KANDIDATEN R5: Vier remises maar niet zonder strijd
In Madrid doen de kandidaten voor de wereldtitel nog altijd verwoede pogingen om tot uitdager van de wereldkampioen uitgeroepen te worden. Het zou zelfs kunnen dat de winnaar van het Kandidatentoernooi zomaar ineens een tweekamp om de wereldtitel met de nummer twee van het toernooi mag spelen als Magnus Carlsen zich terugtrekt. Ligterink schreef in de Volkskrant dat Carlsen beter zijn intenties vóór dit toernooi kenbaar had gemaakt. In meerdere interviews heeft de Noor zich er al over uitgelaten dat hij het niet meer ziet zitten om in een zenuwslopende tweekamp zijn wereldtitel te verdedigen.
Liren Ding miste de grootste kans van de vijfde ronde (foto toernooisite)
Vooralsnog lijkt het erop dat de twee vorige uitdagers van Carlsen, Ian Nepomniachtchi en Fabiano Caruana zich hiervoor hard maken. Zij staan ongedeeld één en twee (met respectievelijk 3½ en 3 punten). Het achtervolgende trio bestaande uit Hikaru Nakamura, Richard Rapport en Jan-Krzysztof Duda staat op 50% en de door Carlsen gewenste tegenstander, Alireza Firouzja, bungelt samen met de nummer drie van de wereld Liren Ding en Teimour Radjabov helemaal onderaan, allen met 2 punten. Het is duidelijk dat alles nog wel dicht bij elkaar zit en dat had in deze ronde ook heel anders kunnen zijn. Om te beginnen had Nakamura riante winstkansen tegen Nepomniachtchi en op een bepaald moment misschien zelfs beslissend voordeel. Hetzelfde gold voor Ding die met zwart zijn tegenstander Radjabov naar de rand van de afgrond had gemanoeuvreerd. Maar beide kanshebbers gingen niet nauwkeurig genoeg te werk om de tegenstander ook daadwerkelijk over de rand te duwen en aalglad als die waren, slaagden zij erin om het vege lijf te redden. De andere twee partijen eindigden ook in remise waarbij gezegd moest worden dat die tussen Caruana en Rapport een gevecht was op het scherp van de snede dat in een zetherhaling eindigde. De andere partij tussen Firouzja en Duda viel in de categorie “correcte remise”!
NAKAMURA – NEPOMNIACHTCHI
 Foto FIDE/Stev Bonhage |
 FIDE/Maria Emelianova/Chess.com |
Amerikaan tegen Rus, dat is in deze tijden nogal pikant. Zeker als die Rus zich ook nog bedient van het Russisch! Maar de variant die hij koos bleek toch niet geheel zonder gevaar. Nakamura bleek zijn huiswerk goed gedaan te hebben want hij koos met 14.Ta2 voor een zet die tegenwoordig enig perspectief biedt. Met 17…Dg4?! begaf “Nepo” zich letterlijk en figuurlijk op dwaalwegen. Sterker nog: zijn dame raakte verstrikt in een web van witte aanvalsstukken. Op de 21ste zet diende zich een sterke zet aan voor wit die hem groot tot misschien wel beslissend voordeel beloofde. Ook twee zetten later kon “Hikaru” het nogmaals spelen maar hij koos voor een andere, weliswaar ook aantrekkelijke zet die hem toch niet bracht waarop hij gehoopt had. Op de 28ste zet had zwart de stelling weer in evenwicht gebracht en een zetherhaling bracht uitkomst voor beiden.
RADJABOV – DING
 Foto FIDE/Stev Bonhage |
 Foto FIDE/Stev Bonhage |
Het Catalaans was altijd een opening waarin wit vanaf zet drie de leiding nam om zijn tegenstander zo in een wurggreep te nemen dat die vaak blij waren als de marteling na zo’n 60 zetten gestaakt mocht worden. We hoeven alleen maar de partijen van Genna Sosonko in herinnering te brengen om te zien dat zelfs de toenmalige wereldkampioen Anatoly Karpov ook op het tandvlees remise wist moest maken. De tijden veranderen, want hoewel dit systeem onder de wereldtop nog erg populair is, weten veel zwartspelers hoe ze zich moet wapenen. Liren Ding liet met met zwart zien hoe de druk van de loper op g2 (wits trots in de stelling) geneutraliseerd kan worden. En toen tegenstander Radjabov met 18.f4 zich heel wat op de hals haalde, kwam de zwartspeler allengs beter te staan. Met een paar plaagstootjes lokte de Chinees nog meer verzwakkingen uit. Toen Radjabov na zijn discutabele 26.h3?! even later ook nog 30.h4 moest spelen, was dat een teken aan de wand. Ik denk dat ik een manier heb gevonden waarin zwart groot tot beslissend voordeel had kunnen behalen. De engine was in elk geval meedogenloos over het lot van de witspeler… Ding bleek echter niet doortastend genoeg en liet zijn voordeel verzanden in een remisestelling. Daarmee deed hij zichzelf echter flink tekort.
