers van het kaliber Anish Giri en Jorden van Foreest opstellen, maar aan de lagere borden zou Nederland het moeilijk hebben. De Duitse top is jong en breed met als uitblinker Vincent Keymer (17), die dicht bij de sprong naar de wereldtop is.
Deze week was Matthias Blübaum, vierde op de Duitse ranglijst, goed voor een grote verrassing door in Slovenië Europees kampioen te worden. Eigenlijk was de bijna 25-jarige wiskundestudent van plan zich te concentreren op zijn masterscriptie, maar de verleiding van een sterk bezet toernooi in een aangename omgeving was te groot.
De gevolgen van zijn zege kan hij nog niet overzien, al vermoedt hij dat hij voorlopig weinig tijd zal hebben voor zijn studie.
De Nederlandse (sub)top werd op het EK vertegenwoordigd door Lucas van Foreest. Zijn score van 7 uit 11 was niet hoog genoeg om een van de 22 tickets te veroveren voor het grote World Cup knock-outtoernooi dat volgend jaar zal plaatsvinden in Hongarije.
Blübaum legde de basis voor zijn succes door na een remise in de eerste ronde zesmaal op rij te winnen. Zijn beste partij speelde hij tegen de Sloveen Matej Sebenik.
Blübaum – Sebenik, Terme Catez 2022
1.d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. Pf3 0-0 5. Lg5 c5 6. d5 h6 7. Lh4 d6 8. Pd2 Db6 9. Dc2 g5 10. Lg3 Ph5 11. e4 f5 12. Le2 Pxg3 13. hxg3 e6
Na het alternatief 13 … f4 14 gxf4 Txf4 zou wit waarschijnlijk een pion hebben geofferd met 15. g3 Tf7 16. f4! gxf4 17. gxf4 Txf4 18. 0-0-0.
14. Ld3 Dd8
Beter lijkt 14 … Pa6 15. a3 Pc7.
15. dxe6 f4 16. gxf4 gxf4 17. e5
Met een pionoffer opent wit de lijnen naar de zwarte koning. Ook in aanmerking komt 17. e7 Dxe7 18. Pd5 Df7 19. Th4.
17 … dxe5 18. Pf3 Pc6 19. Ph4 Tf6 20. De2 e4 21. Pxe4 Txe6 22. 0-0-0 Df8 23. Dh5
23 … Pe5
Na 23 … Te5 24. De2 (24. Dg6 Pe7) 24 … Pd4 blijft zwart voorlopig op de been.
24. Pf5 Pxd3+?
De laatste kans op verdediging is 24 … Tg6.
25. Txd3 Lxb2+
Of 25 … Txe4 26. Pxh6+ Lxh6 27. Dg6+ Lg7 28. Dh7+ Kf7 29. Dxe4 met beslissende aanval.
26. Kc2!
Niet 26. Kxb2? Tb6+ en 27 … Lxf5.
26 … Lg7 27. f3 Ta6
28. Pxg7 Kxg7 29. De5+ Kg8 30. Th4 Le6 31. Pf6+
Zwart geeft op.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
Leerboek met matig uitgelegde pareltjes
Een schaakleerboek volgt vaak een vast stramien: eerst de theorie van een bepaald thema/motief, vervolgens een aantal voorbeelden en tot slot wat opgaven zodat de lezer zelf kan oefenen. Zo ook het boek Attacking Strategies for Club Players van Michael Prusikin. Bij een breed en al veel besproken onderwerp is het goed om je op bepaalde manieren te onderscheiden. Dat doet hij met de selectie van materiaal: veel moderne partijen die ik nog niet kende. Ook sommige van zijn thema’s zijn origineel, zoals een koningsstelling met pionnen op f7, g7 en g6 aanvallen. Het boek schiet echter m.i. wat te kort in de uitleg. De link maken tussen de besproken theorie en de voorbeelden, het uitleggen van waarom bepaalde zetten gedaan worden. Puur als zelfleerboek kan ik het boek daarom niet aanraden. Echter, bij een boek voor clubspelers is er nog iets belangrijk: vermaak en schoonheid. Daarmee zit het wel goed met dit boek. Veel spectaculaire zetten en diverse pareltjes, zoals onderstaande partij uit 2017 tussen een niet zo bekende Egyptische jongeling (17 jaar, 2422) en een sterke Iraanse leeftijdsgenoot (2590) die prima past bij het thema Koning in het centrum.
Fawzy – Maghsoodloo
1.e4 g6 2.d4 Lg7 3.Pc3 d6 4.f4 a6
Dit (g6 met a6) wordt Tiger’s Modern genoemd naar de Zweedse grootmeester Tiger Persson die er een boek over schreef. In deze variant laat zwart zijn koning vaak lang in het centrum staan, wat niet zonder risico is.
