Verschillende schaakbubbels komen samen bij druk bezocht Pride schaaktoernooi

Op vrijdag 2 augustus 2024 werd de eerste editie van het Sport Pride Amsterdam Chess Open gehouden, een snelschaak­toernooi tijdens de Amsterdam Pride Week. Het toernooi had een grote opkomst en trok een diverse groep schakers aan met verschillende achtergronden. Over één ding zijn de deelnemers het allemaal eens: dit toernooi moet vaker georganiseerd worden. FM Zyon Kollen won het toernooi.

The Social Hub Amsterdam City was afgelopen vrijdag het decor van het eerste Sport Pride Amsterdam Chess Open. In een zaal op de begane grond van het hotel stonden twintig schaakborden opgesteld. Over de aankleding van de locatie was duidelijk nagedacht. Op sommige borden stonden geen witte en zwarte stukken opgesteld, maar roze of blauwe. Op de tafels en op de loungebanken daaromheen was Pride-promotiemateriaal te vinden. Real time-tussenstanden werden getoond op een grote beamer. Bij de ingang van de zaal stond een tafel waarop de deelnemers water konden tappen en fruit konden pakken. Er hing een relaxte sfeer.

Het Pride schaaktoernooi is het geesteskind van Marjolein Aarten, bestuurslid van de Stichting Amsterdam Chess Open. Zij was in november 2023 aanwezig op het Spui toen daar een Chessmob werd gehouden als protest tegen de FIDE, die transvrouwen uitsluit van de vrouwencategorieën. Daar werden de eerste contacten gelegd: “Tijdens de Chessmob sprak ik met de voorzitter van Stichting Pride Amsterdam (Suzanne van de Laar). Zij stelde mij de vraag: ‘Zou jij niet een schaaktoernooi willen organiseren voor Stichting Pride Amsterdam?’ Aanvankelijk twijfelde ik omdat ons bestuur het al behoorlijk druk heeft met de organisatie van het weekendtoernooi Amsterdam Chess Open, maar toen mijn mede-bestuursleden enthousiast reageerden, dacht ik ‘let’s go!”

Aarten vond de samenwerking met De Queer Schaakclub, die vandaag met een grote delegatie aanwezig is. Oprichter Rens Mors deed zelf ook mee: “Wij hebben gemerkt dat veel mensen het spannend vinden om naar een formele schaakclub te gaan. Ze denken dat ze niet goed genoeg zijn en daarbij speelt ook het imago van schaken in een zaaltje met voornamelijk oudere, cis, hetero mannen. De Queer Schaakclub is een inclusieve en laagdrempelige club, waar iedereen welkom is. Wij proberen een comfortabele plek te creëren waar je vrijblijvende potjes kan spelen, er is geen echte interne competitie.”

De Queer Schaakclub komt gemiddeld één keer per maand samen, telkens op een andere locatie. “Er is altijd een DJ bij, en er worden drankjes en hapjes geserveerd, we proberen er een gezellige omgeving van te maken. Gemiddeld komen er 40 personen naar de evenementen.” De Queer Schaakclub onderzoekt momenteel de mogelijkheid om binnenkort ook deel te nemen aan de SGA- en/of KNSB-competitie.

Merel Schalkers, huisschaker: “Ik ben tijdens coronapandemie begonnen met schaken. Tijdens het Milkschake festival ben ik in aanraking gekomen met De Queer Schaakclub. Sindsdien ga ik naar hun middagen. Het is laagdrempelig schaken tegen mensen van je eigen niveau. Dat is heel gezellig.”

Het Pride schaaktoernooi is voor herhaling vatbaar

Onder de deelnemers hangt een gemoedelijke en positieve stemming. Over één ding lijken zij het allemaal eens, dit toernooi smaakt naar meer en moet vaker georganiseerd worden.

Mors: “Ik vind het super geslaagd, vooral omdat verschillende bubbels bij elkaar komen. De spelers van de traditionele schaakclubs mengen goed met de mensen van De Queer Schaakclub. Je merkt ook dat dit evenement laagdrempelig genoeg is voor mensen die de stap naar traditionele schaaktoernooien normaal gesproken te groot vinden.”

