Krantenrubrieken weekenden 25 oktober en 1 november 2025
Wekelijks publiceren we de schaakrubrieken van Dimitri Reinderman voor HDC Media, Henk Prins voor het Reformatorisch Dagblad, Nick Maatman voor Dagblad van het Noorden / Leeuwarder Courant en Hans Ree in de Groene Amsterdammer.
Dimitri Reinderman | Henk Prins | Nick Maatman | Hans Ree & Hans Böhm
25 oktober: Soldaat Kovalenko maakt Oekraïne Europees kampioen
Stel dat Nederland in oorlog zou zijn. Zouden we dan Anish Giri en Jorden van Foreest naar het front sturen? Goeie kans van niet: voor topsporters zou er vast een uitzondering worden gemaakt, of ze zouden een veilige functie krijgen. Oekraïne had het dilemma na de Russische invasie. Neem Igor Kovalenko, die in de top vijftig van de wereld staat. Inzetten in het leger of niet? Misschien had hij vrijstelling kunnen krijgen, maar hij koos er zelf voor om dat niet te probere. Hij zocht een functie die bij een schaker paste en kreeg die. Bij de radioafdeling voorzag hij grote groepen soldaten van informatie. Zwaar was het evengoed. Hij werkte minimaal twaalf uur per dag, zeven dagen per week, en dat zonder vrije dagen ruim twee jaar lang. Veilig was het niet, ook niet relatief, want zijn locatie was een primair doelwit voor de Russen. Meer dan eens ontsnapte hij aan de dood. Soms zag hij op camerabeelden hoe kameraden dat geluk niet hadden.
Tegenwoordig heeft Kovalenko een minder stressvolle functie, verder weg van het front, en krijgt hij wel vrije dagen. Die dagen gebruikte hij om zijn land op een andere manier te dienen: bij het EK landenteams. Met succes: Oekraïne werd Europees kampioen! Zeven van hun negen matches wonnen ze met 2½-1½. Dat laat zien dat de 6½ uit 8 van Kovalenko van grote waarde was. Voor Nederland eindigde het toernooi in een deceptie: zes ronden lang ging het heel goed, maar na een nederlaag tegen Oekraïne (1½-2½), een gelijkspel tegen Engeland en een nederlaag tegen Duitsland eindigde ons team op een teleurstellende negende plaats.
Loek van Wely – Igor Kovalenko
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 d5 4.Pc3 dxc4 5.e4 b5 6.e5 Pd5 7.Pxb5 Pb6 8.Le2 Pc6 9.0–0 Lb7 10.Le3 Dd7 11.Tc1 a6 12.Pc3 Le7 13.a3 Pa5 14.Pd2 0–0 15.Dc2 Tab8 16.Tfd1 La8 17.Tb1 Kh8 18.Pde4 Dc6 19.Lf3 De8
Wit staat ietsje beter, maar zijn plan om alle lopers te ruilen zal niet goed uitpakken.
20.Lg5 Pb3 21.De2 Lxg5 22.Pxg5 De7 23.h4 h6 24.Lxa8 Txa8 25.Pce4 Tad8 26.Pf3 Td7 27.De3 Tfd8 28.g3
Bijna alle stukken van zwart staan goed, alleen zijn dame doet niet echt wat. Hij vindt een bijzondere manier om dat op te lossen.
28…Df8! 29.Kg2 Dg8! 30.Pc3 Dh7! 31.a4 a5 32.Df4 Kg8 33.h5 Pd5 34.Pxd5 Txd5 35.Te1 Dc2
Opeens is de zwarte dame de witte stelling binnengedrongen! Wit kan haar ruilen, maar het resterende eindspel is slecht voor hem.
36.De4 Dxe4 37.Txe4 Tb8 38.g4 Tb4 39.Kh3 c5!
Zwart hoeft pion a4 niet eens: hij gaat voor meer.
