Krantenrubrieken weekends 3 en 10 augustus 2024
Wekelijks publiceren we de schaakrubrieken van Dimitri Reinderman voor HDC Media, Henk Prins voor het Reformatorisch Dagblad, Nick Maatman voor Dagblad van het Noorden / Leeuwarder Courant en Hans Ree in de Groene Amsterdammer.
Dimitri Reinderman | Henk Prins | Nick Maatman | Hans Ree
3 augustus: Twee verschillende feelgoodverhalen
Kan het schaakspel een leven redden? Volgens een verhaal op chessbase.com over de Amerikaan Hector Guifarro wel. Hij was als tiener een lastige jongen, werd van school gestuurd en koos toen maar voor de criminaliteit, een carrièrekeuze die geen hoge levensverwachting belooft. Op zijn 19e werd hij gepakt en werd hij tot 14 jaar cel. In de zwaarbewaakte gevangenis nabij Chicago waar hij zat bleken veel gevangenen aan schaken te doen. Je moet toch wat met je tijd daar en hij ging het daarom ook maar leren. En werd fanatiek. Het was niet alleen tijdverdrijf, maar het werd ook een levensles voor hem: acties hebben gevolgen. Na zeven jaar zitten mocht hij de gevangenis verlaten en hij pakte zijn leven op. Hij ging studeren aan een college, werd schaakcoach en bracht veel straatkinderen in contact met het schaakspel, waarmee hij hoopt de kinderen de levensles die hij zelf leerde over te brengen. Inmiddels studeert de nu 29-jarige Amerikaan zelfs aan een universiteit. En wat ook belangrijk voor hem is: het heeft zijn moeder trots gemaakt!
De prestatie van de 19-jarige Rik van Rootselaar bij het Open Nederlands Kampioenschap in Velp zou je ook een feelgoodverhaal kunnen noemen. . Hij schaakte van zijn negende tot zijn twaalfde, stopte toen, begon toen weer op zijn vijftiende, maar hij viel nooit op als bijzonder talent: zo werd hij vorig jaar 15e van de 16 deelnemers op het NK jeugd. Sindsdien is hij echter forst gestegen met zijn rating en daarom mocht hij bij het ONK in Velp aan de hoofdgroep meedoen. Het werd een droomtoernooi voor de Hillegommer. Hij won o.a. van IM Valentin Buckels en FM Luuk Baselmans. Na de volgende leuke overwinning mede dankzij goede openingsvoorbereiding tegen de held van vorige week kwam hij op 5.5 uit 7 en kon zijn toernooi naar eigen zeggen niet meer stuk.
Rik van Rootselaar – Noah Ritzerveld
1.d4 d5 2.c4 c6 3.cxd5 cxd5 4.Lg5!? Pc6 5.Pc3 Lf5 6.e4!
Een kansrijk pionoffer.
6…Lxe4 7.Pxe4 dxe4 8.d5 Da5+?
8…Pe5 9.Lb5+ Pd7 gaat nog wel.
9.b4! Pxb4 10.Ld2!
Dreigt een stuk te winnen. Dat weet zwart te voorkomen, maar ten koste van zijn koningsveiligheid.
10…Da3 11.Lb5+ Kd8 12.Tb1 a5 13.Pe2 Pd3+ 14.Lxd3 exd3 15.Pc3 g6 16.Txb7
De zwarte koning voelt zich eenzaam. Toch heeft hij liever geen bezoek van de witte stukken, maar dat gaat wel gebeuren.
16…Lg7 17.Tb3 Dd6 18.0–0 Ke8 19.Pb5 Dd7 20.a4 Le5 21.Te1 f6 22.Df3 Tc8 23.Txd3 Tc4 24.d6 Txa4 25.Pc7+
Daar komen ze dan. Zwart laat zich sportief mat zetten.
25…Kf8 26.Txe5 exd6 27.Da8+ Kg7 28.Pe6+ Kf7 29.Df8 mat
Partij in viewer:
10 augustus: Hoe red je een verloren stelling?
