Krantenrubrieken weekends 30 november, 7 en 14 december 2024
Wekelijks publiceren we de schaakrubrieken van Dimitri Reinderman voor HDC Media, Henk Prins voor het Reformatorisch Dagblad, Nick Maatman voor Dagblad van het Noorden / Leeuwarder Courant en Hans Ree in de Groene Amsterdammer.
Dimitri Reinderman | Henk Prins | Nick Maatman | Hans Ree
30 november: De oude Ding is (even?) terug.
In 1969 werd het WK wielrennen verrassend gewonnen door de Nederlander Harm Ottenbros. Veel plezier beleefde hij niet aan die titel. Naar eigen zeggen gunde het peloton hem als outsider de titel niet en reden ze daarna steeds tegen hem. “Ze hebben me kapot gemaakt.” Mogelijk overdreef hij, maar op zijn minst zal er een kern van waarheid in zitten. Je bent wereldkampioen, maar er komt kritiek: de wereldkampioen zou de beste moeten zijn, en jij bent dat duidelijk niet. Het is niet makkelijk om je daar niets van aan te trekken.
Dat is ook het probleem dat schaakwereldkampioen Ding Liren parten leek te spelen. Sinds zijn wereldtitel is hij veel slechter gaan schaken en hij heeft toegegeven dat hij het mentaal zwaar had na het bereiken van zijn grote droom. Zijn tegenstander in de WK-match, die afgelopen dinsdag in Singapore begon, is de juist in grote vorm verkerende Gukesh D. In de afgelopen schaakolympiade haalde de 18-jarige Indiër een Fischeriaanse score op bord 1. Hij begon daarom als grote favoriet aan de tweekamp.
Een andere wielervergelijking. Zowel in 2023 als 2024 presteerde Geraint Thomas niets in het voorjaar, om vervolgens beide keren podium te rijden in de Ronde van Italië. Thomas is in zijn beste vorm als het echt belangrijk is. Dat zou ook voor Ding kunnen gelden: dat hij nu op zijn best is. De start is in ieder geval bemoedigend voor fans van de Chinees. Hij won niet alleen de eerste partij met zwart, het was ook nog zijn beste partij in lange tijd. Gukesh leek in die partij (zoals vele wk-debutanten voor hem) erg last van zenuwen te hebben. In de derde partij speelde hij veel beter en sloeg hij terug. Het is vooralsnog een boeiende match!
Gukesh D – Ding Liren
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5 Pfd7 5.f4 c5 6.Pce2 Pc6 7.c3 a5 8.Pf3 a4 9.Le3 Le7 10.g4 Da5 11.Lg2 a3 12.b3 cxd4 13.b4 Dc7 14.Pexd4 Pb6 15.0–0 Pc4 16.Lf2 Ld7 17.De2 Pxd4 18.Pxd4
Een scherpe Franse stelling waarbij wit klaar lijkt om aan te vallen. Verrassend snel wordt hij echter in de verdediging gedrongen., mede door de fout op zet 22.
18…Pb2! 19.De3 Tc8 20.Tac1 Dc4! 21.f5 Dd3! 22.De1? Lg5! 23.Tc2 Tc4 24.h4 Lf4 25.Db1 Txc3 26.Txc3 Dxc3 27.fxe6 fxe6?
Logisch, maar 27…Lxe6 was beter.
28.Pe2 Dxe5 29.Pxf4 Dxf4 30.Dc2?
Mist de laatste kans. 30.Lc5! Dxg4 31.Dc2 met het idee 32.Df2 geeft wit tegenkansen. In de partij beslist het zwarte materiaalplus.
30…Dc4! 31.Dd2 0–0 32.Ld4 Pd3 33.De3 Txf1+ 34.Lxf1 e5 35.Lxe5 Dxg4+ 36.Lg2 Lf5 37.Lg3 Le4 38.Kh2 h6 39.Lh3 Dd1 40.Ld6 Dc2+ 41.Kg3 Dxa2 42.Le6+ Kh8 Wit gaf op.
