Krantenrubrieken weekend 4 juni 2022
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Carlsens rariteiten
Wat is de slechtste openingszet voor wit? Computerprogramma’s geven elk hun eigen antwoord. Mijn Stockfish14 vindt 1. g4 de slechtste. Door mensen is 1. f3 vaak aangewezen als de slechtste zet. Die zet werd de afgelopen jaren door Magnus Carlsen in vluggertjes en rapidpartijen zeven keer gespeeld, onder meer tegen topspelers als Wesley So en Jan-Krzysztof Duda. Erger nog, in de meeste gevallen was zijn tweede zet 2. Kf2, een provocatie die uitschreeuwt „I am the greatest, wat ik ook doe!”.
In 2001 was er een anoniem spook op het internet dat zijn vluggertjes vaak begon met 1. f3 en 2. Kf2 en als het even kon snel vervolgde met het belachelijke Kf2-e3. Hij won bijna altijd. Nigel Short, die tientallen partijtjes met het spook had gespeeld en het had getest met vragen over feiten uit het leven van Bobby Fischer, schreef in de Britse krant The Telegraph dat hij voor 99% zeker was dat hij tegen Fischer had gespeeld. In werkelijkheid was het een computer.
Zou Carlsen voor de grap het spook van Fischer willen imiteren? Er zijn andere redenen denkbaar. De partij die hij met wit won van Wesley So in de Banter Blitz Final 2020, begon met 1. f3 e5 2. Kf2. Banter blitz betekende dat er van de spelers werd verwacht dat ze tijdens hun vluggertje vertelden wat ze dachten. Wat had So na het bijna vernederende 2. Kf2 moeten zeggen? „Die #*&§! wil me voor aap zetten en ik ben bang dat het hem nog lukt ook!” Dan ben je al bijna door je bedenktijd heen.
In het Chessable Masters-toernooi begon Carlsen tegen de Chinees Wei Yi met 1. h4, ook een van de slechtste openingszetten. Wei maakte kantje boord remise. Carlsen maakt sinds een paar jaar een rondgang door de dwaze openingszetten en afgelopen maandag begon hij tegen Wesley So in Norway Blitz met het malle 1. a4. Ik was blij dat So won. Na Norway Blitz komt het serieuze Norway Chess en daar zal Carlsen het waarschijnlijk niet zo bont maken.
Die opening 1. h4 heeft vele namen en een daarvan, de Anti-Borg, laat zien dat we het domein van de grappenmakers betreden. De Grob, genoemd naar de Zwitserse kunstenaar Henri Grob (1904-1974), begint met 1. g4. De Borg is een omgekeerde Grob en begint dus met 1…g5, en de zet 1. h4 die dat verhindert is daarom de Anti-Borg.
Er is een partij die ik graag de onsterfelijke Anti-Borg zou willen noemen, maar ik sluit niet helemaal uit dat die partij ooit verzonnen is door een practical joker en niet echt gespeeld.
Gabor Kadas – Nagy, Kecskemet 1982
1. h4 e5 2. d4 exd4 3. Pf3 d5 4. c4 c5 5. e3 dxe3 6. cxd5 exf2+ 7. Kxf2
Wit heeft een speelbare stelling bereikt, maar zwart zou toch iets beter staan als hij voorzichtig 7…Ld6 had gedaan.
7…Pf6
Door deze nonchalante zet staat wit na zeven zetten al gewonnen. Fantastische reclame voor 1. h4!
8. Lb5+ Ld7 9. Te1+ Le7 10. d6 Lxb5 11. Txe7+ Kf8 12. Db3 Le8 13. Pg5 Pg4+ 14. Ke2 c4 15. Df3
Alles won, bijvoorbeeld 15. Dxb7, maar wat wit doet maakt het wat moeilijker.
15…Pf6
Na 15…Dxd6 16. Txe8+ Kxe8 17. Dxg4 zou zwart nog kunnen vechten.
