Krantenrubrieken weekend 11 februari 2023
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Henk Prins |
Russische exodus
Na de vierde ronde van het Grand Prix-toernooi voor vrouwen dat in München aan de gang is, was de koploper Alexandra Kostenjoek, die van 2008 tot 2010 wereldkampioen was, niet tevreden over haar spel, al gaf ze toe dat slecht spel met 4 uit 4 prettiger voelde dan slecht spel met 0 uit 4 zou doen. Het leek een variatie op een oude joodse wijsheid: sores met soep is beter dan sores zonder soep.
Het jaar 2022 was door de FIDE uitgeroepen tot het jaar van het vrouwenschaak. Er waren vrouwen die zeiden dat ze daar weinig van merkten, maar de luxueuze locatie van dat Grand Prix-toernooi geeft de indruk dat het vrouwenschaakjaar nog voortduurt. Het toernooi is nog maar een klein stapje in de lange serie kwalificatietoernooien voor een WK-match in 2025, maar er wordt gespeeld in het Vier Jahreszeiten Kempinski, een vijfsterrenhotel waar koningen, keizers en wereldleiders verbleven. Bij Spasski-Fischer was alles heel wat soberder.
Zouden de schaaksters in dat luxeparadijs mogen logeren en worden ze dan wel goed verzorgd? Ik moest denken aan een oude schaakmakker die wat dat betreft nooit veel verwachtte en bij onze landenwedstrijden een vaste uitdrukking had om zijn pessimisme te schragen: „We zitten hier natuurlijk op gereduceerd tarief.”
Zoals alle Russen in internationale wedstrijden, speelt Kostenjoek nu onder de vlag van de FIDE, maar ze zal zo spoedig mogelijk (waarschijnlijk begin 2024) uitkomen voor Zwitserland, waar ze nu al in de clubcompetitie speelt.
Ze heeft een dubbele nationaliteit, Russisch en Zwitsers, en woont met haar Russische man Pavel Tregoebov al jaren in Frankrijk. Al is ze dus geen representant van de exodus van Russische schakers na de inval in Oekraïne, haar mening over de oorlog is fel.
Ze was een van de Russische topschakers die in een open brief aan Poetin hun ontzetting over de oorlog duidelijk maakten en op haar Instagram-account schreef ze toen: „Ik bid dat deze nachtmerrie spoedig zal eindigen en dat alles wat nu gebeurt niet tot enorme onomkeerbare gevolgen voor de hele mensheid zal leiden.”
Alexandra Kostenjoek – Tan Zhongyi, Grand Prix vrouwen, München 2023
1. e4 c5 2. Pf3 g6 3. c3 d5 4. e5 Pc6 5. Lb5 Lg4 6. 0-0 Db6 7. c4
Geen gelukkige zet. Zwart komt meteen iets beter te staan.
7…0-0-0 8. Lxc6 Dxc6 9. h3 Le6 10. Pg5
Een pionoffer, want met rustige zetten ging het niet meer.
10…dxc4 11. Pxe6 Dxe6 12. Te1 Ph6 13. b3 Pf5 14. La3 b6 15. b4 cxb4 16. Lxb4 Dc6
Te langzaam. Na 16…Kb8 zou zwarts voordeel duidelijk zijn.
17. Pa3
Nu zijn 18. Pxc4 of 18. Tc1 dreigingen.
17…Td4 18. Pc2 Td3 19. Tc1 Lh6 20. Dg4 Kb7 21. Te4
Wit heeft gevaarlijk tegenspel gekregen.
21…b5
Ambitieus. Na 21…Tc8 22. Pe1 Tdd8 wint wit haar pion terug en zou het ongeveer gelijk staan.
22. Tb1 Tc8 23. Lc3
Wits dreiging 24. Pb4 brengt de zwartspeelster nu in paniek.
23…a5
Er was nog steeds een weg naar gelijk spel: 23…Lxd2 24. Pb4 Db6 25. Pxd3 Lxc3 en met twee pionnen voor de kwaliteit houdt zwart stand.
24. Pa3
Nu stort zwarts stelling ineen.
