Recensie: Grandmaster Training Camp – Calculation! (1)
Wellicht denkt u “al weer een boek met combinaties!” Tja… daar zijn er nogal wat van. Maar dit boek is dan toch een beetje anders dan het gemiddelde boek over tactiek of combineren. Het gaat over calculeren en dat hoeft lang niet altijd via fraaie combinaties te verlopen.
De bekende trainer Jacob Aagaard gaf zijn pupil Sam Shankland 300 opgaven om eens lekker op te puzzelen. De opgaven zijn een variatie van enkele vrij gemakkelijke tot talloze lastige opgaven. De eerste opgaven zijn relatief eenvoudig, maar daarna begint al snel het echte werk. En zoals Aagaard wel is toevertrouwd: regelmatig met verrassende wendingen. Toegegeven ik ben een beetje bevooroordeeld omdat ik sinds september vorig jaar online trainingen volg bij killerchesstraining.com (inderdaad met Aagaard als drijvende kracht achter het geheel). Maar daarover een andere keer meer. Zullen we eens kijken wat de lezer mag verwachten?
Tactiek
Uiteraard verwacht je in een boek over calculeren allerhande tactische stellingen. Daar begint het ook mee. De volgende stelling komt uit een internetpartij (2022) tussen Vincent Keymer en Levon Aronian (43). Keymer speelde in deze stelling 27. Tcc1?! Wit staat dan beter, maar na 27. … Txa4 28. Pxe5 ging de partij nog een tijd verder en het lukte zwart uiteindelijk om remise te spelen. Er is een veel betere zet. Ik kan me haast niet voorstellen dat Keymer die niet heeft gezien. Want het was de eerste zet waar ik naar keek. Maar daar begint het pas. De aap komt een paar zetten later pas uit de mouw.
Kandidaatzetten
Hierbij draait het er vooral om niet direct je intuïtie te volgen. Bij killerchesstraining.com maak ik wekelijks huiswerkopgaven. Daarbij zit altijd een blad met stellingen waarin je eerst de kandidaatzetten moet inventariseren. Het komt er op neer dat je niet uitsluitend kijkt naar de eerste de beste zet waarvan je het gevoel hebt “Dat is hem!” Maar dat je meerdere mogelijkheden bekijkt. Want onze intuïtie zit er regelmatig lelijk naast. Het is me ook wel overkomen dat ik dacht “dit is natuurlijk de zet waar het om draait” en dat het me maar niet lukte om de zaak rond te krijgen.
Het is altijd verstandig om naar meerdere mogelijkheden te kijken. Dus eerst de blik verruimen. Uiteraard kijk je dan als eerste naar schaak- en pakzetten. De volgende stelling komt uit Oparin – Zilka (Warschau – rapid 2021). Aanvankelijk dacht ik ook hier ‘eitje’. Maar toen ik een beetje begon te rekenen zag ik plotseling dat mijn opzet door een vervelende zet helemaal in duigen viel. Uiteindelijk kwam ik wel op het juiste idee. Maar dat ligt toch niet helemaal voor de hand.
Eindspel
Een voorbeeld (158) uit het hoofdstuk over eindspelen. Onderstaande stelling is afkomstig uit een partij tussen Utsab Chatterjee en Roberto Junio Brito Molina (Sitges 2021). Van deze spelers ken ik de speelsterkte niet, maar het lukte wit niet om de stelling om te zetten in winst. Die winst zit er toch echt wel in! Puzzel zelf maar…?!
Verdedigen
Verdedigen is een beetje een ondergeschoven kindje in de schaakliteratuur. Dat is raar, want het is een essentieel onderdeel van het spel. Met een zekere regelmaat komt iedere speler in stellingen terecht waarin de tegenstander aan de touwtjes trekt. Dan is het toch wel fijn als je in staat bent om een robuuste verdediging op te bouwen. Het geeft een speler zelfvertrouwen en zoals de auteur terecht opmerkt “Je neemt ook makkelijker risico’s.” Sam zegt over dit hoofdstuk:
“Het is best een pittig hoofdstuk, maar ik vond de opgaven toch iets makkelijker dan in de hoofdstukken 4 en 6. Ik voel me op mijn gemak als ik moet verdedigen. […] Het is veel lastiger dan de eerste hoofdstukken en ik ging bij enkele opgaven in de fout. Er waren enkele opgaven waarvan ik dacht dat ze onmogelijk waren. Jacob grapte en zei dat ik gewoon een klungel was!”
Hieronder vind je een opgave (208) uit een rapidpartij tussen Krasenkov en Kanarek (Warschau 2021). Wit is aan zet.
Diep calculeren
De gedachte achter dit hoofstuk is dat de cruciale zet wat verder (weg) verborgen is. Dit is zo’n beetje het lastigste hoofdstuk uit het boek. Sam Shankland bekent ook dat hij er regelmatig naast zat. Zoals in dit voorbeeld (265) afkomstig uit een rapidpartij tussen Samvel Ter-Sahakyan en Klementy Sychev (Warschau 2021).
Uit de laatste zetten blijkt wel dat je diep moet doordringen in de stelling. Zelf ging ik er ook iets te makkelijk van uit dat wit zou moeten terugnemen. Overigens is dat een fout die schakers wel vaker maken: denken dat als er iets wordt geslagen dat je dan terug moet nemen. Maar schaken is gelukkig niet hetzelfde als dammen.
Prima uitleg
Een ander onderscheidend punt ten opzichte van veel boeken met opgaven is dat de auteur ruimschoots aandacht besteedt aan alle stellingen en meer dan voldoende uitleg geeft. De lezer krijgt ook talloze tips en adviezen voor de aanpak van dit soort stellingen. De oplossingen die u hier vindt zijn slechts een beperkte weergave van het boek. Voor de zekerheid heb ik de indeling van de hoofdstukken gegeven met de paginanummers er bij. Daaruit blijkt dat er aan de uitleg zeer veel zorg is besteed. Kort en goed: het is prima trainingsmateriaal voor gevorderde schakers!
- Tactiek – pagina 13
- Kandidaatzetten – pagina 25
- Combinaties – pagina 37
- Eindspel – pagina 49
- Verdedigen – pagina 61
- Diep calculeren – pagina 73
- Oplossingen – pagina 85
- Conclusie – pagina 343
Gegevens: Grandmaster Training Camp 1 – Calculation
Auteur: Sam Shankland
Publicatiedatum: 22 februari 2023
Aantal pagina’s: 359
Uitgever: Quality Chess
Paperback ISBN 978-1-78483-188-2
Hardcover ISBN 978-1-78483-189-9
Excerpt
Verkrijgbaar als Paperback € 27,99 of als hardcover € 32,99
Boek bestellen…