Ook Aarten ziet op dit toernooi een andere dan gebruikelijke doelgroep: “Wat ook bijzonder is dat we nieuwe schakers aantrekken (thuis- en online schakers) voor wie de drempel te hoog is om direct een schaakclub binnen te stappen. Ik sprak met verschillende deelnemers die het schaken serieuzer willen gaan oppakken. Misschien door les te nemen, misschien door aan te sluiten bij een club of deel te nemen aan een competitie. Ook zien we veel oud-schakers die via dit toernooi de weg naar het schaakbord terug hebben gevonden.”

René Pijlman, voorzitter van de Schaakbond Groot-Amsterdam, is eveneens enthousiast en ziet kansen voor de traditionele schaakwereld: “Wat we als schaakwereld te weinig doen is het organiseren van losse, vrijblijvende activiteiten. Schaakclubs beginnen vaak direct over lid worden, contributie betalen en elke week meespelen. Dat schrikt af. Vandaag zie je ook veel mensen die niet bekend zijn met de traditionele schaakwereld.”

Is de schaakwereld inclusief?

Is de schaakwereld wel inclusief genoeg? Dat is een discussie die de laatste tijd regelmatig oplaait onder schakers. Ook de deelnemers van het Pride schaaktoernooi hebben hierover een duidelijke mening.

Pijlman:“Ik ben zelf geneigd te zeggen dat we altijd open staan voor iedereen, en dat we geen blokkades opwerpen. Toch voelen bepaalde groepen zich minder thuis. Dit Pride toernooi en De Queer Schaakclub weten weer andere doelgroepen aan het schaken te krijgen.”

Aarten: “Het spel schaken is an sich een inclusieve sport, maar ik denk dat we er nog te weinig aan doen om andere schakers aan te trekken zodat de schaakverenigingen ook echt divers zijn. Want laten we wel wezen: De schaaksport wordt gedomineerd door mannen. Met dit toernooi geven we een ander signaal af. Wij dragen actief uit dat de schaaksport open staat voor iedereen.”

Luc Schiebroek, een bekende in het Amsterdamse schaakcircuit, doet ook een duit in het zakje: “Nee, de schaakwereld is nog niet inclusief genoeg. Het is een kleine verbetering dat de toptoernooien nu zijn gegaan van vrouwen- en mannensecties naar vrouwensecties en open groepen, maar eigenlijk moeten ook de vrouwensecties worden afgeschaft. Daarmee worden de verschillen alleen maar benadrukt, en ten onrechte. Ik geloof niet dat er verschil is tussen man en vrouw. Het is een denksport.”

Schiebroek geeft zelf schaakles aan de jeugd van VAS en ziet dat het probleem al in de jeugd ontstaat: In de schaaklessen die ik geef merk ik dat als je één meisje met allemaal jongens in de klas zet, dat het meisje dan afhaakt, terwijl als je een groepje meisjes hebt, dat zij elkaar stimuleren om door te gaan.”

Ava Drenthen (13 jaar) is een van de jongste deelnemers van het toernooi. Zij is vandaag speciaal gekleed in de kleuren van de regenboogvlag. “Mijn vader had dit toernooi gevonden op internet en had het mij aangeraden. Ik vind het een heel leuk toernooi, en ik heb hele leuke mensen ontmoet.”

Drenthen speelde zelf mee in het Nederlands kampioenschap voor meisjes in haar leeftijds­categorie, maar ook daar zijn de verschillende groepen voor mannen en vrouwen een doorn in het oog: “Ik snap niet waarom jongens en meisjes in gescheiden groepen spelen. Het is niet alsof jongens slimmer zijn.”

Wat vinden jullie: Is de schaakwereld inclusief genoeg? Laat je mening achter in de reacties.

Zyon Kollen wint het toernooi

Enfin, er werd ook nog geschaakt. Ongeveer 40 schakers deden mee. Na een voorronde bestaande uit vijf partijen werden twee groepen gevormd: een A-groep en een B-groep, ingedeeld volgens het Zwitserse systeem met opnieuw vijf partijen. De enige deelnemer met een schaaktitel, FM Zyon Kollen won het toernooi met een score van 10 uit 10. De tweede en derde plaats gingen naar Roger Mehra en Yke Smit. In de B-groep won Ronald Marcelis, de tweede plaats ging naar Isa (DQS), derde werd Tejo Hagen.