Krantenrubrieken weekend 23 april 2022
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Rusland verlaat Europa
Even dacht ik aan een aprilgrap toen ik las dat de Russische schaakbond binnen de FIDE wil overstappen van de Europese Schaakunie, hun oude huis, naar de bond van Aziatische landen. Maar het was al half april en het Russische persbureau TASS is geen grappenmaker. Ik bedacht dat het bericht waar moest zijn en dat ik het misschien wel voorspeld had.
In 1988 werd in de Spaanse stad Gijon het eerste EK rapidschaak gespeeld. Anatoli Karpov werd Europees kampioen, daarna kwamen drie andere vertegenwoordigers van de Sovjet-Unie en ik was vijfde.
In de spelersbus van Gijon naar het vliegveld van Madrid zat ik naast de Rus Alexander Rosjal. Hij was een sterke schaker, een prominent journalist en een tijdlang een vaste begeleider van Karpov. Duizelig van mijn succes zei ik tegen Rosjal dat ik mezelf als kampioen van Europa beschouwde, omdat de mensen die boven me waren geëindigd alle vier uit de Sovjet-Unie kwamen, en dat was Azië. Karpov was kampioen van Azië, ik van Europa. Ik was grof en brutaal, maar je moet wat tijdens zo’n lange busreis. Rosjal had een goed antwoord: „Als u er zo over denkt, kunt u het beste snel sterven, dan bent u op uw sterfbed nog Europees kampioen.”
Nu vinden ze dus zelf dat ze niet bij Europa horen. De Raad van Toezicht van de Russische schaakbond, die de beslissing unaniem nam, bestaat uit mensen van gewicht. Dmitri Peskov is persvoorlichter van Poetin, Sergej Sjojgoe is minister van defensie en Anatoli Karpov is lid van de Doema. Verder zitten er nog wat miljardairs in die Raad. De beslissing is in ieder geval op hoog politiek niveau genomen.
Zo prominent als Rusland bijna een eeuw lang in het Europese schaak was, zal het in het Aziatische schaak misschien niet meer zijn. Veel Russische topschakers zijn de afgelopen maanden geëmigreerd en Azië zit vol met jonge aspirant-wereldkampioenen. Kijk naar de toptien van spelers onder de twintig jaar. Als je de Franse Iraniër Alireza Firouzja meerekent, komen er zes van de tien uit Azië.
Gukesh (15 jaar, India) – Nodirbek Abdusattorov (17, Oezbekistan), WK Rapid Warschau 2021
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 dxc4 5. e4 b5 6. e5 Pd5 7. Pxb5 Pb6 8. Le2 Le7 9. Le3 Pc6 10. h4
Een nieuwe zet. Wit maakt aanvallende bewegingen op de koningsvleugel om zwart te dwingen zijn koning aan de andere kant een wankel onderkomen te verschaffen.
10…Lb7 11. h5 Dd7 12. Pc3 Pb4 13. Kf1 0-0-0 14. b3 cxb3 15. axb3 Kb8 16. Pa4 P6d5 17. Ld2 g5 18. Pc5 Lxc5 19. dxc5 Dc6 20. Dc1
Met allerlei dreigingen. Vooral 21. Dc4 hangt in de lucht.
20…Pf4 21. Lxf4 gxf4 22. Th4 Pd3 23. Dc4 Pxe5
Dit stukoffer is niet correct en uit nood geboren.
24. Pxe5 Dxg2+ 25. Ke1 Dg1+ 26. Lf1 Td5 27. Pf3
Nog sterker was 27. Dc3 met een oogje op Th8 en c5-c6 als vervolg.
27…Dg7 28. Tc1 Thd8 29. c6 Db2
Nu zou zwart na 30. Le2 La6 31. Dc2 niet genoeg compensatie voor het verloren stuk hebben.
30. cxb7
Maar wit is te gulzig.
30…Te5+
Aalglad. Wit staat twee stukken voor en dreigt mat, maar zwart heeft eeuwig schaak.
31. Le2
Niet 31. Pxe5 wegens 31…Dd2 en wit staat mat.
31…Txe2+ 32. Kf1 Txf2+ 33. Kg1 Dg7+ 34. Kxf2 Dg3+ 35. Ke2 Dg2+ 36. Ke1 Dg3+ Remise.
Partij in viewer:
Kan Carlsen zijn weerzin tegen een WK-match opzijzetten?
Na de overwinning op Ian Nepomniasjtsji in december zei Magnus Carlsen in een Noorse podcast dat hij waarschijnlijk zijn laatste WK-tweekamp had gespeeld. Alleen als de in Iran geboren Fransman Alireza Firouzja (18) de volgende uitdager wordt, verwachtte hij de motivatie te kunnen vinden om zich nog eenmaal maandenlang te concentreren op een gevecht tegen één opponent.
Vier maanden later is Carlsen niet van gedachten veranderd. Tegen de Noorse krant VG zei hij deze week dat diegenen die hopen of verwachten dat hij akkoord zal gaan met een zesde WK-match rekening moeten houden met een teleurstelling. Het voorbehoud dat hij eerder maakte voor een eventuele tweekamp tegen Firouzja komt in het interview niet ter sprake.
