Krantenrubrieken weekend 25 maart 2023 – laatste rubriek van Gert Ligterink
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Henk Prins |
Couturier Firouzja
Vorige week tijdens de eerste ronde van de American Cup in St. Louis spraken de commentatoren Yasser Seirawan en Jovanka Houska met Garry Kasparov. Eerst ging het over de WK-match tussen Jan Nepomniasjtsji en Ding Liren, die op 7 april begint in Astana in Kazachstan.
Kasparov was vol lof voor deze grote spelers, maar hij zei ook dat hij hun strijd niet als een echt wereldkampioenschap kon beschouwen, omdat ze in de schaduw van Magnus Carlsen speelden. Het was anders dan met Bobby Fischer, die in 1975 niet tegen Karpov wilde spelen, want Fischer trok zich uit de schaakwereld terug en Carlsen is er nog.
Kasparov had vorig jaar scherpe kritiek op Carlsens besluit om geen WK-match te spelen. Hij had ook kunnen vertellen hoe zijn eigen breuk met de FIDE in 1993 had geleid tot het chaotische tijdperk van wat Jan Timman de ‘soldatenkeizers’ noemde, naar de Romeinse keizers uit de derde eeuw die zich illegaal door hun soldaten lieten kronen.
Kasparov bleek nog niet op de hoogte van de reden waarom het grote Iraans-Franse talent Alireza Firouzja (19) sinds september vorig jaar geen serieuze toernooien heeft gespeeld, alleen internetvluggertjes: hij is geïnteresseerd geraakt in de mode-industrie.
Toen hij het hoorde zei Kasparov eerst: „Ik zie er niets verkeerds in dat Firouzja snel wat geld wil verdienen naast het schaken. Magnus deed ook dat soort dingen.” Ook hier had Kasparov zichzelf kunnen noemen.
Toen hem werd verteld dat het Firouzja ernst is en dat hij al twee jaar een cursus volgt om modeontwerper te worden, was Kasparovs eerste reactie: „Wow!” Na enig nadenken zei hij: „Wij waren met andere dingen bezig. Ik kan alle activiteiten buiten het schaakbord waarderen, het is hun keuze, maar ik zal ze volgen als ze schaken!”
Misschien dacht Kasparov aan de partij die hij vorig jaar van Firouzja verloor. Het was in St. Louis in een Fischer randomtoernooi, waarin de beginstelling steeds door loting werd bepaald. Kasparov was daar laatste geworden, met een half punt uit negen partijen.
Toen gedroeg hij zich als de voorbeeldige sportieve verliezer, maar in dat gesprekje van vorige week dacht hij misschien: „Moest ik nu echt verliezen van een aspirant-modeontwerper?”
Garry Kasparov – Alireza Firouzja, Champions Showdown Fischer random St. Louis 2022.
Zie diagram. Dit was de beginstelling.
1. d4 d6 2. e4 e5 3. dxe5 dxe5 4. Pg3 Pe6 5. 0-0
hier is dat Th1-f1, over de koning heen
5… 0-0
hier net zo, Th8-f8
6. Pd2 Pc6 7. c3 Lg5 8. Pc4 Lxc1 9. Dxc1
Zoals vaak in Fischer random ziet het er al snel uit als een gewone schaakstelling. Alleen die dame op a8 is vreemd.
9…Pf4 10. Ph5 Le6 11. Pxe5
Een pionwinst die neerkomt op een kwaliteitsoffer.
11…Pxh5 12. Pxc6 Lc4 13. Pd4 Lxf1 14. Kxf1 Pf6 15. e5 Pd7 16. e6
Wint een tweede pion, maar het opent de stelling, wat gunstig is voor zwarts torens. Na 16. f4 zou het ongeveer gelijk staan.
16…fxe6 17. Pxe6 Tf6 18. Lb3 Kh8 19. Pxc7 Txe1+ 20. Dxe1 Dd8 21. Pd5 Tf8 22. De3 Pf6 23. Pxf6 Txf6 24. g3 b6 25. De4 Df8 26. De3 Da8 27. Kg1 Tf8 28. h4 Te8 29. Dd2 De4 30. Kh2
Zwart stond beter, maar na 30. Dd7 was wit misschien nog niet verloren.