5.Pf3 b5 6.Ld3 Pd7 7.e5 Lb7 8.0–0 c5 9.Pg5 Db6 10.Le4 Lxe4 11.Pcxe4 d5 12.Pc3 e6 13.Le3 cxd4 14.Lxd4 Dc6
Wit wil graag de stelling openen richting de zwarte koning, maar na 15.f5 gxf5 16.Dh5 Ph6 is er niet meteen een vervolg. Helaas kan 17.Pxe6 dan niet omdat zwart met de dame kan terugslaan. Wit verzint een creatieve oplossing.
15.a4!? b4 16.Pb5! axb5 17.axb5 Db7?
En zwart helpt mee. Na 17…Txa1 18.bxc6 Txd1 19.Txd1 Pe7! 20.cxd7+ Kxd7 staat het gelijk en was deze partij in de vergetelheid geraakt.
18.Txa8+ Dxa8 19.f5! Pxe5
Nu zou het na 19…gxf5 20.Dh5 Ph6 21.Pxe6 helemaal uit zijn, evenals na 19…exf5 20.e6!
20.fxe6 f6 21.Lxe5!
Zo zorgt wit ervoor dat hij de zwarte stelling binnen kan dringen.
21…fxe5 22.Tf7 Lf8 23.Pxh7 Lc5+ 24.Kh1 Pe7 25.Df1 Pf5 26.b6!
Dreigt 27.Db5+ maar de b-pion zelf wordt ook sterk.
26…Dc6 27.b7 La7
Nou is 28.Pf6+ Kd8 net niet meteen winnend: op 29.Td7+ heeft zwart Dxd7 en op 29.e7+ Pxe7. Daarom dient het motief ‘uitschakelen verdediger’ toegepast te worden.
28.Dxf5!
Schakelt het verdedigende paard uit. 28.Da6 is ook een leuke poging, maar vooral voor zwart na 28…Pg3+! 29.hxg3 Dxa6. Dan kan 30.Pf6+ met mat niet omdat het paard gepend staat.
28…gxf5 29.Pf6+ Kd8 30.e7+
Na 30…Kc7 31.e8+D Kb6 32.Dxh8 staat wit een toren voor en is het ook snel mat. Zwart gaf op.
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
Als een pion aan de overkant van het bord komt promoveert hij. In bijna alle gevallen is dat een promotie tot het sterkste stuk op het bord, dus tot dame. In partijen komt het niet vaak voor dat de pion aan de overkant wordt ingeruild voor een ander stuk dan de dame. In schaakproblemen en eindspelstudies wordt de minor-promotie, of wel de promotie tot ander stuk dan de dame, regelmatig getoond. Twee interessante problemen waarbij de loper-promotie een hoofdrol speelt.
De driezet van E.B. Cook is een schaakprobleem uit de negentiende eeuw. Het probleem verscheen op 6-1-1855 in de krant Illustrated London News. De verrassende sleutelzet is 1. e8L! (Tot dame promoveren gaat niet wegens pat, daarom maar een loper.) 1. …Ke6 2. f8L! (Grappig, voor de tweede keer een minorpromotie tot loper, en weer is de reden: tot dame promotie is pat.) 2. …Kf5 2. Ld7 mat. Prachtig hoe de componist het idee van twee minor-promoties tot loper in een driezet aan elkaar heeft geknoopt.
In mijn zoektocht naar problemen waarin deze thematiek ook te zien was stuitte ik op een vierzet van H.W. Bettmann. Ook een oud probleem van meer dan honderd jaar geleden. Het probleem werd geplaatst in het tijdschrift The Theory of Pawn Promotion. De componist had deze compositie de naam Titanic gegeven, de vierzet was gemaakt in 1912 het jaar van de ramp met de Titanic. Leidde bij de Titanic het overmoedige idee van een schip dat niet kon vergaan, ook bij Bettmann veroorzaakt overmoed problemen. Bij de vierzet van Bettmann speelt op iedere witte zet de vraag: “is tot dame promoveren juist? Steeds moet wit kiezen voor een loperpromotie of een stapje terug, omdat promotie tot dame leidt tot pat, of “ramp door overmoed”.
De oplossing van de vierzet van Bettmann. 1. h8L! Txd8+ 2. exd8L! Kd6 3. c8L! Kc5 4. Le7 mat. Na 1. h8L kan ook 1. …Tf6 waarop volgt 2. Lxf6 Kd6 3. Kb8 Kc5 4. Pb7 mat. In deze laatste variant wordt duidelijk waarom 1. h8D? fout is. Na 1. …Tf6 is 2. Dxf6 pat. Evenzo zou een promotie tot dame in de tweede of derde zet van de eerste reeks zetten resulteren in pat.
