Krantenrubrieken weekend 2 September 2023
Wekelijks publiceren we de schaakrubrieken van Dimitri Reinderman voor HDC Media, Henk Prins voor het Reformatorisch Dagblad en Nick Maatman voor Dagblad van het Noorden / Leeuwarder Courant
Dimitri Reinderman | Henk Prins | Nick Maatman | Hans Ree
Carlsen schaakt met tegenzin maar wint wel
Er zijn mensen die elke dag met plezier naar hun werk gaan, maar als u af en toe (of vaak) een baaldag heeft dan bent u in het goede gezelschap van de beste schaker aller tijden, Magnus Carlsen. Die had weliswaar vrijwillig besloten om mee te doen aan de Worldcup, maar toen hij eenmaal aan het toernooi begonnen was dacht hij “Wat doe ik hier eigenlijk? Waarom besteed ik tijd aan klassiek schaken terwijl ik het stressvol en saai vind? “ Dat soort gedachten zijn niet goed voor de concentratie en toen de Noor in de vierde ronde de eerste partij van de Duitser Keymer verloor en de tweede partij één zet van opnieuw verlies af was werd er ook druk gespeculeerd dat hij het klassieke schaak helemaal zou opgeven vanwege gebrek aan motivatie. Maar zijn tegenstander pakte de kans niet, Carlsen ging alsnog door, won ook zijn volgende matches en bereikte de finale tegen de 18-jarige Indiër “Pragg”. Daarin snel twee remises in de klassieke partijen en zo kwam de Noor in de vorm van schaken waar hij wel van geniet: het rapidschaak. Dat won hij op typische wijze. Druk opvoeren in de stelling, waarna de tegenstander mede door tijdsdruk en mentale druk vanzelf bezwijkt.
Maar waarom deed Carlsen eigenlijk mee? Nou, door het winnen van de Worldcup heeft de voormalig wereldkampioen nu zo’n beetje alles gewonnen wat er te winnen valt. Of, zoals hij na afloop tweette, vrij vertaald: “Schaken? Ik heb het uitgespeeld.”
Rameshbabu Praggnanandhaa – Magnus Carlsen
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Pf6 4.d3 Lc5 5.a4 d6 6.0–0 a5 7.Le3 Lxe3 8.fxe3
Zo krijgt wit een halfopen f-lijn en een veld op f5 voor zijn paard. Dat geeft hem aanvalskansen.
8…0–0 9.Pbd2 Pe7 10.Ph4 c6 11.De1 d5 12.Lb3 Dd6 13.Dg3 Ph5 14.Dg5 g6 15.Pf5 Lxf5 16.exf5 Kg7 17.Kh1 Df6!
Na de verplichte dameruil verdwijnen de witte aanvalskansen. Toch blijft er genoeg spel in de stelling.
18.Dxf6+ Pxf6 19.fxg6 hxg6 20.e4 dxe4 21.dxe4 Tad8 22.Tf2 Td4 23.Taf1 Peg8 24.c3 Td7 25.Te2 Te7 26.Lc2 Pd7 27.Pc4 Ta8 28.g4 f6 29.Tg2 Ph6 30.g5 fxg5 31.Txg5 Pf7 32.Tg2 Te6 33.Td2 Tf6! 34.Txf6 Pxf6 35.b4
Hier had wit een zetherhaling kunnen (en misschien moeten) forceren met 35.Pb6 Th8 36.Pc4 Ta8.
35…axb4 36.cxb4 Kf8 37.Kg2 Ke7 38.a5 Th8
Wit staat op zich ok, maar hij had nog maar een halve minuut hier (Carlsen 2.5 minuten) en dat gaat een grote rol spelen, zeker omdat zwart het initiatief pakt.
39.Te2 Ph5! 40.Kg1 Pf4 41.Td2 Th3!
Nu sloeg de paniek bij wit toe. Met 42.Ld1! had hij zich nog kunnen verdedigen.
42.a6? bxa6 43.La4 Tc3 44.Pa5 Pg5!
In een paar zetten heeft zwart een winnende aanval opgebouwd.
45.Tc2 Pgh3+ 46.Kf1 Ta3 47.Pxc6+ Kf6
Wit kan zich niet zowel tegen 48…Txa4 en 48…Ta1+ verdedigen en gaf daarom op.