Schaken kan voor een levensles zorgen, zo schreef ik vorige week, maar het kan ook een oefening zijn in het omgaan met een vervelende waarheid. Je doet een aantal mindere zetten, of een enkele heel slechte, en opeens realiseer je je: ik sta verloren. Aangenomen dat je niet wilt verliezen, wat te doen in zo’n situatie? Hoe kun je vanuit verloren stelling toch nog halve of soms zelfs hele punten scoren? Het belangrijkste om te doen in zo’n situatie: goede zetten blijven doen. “Duh” denkt u dan misschien, maar bij best veel mensen gaat de kwaliteit van hun zetten omlaag zodra ze verloren staan, b.v. doordat ze gaan “rommelen”.
Een goede oefening kan zijn om eens een partij tegen de computer te spelen met een grote voorgift, een stuk of zelfs een toren. Tegen een mens win je dan makkelijk, maar tegen een computer niet. Die speelt steeds de beste zet en zo wordt het voordeel steeds minder, tot het helemaal weg is. Wees die computer in een verloren stelling! Het is niet voor niets dat Emanuel Lasker ooit zei: “Niets is moeilijker dan het winnen van een gewonnen stelling.” Ok, het winnen van een verloren stelling is nog moeilijker, maar toch.
Een andere tip: kijk naar de zegeningen van je stelling. Een voorbeeld uit eigen praktijk is diagram 1 uit mijn partij tegen Thomas Beerdsen in het recente Spakenburgse rapidtoernooi. Na simpel 34…Lb6 staat zwart gewonnen, maar ik had iets gemist en na 34…Ld4?? 35.Dxd8 was ik een volle toren kwijt. Opgeven dan maar? Nee: zwart heeft twee pionnen voor de toren, waaronder een vrije b-pion die wit in de gaten moet houden. Verder kan de witte toren niet makkelijk actief worden en de a-pion kan niet makkelijk naar voren. Belangrijk ook: ik had meer tijd op de klok. 35…Lxe5 36.Dd1 Dc5 37.Db3 Lc3 38.Td1 Kf6 39.Da2 Da5 40.Db3 Dc5 41.h3?! h5 42.Da2 De3! Mijn vorige zetten waren vooral tegenhouden, maar nu heb ik dreigingen. 43.Td6? 43.a5! Dxg3 44.a6 Le5 45.Lf1! wint nog. 43…De1+ 44.Kh2? h4! En wonder boven wonder staat zwart nu gewonnen! Na 45.Txe6+ Dxe6 46.Dxe6+ Kxe6 47.Lf1 Le5 tikte ik het eindspel keurig uit: 48.Lc4+ Kd6 49.a5 Kc5 50.a6 Lxg3+ 51.Kg2 Lb8 52.Le6 g6 53.Kf3 Kd4 54.Lf7 g5 55.Le6 f4 56.Kg4 Kc3 57.Kxg5 f3 en wit gaf op.
Een ronde later moest ik tegen Loek van Wely. Ik stond al sinds het vroege middenspel verloren, maar ik bleef stug direct verlies vermijden en dat kostte hem behoorlijk wat tijd. In de tweede diagramstelling dacht ik even dat het voorbij was, maar ik vond nog wat slims. 54.d5! e3 55.Te5! Nu moet zwart zijn dame naar d4 spelen via f4, maar dat is niet de meest intuïtieve zet. De partijzet wel: 55…e2 Maar nu is het opeens remise via eeuwig schaak! Wit blijft schaak geven op de e-lijn. 56.Te7+ Kg6 57.Te6+ Kf5 58.Te5+ Kg6 59.Te6+ Kf7 60.Te7+ Kg8 61.Te8+ Kh7 62.Te7 remise
Partijen in viewer:
2 augustus:
De drie tweezetten en de drie driezetten zijn nu opgelost en de sleutelzetten zijn bekend. Afgelopen weken zijn deze problemen uitgebreid besproken. De sleutelzetten van de problemen 1 t/m 6 worden geplaatst op een leeg schaakbord. De zwarte koning krijgt een plaatsje op b7. Er is nu een driezet ontstaan, die gecomponeerd is door Eligiusz Zimmer uit Polen.
