Boekrecensie: FIDE President Folke Rogard

Mijn 21^e recensie gaat over het boek “FIDE President Folke Rogard” van Henrik Malm Lindberg (1973). De volledige titel gaat: “FIDE President Folke Rogard. The lawyer who organized modern chess in the shadow of the cold war.” Zo, nu mag jij weer! Henrik Malm Lindberg is professor en werkt bij de universiteit van Uppsala in Zweden. Een boek van een Zweed over een Zweed. Zelf is Lindberg een zeer degelijk schaker. Zijn toprating is 2287 en stamt uit 2008, dus bijna FIDE meester. Hij heeft ook een blitzrating van 2303 gehad. Ook bijzonder: hij speelde in een klassieke partij remise tegen Gligoric en won van een jonge Magnus Carlsen. Nou, dan kun je in mijn boekje wel schaken.

Opbouw

Het onderwerp is Folke Rogard. Eerst even de gewetensvraag uit de weg hebben: ja, ik heb dit boek van kaft tot kaft gelezen, ook de 1190 voetnoten en de vele referenties en de index met vele tientallen namen. Nu een ander soort gewetensvraag: wat wist je van Folke Rogard voor dit boek? Nou, ik wist dat hij FIDE-president is geweest en dat hij uit Zweden kwam, ik gokte dat hij er was vlak voor Euwe en dat bleek te kloppen. Inmiddels voelt het aan alsof ik alles van hem weet! Een apart gevoel en als ik de schrijver mag geloven is dit het eerste boek ooit over Folke Rogard. Folke was overigens van plan om zijn memoires te schrijven, maar dat kwam er niet meer van.

Folke is geboren op 6 juli 1899 in Stockholm, Zweden. Op dat precieze moment leefde Wilhelm Steinitz nog en was Emanuel Lasker de regerend wereldkampioen. Bij zijn overlijden op 11 juni 1973 was Fischer de regerend wereldkampioen. Wat er zoal tussenin gebeurde kom je als lezer te weten in dit (echt) prachtige boek. Maar ik moet zeggen dat schrijver Lindberg zelden gokt naar wat er is gebeurd en zich strikt aan de feiten houdt. Hij heeft honderden brieven uit het FIDE-archief mogen lezen en bij elk feitje is er een voetnoot naar de bron. Het is helaas maar al te waar dat er bij de schaakgeschiedenis er nogal op los wordt gefantaseerd. Neem als voorbeeld de verschillen in de berichtgeving naar hoe het is gegaan met de vondst van Saavedra. In dit boek houdt Lindberg zich dus aan de feiten en heel af en toe gunt hij zichzelf een acceptabel gokje als iets vrijelijk verondersteld wordt. Maar goed, dat terzijde.

Het boek wordt opgesierd door een 20-tal tekeningen, afbeeldingen, schetsen en een 70-tal foto’s, ook één van onze eigen Tim Krabbé! Deze staat op bladzijde 224 en toont hem spelend in het studentenwereldkampioenschap in Orebro in 1966. Ik heb Tim zojuist gegoocheld en las dat hij op 13 april 82 wordt. Ik heb intens genoten van Schaakkuriosa uit 1974 en ook Nieuwe schaakkuriosa uit 1977. Ik heb decennia lang gewacht op een derde deel dat in mijn fantasie dan Nieuwste schaakkuriosa zou heten. Ik hoorde dat Tim zich later in zijn leven meer met wielrennen heeft beziggehouden en minder met schaken, maar ik dacht dat hij vanzelf wel weer naar het schaakbord gedreven zou worden. Het schaakspel blijft immers altijd roepen. Op de KNSB-site vind ik geen rating als ik naar Tim zoek op de FIDE-site vind ik alleen een rating van 2274 die al een hele poos stil staat.

Folke is de opvolger van de Nederlandse advocaat en diplomaat Alexander Rueb, die de eerste FIDE-president was; van 1924 tot 1949 en voorganger van Max Euwe. Folke was president van 1949 tot 1970 en is inderdaad een soort jongleur geweest in de koude oorlog. Hij wilde echter zeer duidelijk het schaken en politiek los van elkaar houden. Tijdens zijn ambtstermijn heeft hij de FIDE enorm doen groeien. Ik ben even de exacte cijfers kwijt maar hij heeft tientallen landen zich laten aansluiten bij de FIDE. De koude oorlog is genoemd, die was in het schaken danig te voelen, maar geld, of gebrek daaraan is zeker een rode lijn in het verhaal. In de VS was schaken geen grote sport. Daar zag men veel liever baseball, basketbal en American football; daar gingen de miljoenen in rond, schaken was echt klein de VS. Neem nu de toppers van de jaren 50; die kwamen met het schaken alleen niet rond. Alles veranderde later dankzij Fischer. Hetzelfde verhaal in Argentinië, Zuid-Afrika en veel Europese landen. Voorts lees je in dit boek veel over visaproblemen. Dat is uiteraard een stukje koude oorlog. Maar Uhlmann van de DDR (Duitse Democratische Republiek) die Nederland niet in mocht. Geopperd werd om vanuit een boot in de Noordzee de zetten per telex door te geven aan het vasteland. Precies zoals Fischer participeerde in het Capablanca Memorial in Havana, Cuba in 1965, omdat hij geen visum kreeg. Daar ging het wel door, bij Uhlmann niet. Heel veel toernooien en matches zijn niet doorgegaan door de koude oorlog, vergis je niet!

Folke was advocaat, dat had ik nog niet verteld. Hij was zeker niet arm maar ook weer niet zo rijk als een Van Oosterom of een Piatigorsky dat was, maar toch heeft hij duizenden Zweedse kronen in het schaken gepompt. Een schoonheidsprijs hier, nieuwe kleding voor een arme GM daar. Een man met een hart voor schaken, maar goed, je bent geen FIDE president voor 21 jaar zonder hart voor schaken. Veel interessante feitjes dus in dit boek en een ode aan Folke Rogard. Ook Olof Palme komt in dit boek voor! Hoe precies, verklap ik niet, koopt u daarvoor toch dit prachtige boek!

Schaaktechnisch fragment

Dit boek bevat geen partijen. Wat nog het meest dichtbij komt, is een foto van een notatiebiljet van een simultaanpartij van Folke tegen Rubinstein. Maar zonder een loep kan ik daar niets van maken. Dus deze keer geen schaaktechnisch fragment.

Henrik Malm Lindberg (foto privécollectie)

Conclusie

Thinkers Publishing House heeft het weer voor elkaar, een absolute must have voor de student schaakgeschiedenis en stiekem zijn we dit toch ook allemaal? Er is een goudmijn aan informatie over Folke Rogard, niet alleen als FIDE president, maar alle facetten van zijn leven passeren de revue. Prachtig boek dus, en als ik zeggen mag, de hardcover staat bij Erika Sziva in haar online winkel “De Beste Zet” te koop voor een kleine 50 euro. U krijgt er geen spijt van!

Titel: FIDE President Folke Rogard
Teaser: Een kijkje in het boek
Auteur: Henrik Malm Lindberg
Aantal bladzijden : 336
Uitgeverij : Thinkers Publishing
Gepubliceerd : 2024
Prijs: € 49,95
ISBN: 9789083429038
Type: hardcover