40.dxc5 Pxc5 41.Td4 Txd4 42.Pxd4 c3 43.Pc6 Tb3 44.Pxa5 c2+ Wit gaf op.
Partij in viewer:
1 november: Eline Roebers alweer sterk in Hoogeveen
Vorig jaar werd in Hoogeveen een damesvierkamp georganiseerd met twee Nederlanders en twee wereldtoppers. Dat werd toen verrassend maar ook zeer overtuigend gewonnen door de toen 18-jarige Eline Roebers. Daarom besloot de organisatie van het toernooi om Roebers dit jaar opnieuw uit te nodigen en de lat nog wat hoger te leggen. Haar tegenstanders waren namelijk de Letse Spanjaard Alexei Shirov, voormalig nummer twee van de wereld; de tegenwoordig voor Bulgarije uitkomende Letse Duitser Arkadij Naiditsch, ooit top twintig van de wereld; en Erwin l’Ami, een van de sterkste schakers van Nederland. Een mooie uitdaging, al maakte ik me bij de aankondiging wel wat zorgen. Wat als ze alles verliest? Dat zou zomaar kunnen gebeuren. Al had ze in Wijk aan Zee L’Ami al eens verslagen.
In de eerste ronde leek Roebers opnieuw L’Ami te verslaan. Pion meer en een aanvalsstelling. Na een onhandige dameruil ontstond een gelijk eindspel, dat ze door een blunder nog verloor. Ook in de drie ronden erna kreeg ze kansen en verloor ze steeds. Toch zat ze met 0 uit 4 niet in zak en as; ze vond namelijk dat ze best goed gespeeld had. Er zouden vast meer kansen komen. En die kwamen er. Wat heet: ze won beide laatste rondes en nog overtuigend ook. 2 uit 6 is een heel nette score voor haar. En L’Ami? Die deed het nog beter: hij won de groep met 5 uit 6. Een van zijn beste toernooien ooit, naar eigen zeggen.
Alexei Shirov – Eline Roebers
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pd2 c5 4.Pgf3 cxd4 5.Pxd4 Pc6 6.Lb5 Ld7 7.Pxc6 bxc6 8.Ld3 Ld6 9.De2 Pe7 10.Pf3 Pg6 11.e5 Lc7 12.0–0 f6 13.Lxg6+?! hxg6 14.Te1 g5 15.h3 Kf7 16.c4
Zwart komt nu met een mooie manoeuvre: net als Kovalenko vorige week de dame naar h7!
16…Dg8! 17.Dc2 Dh7 18.Dxh7 Txh7
Zonder dames op het bord staat de zwarte koning niet kwetsbaar maar goed, het zwarte loperpaar is ook een pre. Toch was de volgende combinatie onnodig.
19.Lxg5? fxg5 20.Pxg5+ Kg6 21.Pxh7 Kxh7 22.Tac1 Tb8 23.b3 d4
Materieel staat het ongeveer gelijk, maar de witte torens hebben geen open lijnen om op uit te blinken en daarom staat wit slecht.
24.c5 La5 25.Ted1 Lc3 26.Txc3 dxc3 27.Tc1 Tb4 28.f3 Td4 29.Txc3 Le8
Nog steeds staat wit met drie pionnen voor een stuk materieel ongeveer gelijk, maar geen van de pionnen is gevaarlijk voor zwart. Wit zal ook niet al zijn pionnen kunnen verdedigen, noch serieus tegenspel krijgen.
30.a3 Kg6 31.Kf2 Kf5 32.Te3 Td2+ 33.Kg3 Td5 34.b4 Txe5 35.Tc3 Td5 36.Tc4 Kf6 37.h4 e5 38.Tc3 Td4 39.Te3 Lg6 40.Tc3 a6 41.Tc1 Td3 42.a4 Td4 43.h5 Lf5 44.Th1 Kg5 45.Te1 e4 46.Kf2 Txb4 47.g4 Lh7 48.Td1 Kf4 49.Td7 Tb2+ Wit gaf op.