Niet eerder liet Carlsen zo duidelijk blijken dat hij de wereldtitel als een last ervaart: ‘De tijd voor mijn eerste WK-match tegen Anand was eenvoudiger en beter. Tussen 2010 en 2013 was ik ervan overtuigd dat ik de sterkste was en genoot ik van het leven. Daarna merkte ik dat tegen mijn zin te veel van mijn identiteit verbonden was aan de wereldtitel.’
Het wordt onderhand tijd dat Carlsen een definitieve beslissing neemt. De acht deelnemers aan het kandidatentoernooi hebben het recht te weten waar ze aan toe zijn als in juni hun gevecht in Madrid begint. Krijgt de winnaar het recht de Noorse wereldkampioen uit te dagen of plaatsen de nummers één en twee zich voor de WK-match die in het volgende voorjaar moet plaatsvinden?
Uit de tijd waarin Carlsens leven ‘eenvoudiger en beter’ was, komt de volgende overwinning op Ivantsjoek.
Carlsen – Ivantsjoek, Bilbao 2011
1.d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. Pf3 b6 5. Dc2 Lb7 6. a3 Lxc3+ 7. Dxc3 Pe4 8. Dc2 f5 9. g3 Pf6 10. Lh3 0-0 11. 0-0 a5 12. Td1 De8 13. d5 Pa6 14. Lf4 exd5
Sterker is 14 … d6 15. dxe6 Le4 16. Dc3 Pc5.
15. Lxf5 dxc4 16. Pg5 Dh5
Niet 16 … h6 17. Lxd7 De7 18. Dc4+ Kh8 19. De6.
17. Txd7
Verleidelijk, maar minder sterk dan 17. Td4! Tae8 18. Ld2.
17 … Kh8!
Niet 17 .. Pxd7 18. Lxh7+ Kh8 19. Lg6 Dg4 20. h3
18. Te7 Pd5 19. Lg4
Met 19. Te5 Pxf4 20. gxf4 behoudt wit groot voordeel.
19 … Dg6 20. Pf7+ Kg8 21. Lf5
21 … Dxf5!
Niet 21 … Dh5? 22. g4 Dh4 23. Lg3 Dxe7 24. Lxh7+ Kxf7 25. Dg6 mat.
22. Dxf5 Pxe7 23. Ph6+ gxh6 24. Dg4+ Pg6 25. Lxh6 Tf7 26. Td1 Te8 27. h4 Pc5 28. h5 Lc8 29. Dxc4 Pe5 30. Dh4 Pc6?
Veel sterker is volgens Carlsen 30 … Pe6 31. f4 (31. Td5 Tf5!) 31 … Pd7 32. e4 Kh8.
31. Td5 Pe6 32. Dc4
32 … Pcd8
Beter, maar op den duur onvoldoende is 32 … Pe7 33. Te5 Pf5 34. Dg4+ Pfg7 35. De4.
33. Dg4+ Pg7
Of 33 … Kh8 34. Ld2!.
34. Dxc8
Zwart geeft op.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
Voormalig toptalent is nu top in streaming
Niet alle toptalenten worden later topspelers. In 2015 was ik coach van de toen 15-jarige Anna-Maja Kazarian bij het Europees Kampioenschap meisjes t/m 16 jaar. Ze was eerstejaars in die categorie maar toch één van de favorieten en dat maakte ze helemaal waar: ze werd met 7.5 uit 9 overtuigend kampioen, een punt los van de rest. Een half jaar later had ze een rating van 2320 en was daarmee de nummer twee van Nederland bij de vrouwen (ter vergelijking; ikzelf had pas op mijn 18e een rating boven de 2300.) De vrouwengrootmeestertitel leek een kwestie van tijd, de IM-titel een realistisch streven. Het ging echter anders. Met een rating van 2138 is ze nu de nummer 14 van Nederland. Is er dus iets misgegaan? Ja en nee. De motivatie om echt hard te werken ontbrak en daarom is het met haar schaakcarrière inderdaad niet goed gegaan. Maar met haar droom om een profschaakster te worden niet. Op een andere manier heeft ze die waargemaakt: door te gaan streamen op www.twitch.tv/annamaja. Op dat kanaal kunnen mensen live kijken hoe zij snelschaakpartijen speelt, chatten met haar en met elkaar en haar uitdagen. Op februari 2020 begon ze ermee en ze werd al snel populair. Inmiddels heeft ze al bijna 25.000 volgers, meer dan Anish Giri (12.200) en Max Warmerdam (5100) bij elkaar! Door donaties van kijkers en door de samenwerking met esportsorganisatie Alliance heeft ze voor een student (kunstmatige intelligentie aan de VU) een behoorlijk maandinkomen. Na haar studie wil ze fulltime gaan schaken en streamen en dan hoopt ze alsnog de vrouwengrootmeestertitel te gaan halen.
Echt sterke spelers heeft ze nog niet in serieuze partijen verslagen, maar in Leidenchess 2018 versloeg ze wel bijna de nummer 2 van het afgelopen NK.
