Krantenrubrieken weekend 7 januari 2023
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
De jongste kampioen
Na het WK rapid, waarover ik vorige week schreef, won Magnus Carlsen in Almaty ook het WK blitz, zodat hij tot april, als Nepomniatsjtsji en Ding Liren om het klassieke WK spelen, drievoudig wereldkampioen is. Voor sommige oudere schakers kan het schokkend zijn hoe hij zich na afloop uitliet over de gevoelswaarde van zijn drie titels: „Tot op zekere hoogte is de blitz-titel erg belangrijk, omdat het toernooi meer ronden heeft dan rapid, en hoewel rapid ook buitengewoon uitputtend is, voelt dit nog zwaarder aan. Wat betreft het klassieke wereldkampioenschap, ik heb het gewonnen, maar het was niet dierbaar genoeg om te proberen het vast te houden, dus tot op zekere hoogte is dit nu echt groot.”
Een ware herwaardering van alle waarden. Blitz, eens een heerlijk amusement, maar niet meer dan dat, lijkt nu voor Carlsen het belangrijkste van alles te zijn.
Anish Giri en vooral Jorden van Foreest gooiden in Almaty geen hoge ogen en Jorden zei in een filmpje voor YouTube zelfs dat hij zich zou moeten herinneren hoe je moet schaken.
In het NK in Groningen, dat ongeveer tegelijkertijd werd gespeeld, kon Jordens broer Lucas ook niet excelleren, maar hun zusje Machteld (15) brak een record door het NK voor de vrouwen te winnen. Ze is de jongste Nederlandse kampioen aller tijden.
Jorden en Lucas wonnen beiden al eens het algemene kampioenschap. Hun betovergrootvader Arnold en diens broer Dirk wonnen beiden rond 1900 drie keer de wedstrijden die later als onofficiële NK’s in de geschiedschrijving zijn geheiligd. In de familiekluis van het geslacht Van Foreest liggen nu negen gouden NK-medailles. Er zullen er vast nog een paar bijkomen.
In het algemene kampioenschap heerste Erwin l’Ami soeverein. Het was een knock-outtoernooi en tegen zijn vier tegenstanders was zijn score 9 uit 10. Alleen in de finale tegen de verrassende debutant Robby Kevlishvili (21), die in het Amerikaanse schaakparadijs Saint Louis economie en wiskunde studeert, was L’Ami in de tiebreak een keer in gevaar.
Sergei Tiviakov – Erwin L’Ami, NK Groningen 2022
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. d3 b5 6. Lb3 Lc5 7. c3 d6 8. 0-0 h6 9. Le3 Lxe3 10. fxe3 0-0 11. Pbd2 Pa5 12. Lc2 c5 13. d4 Pc6 14. d5 Pe7 15. De2 Pg6
Profylaxe. De manoeuvre Pf3-h4-f5 is nu van de baan.
16. b3 Ld7 17. Ld3 Db6 18. Kh1 a5 19. a4
’t is maar beter stille dingen stil te laten, schreef Roland Holst. Nu kan zwart een gunstige situatie op de damevleugel creëren.
19…c4 20. bxc4 bxa4 21. Lc2 Tfb8 22. Ta2 Le8
Zwart kon met 22…Pg4 een pion winnen wegens de grappige paardensprongen 23. Te1 Pf4 24. exf4 Pf2+ 25. Kg1 Pd1+ 26. Kh1 Pxc3 27. Df2 Pxa2, maar misschien was een pion hem te min.
23. Tfa1 Pd7 24. Lxa4 Pc5 25. Ld1 Pf8 26. Pe1 Pfd7 27. h3 Pf6 28. Lc2 Dd8 29. Kh2 g6 30. Df3 Kg7 31. Df2 Ta7 32. Dh4 h5 33. Pef3 a4 34. De1 Tab7 35. Dc1 Pb3 36. Lxb3 axb3 37. Tb2 Pd7 38. Ta3 Pc5 39. Da1 Ld7 40. Kg1 g5
Begin van een beslissende aanval.
41. Db1 g4 42. hxg4 hxg4 43. Pe1 Dg5 44. Pf1 Th8 45. Kf2
45…Pxe4+
Er waren weinig zetten die niet wonnen, maar dit is de hardste klap.