CARUANA – RAPPORT
 Foto FIDE/Stev Bonhage |
 Foto FIDE/Stev Bonhage |
De Siciliaan die Rapport op het bord bracht tegen Caruana bleek een succes. De Amerikaan bereikte nagenoeg niets met wit, gaf de korte rokade al snel op en even later bleek ook de lange rokade niet aantrekkelijk meer. Dat kwam door een vroegtijdige actie van zwart op de damevleugel. Toen de koning even later ook nog naar f2 moest, leek zwart aan het roer te komen in de partij. Op de 15de zet nam de Hongaar een zwaarwegende beslissing met 15…Lb4. Dat liet namelijk 16.Dd4 en Dxg7 toe. Problemen waren er evenwel niet maar de winstkansen verdwenen hiermee ook. Want om geen materiaal te verliezen moest hij vluchten in een herhaling van zetten.
FIROUZJA – DUDA
 Foto FIDE/Stev Bonhage |
 Foto FIDE/Stev Bonhage |
In deze partij ook weer de Russische verdediging en hoewel wit met 9.Pbd2 de moderne inzichten volgde, bleek ook hier weer dat deze verdediging moeilijk te kraken is. Er ontstond een middenspel waarin aan weerszijden wat stukken werden geruild waarbij wit een vrije d-pion kreeg terwijl zwart daar een vrijpion op de b-lijn tegenover kon stellen. Toen tekende zich de puntendeling al af, want nadat deze twee pionnen tegen elkaar geruild werden, terwijl – op de dames na – alle overige stukken ook in de doos verdwenen, was de remise een feit.
De tussenstand na vijf ronden ziet er zo uit:
Alle foto’s zijn van Stev Bonhage van de toernooisite genomen, behalve de foto van Nepomniachtchi. Die is van Maria Emelianova in naam van Chess.com.
Volgens mij heeft Carlsen ook geen zin om het weer op te nemen tegen spelers die die al een keer verslagen heeft en ongelijk daarin kan ik hem niet geven. Nepo heeft de laatste 2 potjes vrij bedenkelijk gestaan: Carlsen had wel raad geweten met die +2 stellingen. De speler waar hij het wel tegen op wilde nemen, Firouzja, maakt vooralsnog een matige indruk.
Ik heb uit de woorden van Carlsen begrepen dat hij vooral moeite heeft met het idee dat hij iedere twee jaar een half jaar moet inruimen voor het voorbereiden op en het spelen van een WK-match. Het gehanteerde format spreekt hem blijkbaar niet aan en hij kan zich maar moeilijk voor zo een match motiveren. Een paar jaar geleden heeft hij ook al eens geopperd om voor de wereldtitelstrijd het knock-out format van de World Cup te gebruiken. Dan hoef je je inderdaad niet een half jaar voor te bereiden op Caruana, Karjakin of Nepomniachtchi, maar je kan er natuurlijk ook zomaar in de derde ronde uitvliegen tegen een outsider, of je nu de nummer een van de wereld bent of niet.
Het is pikant dat, bij niet spelen van Carlsen, degene die tweede wordt in dit kandidatentoernooi, wereldkampioen kan worden door de winnaar van het kandidatentoernooi in een match te verslaan. Laten we maar hopen dat de soep niet zo heet wordt gegeten.
Ik had aanvankelijk abusievelijk geschreven dat de winnaar van het kandidatentoernooi zomaar tot wereldkampioen gekroond zou kunnen worden. Er is echter bepaald dat als Carlsen zijn titel niet wil verdedigen de nummers één en twee in een tweekamp gaan uitmaken wie de titel in ontvangst mag nemen. De tekst is inmiddels aangepast.
Ik vraag me dan ook af hoe vereerd Firouzja zich voelde toen Carlsen zei dat hij eigenlijk alleen tegen hem zijn wereldtitel wou verdedigen… De rest wist gelijk wat hen te doen stond.