Partij in viewer:
7 december: Ding hoopt op een gelijkspel
De gebruikelijke strategie in een WK-tweekamp is om met wit op winst te spelen en met zwart tevreden te zijn met remise. Dat is ook de strategie van uitdager Gukesh D, maar niet die van de wereldkampioen. Ding Liren speelt namelijk met beide kleuren op remise! Zo had hij in de zesde partij na de opening een gunstige stelling met meer tijd. Wat deed hij: voor zetherhaling gaan. Gukesh vermeed moedig (of overmoedig) de remise, kwam even in de problemen maar remise werd het toch. Ding komt zo over als een bokser die door clinching (tegenstander omhelzen) het gevecht vermijdt. Het is denk ik maar gedeeltelijk een bewuste matchstrategie van de Chinees: hij was het hele jaar al snel tevreden met remise. Maar het zou kunnen werken: bij 7-7 wordt er een tiebreak gespeeld en in de vorige WK-match won hij die. Halverwege de huidige match was hij ook halverwege die score, mede dankzij de volgende ontsnapping in de zevende partij.
Gukesh D – Ding Liren
1.Pf3 d5 2.g3 g6 3.d4 Lg7 4.c4 c6 5.Lg2 Pf6 6.0–0 0–0 7.Te1 dxc4 8.e4 Lg4 9.Pbd2 c5 10.d5 e6 11.h3 Lxf3 12.Lxf3 exd5 13.exd5 Pbd7 14.Pxc4 b5 15.Pa3 Db6 16.Lf4 Tfe8 17.Dd2 Tad8 18.Pc2 Pf8 19.b4 c4 20.Le3 Da6 21.Ld4 Txe1+ 22.Txe1
Zwart is niet lekker uit de opening gekomen. De volgende riskante pionwinst is mogelijk, maar alleen vanwege de computervarianten na 23…c3!
22…Dxa2 23.Ta1 Db3? 24.Ta3 Db1+ 25.Kg2 Td7 26.Ta5 Db3 27.Ta3 Db1 28.Ta5 Db3 29.Txb5 Dd3 30.Df4 Dxc2 31.Lxf6 Df5 32.Dxf5 gxf5
Hier vergat de uitdager een belangrijke vuistregel: geen lopers ruilen als je het loperpaar hebt! Met paard tegen loper krijgt zwart heel goede remisekansen.
33.Lxg7? Kxg7 34.Tc5 Pg6 35.Txc4 Pe5 36.Td4 Pc6 37.Tf4 Pe7 38.b5 Kf6 39.Td4 h6 40.Kf1 Ke5? (40…Pc8!) 41.Th4 Pxd5 42.Txh6 Pc3 43.Tc6 Pe4 44.Ke1?! f6! 45.h4 Td3 46.Ld1? f4!
Gukesh dacht dat dit niet kon, maar Ding had scherp gerekend. Eerste pointe: 47.Lc2 fxg3! 48.Lxd3 g2! 49.f4+ Kd4! en de pion promoveert.
47.gxf4+ 47…Kxf4 48.Lc2
Tweede pointe: 48.Tc4 Th3! 49.f3 Th1+ 50.Ke2 Th2+ met eeuwig schaak (51.Kd3 Td2 mat).
48…Td5 49.Tc4 f5 50.Tb4 Kf3 51.Ld1+ Kg2 52.Tb3 Te5 53.f4 Te7 54.Te3 Th7 55.h5 Pf6
Nu houdt wit niet genoeg materiaal over om serieuze winstkansen te hebben.
56.Te5 Pxh5 57.Txf5 Pg3 58.Tf8 Tb7 59.La4 Kf3 60.f5 Kf4 61.f6 Pe4 62.Lc2 Pd6 63.Td8 Ke5 64.Lb3 Pf7 65.Td5+ Kxf6 66.Kd2 Tb6 67.Lc4 Td6 68.Kc3 Txd5 69.Lxd5 Pd6 70.Kb4 Pxb5 71.Kxb5 a6+ 72.Kxa6 Ke5 remise
Partij in viewer:
14 december: De twee gezichten van Ding Liren
Het idee dat alle Chinezen op elkaar lijken is onzin, maar het is wel waar dat Westerlingen wel eens moeite hebben om Chinese mensen te onderscheiden. Er bestaat een grapje dat hierop gebaseerd is, dat iemand me ooit vertelde toen ik tegen een Chinees ingedeeld was. “De eerste vijftien zetten worden door de openingchinees gedaan. Die gaat naar de wc, waarna de middenspelchinees terugkomt om de volgende veertig zetten te doen. De laatste expert, de eindspelchinees, maakt daarna het karwei af.” Fantasie natuurlijk, maar ik moest eraan denken bij de WK-tweekamp. Er lijken namelijk twee verschillende Ding Lirens te spelen. Een groot deel van de match zagen we de angstige Ding. In de elfde partij bijvoorbeeld maakte hij zich zelfs in goede stelling zorgen. Hij verbruikte veel tijd, kwam weer minder te staan en verloor uiteindelijk door een grote blunder. Het contrast met een partij later was groot. Met krachtig spel, een wereldkampioen waardig, wist hij Gukesh D overtuigend te verslaan.