Nu maakt wit het mooi uit.
16. Dxf6 gxf6 17. Pe6+ fxe6 18. Lh6+ Kg8 19. Tg7+ Kf8 20. Txb7+ Kg8 21. Tg7+ Kf8 22. Td7+ Kg8 23. Txd8 Kf7 24. d7 Zwart gaf op.
Partij in viewer:
Vishy Anand, de Tijger van Madras, is weer ouderwets aan het schitteren
Na het verlies van de wereldtitel in 2013 heeft Vishy Anand (52) tot vervelens toe de vraag moeten beantwoorden of hij wel eens dacht aan stoppen met schaken. Het kostte de Indiër soms moeite zijn irritatie te verbergen. ‘Hoezo stoppen?’, zei hij dan. ‘Begrijpt u niet dat ik houd van schaken?’
Toch was ik niet de enige die soms dacht dat de pandemie Anands carrière geruisloos zou beëindigen. Na Tata Steel Chess 2020 hoorden we weinig meer van hem. Zelden waagde hij zich aan het onlinespel en zijn fysieke optredens bleven beperkt tot een exhibitiematch tegen Kramnik en een verdwaald snelschaaktoernooi.
Ach, hoe kon ik twijfelen aan Anands veerkracht? De Tijger van Madras is terug, en hoe. Eerst won hij in Warschau een invitatie-rapidtoernooi dat onderdeel is van de Grand Chess Tour en deze week liet hij zien dat hij ook in het klassieke spel nog steeds volop meetelt.
Alsof de tijd heeft stilgestaan voert Anand na winstpartijen in de eerste twee ronden de ranglijst aan van het Norway Chesstoernooi in Stavanger.
Op Twitter schreef de Israëliër Emil Sutovsky dat Anand niet de eerste schaker is die na zijn 50ste verjaardag terugkeert in de toptien van de wereldranglijst, maar misschien wel de laatste. Hij zou gelijk kunnen hebben. Topgrootmeesters die zo veel van het spel houden als Anand en zijn voorganger Viktor Kortsjnoi zijn zeldzaam.
Anand – Vachier-Lagrave, Stavanger 2022
1.e4 c5 2. Pf3 d6 3. Lb5+ Ld7 4. Lxd7+ Dxd7 5. c4 Pf6 6. Pc3 Pc6 7. d4 cxd4 8. Pxd4 g6 9. f3 Lg7 10. Le3 0-0 11. 0-0 a6 12. Pb3
Zo bemoeilijkt wit … b7-b5, een zet die zou volgen na 12. Dd2 Pxd4 13. Lxd4.
12 … e6 13. De2 De7
Voor 13 … d5, de andere bevrijdende zet, is het te vroeg wegens het antwoord 14. Tfd1.
14. Tfd1 Tfd8 15. Tac1 Tac8 16. Pd4 Pd7
Dit was een goed moment voor 16 … d5. Na 17. Pxc6 Txc6 18. e5 Pe8 19. cxd5 exd5 20. f4 Pc7, gevolgd door … f7-f6 staat het gelijk.
17. b3 b5
Op zoek naar tegenspel offert zwart een pion. Wits 21ste zet zal hij hebben onderschat.
18. cxb5 Pxd4 19. Lxd4 Lxd4+ 20. Txd4 axb5
21. Dd2
Veel sterker dan 21. Dxb5 Tc5 22. De2 Dg5, waarna zwart goede compensatie heeft voor de pion.
21 … Tb8 22. Txd6 b4 23. Pe2 Pe5 24. Td1 Pc6 25. e5! Da7+ 26. Kh1
26 … Df2?
Hardnekkiger verzet kan zwart bieden met 26 … Da5! 27. f4 Txd6 28. exd6 Tb5 of 27. Pd4 Pxd4 28. Dxd4 Tdc8.