Dit bleek volgens diverse oplossers een behoorlijk pittige driezet te zijn. Er moet nauwkeurig gezocht worden naar de sleutelzet omdat de componist een aantal schijnsleutels in zijn werkstuk heeft gebouwd. Zo is het verleidelijk om te beginnen met 1. Tg1? Zwart kan spelen 1. … Kb8 en 1. … Ka8 waarop wit speelt met 2. Pc5 en 3. Tg8 mat. Na 1. … Ka6 komt 2. Tg7 Ka5 3. Ta7 mat, maar na 1. … Kc6! gaat het matzetten voor wit op de derde zet niet lukken. Dan de witte toren maar naar een andere open lijn: 1. Td1? is te proberen. Na 1. … Kb8 en 1. … Ka8 loopt het weer mat met 2. Pc5 en 3. Td8 mat. Na 1. … Ka6 speelt wit 2. Td7 Ka5 3. Ta7 mat. Deze verleiding faalt ook op 1. … Kc6! De oplossing is 1. Te1!, en dat is dan tevens de oplossing van de winterpuzzel 2023. Na 1. … Kb8 en 1. … Ka8 loopt zwart mat door 2. Pc5 en 3. Te8 mat. Na 1. … Ka6 komt weer het bekende 2. Te7 Ka5 3. Ta7 mat. Het mooiste houden we voor het laatst. Na 1. … Kc6, waarop de beide verleidingen stuk liepen, komt 2. Lc8, die zet moet je maar net zien. Zwart speelt daarna 2. … Kd6, waarna wit met 3. Te6 mat geeft. Die laatste variant is een pracht slot in de oplossing van deze miniatuur.
De volgende twee oplossers krijgen binnenkort een schaakboek. De gekukkigen zijn Evert Blom uit Netterden en Hans van de Velde uit Rotterdam. Gefeliciteerd!
Driezet 1032 van Loyd die enkele weken geleden ter oplossing was aangeboden, heeft een verbazende sleutelzet: 1. La8! De bedoeling van die zet verraad de dreiging 2. Db7 en 3, Dh1. De loper moet zich in de hoek verstoppen om ruimte te maken voor de dame. Dit heet Bristolruiming. Na 1. …. P willekeurig komt 2. Db6 enz. Na 1. … f4 loopt zwart mat via 2. Dg6 enz, en na 1. … Kf1 zet wit voort met 2. Dxf5+ en mat op de volgende zet.
9 augustus:
Max Warmerdam is de nieuwe Nederlandse kampioen schaken. Hij versloeg in de finale Sergey Tiviakov. Van 6 tot en met 13 juli vond in het voetbalstadion Galgenwaard in Utrecht het Nederlands Kampioenschap plaats, met een open competitie en een damescompetitie. Beide toernooien werden georganiseerd in een knock-outvorm, het open kampioenschap met 16 deelnemers en het dameskampioenschap met 12 deelnemers. In elke wedstrijd werden twee klassieke wedstrijden gespeeld, gevolgd door een play-off in het geval van een gelijkspel.
De twee beste Nederlandse spelers, Anish Giri en Jorden van Foreest, ontbraken, maar voormalig WK-kandidaat Jan Timman deed opnieuw mee aan het kampioenschap.
De belangrijkste partij uit de finale.
Tiviakov – Warmerdam
1.e4 c5 2. Pf3 d6 3. Lb5+ Pd7 4. d4 cxd4 5. Dxd4 a6 6. Lxd7+ Lxd7 7. c4 Pf6 8. Lg5 e6 9. Pc3 Le7 10, e5 dxe5 11. Pxe5 h6 12. Lf4 0-0 13. Td1 Le8 14. De3 Da5 15. 0-0 Ph5 16. Pd7 Pxf4 17. Dxf4 Lxd7 18. Txd7 Lf6 19. Df3 b6 20. Tc1 Tad8 21. Txd8 Txd8 22. g3 Dg5 23. Tc2 Lxc3 24. Txc3 Dd2 25. b4?