Partij in viewer:
We waren een tijdje geleden begonnen met een miniserie over topschaakproblemen. Specifiek werden schaakproblemen belicht met een maximale score in de FIDE-albums. We hadden het FIDE-album 1983-1985 onder de loep genomen. We hadden een tweetal meerzetten en zijn bezig met de afhandeling van twee driezetten die de maximale albumscore hadden van 12 punten. In het FIDE album was er geen tweezet met de maximale score. Deze afdeling mag niet vergeten worden en daarom bied ik ter oplossing aan tweezet 1011: de beste tweezet met de minst aantal stukken op het bord, die 11 punten scoorde.
Bespreking van deze tweezet zal over enkele weken plaatsvinden.
Ook op het gebied van de eindspelstudie was er in het FIDE-album 1983-1985 geen studie met de maximale score van 12 punten.
Het FIDE album is de meest belangrijke publicatie in de schaakwereld, waarin de beste problemen en studies verzameld worden, steeds in een periode van drie jaar. Ze worden geselecteerd door drie juryleden (in elk studiegenre) die onafhankelijk elke kandidaat tussen één en vier punten geven. Als er op zijn minst 8 punten in totaal aan een studie toegekend worden, dan komt die in het album. Bovendien worden de componistentitels FiDE meester, internationaal meester en internationaal meester toegekend, afhankelijk van het aantal problemen en studies dat men in het album gepubliceerd krijgt. In de lange geschiedenis vanaf 1914 van de albums, zijn er nog geen handvol eindspelstudies met de maximale 12 punten gewaardeerd. In het FIDE-album 1986-1988 was dat het geval met de eindspelstudie van twee jong overleden Russische componisten V. Anufriev en B. Gusev.
De opgave is wit begint en maakt remise.
De oplossing is
1. Kg8!
De zwarte koning staat in de volgende pogingen te dichtbij: 1. h8D? Ke4+ 2. Kg8 Lxh8 3. Kxh8 a1D+ 4. g7 Kf5 5. Kh7 Da7 6. Kh8 Dd4 7. Kh7 Da7 8. Kh8 Dd4 9. Kh7 Dh4+; 1. Lg3? Ke4 2. Kg8 Kf5 3. g7 Lxg7 4. Kxg7 a1D+.)
1… Ke4
Op 1. … Kd5 is na 2. Lf4! Ke6 verplicht, want elke willekeurige zet van de zwarte loper faalt op een corresponderend antwoord van de witte loper b.v. 2. … Lb2 3. Lc1! of 2. Lf6 3. Lg5!
2. Ld6!! Kf5
Of 2… Lb2 3. La3! a1D 4.Lxb2 Da8+ 5. Kg7 Db7+ 6. Kg8 (6. Kh6? Dxb2 7. g7 Df6) 6. … Db8 7. Kf7 Dxb2 8. g7 en remise,
3. Lf8! Lh8!
Omzeilt de patgrap 3. … Kxg6 4. h8D! Lxh8 5. Lg7! Lxg7.
4. g7
4. Kxh8? a1D+ 5. Kg8 Kxg6 6. h8D Da2
4. … a1D 5. gxh8P!
5. gxh8D? wordt beantwoordt met de bekende trapmanoeuvre 5. … Da2+ 6. Kg7 Db2+ 7. Kg8 Db3+ 8. Kg7 Dc3+ 9. Kg8 Dc4+ 10. Kg7 Dd4+ 11. Kg8 Dd5+ 12. Kg7 De5+13. Kg8 De6+ 14. Kg7 Dg6 mat.
5. … Da2+ 6. Pf7!
6. Kg7? Is hopeloos wegens 6. … De6! 7. La3 (7. Pf7 Dg6+) 7. … De5+ 8. Kg8 Kf6.
6. … Kg6 7. h8P! remise.
Carlsen heeft schaken uitgespeeld
Magnus Carlsen heeft de prestigieuze World Cup gewonnen. Na 8 ronden knock-out was hij als enige ongeslagen. De World Cup was de laatste missende titel op de Noor zijn palmares. Hij tweette daarom na afloop: ‘chess? completed it.’ Even leek het erop dat Carlsen al in de derde ronde uitgeschakeld zou worden door het Duitse talent Vincent Keymer. Carlsen verloor de eerste partij en gaf in de tweede partij een enorme kans weg. Nadat Keymer de kans miste was de opluchting bij Carlsen groot. Hij rechtte de rug en won het eindspel in zijn kenmerkende stijl. In alle daaropvolgende matches was Carlsen soeverein.