27. Tc1 Txd6 28. exd6 Pe5 29. h3 Tb5 30. f4 Pd7 31. Dd4 Dxd4 32. Pxd4 Td5 33. Pc6 Txd6 34. Pxb4 e5 35. fxe5 Pxe5 36. Tc5 Td1+ 37. Kh2 f6 38. a4 Tb1 39. Tc3 Ta1 40. Tc7
Om na 40 … Tb1 te besluiten met 41. a5 Txb3 42. Pc2 en de a-pion promoveert.
Zwart geeft op.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
“Spanjaard” Lars Ootes wint langste toernooi ooit
De meestertienkamp Utrechtste Meesters was om meerdere redenen een bijzonder toernooi. Het was een toernooi met tien sterke spelers uit Utrecht en omgeving, maar daarbij zat ook een Turk, een Oekraïner, een Zweed en een Azeri. Door de internationale samenstelling waren meesternormen mogelijk (al zijn die niet gehaald). Ook bijzonder is dat het toernooi op clubavonden bij schaakvereniging Paul Keres werd gespeeld. Althans, dat was de oorspronkelijke opzet. Er kwam een pandemie tussen, maar dat maakt het toernooi nog bijzonderder: het duurde namelijk 827 dagen! 13 februari 2020 werd de eerste ronde gespeeld, na de derde ronde was er een coronapauze, pas afgelopen weekend werd als bijprogramma van het Open Kampioenschap van Utrecht de resterende ronden van het toernooi gespeeld. Over het kandidatentoernooi 2020 (400 dagen lang) werd geschreven dat dat een wereldrecord was, en als dat klopt is dat record met een enorme marge verbeterd.
Het uitstellen van het vervolg had naast corona ook te maken met dat één van de deelnemers in Barcelona is gaan wonen en werken. Met hemelvaart kon Lars Ootes (jarenlang uitkomend voor BSG in de meesterklasse) eindelijk even terug naar Utrecht. De verste deelnemer bleek ook de beste: met 7.5 uit 9 was hij superieur. Alleen tegen de nummer twee Mykhailo Dorokhin, de Oekraïense sterspeler van Caïssa-Eenhoorn (8 uit 8 in de eerste klasse!) verloor hij een partij. Voor het begin van het toernooi verklaarde hij nog “Mijn ambitie is om weer eens ratingpunten te winnen omdat ik de afgelopen jaren wat punten heb ingeleverd”, nou, dat is dus gelukt!
Voor wie het moeilijk vindt om tegen het solide Londensysteem te spelen is de volgende partij van de toernooiwinnaar tegen de Zweedse Utrechter Helgason wellicht inspirerend. Al snel moet wit moeilijke keuzes maken.
Helgason – Ootes
1.d4 d6 2.Lf4 Pd7 3.Pf3 c5 4.e3 Db6 5.Pc3 Pgf6
5…Dxb2 6.Pd5 is slecht voor zwart maar nu dreigt slaan op b2 wel. Met de volgende zet voorkomt wit dat (6…Dxb2? 7.Pa4!)
6.a3 Ph5!? 7.Lg5
De computer vindt 7.Lc4 goed voor wit maar een mens wil de zwartveldige loper niet laten ruilen. Zwart gaat agressief verder.
7…h6 8.Lh4 g5 9.Pd2 cxd4 10.Pc4 Dc6 11.exd4 Pf4!
Dreigt slaan op g2 (en op h4).
12.d5?
Een logische zet, maar de verliezende, want zwart kan evengoed op g2 slaan. Het verrassende
12.Lg3! Pxg2+ 13.Lxg2 Dxg2 14.De2! Dxh1+ 15.Kd2 Dxa1 16.Pxd6+ Kd8 17.Pxf7+ Ke8 18.Pd6+ leidt tot remise door eeuwig schaak.
12…Pxg2+! 13.Kd2 Dc5 14.Lg3 Pf4
Zwart staat een gezonde pion voor. In het vervolg krijgt wit geen tegenspel, integendeel zelfs.