Partij in viewer:
24 oktober:
De tweede tweezet van het vakantiepuzzelboek van afgelopen zomer is van Yuri Gorbatenko, een Russische internationale meester in Schaakcompositie. De tweezet heeft twee verleidingen. Probeert wit 1. Lc2? als sleutelzet, dan dreigt hij 2. Dh4 mat. Zwart kan daartegen 1. .. Te3 spelen, waarna wit met 2. Dxe3 zwart mat geeft. Als zwart zijn paard naar f6 of g5 plaatst, volgt er 2. Df6 mat. Zwart weerlegt met 1. … Tf3!. Een tweede verleiding is 1. Ld3? Nu dreigt wit geen 2. Dh4 mat, maar 2. De3 mat. Als zwart 1. … Txd3 speelt dan gaat 2. Dh4 mat wel. Na 1. … Pc1 is het mat met 2. Tbxd2. Zwart weerlegt deze verleiding met 1. … d1P! De oplossing is 1. Dh4! Nu dreigt er 2. Lc2 mat. De zwarte koning heeft zomaar een vluchtveld gekregen, als hij dit vluchtveld betreedt, 1. … Ke5, dan volgt er 2. Ld3 mat. De dreiging is ook tegen te houden met 1. … Td3, nu komt 2. Lf3 mat. Voor de derde keer, inclusief de dreiging, een prachtig batterijmat. Na 1. … Te3 of 1. … Tf3 is 2. Tbxd2 schaakmat. Op 1. … dxe4 komt 2. Dxe4 mat. Na 1. … Pg5 heeft wit 2. Dh8 mat en na 1. … Pf6 is het met 2. Dxf6 mat.
We zien dat de zet Lc2 als dreiging en verleidingssleutel voorkomt, dat Ld3 als verleidingssleutel en matzet voorkomt, dat De3 als matzet en dreiging voorkomt en dat Dh4 als dreiging, matzet en sleutel (S) voorkomt. Er is dus een cyclisch patroon in die zetten. Wordt verleidingssleutel V genoemd, de dreiging D en matzet M, dan zien we het volgende beeld: DV-VM-MD-DM,S!
Verder uiteraard prachtig batterijspel met de dame als frontstuk en loper e4 als afvuurstuk. Een aantal mooie matveranderingen maken het werkstuk nog fraaier.
Enkele weken geleden werd tweezet 1053 geplaatst om opgelost te worden. De sleutelzet is 1. Db6!, met als dreiging 2. De6 mat. Na 1. … Kxf5 komt 2. Txd5 mat en na 1. … Ke4 is 2. Txe3 mat. Matzetten die, zoals het vorige probleem, gaan via een batterij, hier de loper als frontstuk en de toren als afvuurstuk. Dit probleem heeft ook een zogenaamd schijnspel. Dit is het spel zonder dat er een sleutelzet is gedaan, dus gewoon het spel vanaf het diagram als zwart aan zet is. In dat geval komt er op 1. … Kxf5 2. Txe3 mat en op 1. … Ke4 2. Txd5 mat. De matzetjes zijn dan precies omgewisseld. Digt heet matverwisseling.
31 oktober:
Herfstvakantie betekent voor veel schakers: schaken in Hoogeveen. In het gemeentehuis in Hoogeveen vindt dan het traditionele Hoogeveen schaaktoernooi plaats. Het bestaat uit vier toernooien: een ochtendtoernooi voor liefhebbers, een middagtoernooi voor amateurs, het Hoogeveen Open en een Kroongroep.
In de Kroongroep speelden de legendarische Spaanse grootmeester Shirov, de Duitse grootmeester Naiditsch, de Nederlandse grootmeester l’Ami en Nederlands supertalent bij de vrouwen Eline Roebers, die de algemene internationale meestertitel heeft. Ze speelden dubbel tegen elkaar. Erwin l’Ami won deze Kroongroep, daar zal in de komende weken aandacht aan worden besteed in deze rubriek.