30…De2 31. Dd4 Tf8 32. Kg2 Dxb2
Wit gaf op. Wel vroeg, maar hij had weinig tijd.
Partij in viewer:
Tot slot een kabinetstuk uit Zweden dat ondanks een lelijke fout alle aandacht verdient
Toen onlangs eindredacteur Guus Bosch, een groot schaakliefhebber, met pensioen ging, schreef ik in een afscheidsbericht dat ik me zorgen maakte over de ontschaking van de Volkskrant. Die formulering zou anders zijn geweest als ik had geweten wat de nabije toekomst zou brengen. Nu door de hoofdredactie is besloten dat dit de allerlaatste schaakrubriek is, wankelt een onbreekbaar lijkend bondgenootschap tussen de krant en het koninklijke spel.
Ongetwijfeld zullen af en toe artikelen blijven verschijnen over de winnaars en verliezers van grote toernooien en tweekampen en natuurlijk over de relletjes. Maar ik betwijfel of nog aandacht zal worden besteed aan het spel zelf. Kijk dus nog even goed naar de diagrammen die deze rubriek illustreren. U zou ze kunnen gaan missen.
Die diagrammen horen niet bij een partij uit een toernooi van de buitencategorie. Het toeval wil dat in dit nog prille jaar de opvallendste partijen worden gespeeld door schakers die het publiek amper kent. Een paar weken geleden leverde het kampioenschap van Roemenië een juweeltje op en nu komt uit de Zweedse clubcompetitie een ander kabinetstuk dat ondanks een lelijke fout van de verliezer aandacht verdient.
Blomqvist – Tikkanen, Södertälje 2023
1.e4 c6 2. Pf3 d5 3. Pc3 Lg4 4. h3 Lxf3 5. Dxf3 e6 6. Le2 Lc5 7. 0-0 Pd7 8. exd5 exd5 9. Te1 Pe7 10. Pa4 Ld6 11. d4 Da5 12. Pc3 Pf8?
Als zwart kort had gerokeerd, zou deze partij snel zijn vergeten. Nu komt de slaapverwekkende stelling tot leven.
13. Lh6!
Een uithaal (13 … gxh6 14. Df6) die zwart niet zag aankomen. Het kleinste kwaad is misschien 13 … Pe6 14. Lxg7 Pxg7 15. Df6 0-0-0 16. Dxg7 f5, waarna zwart enige compensatie heeft voor de verloren pion.
13 … Tg8 14. Ld2 Db6 15. Dd3 g6 16. Pa4 Dc7 17. Pc5 b6
Ook na 17 … 0-0-0 18. b4 is wits aanval sterk.
18. Pa6 Dd7 19. c4 Pe6 20. Lf3 0-0-0 21. Tac1 dxc4
22. Dxc4
De inleiding tot een spectaculair slot, maar 22. Txc4 is sterker. Zwart is machteloos tegen b2-b4-b5, waarna wits aanval snel doorslaat.
22 … Pxd4! 23. Dxd4
Op dit dameoffer had wit gerekend.
23 … Lh2+ 24. Kxh2 Dxd4 25. Txe7 Dd6+
26. Lf4!
De pointe van wits spel. Zwart kan een stuk met schaak slaan, maar na 26 … Dxf4+ 27. g3 Dd6 28. Txc6+ Dxc6 29. Lxc6 Td6 30. Lb5 kan hij opgeven.
26 … Dxe7 27. Txc6+ Kd7 28. Tc7+ Ke8?
In tijdnood stort zwart in. Na 28 … Ke6 heeft wit niet beter dan 29. Txe7+ Kxe7 30. Pb4, waarna wit met drie lichte stukken tegen twee torens beter, maar nog lang niet gewonnen staat.
