Boekrecensie: The Passed Pawn – Power of the Passer
Inleiding
Mijn tiende recensie behandelt het boek: The Passed Pawn – Power of the Passer van Efstratios Grivas (1966). Zie voor de introductie van Grivas in mijn vorige recensie want die gaat ook over een boek van hem. Wat wel het weten waard is, is dat Grivas dit boek opdraagt aan zijn beste vriend ooit, FM Antonios Vragoteris (1964-2021), die in de zomer van 2021 overleden is. Dit is Grivas’ eerste boek dat hij na de dood van zijn vriend heeft kunnen schrijven. Ook dit boek van Grivas heb ik van kaft tot kaft gelezen. Alle 103 partijen met alle analyses zijn in huize De Hert op het bord gekomen!
Opbouw
Een voor mij heel bijzondere opbouw. Ik ging er voetstoots vanuit dat alle voorbeelden over het eindspel zouden zijn. Wat heb je toch aan een vrijpion in het middenspel? Nou, dat blijkt wel degelijk van belang en Efstratios besteedt dan ook het eerste deel van zijn boek aan wat hij noemt de Middlegame Handling, de eerste 81 bladzijden. Daar ga ik expres niets over zeggen! Ik vermoed dat u net zo nieuwsgierig bent als ik en ik ga niet de krenten uit de pap pikken; koopt u daarvoor toch zelf dit prachtige boek! Over het tweede deel, uiteraard: Endgame Handling, wil ik wel een en ander zeggen. Mij is altijd geleerd: de kandidaat-vrijpion voorop. Laten we zeggen: wit heeft pionnen op a4 en b4, zwart heeft een pion op a6. Beginnen met 1.b5, dan wordt er geruild, 1…axb5 2.axb5, en dan ben ik blij. Nee dus, niet altijd! Dit is voor iemand van mijn niveau erg leerzaam! Het voorbeeld komt uit een van Grivas’ eigen partijen. Zoals in mijn vorige recensie te lezen valt, meent Grivas dat er bij het schrijven van een boek, eigen materiaal getoond moet worden. Tussen haakjes: dit boek telt 24 partijen (van de 103) van Grivas zelf. Terug naar die 1.b5-zet, deze komt uit partij 49: Grivas – Panagopoulos (Athene 1981). En juist nu wint: 1.a5! Deze techniek is die van de verborgen vrijpion. Waarom is dit dan geen schaaktechnisch fragment? Nee, voor het schaaktechnisch fragment wil ik putten uit hoofdstuk 11 over de verbonden vrijpionnen. Dat is me toch een zootje ongeregeld, de meest fantastische partijen. Een van die partijen is Timofeev – Khismatullin (Moskou 2009). Daar zie je vier vrijpionnen op een rij opboksen tegen twee torens, oké wit heeft er een paard bij, maar toch. Toch is ook dit niet mijn schaaktechnisch fragment. Daarvoor wil ik graag een duik nemen in de tijd. De partij voor het schaaktechnisch fragment is die van McDonnell tegen De Labourdonnais (Londen 1834). Over vrijpionnen gesproken!
Schaaktechnisch fragment
Het schaaktechnisch fragment behandelt een partij uit het officieuze wereldkampioenschap van 1834. De Labourdonnais werd gezien als de sterkste schaker van Europa (en toen dus van de wereld). De Fransman was in Londen, dat deed hij wel vaker, en er moest een keer een match van komen. Eerst zou Lewis zijn tegenstander zijn, maar die schoof zijn leerling, Alexander McDonnell, naar voren. Het zou een lange strijd worden. Eerst wilde men maar één match spelen, maar dat werden er zes, die eigenlijk als één grote match gezien kan worden, want ze bleven maar spelen. De meest betrouwbare bron noemt 88 partijen. Er werd gespeeld zonder klok en de notatie werd niet gedaan door de spelers. De Engelsman McDonnell, die voor de match zijn zaakjes goed voor elkaar had, zou een jaar na de match overlijden. Debet aan zijn overlijden is zeker die slopende match gebleken. Ook voor Louis was er weinig reden tot vreugde. Hij sterft in grote armoede aan tuberculose, hij werd maar 43 jaar oud. Toch zijn beide heren onsterfelijk.
Alexander McDonnell – Louis De Labourdonnais, Londen 1834
Zwart heeft net de kwaliteit geofferd met als compensatie zijn sterke vrijpionnen in het centrum] 28.Tf1 [28.Lxc8? verliest door 28…De1+ 29.Df1 Dxd1! 30.Dxd1 f1D+ 31.Dxf1 Txf1#] 28…d3! 29.Tc3 [ook hier kan wit 29.Lxc8 proberen, maar na 29…dxc2 30.La6 Dc5! 31.Dxc5 Lxc5 32.c7 Lb4! 33.Ld3 Tc8 34.Lxc2 Le1 houdt zwart de belangrijke f2-pion; voorts gaat de c7 pion eraf en wint zwart het eindspel] 29…Lxd7 30.cxd7 e4 [het pionnenfront dringt aan!] 31.Dc8 [ook 31.Df7 De1 32.Dxf8+ Lxf8 33.Tc1 werkt niet, zwart speelt 33…Dxc1 34.Txc1 d2 35.Tf1 Le7 en na 36.g3 e3 37.Kg2 e2 krijgen we een mooi plaatje] 31…Ld8 32.Dc4 De1 33.Tc1 d2 34.Dc5 Tg8 35.Td1 e3 [nu zijn de drie vrijpionnen verbonden en ze creëren nog meer problemen dan de drie musketiers. De roman van Dumas zou tien jaar na deze partij uitkomen] 36.Dc3 Dxd1 [ook 36…e2 wint. Bijvoorbeeld 37.Tfxe1 dxe1D+ 38.Dxe1 fxe1D+ 39.Txe1 Tf8] 37.Txd1 e2 [een mooie slotstelling, toch?] 0–1
Efstratios Grivas (foto: Andreas Kontokanis)
Conclusie:
Thinkers Publishing is ondertussen een uitgeverij die zich kan meten met de beste uitgeverijen. Dit tweede deel van Grivas bewijst dat maar al te meer. Mijn advies is dan ook om dit boek aan te schaffen! Net als het deel over het loperpaar, zal dit lesboek zeker uw rating omhoog stuwen. Het is een must read voor de eeuwige schaakstudent. Had ik al vermeld dat Thinkers Publishing in een zwartwit boek ook met grijs werkt? Ik denk het wel. En wederom geen enkele diagramfout!
Titel: The Passed Pawn – Power of the Passer
Auteur: Efstratios Grivas
Aantal bladzijden : 237
Uitgeverij : Thinkers Publishing
Gepubliceerd : 2022
Prijs: €28,95
ISBN: 9789464201505
Type: Paperback
Teaser: zie pdf
Kan geen kwaad: een tweede recensie van hetzelfde boek waarvan we op 21 september de bespreking door Michel Hoetmer zagen.