Noodzakelijk was 25. De4 Dxb2 26.Tb3 Dc1+ 27. Kg2 Td6 28. h4 en het uitbuiten van de extra pion van zwart is niet eenvoudig.
25. … Dxa2?
Zwart zou hier kunnen winnen met 25. … De1+ 26.Kg2 Td1 met het dreigende mat op f1 enz.
26. Kg2 Da4 27. Ta3 Dxb4 28. Txa6 Dd6
Nu moet zwart lang spelen voor het volle punt.
29. Ta7 Td7 32. Ta8+ Kh7 33. h4 Tc7 34. h5 f5 35. Ta4 Tc5 36. Tb4 Te5 37. Ta4 Dc5
37. … Te4! En wit heeft bijna geen zetten meer.
38. Ta7 Dxc4 39. Db7 Dd5+ 40. Dxd5
Beter was 40. Kh2 Dxb7 41. Txb7 b5 42. Tb6 Kg8 43. f4 met zeer goede kansen op remise.
40. … Txd5 41. Tb7 Td6 42. f4?
Laat de zwarte koning in het spel komen. Beter was 42. Kf3 e5 43. Tb8 met goede remisekansen.
42. … Kg8 43. Kf2 Tc6 44. Ke2 Tc2+ 45. Kf3
Zwart verbetert nu zijn koningsstelling en neemt dan de pion op h5 waarna de winst gemakkelijk is.
45. … Kf8 46. Txb6 Kf7 47. Tb8 Th2 48, Th8 Ke7 49. Tg8 Kf6 50. Tf8+ Ke7 51. Tg8 Kf7 52. Th8 Txh5 53. Kg2 Ke7 54. Tg8 Kf6 55. Tf8+ Ke7 56. Tg8 g5 57. Tg7+ Kf6 58. Th7 g4 59. Ta7 Th3 60. Th7 h5 61. Th6+ Kf7 62. Th7+ Kg6 63. Th8 Kg7 64. Te8 Kf7 65. Th8 Kg7 66. Te8 h4 67. gxh4 Kf7 68. Th8 Tf3 69. h5 Txf4 70. Kg3 Tf3+ 71. Kh4 Kf6 72. Th6+ Ke5 73. Kg5 Th3 74. Th8 g3 75. Tg8 Ke4 0-1.
Partij in viewer:
3 augustus: Van Foreest domineert in Canada
Na zijn spectaculaire toernooioverwinning in de hoofdgroep van Wijk aan Zee in 2021, is de schaakcarrière van Jorden van Foreest in rustiger vaarwater terechtgekomen. De sterkste schaker uit het Noorden van Nederland dook met zijn rating onder de 2700, waardoor hij wat minder invitaties krijgt voor de allergrootste toernooien. Toch is hij het schaken niet minder serieus gaan nemen. Door zijn verhuizing naar het Spaanse Valencia is hij in contact gekomen met andere collega grootmeesters, zoals de Russische grootmeester Vladimir Fedoseev. Van Foreest traint momenteel hard met een nieuwe trainer, en zijn terugkeer in de wereldtop lijkt een kwestie van tijd.
Momenteel verkeert Van Foreest in de vorm van zijn leven. Hij is de oceaan overgestoken om twee toernooien te spelen in Canada. Tijdens deze evenementen domineerde hij de oppositie volledig. Eerst won hij het Canadese Open in Laval met liefst 8,5 uit 9. Vervolgens stond een invitatiegroep in het Canadese Waterloo op het programma. Ook hier haalde hij uit met 8 uit 9.
Heel spectaculair waren de partijen van de Groninger niet. Het overgrote gedeelte van de punten werd binnengehaald nadat een voordeeltje diep in het eindspel werd verzilverd. Laat dit nou net het type schaak zijn waarmee je consistente resultaten kan boeken. Een aspect in het spel van Van Foreest dat hem zo gevaarlijk maakt, is zijn vermogen om kansen te creëren. Met creatieve ideeën in de opening worden zijn tegenstanders van hun stuk gebracht.