Er is een logische verklaring voor het verschil tussen beide partijen. Doordat Ding op achterstand gekomen was, moest hij wel op winst gaan spelen. Hij werd hierbij geholpen doordat zijn tegenstander de nieuwe situatie niet goed aanpakte. Niet alleen vermeed hij vereenvoudigingen, hij kwam ook in een stelling die voor hem moeilijk te spelen was. Ding daarentegen kon allemaal natuurlijke zetten doen en hoefde nauwelijks iets te berekenen. Mocht als u dit leest Ding met succes zijn titel verdedigd hebben, dan zal Gukesh met spijt op deze partij en de openingskeuze terugkijken.
Ding Liren – Gukesh D
1.c4 e6 2.g3 d5 3.Lg2 Pf6 4.Pf3 d4 5.0–0 Pc6 6.e3 Le7 7.d3 dxe3 8.Lxe3 e5 9.Pc3 0–0 10.Te1 h6 11.a3 a5
Hier was 11…Lf5 12.d4 exd4 een goede mogelijkheid om de stelling te vereenvoudigen.
12.h3 Le6 13.Kh2 Tb8 14.Dc2 Te8 15.Pb5 Lf5 16.Tad1 Pd7?! 17.Dd2 Lg6?!
Gukesh weet niet goed wat te doen. Als je 16…Pd7 doet (16…Lf8 was beter) moet je voor 17…Pc5 18.d4 Pd3 19.d5! Pxe1 20.Dxe1 gaan, ook al is het kansrijk voor wit.
18.d4 e4 19.Pg1 Pb6 20.Dc3 Lf6 21.Dc2 a4 22.Pe2 Lg5?!
Nog zo’n situatie. Ook na 22…Pa5 staat wit heel goed, maar hij moet dan in ieder geval lastige beslissingen nemen.
23.Pf4 Lxf4 24.Lxf4 Tc8 25.Dc3
Wit kan een kwaliteit winnen met 26.Pa7, maar Ding meldde na afloop dat niet gezien te hebben. Hij staat zo goed dat hij met normale zetten ook wint.
25…Pb8 26.d5 Dd7 27.d6 c5 28.Pc7 Tf8 29.Lxe4 Pc6 30.Lg2 Tcd8 31.Pd5 Pxd5 32.cxd5 Pb8 33.Dxc5 Tc8 34.Dd4 Pa6 35.Te7 Db5 36.d7 Tc4 37.De3 Tc2 38.Ld6 f6 39.Txg7+ Zwart gaf op.
Partij in viewer:
29 november:
In driezet 5 van de zomerpuzzel kan wit op twee manieren direct mat dreigen met 2. Lc2, Dit doet wit met zijn paard op d5. Als wit 1. Pf4? doet dan weerlegt zwart met 1. … Kf5! De zwart koning vlucht daarna weg naar g4. Probeert wit als sleutel 1. Pe3? dan vlucht de koning en daarna naar e2. De verleidingszetten 1. Pf4? en 1. Pe3? noemen we A resp. B. Die zetten keren in de oplossing terug. De dreiging 2. Lc2 noemen we C. De weerleggings-zetten 1. … Kd3! en 1. … Kf5! Krijgen de naam 1. … a en b, kleine letters geven het onderscheid tussen wit of zwarte zet.