29. Lc6+ Td7 30. Pb8 Db4
Zwart geeft op. Na 31. Le5 De1 32. Lf6 zit zijn koning in een matnet.
Lieve lezers, helaas is het me niet gelukt het voorbeeld te volgen van de Engelsman Leonard Barden, de 93-jarige schaakmedewerker van The Guardian. Het ga u goed.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
Opgeven of doorspelen?
Een tijd geleden gaf een teamgenoot van mij op in een stelling waarin zowel ik als zijn grootmeesterlijke tegenstander niet helemaal zeker was dat hij verloren stond. De teamgenoot legde vervolgens uit hoe het won voor wit: er zou een dame-eindspel ontstaan waarin wit uit de schaakjes kon lopen en een vrijpion dan besliste. Dat leek te kloppen, maar toch vond ik zijn opgave voorbarig. Het was niet zeker dat de grootmeester zo zou spelen, daarnaast is er ook nog de kans dat je in zo’n variant een verdediging voor jezelf gemist hebt. Nou ben ik zelf sowieso niet van het vroeg opgeven. Zo speelde ik in mijn partij tegen Kasparov (Wijk aan Zee 1999) best lang door. The Boss had daar geen problemen mee, maar achteraf hoorde ik dat er mensen waren die zich erover hadden beklaagd. Getuigt van een slechte wedstrijdmentaliteit wat mij betreft en ik snap het niet.
Argumenten als “Het hoort zo” of “Respect voor de tegenstander” zouden irrelevant moeten zijn.
Heb je nog 0,1% kans om niet te verliezen? Doorspelen! Al ben er ook niet voor om The Black Knight uit Monty Pythons The Holy Grail als rolmodel te nemen, als je echt zeker weet dat je verliest is verder spelen in principe zinloos.
Er is een uitzondering hierop. Soms is het zonde om op te geven, ook al is verlies onvermijdelijk. En dat is bij een mooie matcombinatie. Bijvoorbeeld mijn partij in het Hilversum Open 2009 tegen Sybolt Strating. De strak gespeelde partij maakte ik af met een dameoffer waarna een heel mooi mat zou ontstaan, ware het niet dat hij opgaf! Ik accepteerde dat niet, vroeg hem om door te spelen en gelukkig was hij zo galant om dat te doen. Hoewel er bij het toernooi eigenlijk geen schoonheidsprijs voorzien was, kreeg deze partij ‘m toch.
Dimitri Reinderman – Sybolt Strating
1.e4 c6 2.Pe2
Een zijvariant die vooral tegen 3…Lf5 gericht is.
2…d5 3.e5 Lf5 4.Pg3 Lg6 5.h4 h6 6.h5 Lh7 7.e6! fxe6 8.d4
Wit heeft een pion geofferd in de hoop dat de loper op f8 ingesloten blijft. Dat lukt goed in de partij.
8…Dd6 9.f4 Pf6 10.Ld3 c5 11.c3 cxd4 12.cxd4 Pc6 13.Pc3 Db4 14.Pge2 Pe4
Beter was 14…Lf5 om eventueel met g6 de andere loper te bevrijden.
15.a3 Da5 16.Le3 a6 17.b4 Dd8 18.Db1 Pf6 19.Lxh7 Txh7 20.Dg6+ Kd7
Het klemzetten van de zwarte koningsvleugel is gelukt. Het volgende doel is de koning aan te vallen.
21.Pa4 b6 22.Tc1 Th8 23.f5!
Nu komen de witte stukken op bezoek.
23…exf5 24.Pf4 e6 25.Df7+ De7 26.Pxb6+ Kd6
Wit kan een kwaliteit winnen, maar ik had iets beters gezien.
27.Pg6!! Dxf7 28.Lf4+ e5 29.Lxe5+!
Hier probeerde hij op te geven.
29…Pxe5 30.dxe5+ Ke6 31.Tc6+ Ld6
Zo heeft de lang ingesloten loper toch nog een zet mogen doen.