24…Ka6 25. Txb5 Txc3
Dit werkt niet, maar er was niets meer.
26. dxc3 Lc1 27. Txc4 Dxc4 28. Txa5+ Kxa5 29. Pxc4+ Kb5 30. a4+ Kc5 31. Pa5 Tb8 32. Dc4+ Kb6 33. Db5+ Kc7 34. Dc6+ Zwart gaf op.
Partij in viewer:
Belg Luc Winants (60) was encyclopedie van de schaakgeschiedenis
Dinsdag overleed, 60 jaar oud, Luc Winants, de vriendelijkste en sterkste Belgische schaker van zijn generatie. Hij had het geluk dat in zijn vormende jaren dankzij mecenas Bessel Kok Brussel tijdelijk het centrum van de schaakwereld was.
Driemaal mocht Winants zodoende meedoen aan de sterk bezette Swifttoernooien, waarin hij ondanks of misschien wel dankzij vele teleurstellingen de basis legde voor de in 1991 aan hem toegekende grootmeestertitel.
Winants was ook een groot liefhebber van de schaakgeschiedenis. Toen wij in 1985 tijdens een Europa Cupwedstrijd van onze club Anderlecht in Boedapest een hotelkamer deelden, kwam van gerichte voorbereiding niets terecht. In plaats daarvan liet Winants mij uit het hoofd tientallen partijen zien van Paul Morphy, de geniale Amerikaan die halverwege de 19de eeuw met afstand de sterkste speler van de wereld was. Het effect was heilzaam, want Anderlecht versloeg een door Lajos Portisch aangevoerd team met 6,5-5,5.
Zijn grootste sportieve succes behaalde Winants in 2004 door op de Olympiade in het Spaanse Calvia aan het eerste bord van België ongeslagen te blijven. Twaalf jaar eerder was hij dicht bij een stunt in het Interpolistoernooi in Tilburg. Een daverende overwinning op de Amerikaan Gata Kamsky was net niet voldoende om de vierde knock-outronde te bereiken. Kamsky won de tweede partij van de minimatch en de rapidtiebreak.
Winants – Kamsky, Tilburg 1992
1.e4 c6 2. c4 d5 3. cxd5 cxd5 4. exd5 Pf6 5. Pc3 Pxd5 6. Pf3 e6 7. d4 Pc6 8. Ld3 Le7 9. 0-0 0-0 10. Te1 Pxc3
Een goede zet met wits loper op c4. Met de loper op d3 is 10 … Lf6 sterker.
11. bxc3 b6 12. Dc2 g6
Minder aanknopingspunten voor de koningsaanval heeft wit na 12 … h6 13. De2 Dc7 (14. De4 f5).
13. Lh6 Te8 14. h4! Lf8
Niet goed is 14 … Lxh4?, een zet met twee weerleggingen: 15. Lb5 Lb7 16. De4 of 15. d5 Pa5 16. Lb5.
15. Lg5 Le7 16. Lf4 Lb7 17. h5 Kg7 18. Dd2
18 … Dd5
Zwart stond voor een onaangename keus. Na 18 … Tc8 volgt 19. Lh6+ Kg8 20. hxg6 hxg6 21. Lxg6! fxg6 22. Txe6 Lf6 23. Dd3 Kh7 (23 … Txe6 24. Dxg6+ Kh8 25. Pg5) 24. Pg5+ Kxh6 25. Dh3+ Kxg5 26. g3 en mat. En ook na 18 … Lf6 19. Lh6+ Kg8 20. Df4 heeft wit groot voordeel.
19. Le4! Dxh5 20. Pe5 Tac8?
Nu verliest zwart de dame. Hij kon zijn nadeel beperken met de lelijke zet 20 … g5! met als mogelijk vervolg 21. Lxc6 Lxc6 22. Pxc6 gxf4 23. Pxe7 Txe7 24. Dxf4 Tg8.
21. Te3 f6
Nog slechter is 21 … Pxe5 22. Lxe5+ f6 23. Lxb7 fxe5 24. Txe5.