De sleutelzet is 1. Df8! Wit dreigt met 2. Dxc5 en 3. Lc2 mat. Als zwart binnen deze dreiging op de tweede zet 2. … Kd3 speelt dan is 3. De3 mat en na 2. … Kf5 is dat 3. Pxf6. Op de zwarte weerleggingen a en b komen nu dus wel witte matzetten. Zwart kan de dreiging dwarsbomen met 1. … Lxc3. Dan speelt wit 2. Dd6, dreigt 3. Lc2 mat, zet C. Nu komen de zwarte zetten a en b ook weer om de hoek kijken, op 2. … Kd3 a komt 3. Pxc3 mat en op 2. … Kf5 b komt 3. Df4 mat. Op de twee koningsvluchten komen nieuwe matzetten als we dit vergelijken met de matzetten uit dreiging. Zwart kan tegen de dreiging 2. Dc5 ook 1. … b6 spelen. Dan speelt wit 2. Da8, dreigt 3. Lc2 mat C. Ook nu zorgen de koningsvluchten weer voor varianten: 2. … Kd3 a 3. Pf4 mat A en 2. … Kf5 3. Pe3 mat B. U ziet het goed de verleidingen A en B keren terug als matzetten, en juist na de weerleggingen. Maar er zit nog meer in dit werkstuk. Als zwart op zijn eerste zet de koningsvlucht doet dan werkt de dreiging 2. Dxc5 niet. Op 1. … Kd3 a komt 2. Pf4+ A Ke4 3. Lc2 mat C. en op 1. … Kf5 b komt 2. Pe3+ B Ke4 3. Lc2 C mat. Hier zien we dus een dubbele terugkeer van de weerleggingen, waarop op de tweede zet de verleidingssleutels komen en op de derde zet de dreiging van die verleidingen. Het thema heet Banny. Een bijvariant is nog: 1. … c4 2, Lc2+ C Kxd5 3. Dd6 mat.
Ik had de bedoeling om driezet 6 ook te behandelen maar loop tegen de plaatsruimte aan. Opgave 1041 verschuif ik daarom naar volgende week.
Deze week is in Singapore de match gestart om het wereldkampioenschap schaken tussen regerende wereldkampioen de Chinese grootmeester Liren Ding en de jonge Indiase grootmeester Dommaraju Gukesh. De stand is na drie ronden gelijk. In deze rubriek zal er aandacht worden gegeven aan deze match door de mooiste partijen te delen.
6 december:
Probleem 6 uit de zomerpuzzel is aan de beurt om behandeld te worden. Twee weken geleden had ik opgave 1041 geplaatst over deze driezet van de Duitser Wessels. Zoals al twee weken geleden was opgemerkt, werkt in deze driezet 1.Pd7+? als sleutelzet niet. Zwart pareert dan met 1… Ke4! en na 2. Pg3+ is veld e3 niet meer gedekt, en ontsnapt de zwarte koning met 2. Kxe3! Evenzo faalt 1.Ld4+? wegens 1… Kf4! Wit kan daarna nog proberen 2. Ph5+ te spelen, maar de zwarte koning ontsnapt uit het matnet met 2. … Ke4! De sleutelzet van deze laatste driezet is 1. Lb7! Er dreigt 2. Te7+, waarop zwart 2. … Le6 of 2. … Pe6 kan spelen. Na 2,. … Le6 is 3. Pd7 mat, dit is de sleutelzet van de eerste verleiding en na 2. … Pe6 is 3, Ld4 mat, en dat is de tweede verleidingssleutel. De genoemde zwarte zetten kunnen ook al op de eerste zet, en daarmee wordt uiteraard de dreiging tegengehouden. Op 1. … Le6 komt 2 Ld4+, de tweede verleidingsleutel; weer, 2. … Kf4 en 3. Ph5 mat. Na 1. … Pe6 komt 2. Pd7+, de eerste verleidingssleutel komt terug, 2. … Ke4 3. Pg3 mat. Probeert wit na 1. … Le6 toch de dreiging door te zetten, dus 2. Te7, dan dreigt wit 3.Pd7 mat, de eerste verleidingssleutel, maar zwart heeft nog 2. … Td5!. Dit zien we ook in de tweede variant, 1. … Pe6, als wit hier de dreiging wil doorzetten: 2. Te7 dan dreigt hij 3. Ld4 mat, de tweede verleidingssleutel, maar zwart redt zich met 2. … Pg5!. Een bijvariant is 1. … Pf4 2. Ld4+ Ke6 3. Te7 en 3. Lc8 mat.
