Eindspelstudies als training?
Sommige schaaktrainers gebruiken eindspelstudies in hun trainingen omdat die vele voordelen hebben om bepaalde vaardigheden aan te leren en verder te oefenen. Dat studies een ideale tool kunnen vormen voor schaaktraining van talentvolle spelers, blijkt als we bedenken wat voor soort vaardigheden een speler tijdens een partij nodig heeft. Even een paar op een rijtje:
- Samenstellen van een variantenboom (systematiek)
- Visualiseren van stellingen na een variant (vooruitzien)
- Ontdekken van (verborgen) tactiek
- (Verborgen) verdedigingen op het spoor komen
- Creativiteit
- Doorzettingsvermogen
Die laatste vaardigheid is meer mentaal en valt buiten de schaaktechnische aspecten, maar iedereen die wel eens naar een bord met een stelling heeft zitten staren, weet hoe lastig het kan zijn als je telkens maar weer dezelfde varianten zit te berekenen, zonder dat je een stap dichterbij de oplossing komt. Het in “cirkeltjes draaien in je denkproces” zal niet onbekend klinken en toch is het juist soms noodzakelijk om jezelf te dwingen af en toe in een totaal andere richting te moeten denken om de oplossing op het spoor te komen. Herman Grooten werd benaderd door ARVES (de vereniging van de eindspelstudie componisten om voor hun site hier eens nader op in te gaan. Hij schreef een artikel voor ARVES dat u kunt lezen onder de volgende link (het is wel in het Engels): Herman Grooten using Endgame Studies in training
Volgens mij is de belangrijkste reden voor componisten om eindspelstudies te maken ten eerste het plezier dat ze er zelf aan beleven en ten tweede het plezier dat anderen ervan hebben. Dat ze een effect op de speelsterkte hebben van degenen die de oplossing weten te vinden, is dan een zijeffect.
Het lijkt erop dat alle schaakboeken en -lesmethoden tegenwoordig gericht zijn op het bevorderen van speelsterkte. En daarbij is schaken ook nog nuttig voor schoolprestaties en ter voorkoming van dementie.
Tekenen wordt in de eerste jaren van de basisschool gezien als nuttig voor het aanleren van schrijven. Nou is schrijven een uitstervende bezigheid, maar is dat een reden om het tekenen maar af te schaffen? Moet iets wat plezier geeft per se ook een ander nut hebben dan het plezier zelf?
Het nut voor je speelsterkte van het vinden van oplossingen van eindspelstudies kan best aanwezig zijn, maar is verwaarloosbaar vergeleken met het plezier dat je eraan kunt beleven – of je nou de oplossing zelf vindt of als je ze naspeelt.
Wijze woorden, Frits. Maar ik weet niet of schaaktrainers je snel zullen inhuren voor hun marketing.
@Frits: ik zie het oplossen van eindspelstudies vooral als het aangename met het nuttige te combineren. En schaakplezier kun je ook bijbrengen op jonge spelers door ze met eindspelstudies aan de slag te gaan. Ze kennen deze wereld meestal helemaal niet. Dat er daarmee ook allerlei vaardigheden worden verbeterd zie ik als een dankbare bonus, maar de spelers die eindspelstudies leuk vinden, zijn vaak degenen die de intrinsieke motivatie hebben om met schaken door te gaan. Ik heb ook spelers meegemaakt die het allemaal niet zo interessant vonden en de meeste van hen zijn dan ook gestopt. Dus juist die intrinsieke motivatie die gekoppeld aan extrinsieke drijfveren (punten en Elo) moet het uiteindelijk winnen. Als ik persoonlijk voor (meer) punten en Elo had gekozen was ik al vele jaren geleden gestopt…
Beste Herman,
Gisteren degradeerde mijn team, Limoges, uit de eerste klasse van de Franse nationale competitie. Dat was niet zo bijzonder (we zijn een soort Excelsior – steeds hoger en dan weer terug). Maar in de laatste ronde speelde ik remise tegen een tegenstander met ruim 300 puntjes minder na eerder zelfs totaal verloren te hebben gestaan. Een half puntje meer had een gelijkspel en handhaving opgeleverd.
Vanochtend bekeek ik mijn commentaar nog eens en dacht, ben ik nou echt een ouwe zeurkees aan het worden. Misschien dat het voorgaande enige verzachtende context hiedt, maar je hebt natuurlijk volkomen gelijk. Ik zou zelf wat heftiger gereageerd hebben.
Los daarvan heb ik evengoed het idee dat de nadruk bij het populariseren van schaken lijkt te liggen op nut en de nadruk van lessen op resultaat, en dat plezier voorop zou moeten staan.
Ik ben pas vrij recent meer geïnteresseerd erin geraakt, zowel vanuit esthetisch oogpunt als ook vanuit training. Ben nu bezig met Timmans boek www.newinchess.com/100-endgame-studies-you-must-know
en ik heb deze (in Engelse versie: www.amazon.com/-/es/Let-Me-Ask-You-Know/dp/8672970918 )ook al heel lang in de kast staan, ook veel uit gewerkt, maar best pittig.
Heeft iemand nog andere aanraders voor boeken die ook te gebruiken zijn voor spelers tussen ongeveer 1600-2000?
Jan Timman heeft diverse boeken over eigen en andermans eindspelstudies geschreven (Schaakwerk 1 en 2, The Art of the Endgame) Veel diagrammen, veel uitleg. Ik heb geen boeken van Yochanan Afek in mijn kast staan, maar van wat ik begrepen heb, zijn die van een vergelijkbaar niveau.
Een geweldige introductie op eindspelstudies die mogelijk alleen nog antiquarisch te verkrijgen is, is Roycroft, The chess endgame, a comprehensive introduction (Dover publications). In het Nederlands heeft onze eigen Hans Bouwmeester (die mij enthousiast heeft gemaakt voor studies) diverse boeken geschreven, maar ik weet niet of die nog makkelijk verkrijgbaar zijn. In de antiquarische hoek zijn vele (wat minder toegankelijke) studieverzamelingen verkrijgbaar; google op Sutherland/Lommer, Troitzky, Kasparyan.
@Bram. Ik vermoed dat “Rewire your chess brain” van Lakdawala in die categorie valt. Ik heb het aangeschaft omdat het me een leuk boek leek. Maar vervolgens dan ook nog eens gaan lezen is weer een heel ander verhaal…
Bedankt voor de tips!