22. Th3 Dxh3 23. gxh3 fxe5 24. dxe5 Tc7 25. Kh1 Pa5 26. Lxb7 Pxb7 27. Lh6+ Kg8 28. Td1 Tec8 29. De2 Txc3 30. Dg4
30 … Kf7
Na 30 … Pc5 wint wit elegant met 31. Td7! Lf8 32. Txa7! Lxh6 33. Dh4 Lg7 34. De7.
31. Td4 T3c6 32. Lg5 Lxg5 33. Dxg5 Pc5 34. h4 Te8 35. h5 Tc7 36. Df6+ Kg8 37. Td8 Tc8 38. h6
Om opgave of mat op de volgende zet te vermijden overschreed Kamsky de bedenktijd.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
Eeuwfeest Caïssa-Eenhoorn met jubileumboek
In 1982 werd het 60-jarig bestaan van de Hoornse schaakvereniging Caïssa gevierd. Dit jaar bestaat de club (die inmiddels Caïssa-Eenhoorn heet) 100 jaar. Als u nu denkt “Hier klopt iets niet”, inderdaad! Het blijkt dat medeoprichter Leo Ruijgrok vlak na de oprichting op 15 januari 1923 als jaartal 1922 noteerde, een vergissing die mensen wel vaker maken in januari. Dat jaartal kwam in de annalen terecht en werd nooit gecorrigeerd, totdat Co Buysman in 2017 via de krantenarchieven van delpher.nl het werkelijke jaar van oprichting ontdekte. Gelukkig maar, dat scheelt weer coronamaatregelen en zo kon afgelopen zaterdag een druk bezochte jubileumdag gehouden worden. Er was een toernooi (gewonnen door Colin Stolwijk), op de receptie ontving de club van de sportwethouder de koninklijke erepenning en het door Buysman geschreven jubileumboek werd gepresenteerd: Tot In- en Uitspanning, 200 jaar schaakgeschiedenis in Hoorn.
Buysman heeft het boek (203 pagina’s) alleen geschreven en is daar ook uitermate geschikt voor. Enerzijds houdt hij van geschiedenis en het duiken in archieven, anderzijds is de gepensioneerde NHD-journalist een liefhebber van schrijven. De hoofdstukken van het boek zijn gedeeltelijk chronologisch: zo leert het eerste hoofdstuk dat er zo’n tweehonderd jaar geleden al in georganiseerd verband geschaakt werd in Hoorn. En gedeeltelijk thematisch, met onderwerpen als
het Open Hoorns, competities, jeugd, schrijven over schaken etc. Ook de twee grootmeesters die de club heeft voortgebracht krijgen hun eigen hoofdstuk. Naast mijzelf is dat Jac. Haring, die postuum tot grootmeester compositieschaak werd benoemd. Twee van zijn problemen ziet u in de diagrammen: respectievelijk mat in twee (100 uitbeeldend!) en mat in tien.
Een ander soort problemen waren er soms bij ledenvergaderingen. Of resultaten van externe partijen mee moeten tellen voor de interne competitie kon best tot een fel debat leiden. En wat te denken van de kwestie in 1946: voormalige NSB’ers toelaten tot de club of niet? Het werd het laatste. Maar echt onenigheid ontstond er pas in de jaren ‘80. Er waren twee stromingen in de club. De jongere en sterkere spelers wilden graag veranderingen zoals het gebruik van ratings en een geschiktere speelavond voor de jeugd. De oude garde en het behoudende bestuur waren daar niet voor te porren. Ze wilden gewoon hun wekelijkse potje spelen, waar was al dat gedoe goed voor? Een fel polemiek in het clubblad mondde uit in den voorzittersverkiezing die nipt door de oude garde gewonnen werd. De veranderingsgezinden gingen verder in een nieuwe club: De Eenhoorn. Gelukkig was er daarna geen haat en nijd: beide clubs floreerden, er werd geregeld samengewerkt en in 2012 leidde dat tot een samensmelting, Caïssa-Eenhoorn. De club is nu is veel sterker dan het oude Caïssa: het eerste team speelt op het één na hoogste landelijke niveau. De gezelligheid van toen is echter gebleven. Het beste van beide werelden!
Informatie over hoe het boek te bestellen vindt u op caissa-eenhoorn.nl.