Enkele weken geleden was deze tweezet ter oplossing aangeboden. Dit was naar aanleiding van het eerste probleem van de zomerpuzzel. Probleem 1 had namelijk het thema van een witte pion die op de tweede rij vier zetten kon doen. Dit thema heet Albino en komt ook in de tweezet 1034 van Jan Hartong voor. De sleutelzet is 1. Pb4! Wit dreigt niets, dus op alle zwarte zetten moet wit een matzet hebben. Na 1. … Tf3 zet wit mat met 2. gxf3, na 1. … Th3 is 2. gxh3 mat. Op 1. … Tg4 volgt 2. g3 mat en na 1. … Txg7 moet het veld f5 gedekt worden en is dus 2. g4 mat. We zien dus vier verschillende matzetten met pion g2. Maar behalve de Albino heeft dit probleem nog een volledig zwart paardwiel, dat wil zeggen er komen acht zetten van een zwart paard in voor. De acht varianten zijn: 1. … Pxb4 2. Txb4 mat, 1. … Pxc3+ 2. Lxc3 mat, 1. … Pxe3 2. Lxg3 mat, 1. … Pf4 2. Lxf4 mat, 1. … Pxf6 2. Lxf6 mat, 1. … Pe7 2. Tbxe7 mat, 1. … Pc7 2. Txc7 maten 1. … Pb6+ 2. Txb6 mat. Voorwaarde voor een paardwiel is wel dat er ook acht verschillende matzetten zijn. Ter volledigheid: 1. … d2 2. Db1, 1.. … Txg2 2. Dxg2 mat en 1. … axb4 2. Txb4 mat.
13 december:
De zes problemen van de zomerpuzzel zijn allemaal opgelost. De sleutelzetten van de drie tweezetters en drie driezetters gaan we plaatsen op een leeg bord, de zwarte koning zetten we op d3. Op het diagram staat nu het schaakprobleem dat opgelost moet worden. Dit is een probleem dat werd gecomponeerd door de Italiaanse componist Rosario Notaro. Het is een tweezet, maar deze is bijzonder, omdat de tweezet ook nog een tweeling is. Eerst wordt deze opgelost met alle witte stukken en het tweede deel zonder de oplossing van probleem 6, de laatste driezet. Dat betekent dat het tweede deel zonder de loper op b7 ook een oplossing, sleutelzet, heeft. In het puzzelmagazine van juni is Stelling A) de sleutelzetten van de problemen 1 t/m 5 en Stelling B) de sleutelzetten van de problemen 1 t/m 6.
Eerst zullen we deel 1, stelling B, van de tweezet oplossen, dus met de witte loper van b7. De sleutelzet is 1. Da3! Wit dreigt geen mat, dus zwart is in tempodwang. Op 1. .. Kxc4 is 2. La6 mat. Na 1. … Kc2 is 2. Le4 mat en na 1. … Ke3 is 2. Pe2 mat en dus is 2. Pd5 dat niet omdat de koning wegloopt naar e4.
In deel 2 halen we de loper van b7 van het bord, dit is stelling A. De sleutelzet is 1. Db8! Wederom is zwart in tempodwang. Nu komt er op de genoemde zwarte zetten uit het eerste deel juist drie andere matzetten. Zie maar: op 1. … Kxc4 speelt wit nu 2. Db5 mat. Na 1. … Kc2 heeft wit het mat 2. Db1 en na 1. … Ke3 zet wit de zwarte vorst mat door 2. Dg3. Drie prachtige matveranderingen.
Er waren veel goede inzendingen binnengekomen. De twee winnaars van de zomerschaakpuzzel 2024 zijn: Henk van der Velde uit Rotterdam en Arjen de Visser uit Serooskerke. Van harte gefeliciteerd! Een dezer dagen zull;en de prijzen, schaakboeken, worden verzonden.
Tweezet 1039 van Peter Hoffmann werd enkele weken geleden ter oplossing aangeboden. Ik vergat te vermelden dat deze tweezet ook een tweeling is. Eerst dient opgelost te worden de diagramstand en het tweededeel wordt verkregen door het paard van f3 naar c6 te verplaatsen. Bij schaakproblemen spreken we van een tweeling indien we twee problemen hebben waarbij de stand van de ene verkregen wordt uit de andere door een enkele wijziging in de stelling.
30 november: Het WK is van start
Is de match tussen wereldkampioen Ding Liren uit China en uitdager Gukesh Dommaraju de laatste match die ooit gehouden wordt? Wel als het aan de nummer 1 van de wereld Magnus Carlsen ligt. Carlsen liet zijn onvrede over het format al eerder blijken en was zelfs zo principieel om voet bij stuk te houden door zich uit de cyclus terug te trekken. Daarnaast stelt oud-wereldkampioen Garry Kasparov dat de match tussen Ding en Gukesh geen echte WK-match is, omdat Carlsen afwezig is.