46. Dxe4 Lf5 47. Pf3 Df6 Wit gaf op.
Partij in viewer:
Erwin L’Ami toont zich in tijdnood de handigste en de fortuinlijkste
Het was moeilijk objectief te blijven op de laatste dag van de nationale titelstrijd in Groningen. Ik hoop dat Robby Kevlishvili nog vaak kampioen zal worden, maar ditmaal gunde ik het Erwin l’Ami dat hij eindelijk een streep zou kunnen zetten onder zijn opvallend matige NK-resultaten in het verleden. Zo voortreffelijk had hij gespeeld in zijn eerste drie, alle met 2-0 gewonnen minimatches dat hij de titel wat mij betreft verdiende.
In de finale dreigde het na twee remises mis te gaan, toen L’Ami in grote moeilijkheden kwam in de eerste tiebreakpartij. Ik dacht even aan de Bulgaar Topalov die in het knock-out-WK van de Fide in 2004 in zijn eerste vijf matches 9,5 uit 10 scoorde voor hij in de halve finale struikelde over de Oezbeek Kasimdzjanov, de latere toernooiwinnaar. Dit ellendige lot bleef L’Ami bespaard. In wederzijdse tijdnood was hij de handigste en de fortuinlijkste, waarna hij de eindzege overtuigend veilig stelde in de tweede partij.
Met een zucht van opluchting kan L’Ami na zestien mislukte pogingen de nationale titel bijschrijven op zijn erelijst. Alle Nederlandse toernooien, met uitzondering van de hoofdgroep van Tata Steel Chess, heeft hij nu minstens eenmaal gewonnen.
In de halve finale won L’Ami een partij zoals hij er al vele heeft gewonnen. Lange tijd is er weinig aan de hand, maar dan krijgt de tegenstander kleine problemen die even later onoplosbaar zijn.
Pruijssers – L’Ami, Groningen, NK 2022
1.e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. d4 exd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pxc6 bxc6 6. e5 De7 7. De2 Pd5 8. h4
Een lang geleden door John van der Wiel geïntroduceerde zet die ondanks tegenvallende resultaten vaak is gekopieerd.
8 … d6 9. c4 Pb6 10. exd6 Dxe2+ 11. Lxe2 cxd6 12. Pc3 Le6 13. b3 d5 14. cxd5 Pxd5 15. Pxd5 Lxd5 16. Kf1
In plaats van 16. 0-0, waarna het gelijk staat. Wit hoopt dat de manoeuvre Th1-h3-g3 rendement zal opleveren.
16 … Le7 17. Lb2 0-0 18. Th3 a5 19. h5 a4 20. Lf3 Tfd8 21. Tg3 f6 22. Te1 Ta7 23. bxa4 Kf7 24. a3
Dit is een goed moment voor 24. h6 omdat wit wint na 24 … g5? 25. Lh5+. Na 24 … g6 25. Lxd5 Txd5 26. Tb3 Tda5 27. Tb8 heeft wit tegenspel.
24 … Txa4 25. Ld1
Nu komt wit in moeilijkheden. Ook nu is 25. h6 g6 26. Lxd5 de beste kans.
25 … Th4!
Met de dreiging 26 … Th1+ 27. Ke2 Lc4+ en zwart wint.
26. Kg1 Ld6 27. Tg4 Txg4 28. Lxg4 Tb8 29. Lc1 g6 30. hxg6+ hxg6 31. Ld1
Ook na het betere 31. a4 Tb1 32. Ld2 Tb2 33. Le3 Ta2 (34. Ld1 Lb4) heeft zwart groot voordeel.
31 … Tb1 32. Lc2 Ta1 33. a4 Ta2
Zwart wint onmiddellijk met 33 … La3 34. a5 (34. Ld2 Ta2) 34 … Lxc1 35. a6 c5.
34. Ld3 Lb4 35. Tf1 Lc5 36. Lf4 Txa4
37. Lc1
Of 37. Lg3 Ld4 38. Te1 f5 met beslissend voordeel voor zwart.
37 … Tg4
Wit geeft op.