1.d4 e6 2.c4 b6!? 3.Pf3 Lb7 4.g3 Lb4+ 5.Ld2 Lxf3!? 6.exf3 Lxd2+ 7.Dxd2 Df6!?
Schitterend provocatief openingsspel. Eerst worden beide lopers vrijwillig opgegeven. Vervolgens komt de dame al vroeg in actie. De IJslandse grootmeester maakt er nu een thematisch pionoffer van, maar dit komt nooit echt goed uit de verf.
8.Pc3 Dxf3 9.Tg1 Pc6 10.Lg2 Dh5 11.Df4?!
Beter is 11.d5, waarna wit absoluut compensatie heeft.
11…Pge7 12.g4 Dh4 13.0–0–0 0–0 14.Lxc6 Pxc6 15.Kb1 d6 16.Df3 Pe7 17.Pb5 a6 18.Pc3 Pg6 19.Dg3 Tae8 20.f4 f5!
Van compensatie is niet langer sprake, en zwart heeft nu compleet de overhand.
21.Dxh4 Pxh4 22.g5 Tf7 23.Tgf1 h6?! 24.gxh6 gxh6 25.Td3 Kh7 26.Th3 Pg6 27.Kc2 Tg7 28.Tf2 Tf8 29.Te3 Tf6 30.b4 c6?! 31.Pe2 Ta7 32.Pc3 Kg7 33.a4 Tc7 34.Kb3 Kf7 35.Th3 Pe7 36.Td3 Tc8 37.Te2 Pg6 38.Tf2 Tb8
Heeft u ooit zo’n pionnenstructuur gezien? De laatste fase van zwart was niet bijzonder sterk. Wit staat actief en krijgt nu tegenspel.
39.b5! Pe7 40.Te2 axb5 41.axb5 cxb5 42.Pxb5 d5 43.Pd6+ Kf8 44.Tde3 Pc6 45.Kc3 Ke7 46.Pb5 Kd7 47.cxd5 exd5 48.Tg3 Tbf8 49.Tg7+ T8f7 50.Tg8 Te7 51.Txe7+ Pxe7 52.Tg7 Ke8 53.Kd2 Kf8 54.Tg3 Tg6 55.Txg6 Pxg6 56.Pc7 Pxf4 57.Ke3 Pg6 58.Pxd5 b5
Dit paardeindspel lijkt kansrijk, maar door de actieve koning zou wit remise moeten houden.
59.Kd3 Kf7 60.Pc7 b4 61.Kc4 f4 62.Pd5 f3 63.Kxb4 f2 64.Pe3 Pf4 65.Kc5 Ke6 66.Kc6 h5 67.Kc5 h4 68.Kc6 Pd5 69.Pf1 Pf6 70.Pe3 Pe4 71.d5+ Ke5 72.d6 Kd4 73.Pf1??
Na 73.d7! Kxe3 74.d8D f1D 75.Dxh4 is het remise.
73…Pf6 74.d7 Pxd7
De zwarte koning komt nu het witte paard insluiten, en het resterende pionneneindspel wint simpel. 0-1
Wat geeft Van Foreest als reden voor zijn recente succes? Hij geeft aan dat als je goed in je vel zit, je vanzelf beter gaat schaken. Ik kan me voorstellen dat je door zulke resultaten ook steeds beter in je vel gaat zitten. Wellicht is dit het begin van een opwaartse spiraal die tot grote hoogten leidt?
Partij in viewer:
10 augustus: Grote zakken geld
Veel sportprijzen zijn te koop. Dit geldt met name voor competities waar in teamverband wordt gespeeld. De teams die de beste spelers weten in te lijven zijn vaak huizenhoog favoriet. Schaken is een individuele sport, maar soms wordt ook in teamverband gespeeld. Met het WK rapid en blitz voor teams is precies zo’n competitie in het leven geroepen.