De sensatie van het toernooi was het Indische supertalent Praggnanandhaa. Hij schopte het tot de finale en rekende onderweg af met onder meer Hikaru Nakamura en Fabiano Caruana. Door zijn prestatie staat de pas 18-jarige Indiër in één klap in de top 20 van de wereld. Zijn meest indrukwekkende partij speelde Praggnanandhaa in de tweede ronde. Hij liet hier zien dat hij net als zijn landgenoot Gukesh de complicaties beslist niet uit de weg gaat.
Lagarde – Praggnanandhaa
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 Pge7
De Cozio variant in het Spaans. Hiermee geeft zwart gelijk aan niet genoegen te nemen met remise.
4.Pc3 Pg6 5.d4 Pxd4 6.Pxd4 exd4 7.Dxd4 c6 8.Le2 Db6 9.Dd3 Le7 10.f4?!
De Franse witspeler is duidelijk verrast door Praggnanandhaas openingsaanpak en gaat al vroeg in de fout. Gebruikelijker en beter is 10.0-0
10…0-0 11.h4 d5!
Een aanval op de flank beantwoord je met een tegenstoot in het centrum! Heel soms zit er ook daadwerkelijk wijsheid in de bekende stelregels.
12.h5?
Te voortvarend gespeeld, maar de weerlegging is bepaald niet triviaal. Met 12.exd5 kon wit de schade beperken, maar dat is natuurlijk toegeven dat de opening mislukt is.
12…dxe4! 13.Dg3
13…Ph4!!
De zwartspeler offert een stuk en heeft de consequenties werkelijk verbluffend berekend.
14.Txh4 Dg1+ 15.Lf1 e3!
De pointe die zwart op zet 13 voorzien moet hebben. Er dreigt nu …Df2+ gevolgd door Lxh4 en 15.Lxe3 gaat niet vanwege 15…Lxh4. Lagarde verdedigt nu taai.
16.Pd1
In een interview liet Praggnanandhaa weten dat hij op 16.Th2 Lc5! 17.Pe2 Df2+ 18.Dxf2 exf2+ 19.Kd2 Td8+ 20.Kc3 Td1 van plan was, waarna wit volledig wordt aangesnoerd in het eindspel.
16…Te8!
Uiterst nauwkeurig. Het is zaak dat zwart extra aanvallers mobiliseert. Hij ontmoedigt nu dat wit neemt op e3.
17.Ke2!
Deze merkwaardige koningszet is de beste verdediging. Wit dreigt nu wel op e3 te slaan.
17…Le6
Zo blijft zwart de gevaarlijke pion op e3 in leven houden. Slaan gaat nu niet vanwege …Lc4+.
18.b3
Logisch, maar beter was het creatieve 18.f5!? waarmee wit horizontaal veld c4 dekt.
18…Tad8
Ineens staat zwart bijzonder actief, terwijl de harmonie bij wit ver te zoeken is.
19.Pxe3 Lf6 20.Tb1 Lf5 21.Df2
21…Lxh4!
Praggnanandhaa staat bekend om zijn verbluffende rekenkunsten. Hij heeft dit dameoffer op tijd voorzien. Na 21…Dxf2+? 22.Kxf2 Lxh4+ 23.g3 deed wit vanwege een dubbele aanval op beide lopers weer mee.
22.Dxh4
De dame is taboe vanwege …Lg4#.
22…Lxc2! 23.Dxd8
Wit levert gedwongen de dame in. Hij krijgt daar nog wel drie stukken voor terug, maar door het gebrek aan samenhang is de technische klus voor zwart eenvoudig.
23…Txd8 24.Pxc2 Dc5 25.Pe3 Te8! 26.Kf3 Dd4 27.Ke2 Dc5 28.Kf3 Dxh5+ 29.g4 Dh1+ 30.Kg3 Te6 31.Ld2 h5 32.gxh5 Dxh5 33.Te1 Tg6+ 34.Kf2 Dh4+ 35.Kf3 Dg3+ 36.Ke4 Td6 37.Te2 f5+ 0-1 Wit gaat mat.
Een huzarenstukje. De toekomst in het schaken is in goede handen.
Partij in viewer:
Lees (voor niet-abonnees alleen op vrijdag van verschijning gratis) verder: We hebben niet voor het eerst kans op een wereldtopper bij het vrouwenschaak