Partij in viewer:
Nieuwe kampioenen
Op de valreep van 2022 kregen we nieuwe kampioenen. Grootmeester Erwin l’Ami won verdiend het NK met een indrukwekkende score van 7 / 8. Dit keer was er voor een knock-out formule gekozen. De andere finalist was Grootmeester Robby Kevlishvili, een vertegenwoordiger van de jonge, aanstormende, sterke generatie. Natuurlijk kan men over de formule twisten omdat de geluksfactor groter is dan bij een all-play-all toernooi maar het is helaas een overmacht(geld)kwestie. Het wachten is op een goede NK-sponsor.
Erwin doet al mee aan het NK sinds 2003 en het is gewoon pech dat hij nooit eerder de titel veroverde. In zijn profcarrière is hij een vaste kracht in ons landenteam en daarbij liet hij al vele malen zien dat hij ook tegen de wereldtop stand kan houden. Hij was secondant van Topalov in diens WK-match 2010 tegen Viswanathan Anand en won enkele keren het Open NK (2009, 2013).
Omdat de eerste twee serieuze finale-partijen in remise eindigden moesten rapidpartijen de beslissing brengen. De eerste partij was lange tijd een gelijk opgaand gevecht met Robby aan het roer met wit maar hij liep na 59 zetten stuk op de klippen van de verdediging. In de tweede partij moest er dus met zwart gewonnen worden om een verdere barrage af te dwingen.
l’Ami – R. Kevlishvili
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.Pf3 0-0 5.g3 d6 6.Lg2 Pbd7 7.0-0 e5
Voor wit zaak om volledige controle over de stelling te behouden, voor zwart de opdracht koste-wat-kost chaos te creëren.
8.e4 exd4 9.Pxd4 a6 10.h3 Pe5 11.b3 c5?!
Maakt d6 zwak. Een zet zonder concessies is 11..Ld7 12.f4 Pc6 13.Le3 Te8 14.Tc1 en het blijft moeilijk ‘iets’ aan te vallen bij wit. Vandaar de tekstzet.
12.Pde2 Tb8 13.f4 Pc6 14.Le3 Le6 15.Dd2 Dc8 16.Kh2 b5 17.cxb5 axb5 18.f5!
De meest veilige maar ook meest dwingende weg en dat is het enige dat telt onder de gegeven omstandigheden.
18…Ld7 19.Dxd6 b4 20.Pd5 Pxd5 21.exd5
Die Dd6 lijkt wellicht in de problemen maar zij staat daar juist ijzersterk. Die Ta1 lijkt wellicht slecht geposteerd maar 21…Lxa1 22.dxc6 Lxc6 23.Dxc6 speelt wit in de kaart met zijn materiële voorsprong. En ook 21…Le5 22.Dxc5 Pd8 23.fxg6 hxg6 24.Tad1 is geen pretje. Zwart heeft gegokt en verloren.
21…Pd8 22.f6 Pb7 23.Df4 Lh8 24.g4 Te8 25.Pg3 Pd6 26.Dxd6 Txe3 27.Tae1 Txe1 28.Txe1 Ta8 29.Te7 Le8 30.De5 Kf8 31.Pe4
En zwart gaf op. Robby komt er te zijner tijd wel en Erwin was dit keer de terechte kampioen.
Partij in viewer:
Bij het NK-vrouwen ging de finale ook tussen de gevestigde orde en jong talent. Anne Haast is een van de beste speelsters van de laatste jaren, zij won het NK in alle jaren van 2014-2017 en ook in 2021, zij is vrouwen-Grootmeester (WGM). De laatste tijd is haar focus wat gewijzigd door het gekir van dochterlief. Haar tegenstandster was Machteld van Foreest, pas 15 lentes oud. Zij geeft al enkele jaren aan om tot de top te kunnen reiken bij het internationale vrouwenschaak. Af en toe hapert de ontwikkeling even, logisch in de turbulente jeugdjaren, maar de potentie blijft. Het werd een eenzijdige finale.
van Foreest – A. Haast
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 a6 5.Ld3 b5 6.0-0 Db6 7.Le3 Lc5 8.c3 Pc6 9.Lc2 Pge7 10.Pd2!