Kazarian – Pruijssers
1.Pf3 c5 2.c4 Pf6 3.Pc3 d5 4.cxd5 Pxd5 5.g3 Pc6 6.Lg2 Pxc3 7.dxc3
Wit gaat rechtstreeks voor een eindspel, maar komt daarin langzaam wel wat minder te staan.
7…Dxd1+ 8.Kxd1 e5 9.e4 Le7 10.Pd2 Lg4+ 11.f3 Le6 12.Kc2 0–0–0 13.Td1 h5 14.Lf1 h4 15.g4 a6 16.Pc4 Txd1 17.Kxd1 Td8+ 18.Kc2 b5 19.Pe3 g6 20.a4 c4 21.axb5 axb5 22.Ta8+ Kd7 23.Txd8+ Lxd8 24.Pg2 f5 25.g5 fxe4
25…f4! 26.Pxh4 Lf7 en daarna slaan op g5 had zwart goede winstkansen gegeven.
26.fxe4 Lh3 27.Kd1 Le7 28.Ke1 Lxg2 29.Lxg2 Pd8 30.Lh3+ Kc7 31.Kd1 Lc5 32.Ke2 Lg1
Wit lijkt een probleem te hebben: gaat de h-pion zomaar verloren? Maar er is een oplossing.
33.Lf5! gxf5?
Zwart had voor 33…Lxh2 34.Lxg6 Pe6 met gelijke stelling moeten gaan.
34.g6 Pe6 35.exf5 Kd7
36.fxe6+?
Ik denk dat Anna-Maja blij was met een halfje. Ze had echter kunnen winnen met 36.Lh6! Lxh2 37.f6! Lf4 38.g7! en wit promoveert.
36…Kxe6 37.g7 Kf7 38.h3 Kxg7 39.Lg5 Lh2 40.Lxh4 Lf4 41.Kf3
Nu is het (ondanks pionwinst voor zwart) simpel remise.
41…Lc1 42.Ke4 Lxb2 43.Le1 Kf6 44.h4 Kg6 remise
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
Een partij beslissen met een koning die wandelend over het schaakbord de winst binnenhaalt, komt niet iedere dag voor. Over dit thema is onlangs een prachtig boek geschreven. Het boek heeft als titel “Kingwalks” en is geschreven door Yasser Seirawan en Bruce Harper.
Het thema van de wandelende koning is ook uitgewerkt in de schaakproblematiek. De bekende probleemcomponist Samuel Loyd (1841-1911) maakte een driezet die het thema vertoonde. Het probleem staat bekend als moeilijkste driezet. De sleutelzet is 1. Ke2!! De witte koning zet zich in groot gevaar, want van alle kanten worden er zwarte schaakjes uitgevoerd, zoals een dubbelschaak 1. …f1D++, waarop de witte koning naar e3 speelt, dus 2. Ke3 en als zwart nu schaak geeft, geven de twee batterijen (toren-loper-batterij a5-e5 en loper-toren-batterij g7-e5) aftrekmat. De batterijen kunnen met succes mat geven omdat wit met zijn koning veld e4 heeft gedekt.
Een prachtig voorbeeld van een succesvolle wandelende koning in een grootmeester partij is de in 1939 te Hastings gespeelde partij tussen Pirc en Tylor. Zie de zegetocht van de witte koning vanuit het diagram.
Pirc – Tylor
1.Kf3-f4!
(Het witte paard is ontpend en zwart wordt tot een verklaring gedwongen.)
1. … Pf6-h5+
(Beter was het geweest op een toreneindspel in te gaan. Na 1. … Pf6xe4 2. Ld3xe4 Lc6xe4 3. Te1xe4 Ta8-d8 4 Te4-e7 Td8xd6 5. Te7xb7 staat wit niettemin beter. Op 5. … Td6-d4+ en 6. Kf4-e5 Td4xc4 beslist 7. Ke5-f6!)
2. Kf4-g5! Ta8-d8?
(Zwart onderschat de kracht van de vijandelijke koning. Het was dringend nodig dat hij door de zet Kg8-g7 in de oppositie ging.)
3.g3-g4!
(Op 3. … Ph5-g7 volgt nu heel mooi 4. Pe4-f6+ Kg8-h8 5. Te1-e7! Td8xd6 6. Te7xf7 Td6-d8 7. Kg5-h6! En wit wint.)
3. … f7-f6+ 4. Kg5-h6!
(De witte koning heeft zichzelf opgesloten op het veld h6 en gaat van daar uit meehelpen matzetten.)
4. … Ph5-f4 5. Pe4-f6+ Kg8-f7 6. Te1-e7+ Ke7-f8
(Het witte paard is taboe wegens g4-g5 mat.)
7. Pf6xh7+ Kf8-g8 8. Te7-g7+
(Zwart geeft het op. Na 8. … Kg8-h8 is 9. Ph7-f6 beslissend.)
Partij in viewer:
In het eerste diagram van de AD /Rini Kuijf rubriek moet de opgave zijn “Hoe wint zwart aan zet” i.p.v. wit.
Bedankt, aangepast (redactie)