Gelukkig trekt de rest van de schaakwereld zich weinig aan van de opinies van deze schaakgrootheden. De aandacht voor de match is dan ook massaal. Met name in India is de hype groot. Op de derde uitzending van schaakjournalist Sagar Shah stemden al meer dan 125.000 fans tegelijkertijd af.
De jonge Gukesh begon als grote favoriet aan de match, en kan bij winst de jongste wereldkampioen ooit worden. Sinds zijn wereldtitel heeft Ding namelijk weinig gepresteerd. In geen enkel toernooi kwam hij goed voor de dag, en zijn meest recente overwinning met het klassieke speeltempo was in januari in Wijk aan Zee. Daartegenover liet Gukesh op de Olympiade juist zien in de topvorm te zijn.
Toch begon de match met een enorme verrassing. In de eerste partij won Ding overtuigend met zwart, waarbij hij bovendien de Franse verdediging hanteerde. Zo’n overwinning van zwart in de openingspartij kwam voor het laatst voor in de match tussen Spassky en Petrosian in 1969.
Gukesh D – Ding Liren
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5 Pfd7 5.f4 c5 6.Pce2 Pc6 7.c3 a5 8.Pf3 a4 9.Le3 Le7 10.g4!?
Een nieuwtje in een zijvariant van een zijvariant. De diepte van de voorbereiding van Gukesh wordt gelijk duidelijk.
10…Da5 11.Lg2 a3 12.b3 cxd4 13.b4! Dc7 14.Pexd4 Pb6 15.0–0 Pc4 16.Lf2 Ld7
Tot zover heeft Gukesh de opening sterk gespeeld. Hij kan spelen op twee flanken, en de veiligheid van de zwarte koning zal op de lange termijn in het geding zijn. Maar de witte stelling is ook strategisch riskant, vanwege de achtergebleven pion op c3, de voorwaartse zwarte pion op a3 en de zwakte van veld c4. Kan Gukesh nu het juiste plan vinden?
17.De2?!
Een stap in de verkeerde richting. 17.Te1! is correct, zodat de loper via f1 het cruciale veld op c4 kan controleren.
17…Pxd4! 18.Pxd4?! Pb2! 19.De3 Tc8 20.Tac1 Dc4! 21.f5
21…Dd3! 22.De1
22.Df4 g5! had Gukesh van een afstand gemist.
22…Lg5!
Met een reeks krachtzetten grijpt Ding het initiatief.
23.Tc2 Tc4 24.h4 Lf4 25.Db1 Txc3
De zwakke pion valt en dus staat zwart op winst.
26.Txc3 Dxc3 27.fxe6 fxe6?! 28.Pe2 Dxe5 29.Pxf4 Dxf4
30.Dc2?
Een onbegrijpelijke fout. Gukesh zal 30.Lc5 Dxg4 31.Dxh7!?? Dd4+!! gezien hebben, maar hoe dan ook moet de loperzet gespeeld worden om rokade te voorkomen.
30…Dc4!
Nu heeft zwart alle controle en wint Ding vervolgens simpel.
31.Dd2 0–0 32.Ld4 Pd3 33.De3 Txf1+ 34.Lxf1 e5 35.Lxe5 Dxg4+ 36.Lg2 Lf5 37.Lg3 Le4 38.Kh2 h6 39.Lh3 Dd1 40.Ld6 Dc2+ 41.Kg3 Dxa2 42.Le6+ Kh8 0-1
Kan Ding dan toch het niveau uit zijn hoogtijdagen terugvinden? In de derde partij wist Gukesh de stand gelijk te trekken, na een blunder van Ding. Walst Gukesh er nu alsnog overheen, of gaan we een zeer enerverende match tegemoet?
Partij in viewer:
7 december: De beste partij aller tijden
Wat is de beste schaakpartij die ooit gespeeld is? Velen zullen wijzen naar Kasparovs overwinning tegen Topalov in Wijk aan Zee in 1999. Andere kandidaten zijn Byrne-Fischer in 1956 en Aronian-Anand in 2013. De romantische connoisseurs zullen daarentegen kiezen voor Anderssen-Kieseritzky, gespeeld in 1851.