Dit kampioenschap wordt gekenmerkt door een eigenaardige regel. Om de rijke teambazen tegemoet te komen is voor het zesde bord een ratinggrens van maximaal 2000 afgesproken. Laat de invloedrijke Duitse ondernemer Wadim Rosenstein met zijn rating van ongeveer 1900 hier nou net onder zitten.
Toch blijkt: je kunt titels niet kopen – alleen ‘kansen’ op titels zijn te koop! Het door Rosenstein gesponsorde superteam met Carlsen en Nepomniachtchi in de gelederen wist het rapidkampioenschap niet te winnen. Deze titel ging naar een team uit de Verenigde Arabische Emiraten. Wat niet meehielp is dat Rosenstein zelf maar één uit twaalf scoorde.
Toch blijkt dat wanneer de zak geld groot genoeg is, bijna iedere titel te koop is. In de jaren van 2007 tot 2011 was het Hilversumse HSG soeverein in de meesterklasse. Drijvende kracht was de topondernemer Joop van Oosterom. In 2011 stopte de sponsoring, waarna HSG ineens troosteloos onderaan eindigde.
Over het algemeen kunnen zakken geld alleen door andere zakken geld bestreden worden. In de jaargang voor de triomfenreeks van HSG wist het team uit Groningen het landskampioenschap te bemachtigen. Groningen stelde een dreamteam op door onder andere bekende namen als Vladimir Kramnik en Vasyl Ivanchuk in te vliegen. Na een zinderende competitie bleef het Groningse team het Hilversumse team een matchpunt voor.
Terug naar het heden. De mysterieuze Pang Bo (26) was de absolute uitblinker van het Chinese team dat geleid werd door de Chinese wereldkampioen Ding Liren. Pang Bo nam plaats op het amateurbord en wist al zijn wedstrijden te winnen. Extra bijzonder is dat achter zijn naam een rating van 1400 prijkt.
Alimzhan Ayapov (1946) – Pang Bo (1400)
1.d4 d5 2.Lf4 Pc6 3.e3 f6!?
De Chinese zwartspeler zette al zijn partijen agressief op.
4.Pf3 g5 5.Lg3 h5 6.h3 Lf5 7.c4 e6 8.Pc3 Lb4 9.Tc1 Pge7 10.a3 Ld6 11.Lxd6 Dxd6 12.b4 a6 13.Db3 Kf7 14.cxd5 exd5
15.e4?
Thematisch om de stelling te openen nu de zwarte koning wat gekunsteld staat. Maar wit moet niet vergeten dat het zelf ook nog niet heeft gerokeerd.
De6?! 16.Ld3 g4?! 17.Kd2?
Het verrassende 0-0! was hier sterk geweest.
17…gxf3! 18.exf5 Dd6 19.g3 Pxd4
Na een paar rake klappen is wit ineens in de problemen.
20.Da2 a5!
Knap gespeeld. De witte stelling stort in op alle fronten.
21.Pb5 Pxb5 22.Lxb5 axb4 23.a4 Pxf5 24.Ld3 Pd4 25.The1 b3 26.Db2 Txa4 27.Lb1 h4!
Het is bijzonder instructief hoe Pang Bo zijn pionnen benut.
28.Te3 hxg3 29.Tce1 gxf2 30.Te7+ Dxe7! 31.Txe7+ Kxe7 32.Dc1 Tc4 33.Df1 Tg8 34.Ke3 Tg2 35.Ld3 Pc2+ 36.Kxf3 Pe1+ 37.Ke2 b2 38.Lf5
38…Te4+! 39.Lxe4 dxe4
Een fascinerende slotstelling. De witte dame is kansloos tegen de zwarte pionnenmassa. 0–1
Niet mis voor een speler met 1400! Een inspiratie voor alle amateurschakers.
Partij in viewer:
Lees (voor niet-abonnees alleen op vrijdag van verschijning gratis) verder: www.groene.nl/auteur/hans-ree
Is er al iemand die de verrichtingen van Nico Zwirs in Dortmund heeft gevolgd?