Oplossing diagram 1: 1.Db3! en mat na 1…Pb2 2.Dd5, 1…Pb6 2.Dc2, 1…d5 Dc2, 1…Kd3 2.Lb1, 1…Kd5 2.Db7, of 1…anders 2.Dxc4.
Oplossing diagram 2: 1.Th8! g4 2.Lh7 Kh2 3.Lg6+ Kg1 4.Lh5 Kh2 5.Lxg4+ Kg1 6.Lh3 Kh2 7.Pf6 Kg1 8.Pd7 Kh2 9.Pe5 Kg1 10.Pf3 mat.
Partij in viewer:
Eens in de drie jaar geeft de commissie van schaakproblemen en eindspelstudies van de FIDE (wereldschaakbond) een album uit van de beste composities. Veel juryleden werken eraan mee om dit prachtige boek tot een succes te maken. Vorige maand verscheen het FIDE Album 2016-2018. Met het aantal bladzijden van 912 mag dit een dik boek heten. Bijzonder is dat een eindspelstudie de maximale score kreeg van 12 punten, oftewel de drie juryleden gaven alle drie de maximale score van 4. Aan deze beste eindspelstudie, die gecomponeerd is in de periode 2016 tot en met 2018, zal aandacht worden gegeven.
Eindspelstudie Mikhail Gromov & Oleg Pervakov
Zie diagram 1. De opgave is: wit begint en wint.
Oplossing is 1. Kd3!
Niet goed is 1. Tf4+? Zwart speelt dan 1. … Kg5+ 2. Kd3 Tf6 en remisestelling. Ook is 1 Kd2? niet juist, zwart heeft dan 1. … a2! en ook remise.
1. … a2!
Na 1. … Kg5 komt 2. Da8! en wit wint. Na 1. … Kh7 is 2. Df8+ de weg naar de winst.
2. Txa6+
Ook hier strandt 2. Tf4+? Dan speelt zwart 2. … Kg5 3. Dd7 Dc3+ 4. Kxc3 a1D+ en de stelling is gelijk. Andere verkeerde voortzettingen: 2. Dc6+? Kf7! 3. Dd5+ Ke8 4.Txa2 Dh7 en remise, 2. Dd7? Kf7! 3. Txa2 Df6 en remise, 2. Txa2? Tg3+ 3. Lxg3 Dxg3+ en remise.
2. … Kg5!
2. … Df5 3. Dd7+ 1-0
3. Txa2
3. Ta5+? Kh4! 4. Da8 a1D! 5. Txa1 Tg3+ 6. Lxg3+ Dxg3 en remise of 3. Db5+? e5! 4. Lxe5 Kf7! 5. Lf6+ (5. Lc3+ Df5+ remise) 5. … Kh6 6. Dc6 a1D 7. Txa1 Txf6 en wit moet remise nemen.
3. … Df6! 4. Lf4+!!
Zie diagram 2. Deze zet stelt de witte toren in staat naar de g-lijn te gaan om later het winnende 9. Tg5+!! te kunnen spelen. In de thematische verleiding 4. Tg2+? kan de toren de g-lijn niet bereiken: 4. … Kh5 5. Th2+ Kg5! 6. Lf4+ Kf5 7. Db5+ e5! 8. Lxe5 Da6! 9. Tf2+ remise, of 9. Th5+ Kg4 remise.
4. … Kh4! 5. Th2+ Kg4 6. Tg2+ Kf5 7. Db5+!
7. Dd7+? De6! 8. Db5+ Kxf4 is remise en ook 7. Dc8=? De6! 8. Dc5+ Kf6! 9. Le5+ Kf7 10. Tf2+ Kg8.
7. … e5!
7. … Ke6 8. Te2+ Kf7 9. Tf2! Da6 10. Ld6+! Is 1-0, of 9. … Kg8 10. De8+ Kh7 11. Th2+ Kg7 12. Lxe5! Dxe5 13. Dh8+ en wit wint.
8. Lxe5 Da6 9. Tg5+!!
9. TF2+? Kg4! Remise.
9. … Kxg5 10. Lf6+! en 1-0.