Estethiek. Dramatiek. Precisie. Creativiteit. Het zijn ingrediënten die centraal staan bij de meest legendarische partijen ooit. De meeste kandidaten voor beste partij aller tijden worden gekenmerkt door enkele weergaloze offers. Wat alle lijstjes gemeen hebben is dat ze uitsluitend bestaan uit overwinningen. Eigenlijk is dit opmerkelijk, want dit betekent dat de verliezer steeds de nodige fouten heeft moeten maken om alle schoonheid mogelijk te maken.
Bij een perfect gespeelde partij wordt het evenwicht nooit verbroken. Maar dat betekent niet dat remises geen spektakel kunnen herbergen. Ook in remises kunnen esthetiek, dramatiek, precisie en creativiteit worden gecombineerd. Bij deze nomineer ik een partij die verder helemaal geen media-aandacht kreeg. Deze vond een aantal weken geleden plaats op het Europees kampioenschap.
Cheparinov,Ivan (2632) – Petrosyan,Manuel (2612)
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.c3 Pf6 5.d3 d6 6.Lg5!?
Deze strijdwijze in het Italiaans heeft afgelopen jaar flink aan populariteit gewonnen op het hoogste niveau. Voorheen werd op deze zet neergekeken, omdat zwart nu met tempowinst een aanval kan beginnen. Toch blijkt het tot uiterst gecompliceerde stellingen te leiden. Het is een van de weinige overgebleven varianten waarin ook de computer het lastig heeft om stellingen accuraat te evalueren.
6…h6 7.Lh4 a6 8.Pbd2 La7 9.0–0 De7 10.b4 g5 11.Lg3 Ph7! 12.a4 Pf8 13.Kh1!
Cheparinov was lange tijd secondant van Topalov en staat bekend als een van de best voorbereide spelers van de wereld. Ook Petrosyan laat zien de stelling tot in detail thuis te hebben bestudeerd.
13…h5! 14.h4 g4 15.Ph2 Pg6 16.b5 Pa5 17.Ld5 c6 18.La2 Pxh4
Dit is praktisch geforceerd, en beide spelers initiëren nu enorme complicaties.
19.f4
19…Pxg2! 20.fxe5!
Op 20.Kxg2 volgt 20..h4! De voorbereiding van Petrosyan eindigt hier, hij gaat nu liefst 45 minuten in de denktank, maar verzint wel een accuraat vervolg.
20…Pe3! 21.exd6! h4!!
Dit verdient nog een diagram. Een flink contrast met de vorige, het hele bord staat in brand.
22.Txf7! Dd8! 23.Dg1! hxg3 24.Dxg3 Dh4! 25.De5+ Kd8
Schaken van een ongekend niveau.
26.Taf1!?
Ook Cheparinov begint hier met nadenken. Hij weet nog wel de nodige vragen te stellen.
26…Pxf1 27.Pdxf1 g3! 28.d4! Te8! 29.Dg7 Lb8! 30.e5! gxh2 31.Pe3 Lh3! 32.Tf8 Lxd6! 33.Txe8+ Kxe8 34.Dg6+ Kd8 35.Dxd6+ Ke8 36.Dg6+
Na al die offers blijft er te weinig materiaal over om mat te zetten. Daardoor verzucht wit nu in eeuwig schaak.
68…Kd8 37.Dd6+ Ke8 38.Dg6+ ½–½
Dubbele perfectie. Beide spelers antwoorden alle vragen correct en scoren een 10 voor nauwkeurigheid. Voor wie denkt dat het niveau van schakers niet hoger wordt: een maand eerder speelden een Australische en Indiase grootmeester een vrijwel identieke partij. Pas op zet 32 divergeerden ze. De ingrediënten voor tijdloze meesterwerken vind je tegenwoordig thuis.
Partij in viewer:
14 december:
Wout Knol is overleden
De Noordelijke schaakwereld heeft onlangs afscheid moeten nemen van Wout Knol. Hij was een inspirator en liefhebber pur sang. Knol had een diepe toewijding aan het schaken, zowel op het bord als daarbuiten. Meer dan zestig jaar zette hij zichzelf in als vrijwilliger.