Scherp gezien. Het pionoffer is maar tijdelijk en wit krijgt groot voordeel met de ontwikkelingsvoorsprong:
10…Pxd4 11.cxd4 Lxd4 12.Pc4! bxc4 13.Lxd4 Dd6 14.Lxg7 Dxd1 15.Tfxd1 Tg8 16.Lf6 Lb7 17.f3
Wit heeft het loperpaar en een betere pionnenstructuur. Het zit al dicht tegen een verloren stelling aan. Machteld zet goed door.
17…d5 18.Td2 dxe4 19.fxe4 Tg4 20.h3 Txe4 21.Tad1 Ld5 22.Lxe4 Lxe4 23.Lxe7 Kxe7 24.Td7+ Kf6 25.Tc7 Ld5 26.Tf1+ Ke5 27.Tcxf7
en wit won na 59 zetten.
In de tweede partij kreeg Anne nergens zicht op winst, liet een remise lopen in het eindspel en verloor ook deze partij. Daarmee is Machteld van Foreest de jongste NK-kampioene in de geschiedenis geworden. Zij is samen met leeftijdgenote Eline Roebers (die uiteindelijk derde werd) een grote belofte voor het vrouwenschaak in het algemeen en het Nederlandse vrouwenschaak in het bijzonder. We gaan nog veel plezier beleven aan deze jonge dames.
Partij in viewer:
Machteld van Foreest jongste vrouwenkampioen
De familie Van Foreest heeft naast een lange schaaktraditie (en vele Noord-Hollandse notabelen in de stamboom) ook een traditie van jong Nederlands kampioen worden. Dat begon al in de 19e eeuw: in 1885 werd Dirk van Foreest op 23-jarige leeftijd Nederlands kampioen, zijn jongere broer Arnold werd het in 1889 op 26-jarige leeftijd. Dat was nog in een tijd dat veertigers en vijftigers om de wereldtitel streden. Vier generaties later leverde de familie nieuwe kampioenen: Jorden in 2016 op zijn 17e, Lucas in 2019 als 18-jarige. Maar het kan nog jonger! Vorige week werd zus Machteld in haar woonplaats Groningen Nederlands kampioen bij de vrouwen, met 15 jaar de jongste ooit. Zo maakte ze een lang aangekondigde belofte waar. Het is ook een nieuwe impuls voor haar schaakcarrière.
In het verleden werd Machteld wel eens het grootste talent van het gezin genoemd. Op 10-jarige leeftijd had zij al een rating van 2141, en daarmee liep ze ruim voor op het schema van haar oudere broers. In de jaren die volgden stokte haar ontwikkeling en was opeens Eline Roebers het meisje dat alle aandacht kreeg in Nederland. In de tweede helft van 2022 maakte Machteld echter een grote sprong. In september werd ze gedeeld eerste bij het WK meisjes t/m 16 jaar, in een open toernooi in Benidorm werd ze gedeeld derde voor diverse meesters en grootmeesters en nu is daar dus de Nederlandse titel. De volgende stap zou de IM-titel kunnen zijn. Op het NK versloeg ze haar concurrente (die al IM is) in een spannende partij.
Machteld van Foreest – Eline Roebers
1.d4 Pf6 2.c4 c5 3.d5 e6 4.Pc3 exd5 5.cxd5 d6 6.e4 g6 7.f4 Lg7 8.Pf3 0–0 9.Le2 b5 10.e5 Pfd7
Beide speelsters zijn al op onbekend terrein: Machteld speelt vrijwel altijd 1.e4, terwijl zelden Eline de Benoni speelt. Hier was 10…dxe5 11.fxe5 Pg4 beter geweest.
11.0–0 b4 12.Pe4 dxe5 13.fxe5 Pxe5 14.d6
Naa de ontwikkelingszet 14.Lg5! was zwart in de problemen geweest.
14…Pbd7 15.Pxe5 Lxe5 16.Lg5 Db6 17.Lc4 Lb7 18.Df3?
Dit had moeten verliezen.
18…Lxe4?
De winst was echter niet makkelijk: 18…Kh8! 19.Lxf7 c4+! 20.Kh1 Dd4 21.Tae1 Pc5 22.Le3 Dxe4 23.Lxc5 Dxe1 24.Txe1 Lxf3 25.gxf3 Txf7 met een gewonnen eindspel.