In de eerste ronde won Alexei Shirov in 21 zetten van Arkady Naiditsch. Graag wil ik deze miniatuur laten zien.
Alexei Shirov – Arkady Naiditsch
1.d4 Pf6 2. Pc3 d5 3. Lf4 a6 4. e3 b5 5. Pf3
Shirov bedient zich van het Londen systeem, Naiditsch speelt een riskant systeem daar tegen met opmars van zijn b-pion.
5. … Lg4 6. h3 Lxf3 7. Dxf3 e6 8. g4 c5 9.g5 Pfd7?
Dit lokt een paardoffer uit in het centrum.
10. Pxd5!!
Shirov als van ouds, zo’n kans laat deze topschaker niet missen.
10.. … exd5 11. Dxd5 Ta7
11. … Pb6? lijkt nog wat, maar dat loopt verkeerd af voor zwart: 12. Dxd8+ Kxd8 13. Lg2 P8d7 14. Lxa8 Pxa8.
12. 0–0–0 c4 13. h4 De7 14. h5 Pb6?
Beter is 14. … c3 15. g6 cxb2+ 16. Kxb2 hxg6 17. hxg6 Db4+ 18. Kc1 Da3+ 19. Kb1 Db4+ 20. Kc1 en remise is een feit.
15. Df3 P8d7 16. Dc6 Dd8?
Beter is 16. … De6 17. d5 Dxc6 18. dxc6 Pc5 19. Lb8 Te7 20. Lh3 Pe6 en wit moet dan moeite doen om dit te winnen.
17. Lh3 c3
Naiditsch is hier nu te laat mee.
18. g6?
Veel eenvoudiger is 18. Dxc3 en de stukken kunnen al bijna in de doos.
18. … cxb2+ 19. Kb1 Df6!
De computer geeft zwart hier zelfs nog winstkansen.
20. d5 Pc4???
Een grote bok. Inderdaad er dreigt in éen zet mat, maar het zwarte paard dekt niet meer veld c8 en dat heeft grote gevolgen.
21. Dc8+
Nu gaat zwart mat, als hij 21. … Dd8 speelt is het volgens mijn computer in 25 zetten mat, speelt hij 21. … Ke7 dan geeft Shirov in 12 zetten mat.
1-0.
Partij in viewer:
25 oktober: Multigetalenteerd wonderkind
Op veel te jonge leeftijd is de Amerikaanse schaakgrootmeester Daniel Naroditsky overleden. Hij was een grote naam in de schaakwereld, en stond bekend om zijn brede scala vaardigheden als snelschaker, schaakcommentator en schaakinstructeur.
Naroditsky kwam in zijn jeugd meermaals naar Groningen, in zijn jacht op de grootmeestertitel. Ik heb toen twee zeer enerverende partijen tegen hem mogen spelen. Na het behalen van die grootmeestertitel ging de Amerikaan zich meer en meer toeleggen op schaakcommentaar en instructie. Zijn video’s zijn een absolute goudmijn voor mensen die beter willen leren schaken. Niemand kon het schaakspel zo goed duiden als hij. Naroditsky slaagde erin om schaken logisch te laten lijken, terwijl het eigenlijk helemaal niet logisch is.
Ten tijde van zijn overlijden was het Amerikaanse kampioenschap gaande. Alle spelers werden bij aanvang van de ronde geïnformeerd over het tragische nieuws, waarbij tevens een minuut stilte werd gehouden. Deze beslissing kreeg zowel kritiek als steun. Want hoe konden de spelers zich nu nog fatsoenlijk concentreren? Maar laten we vooral beseffen dat sommige dingen belangrijker zijn dan een enkele schaakpartij.
Mensen maakten zich al een tijdlang zorgen om de mentale gezondheid van Naroditsky. Tot diep in de nacht was hij actief met zijn favoriete bezigheid: snelschaken op het internet. Daardoor had hij zich al eens voor een commentaarklus verslapen. Toch begonnen mentale problemen pas echt zijn tol te eisen toen hij – volstrekt ten onrechte – werd beschuldigd van vals spel door oud-wereldkampioen Vladimir Kramnik. In een serie video’s zette Kramnik zijn ongegronde beschuldigingen uiteen. De Amerikaan pareerde alle aanvallen in zorgvuldig gekozen bewoordingen, maar was toch zichtbaar van slag.
Naroditsky was een absolute schaak purist. Hij was enorm goed ingelezen in de historie van het spel, wat hij tot uiting bracht in zijn werkzaamheden als commentator en instructeur. Naroditsky was geen fan van het Freesyle-schaken. En ook het nieuw aangekondigde initiatief om een Total World Chess Championship te organiseren met snel-klassiek, rapid en blitz, kon niet op zijn steun rekenen. Als speler stond hij vooral bekend om zijn tactische stijl, door zijn ongekende vermogen om in weinig tijd tactische varianten te berekenen. De volgende partij beschouwde hij zelf als zijn beste partij ooit.
Daniel Naroditsky – Isan Suarez, 2019
1.d4 d5 2.Pc3 Pf6 3.Lf4
De Jobava Londen. Naroditsky was de grootste specialist van de wereld van deze opening.
3…e6 4.Pb5 Pa6 5.e3 Le7 6.Pf3 0–0 7.a3 Ph5 8.Le5 f6 9.Lg3 c5?! 10.c4! g6 11.Ld3 cxd4 12.exd4 Pb8?! 13.0–0 Pc6 14.Te1 Pxg3 15.hxg3 Tf7 16.Pc3 Lf8 17.b4 Pe7 18.Db3 Kg7 19.Te2 Ld7 20.Tae1 Tc8 21.c5 g5
Door zijn ruimtevoordeel op de damevleugel staat wit al riant. Toch kiest de witspeler er hier voor om zijn voordeel te transformeren met een kwaliteitsoffer.
22.Txe6!! Lxe6 23.Txe6 a6 24.Lb1 Tc6 25.Txe7!!
Naroditsky maakt er een dubbel kwaliteitsoffer van.
25…Dxe7 26.Pxd5 De6 27.Dd3 Kh8 28.Pe3 Tc8 29.d5
Wit heeft slechts twee pionnen als compensatie voor de twee kwaliteiten, maar toch zijn de zwarte torens volstrekt hulpeloos tegen het oprukkende witte centrum.
29…Dd7 30.d6 Lxd6 31.cxd6 Tc1+ 32.Kh2 Txb1 33.Dxb1 Dxd6 34.Pf5 De6 35.Dd3 h5 36.P3d4 De5 37.Ph6!
Wit vindt een esthetische manier om het karwei af te maken.
37…Tf8 38.Pdf5 De6 39.Df3 De8 40.Dxb7 Dg6 41.De7
Zwart is reddeloos verloren.
1–0
Daniel Naroditsky was zeer geliefd door al zijn collega’s, vanwege zijn bijzonder vriendelijke karakter. Hij is 29 jaar geworden.
Partij in viewer:
1 november: Europees Team Kampioenschap
Wat is het sterkste schaakland van Europa? Dat mocht worden uitgevochten in het Europees Team Kampioenschap, dat plaatsvond in de Georgische havenstad Batumi. Wie vooraf een blik wierp op de plaatsingslijst zou wellicht toch even verrast zijn. Nederland was namelijk eerste geplaatst met een gemiddelde rating van 2672.
Het evenement begon dus met hoge verwachtingen. Kon Nederland deze verwachtingen ook waarmaken? Lange tijd ging het goed. Maar in de zevende ronde kwam een vervelende tegenslag. Nederland ging 2,5-1,5 onderuit tegen Oekraïne, doordat Loek van Wely verloor van Igor Kovalenko.
Kovalenko heeft een bijzonder levensverhaal. Sinds de start van de oorlog vocht hij aan de frontlinie tegen de Russen. Voor zijn werkzaamheden kreeg hij van Zelensky persoonlijk een Orde uitgereikt voor zijn moed. Sinds hij als soldaat opereert is Kovalenko echter niet slechter gaan schaken. In Georgië wist hij zijn team naar de gouden medaille te leiden, met een zeer groot individueel aandeel.
Individueel succes was er ook voor Jorden van Foreest. Door een nieuwe teamnederlaag in de slotronde greep Nederland als team naast de medailles, maar zelf wist Van Foreest de zilveren medaille te scoren op het tweede bord. Er had voor hem eigenlijk nog meer ingezeten. Van Foreest stond het gehele evenement vrijwel nergens slechter en liet drie gewonnen stellingen in remise verzanden. Zijn beste partij was in de eerste ronde.
Jorden van Foreest – Martin Petrov
1.d4 Pf6 2.g3 e6 3.Lg2 d5 4.Pf3 b5 5.0–0 Le7 6.a4 b4 7.c4 bxc3 8.Pxc3 a5 9.Lf4 0–0 10.Pe5 Pfd7 11.Pd3 c6 12.e4 La6 13.Te1 Ta7 14.b3 Tb7 15.Tb1 Lf6 16.Pe2 Te8 17.Dc2 Db6 18.Le3 Le7 19.Pef4 Lf8
Tot zover heeft Petrov zich kranig verweerd. Beide spelers hebben één zwakte in de vorm van een achtergebleven pion. Toch kan Van Foreest tevreden zijn. Het is voor wit net wat makkelijker om constructieve zetten te vinden dan voor zwart. In de komende fase wordt de Bulgaarse grootmeester geleidelijk weggespeeld.
20.h4!? Dd8?! 21.Ld2! dxe4 22.Lxe4?! Pf6 23.Lg2 Pd5?! 24.Pc5
De situatie is aanzienlijk verbeterd voor wit. Zwart heeft de stelling prematuur geopend, aangezien de witte stukken actiever staan. Petrov geeft nu een pion om de druk te verlichten.
24…Pb4 25.Lxb4 Txb4 26.Pxa6 Pxa6 27.Lxc6 Te7 28.d5 Tb6 29.Tbd1 Pb4 30.Dc4 Pxc6?
Alleen met 30…Dd6 kon zwart hier veel weerstand bieden. De witspeler heeft nu een verrassing in petto.
31.dxe6!
De zwartspeler zal vermoedelijk vooral gerekend hebben op dxc6, waarna zwart uitstekende remisekansen heeft. Van Foreest heeft magnifiek voorzien dat de alternatieve slagzet een winnende transformatie oplevert.
31…Db8 32.Pd5 fxe6 33.Pxb6 Dxb6 34.Txe6 Tf7
35.Tf1!
Zeer beheerst gespeeld. De enige zwakte is gedekt, en de penning over de c-lijn gaat in de toekomst stukwinst opleveren.
35…Lc5 36.Kh2 Kf8 37.Dd5 Tf6 38.Txf6+ gxf6 39.Tc1
De toren keert terug naar een actieve positie, waardoor het zwarte kaartenhuis in elkaar stort
39…Le7 40.Dxc6 Dxf2+ 41.Kh3 1–0
Partij in viewer:
Lees de rubriek van Hans Ree in De Groene Amsterdammer op: https://www.groene.nl/auteur/hans-ree (voor niet-abonnees alleen op vrijdag van verschijning gratis)
Hans Böhm plaatst zijn rubriek voor de Telegraaf op zijn eigen website: https://www.hansbohm.com/2013/?cat=13