Knol begon zijn schaakcarrière als student in Groningen, waar hij lid werd van schaakclub. SISSA in 1950. Na zijn studie wiskunde sloot hij zich aan bij schaakvereniging Unitas, de club die de rode draad was in zijn leven. In 1966 werd hij voorzitter van deze club, een functie die hij 25 jaar lang met veel passie vervulde. Tijdens zijn voorzitterschap kende Unitas hoogte- en dieptepunten. Hoogtepunten waren zonder twijfel de twee promoties naar de landelijke hoofdklasse. De spelers van Unitas werden destijds niet betaald, en de sterke Groningse spelers werden verdeeld over de schaakclubs Groningen, Staunton en Unitas. Dieptepunt was de degradatie van Unitas 1 naar de derde klasse in 1990, dat voor Knol voelde als degradatie naar de onderbond.
Knol was een loyale voorzitter en verbindend. Toch was hij ook de baas, en nam hij regelmatig beslissingen zonder overleg. Na zijn periode als voorzitter werd hij benoemd tot erevoorzitter. Hij sloot zijn schaakleven af bij schaakclub Assen. In 2018 speelde schaakclub Assen een uitwedstrijd tegen Amersfoort. Tijdens de wedstrijd kwam Knol, toen al 87 jaar, ineens binnenwandelen. Hij was zelfstandig met de trein heengereden, wat zijn passie voor het schaken nogmaals bevestigde.
Verder heeft Knol veel schaaktrainingen gegeven aan de jeugd. Daarnaast schreef hij graag over het schaken. Het kostte mij moeite om een winstpartij van Knol te vinden. Niet omdat hij op het bord zo slecht presteerde, maar omdat hij van mening was dat veel collegaschrijvers vooral winstpartijen van zichzelf delen – en hij zelf het tegenvoorbeeld wilde geven.
Peter Brauwer – Wout Knol, 1996
1.d4 d5 2.c4 e6 3.e3 c6 4.Pc3 f5 5.Pf3 Pf6 6.Dc2 Ld6 7.Ld2 0–0 8.cxd5 exd5 9.g3 Pbd7 10.Lg2 Pe4 11.0–0 De7 12.Pe1 Pdf6 13.f3 Pxd2 14.Dxd2 Ld7 15.Pd3 Le8 16.Tae1 Lg6 17.Pa4 Tae8 18.Pac5 Lb8 19.Db4 b6 20.Pb3 Ld6 21.Dc3 Tc8 22.a3 c5!
Zwart heeft het voor het zeggen. De mobiele zwarte damevleugel is veel waardevoller dan de witte pluspion in het centrum.
23.Pf4 Lf7 24.Tc1 Tfe8 25.Tfe1 g5!? 26.Ph3
26…cxd4!
Knol laat een interessante transformatie toe.
27.Dxc8 Txc8 28.Txc8+ Kg7?
Hiermee wordt het zwarte voordeel teniet gedaan. Heel sterk was 28…Pe8! 29.Pxd4 Lc5!. Met deze opstelling blijft pion g5 verdedigd, ontwijkt zwart een vork op f5 en dreigt beslissend …Lxd4.
29.Pxd4 Le6 30.Tcc1 h6 31.Pxe6+?
Zonde van dat mooie paard.
31…Dxe6 32.f4 g4 33.Pf2 Lc5 34.Kf1 Lxe3 35.Tc2?
Dit is veels te passief. Wit laat zich nu vrijwillig aansnoeren.
35…d4 36.Tce2 Dc4! 37.Pd1 Ld2! 38.b3 Da6
39.Lb7(!!)
De uitroeptekens zijn van Knol. Een sympathiek gebaar voor de list waarmee wit een kwaliteit redt. Toch geeft de computer een voordeel van meer dan 5 punten voor zwart. Dat komt omdat de witte stukken eigenlijk niets kunnen uitrichten.
39…Db5 40.a4 Db4! 41.Te7+ Kf8 42.T1e6 Dxb3! 43.Pf2 Dc4+ 44.Kg2 Lb4 45.Tc6 Dxc6+!
Na deze afwikkeling is de rest eenvoudig.
46.Lxc6 Kxe7 47.Pd3 Lc5 48.a5 Kd6 49.Lb7 bxa5 50.Kf2 a4 51.Pe5 Lb6 52.Ke2 Pe4 53.Kd3 Pc5+ 0-1
Op de vraag wat hij nu allemaal deed na zijn pensionering antwoordde Knol met de nodige zelfspot: ik ben profschaker. Wout Knol is 93 jaar geworden.
Partij in viewer:
Lees (voor niet-abonnees alleen op vrijdag van verschijning gratis) verder: www.groene.nl/auteur/hans-ree