19.Lxf7+ Kg7 20.Dxe4 Dxd6 21.Tad1 Ld4+ 22.Kh1 De5
Zwart kan niet op f7 slaan omdat a8 hangt en verjaagt daarom de dame.
23.Dh4 Txf7 24.Txf7+ Kxf7 25.Te1
Zwart moet oppassen.
25…Dd6?
Nu wint wit geforceerd. Na 25…Dxe1+! 26.Dxe1 Te8 heeft zwart toren, paard en pion tegen een dame en is het nog een partij.
26.Dxh7+ Lg7 27.Tf1+! Pf6
Anders snel mat.
28.Txf6+ Nu krijgt zwart niet genoeg voor haar dame en daarom gaf ze op.
Partij in viewer:
De dagpuzzels zijn helaas gestopt.
In Groningen vond in de laatste twee weken van het oude jaar het Nederlands kampioenschap plaats. Gebruikelijk is dat er een algemene kampioenschap is en een kampioenschap voor vrouwen. In het algemeen kampioenschap, waarin alleen heren speelden, werd een knock-outsysteem gehouden. Grootmeester Erwin l’Ami wist in de finale te winnen van grootmeester Robby Kevlishvili en werd daardoor de nieuwe Nederlandse schaakkampioen.
Bij de dames, die maar met zes personen waren, werd een speciale formule gehanteerd. Na een enkelrondige zeskamp worden er drie korte matches gespeeld tussen de nummer 1 en 2, 3 en 4 en 5 en 6 uit die zeskamp. Dit lijkt op het knock-out systeem bij de heren maar bij de dames dus net iets anders. Ook worden er bij gelijke stand tiebreaks gespeeld.
Bij de dames ging de finale, dus de korte matches, tussen veelvoudig Nederlands dameskampioene Anne Haast en het 15-jarig talent Machteld van Foreest. Laatstgenoemde wist overtuigend de finale te winnen. Machteld mag zich de jongste Nederlandse dameskampioene noemen aller tijden.
Een prachtige aanvalspartij van Machteld van Foreest mag deze rubriek sieren.
Machteld van Foreest – Eline Roebers
1.d4 Pf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Pc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. f4 Lg7 8. Pf3 O-O 9. Le2 b5 10. e5 Pfd7 11. O-O b4 12. Pe4 dxe5 13. fxe5 Pxe5 14. d6
Een slordigheidje. Veel beter is 14. Lg5! waarmee het initiatief duidelijk bij wit ligt.
14. … Pbd7 15. Pxe5 Lxe5 16. Lg5 Db6 17. Lc4 Lb7
18. Df3?
Het is altijd gevaarlijk om in een penning te gaan staan. Veiliger is 18. Dd3.
18… Lxe4?
Waarom, waarom? Eline had hier met de zet 18. … Kh8!, om uit het dreigende schaakje van de witte loper en (in mindere mate) van het gepende witte paard te stappen, kansen kunnen krijgen. Als wit na 18 … Kh8! zal besluiten tot 19. Lxf7 volgt er 19. … c4+ 20. Kh1 Dd4 21. Tae1 Pc5 en zwart heeft de beste papieren.
19. Lxf7+!
Scherp gezien van Machteld.
19. … Kg7 20. Dxe4
De loper kan niet genomen worden, omdat de toren van f8 ook nog zijn broeder op a8 moet blijven verdedigen.
20. … Dxd6 21. Tad1 Ld4+ 22. Kh1 De5 23. Dh4
Beter is 23. Dg4! met aanval op het paard van d7. Na 23. … Txf7 24. Txf7+ Kxf7 kan wit met 25. Dxd7+ het paard opruimen.
23. … Txf7 24. Txf7+ Kxf7 25. Te1 Dd6?
Was Eline zich van geen gevaar bewust? Met 25. … Dxe1+! 26. Dxe1 Te8 komt een eindspel op het bord dat zeer moeilijk is te winnen voor wit.
26. Dxh7+ Lg7 27. Tf1+ Pf6 28. Txf6+ (Zwart gaf de partij op.) 1-0.
Partij in viewer:
