Kandidatentoernooi 2024: het venijn zit in de staart
Het was weer een boeiende ronde met diverse mooie gevechten en zoals we het graag zien: twee beslissingen. De meeste spelers hadden er na hun rustdag kennelijk veel zin in. Twee partijen gingen erg lang door. Wellicht was het vermoeidheid of tijdgebrek? In ieder geval werden de definitief beslissende fouten aan het einde gemaakt.
De partij die meest opviel was die tussen Gukesh en Abasov. Laten we daarmee maar direct beginnen. Aan het begin van het toernooi verwacht je dat Abasov gaat dienen als de bekende kop van jut. Heel veel bijzonders heeft hij tot nu toe niet gepresteerd in dit toernooi. Enkele tamelijk bloedeloze remises en een nederlaag.
Deze partij kenmerkte zich door nogal wat wederzijdse onnauwkeurigheden en regelrechte fouten. Het is allemaal een beetje te veel om in een verslag compleet door te nemen. Dus behandelen we enkele belangrijke momenten. Zie de volgende stelling na de 29e zet van zwart.
Wit speelde hier 30. Te5?! Veel sterker was 30. Dd3 met het idee om de zwakke zwarte d-pion te verschalken. Zwart kan op zijn beurt niet de pion op c5 nemen omdat na 30. … Dxc5 31. Te5 het paard hangt.
Wit bleef veel beter staan (+2). Na de 35e zet van zwart ontstond de volgende stelling.
Wit speelde hier 36. Te1? De vraag is: waarom doet wit dat? Waren er geen actieve zetten? De zwarte vrijpion ziet er in eerste instantie een beetje dreigend uit, maar wit kan hem “in zijn kraag pakken” wanneer hij een stap naar voren doet. Met 36. g4 had wit duidelijk voordeel gehouden. Een paar zetten later was alle voordeel verdwenen. Uiteindelijk kwam er een dame-eindspel op het bord waarin wit nog een extra pion had. Normaal gesproken verwacht je dat zoiets in remise eindigt. Zo niet in deze partij.
Wat zou u hier spelen? Zelf zou ik, ik geef het toe het is een tamelijk algemene overweging, de koning naar h7 spelen. De gedachte erachter is dat je liever de koning in de buurt van die pion houdt. Dat biedt wellicht meer kansen om de pion te stoppen. Zwart speelde echter: 82. … Kh5?? Wit heeft nu een winnende voortzetting met: 83. Dc5+ Kh4 84. Df2+ Kh3 85. Df5+ Kg2 86. e5.
In plaats van 83. Dc5+ speelde wit echter 83. Kf5?? Daarmee komt de partij weer in remisevaarwater terecht. Zie deze stelling:
Nu houdt zwart remise met 83. … Dg2. Maar in plaats daarvan maakte hij de beslissende fout: 83. … Df1+?? Hierna is er geen houden meer aan. Al met al een bijzonder meeslepend gevecht. Achteraf met behulp van de computer oordelen is natuurlijk relatief makkelijk. Zo’n eindspelletje is toch knap lastig en dan liggen fouten door vermoeidheid of tijdgebrek op de loer. Van dat soort onbenulligheden heeft een computer natuurlijk geen last.
Foto: Maria Emelianova – FIDE
De partij tussen Firouzja en Nakamura ging lange tijd min of meer gelijk op. Totdat de volgende stelling ontstond.
Wit heeft een kwaliteit meer, maar zwart heeft wat extra pionnetjes. Maar wit moet dat kunnen keepen. Hij houdt zijn koning in de buurt van de g-pion en laat de toren op enige afstand de d-pion controleren. Al snel blijkt dat zwart niet verder komt en moet berusten in remise. Maar Firouzja blunderde opzichtig met 62. Kxd3?? Daarna is er plotseling geen houden meer aan. Wit is niet meer in staat om de g-pion tegen te houden. Het is me al eens eerder opgevallen dat Firouzja in het eindspel soms merkwaardige fouten maakt.
Foto: Michal Walusza – FIDE
Na wat onnauwkeurigheden gleed de stelling van topfavoriet Caruana af naar een wat bedenkelijk niveau. Wat meteen opvalt is: er ontbreken twee pionnen bij zwart. De beide koningen lijken niet erg veilig. Maar in eerste instantie heb ik de indruk dat die van wit meer gevaar loopt dan de koning van zwart.
Het punt is natuurlijk dat computers geen emoties hebben en mensen wel. Ik kan me dus voorstellen dat Vidit zich zorgen maakte om zijn koning. Stockfish stelt hier zetten als 26. Kc2(c1) en 26. g5 voor. Vidit speelde echter 26. De5?? Dat lijkt heel erg menselijk en verstandig: je dame weer terug in het spel brengen. Maar wit verspeelt hiermee zijn voordeel. Zou hij 26. … Da4 over het hoofd hebben gezien? Daarmee dreigt zwart mat en moet wit aan de noodrem trekken. Kortom: Caruana kroop door het oog van de naald.
Foto: MariaEmelianova – FIDE
Tenslotte de partij tussen Pragg en Nepo. Die ging gelijk op tot de volgende stelling ontstond na 23. Txd5.
Elke patzer zou hier 23. … Lxh2+ spelen. Zo niet Nepo, die speelde 23. … Pc5?? Pragg zei: “Hartelijk dank” en nam de loper op d6 van het bord: 24. Txd6 met flink voordeel. De koning moet wel van f7 vertrekken, anders zitten er vervelende toestanden in met de witte loper die actief kan worden via de diagonaal h1-a8 na eerst g3 te spelen natuurlijk. Dus: 24. … Kg8 25. Dd5+ Kh8.
En nu had wit met 26. De5 een prima stelling behouden. In plaats daarvan speelde hij 26. Lf5 en ging alle voordeel in rook op.
Stand na 5 ronden:
1/2 Ian Nepomniachtchi 3.5
1/2 D. Gukesh 3.5
3. Fabiano Caruana 3
4/5 Hikarua, Nakamura 2,5
4/5 R. Praggnanandhaa 2,5
6. Santosh Gujrathi Vidit 2
7/8 Alireza Firouzja 1,5
7/8 Nijat Abasov 1,5
Het damestoernooi
Zo hard als er bij de heren werd gevochten, zo relatief gezapig ging het toe bij de dames. Er was één partij waarbij het evenwicht werd verbroken. Sterker: waarin de witspeelster met een blauw oog er genadig van af kwam. Want eigenlijk had zwart gewoon moeten winnen in de partij tussen Lei en Lagno. Zie onderstaande stelling:
Wit heeft zojuist een pion genomen op b4. Maar dat kan niet verhullen dat ze grote problemen heeft (evaluatie -3). Hier speelde zwart een beetje timide 31. … Lg4? Veel sterker was 31. … Pg4! Een mooie variant is dan: 32. Tf1 Lxg2 33. Kxg2 Dh2+ 34. Kf3 en dan nu?
Hiermee zou zwart een mooie aanval hebben bekroond. Zoals het nu ging liet ze het uiteindelijk lopen. U vindt hieronder alle partijen.
Stand na 5 ronden
1. Tan, Zhongyi 3.5
2. Goryachkina, Aleksandra 3
3/4/5 Lagno, Kateryna 2.5
3/4/5 Vaishali, Rameshbabu 2.5
3/4/5 Salimova, Nurgyul 2.5
6/7/8 Lei, Tingjie 2
6/7/8 Koneru, Humpy 2
6/7/8 Muzychuk, Anna 2
Mooi en interessant zo’n verslag op hoofdpunten! De partijen zelf zijn vaak al wel bekend (of simpel na te spelen) en het live commentaar is soms een beetje langdradig, behalve dat van Polgar natuurlijk. Wat een talent om schaken uit te leggen! Dus dit vult het geheel prima aan.
GM Rafael Leitao koos op chess.com/news/view/2024-fide-candidates-tournament-round-5 Pragg – Nepom als ‘Game of the Day’.
Tijdgebruik na 23.Td3xd5:
Wit: 10 minuten en 15 seconden,
Zwart: 1 uur + 11 minuten + 5 seconden.
Ik vermoed dat Nepomniasjstji dacht iets gezien te hebben op de onderste rij – of iets met Kh1. Zou hij het zelf nog weten?
youtube.com/watch?v=aihFsvAeF_M
en.chessbase.com/post/grivas-on-pragg-nepo
de.chessbase.com/post/opferbereitschaft-praggnanandhaar-rameshbabu
Correctie: de.chessbase.com/post/opferbereitschaft-praggnananhaa-rameshbabu
Op chess.com/events/2024-fide-candidates-chess-tournament/05/Praggnanandhaa_R-Nepomniachtchi_Ian krijgt het in minder dan een minuut uitgevoerde – dus nog steeds onderdeel van de voorbereiding – 22.Tb3-d3 een vraagteken, Stockfish 16 NNUE diepte 21 geeft aldaar +0.89 aan 21.a2-a4 en +0.13 aan 21.Td3.
Leitao noemt 22.Td3 “A good move”, oordeelt tevens “22. a4!? I really like this creative move for practical reasons.”
Tweemaal zetnummer 21 uiteraard tweemaal tikfout voor 22.
Zie via mijn allereerste reactie bereikbaar commentaar van Leitao dat 22… Lf4! beste verdediging op 22.a4 is.
Ik heb even geen zin om het op te zoeken, maar een paar dagen terug zag ik ergens een commentaar dat de topgrootmeesters qua hard- dan wel software beter materiaal ter beschikking hebben dan wij gewone stervelingen. Dus als Nakamura aan Td3 de voorkeur gaf boven a4, en het was inderdaad onderdeel van zijn voorbereiding, dan kan het zijn dat hij daar goede redenen toe had.
Praggnanandhaa
Of überhaupt een mens op eigen kracht, een ander misschien, in die stelling op het idee kan komen dat 22.a2-a4 zinvol is, of Praggnanandhaa dat al dan niet met de computer heeft bekeken of overwogen? Ik zou het niet weten. Hij heeft binnen de minuut voor 22.Tb3-d3 gekozen.
Dat Stockfish 16 NNUE diepte 21 niet de ultieme wijsheid is blijkt wel uit het antwoord 22… Dc5, het door Leitao als wederzijds sterkste zettenreeks gegeven was 22.a4!? Lf4! 23.Tb5 Dd2! 24.Db3 Td8 (“only move”) 25.Td1 Te8!! (“Again forced, but for this one I can’t resist giving some exclamation marks.”) 26.g3 Te1+ 27.Txe1 Dxe1+ 28.Lf1 Pc6 “Again the only move. White has several attacking moves andd risks nothing, but Black survives in all lines. Not very easy to find, though.”
Met Stockfish 16 Lite kon ik die zetten en nog een heleboel vervolgzetten vanaf zekere diepte terugvinden en het oordeel blijft daarna diepte na diepte 0.00, wat niet potremise of in het menselijke schaak gelijke kansen betekent.
Leitao verzucht “Chess is beautiful” als reactie op de diagonale terugtochten Lf5-b1!! (“beyond fantastic”) gevolgd door De5-b2!! (ook De5-a1) in de gemiste winst d.m.v. 26.Dd5-e5!, De5-a1!! in de nevenvariant 26.De5! Dxa2 27.Lf5! Kg8 28.Lb1!! Dc4 29.Tg6 Tf7 30.Da1!!.
Voorbeeld doet volgen: chess.com/events/2024-titled-tuesday-blitz-april-16-early/10/Cahaya_Satria_Duta-Madaminov_Mukhiddin
Opnieuw: de.chessbase.com/post/opferbereitschaft-praggnanandhaa-rameshbabu