32.Txd6 mat
Partij in viewer:
Het is hoog tijd om de oplossingen van de schaakpuzzel uit het Winterpuzzelblad van 3 december te plaatsen en de mooi op te lossen schaakproblemen uit te leggen. Zoals ieder jaar werd de formule van drie op te lossen tweezetten en drie driezetten gehanteerd. De bedoeling van de schaakpuzzel was op een leeg bord de sleutelzetten uit te voeren van de zes schaakproblemen , aangevuld door een zwarte koning te plaatsen op veld e7. Er komt dan een zevende schaakprobleem op dat bord en dit was een driezet. De oplossing van deze zelf gemaakte driezet is de oplossing van de schaakpuzzel. Dus het aangeven van één zet was voldoende.
Tweezet, puzzelblad 1
Het eerste probleem is een tweezet van de Russische componist V. Lider. Dit is een logisch probleem. Als wit de loper van d4 oplicht dan dekt de witte dame veld d5. Door die extra dekking van d5 dreigt wit met zijn loper op c2 mat te geven. Als wit zijn loper van d4 op een willekeurig veld zet, bijvoorbeeld a1, dan kan zwart met 1. … Tc6 de dreiging 2. Lc2 tegenhouden. Daarom kan wit met zijn loper beter op een veld gaan staan, dat het effect van de toren van c6 onderuithaalt. Dit kan door de toren te interfereren, zodat hij niet naar c6 kan, of door de loper op de c-lijn te zetten, zodat de toren als hij op c6 staat niet het mat-dreig-veld c2 dekt. Als wit dus het logisch vervolg doet is 1. Lf6 een mogelijke sleutelzet. Helaas heeft zwart dan ook een weerlegging, want hij speelt 1. … Tg2! Wit komt erachter dat veld f6 bezet is, en 2. Pf6 mat niet meer gespeeld kan worden na 1. … Tg2. Dan de loper naar de c-lijn? Speelt wit 1. Lc5?, dan dreigt er 2. Lc2 mat en 1. … Tc6 gooit geen roet in het eten. Helaas heeft zwart nu ook een weerlegging, want hij speelt 1. … Pb4! Wit komt erachter dat veld c5 bezet is en kan dus geen 2. Pc5 spelen na 1. … Pb4. Dan zal de sleutelzet wel 1. Lc3? zijn. Nee dus, want na deze zet is veld c3 bezet en weerlegt zwart met 1. … Pd4 en wit bemerkt dat 2. Pc3 niet mogelijk is. De verrassende sleutelzet is 1. Lg7! Het is een logisch vervolg van het voorgaande. Wit kwam tot de conclusie dat de zwarte toren weghouden van veld c2 niet mogelijk is. Daarom moet wit zoeken naar een matzet als zwart dan toch 1. … Tc6 speelt. Door met de loper de lijn van de zwarte toren van g8 te dichten is er na 1. … Tc6 plots de matzet 2. Pg5 mogelijk. Zo wordt dus een probleem met logisch nadenken opgelost. Voor de volledigheid de gehele oplossing van deze tweezet. 1. Lg7! dreigt 2. Lc2 mat. Na 1. … Tc6 komt 2. Pg5 mat, na 1. … Tg2 komt 2. Pf6 mat, op 1. … Pb4 speelt wit 2, Pc5 mat en op 1. … Pd4 is 2. Pc3 mat. Vier mooie matzetten met de paarden.
Wat doet die VISA reclame nu ineens hier? Heb ik iets gemist?
Bij het copy-pasten van de Volkskrant werd per ongeluk ook een advertentie meegenomen. Is nu weg.
Lc1-h6 ter vergelijking 365chess.com/game.php?gid=2436175
“Please let me mate you…” antwoordde Lubosh Kavalek toen Hans Böhm na 26 Lg5 wilde opgeven (Wijk aan Zee 1977, www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1409541). Böhm speelde door en liet Kavalek zijn kunstwerk voltooien. In het toernooiboek wijdt Böhm een fraaie beschouwing aan de partij.
Lc1xh6 de eerste schoonheidsprijs van Göteborg 1955 365chess.com/game.php?gid=2528631