15.De1 Lg7 16.Lxf4 Dd4+ 17.Kc1 Dxf4+ 18.Kb1 Pe5 19.Pe3 Ld7 20.Pg2 Dd4 21.De3 Pg4 22.Dxd4 Lxd4 23.Lb5 Lxc3 24.Lxd7+ Kxd7 25.bxc3 Pxf2 26.Tf1 Pe4 27.Kb2 Thf8
Nu zijn het twee pionnen meer en kan wit opgeven.
28.Tad1 f5 29.Td3 f4 Wit gaf op
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
De Russische schaaklegende Joeri Averbach is vorige maand op 100 jarige leeftijd overleden. Hij was de oudste nog levende grootmeester in de wereld. Averbach was drie keer kampioen van Rusland, maar hij wist zich nooit tot wereldkampioen te laten kronen. De schaker was meer een onderzoeker die zich verdiepte in het spel. Als secondant stond hij vier wereldkampioenen terzijde: Vasili Smislov, Michail Tal, Tigran Petrosjan en Boris Spasski.
De vijf boeken die Averbach schreef over eindspelen worden nog altijd beschouwd als standaardwerken. Hij was van 1972 tot 1977 ook voorzitter van de schaakbond van de voormalige Sovjet-Unie. Van Averbach een mooie partij uit het teamkampioenschap van 1963.
Averbach – L. Aronin, Moskou 1963.
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Le2 g6
(De drakenvariant van het Siciliaans.)
7. Le3 Lg7 8. Dd2 Pbd7 9. Lh6 Lxh6 10. Dxh6 b5 11. 0-0-0 Lb7 12. The1 Dc7
(Meer in de lijn van het Siciliaans is hier 12. Tc8 te spelen. Activiteit van zwart op de c-lijn en het veelvuldige kwaliteitsofferkansen op c3 is een standaard Siciliaans gedachtegoed. Als wit bijvoorbeeld 13. f4 geeft 13. … Txc3 zwart tegenkansen, en op 13. Pd5 is 13. … e5 een goed antwoord. Veld c7 is geen beter veld voor de zwarte dame dan d8.)
13. Pd5 Pxd5 14. exd5 Lxd5 15. Dg7 Tf8 16. Lxb5
(Aronin wilde niet meedoen aan het voorbereide antwoord na 16. … axb5 van Averbach. Hij komt dan in een verloren eindspel terecht na 17. Pxb5 Da5 18. Pxd6+ Kd8 19. Dxf8+ Pxf8 20. Pb7+ Kc7 21. Pxa5 Txa5 22. b4 Tb5 23. a4.)
16. …e6 17. Lc6
(Opnieuw de loper in de aanbieding.)
17…Lxc6 18. Pxe6
(Wie A zegt moet ook met B komen, Averbach biedt een tweede stuk aan.)
18. …fxe6 19. Txe6+ Kd8
(Dit ziet er voor zwart niet gezond meer uit.)
20. Tdxd6
(Wits dreigingen zijn veel. Zwart zal materiaal moeten geven om te overleven.)
20. …Dxd6 21. Txd6 Kc7
(In dergelijke stellingen werkt het tellen van het materiaal niet. Het is duidelijk zwarts koning staat onveilig en zijn stukken werken niet goed samen, dit gaat niet goed aflopen.)
22. Td2 Tae8 23. b3 Te1+ 24. Kb2 Tfe8 25. Dd4 Pb6 26. a4 a5 27. Dc3 T1e5 28. f4 Te2 29. Txe2 Txe2 30. Dxa5 Le4 31. De5+ Kb7 32. Ka3
(De vrijpionnen van Averbach beslissen de partij.)
32. …Pd5 33. a5 Pc7 34. a6+ Kb6
(Zwart gaat een stuk verliezen.)
35. Dd4+ Ka5 36. Db4+ Kxa6 37. Dc4+ Pb5+ 38. Kb4 1-0.
Partij in viewer:
