Finalisten bekend na enerverende tiebreaks

De halve finales in de World Cup zitten er weer op. We hebben twee finalisten en u leest hieronder wie dat zijn geworden! Voor wie het nog niet weet, bewaar ik de climax aan het eind van dit artikel. Vandaag werden namelijk de tiebreaks gehouden nadat alle reguliere partijen in beide de matches waren geëindigd in remise. Dus nu moesten de partijen met versneld tempo de finalisten gaan bepalen. Dat werden heel interessante gevechten die in één tweekamp dramatisch eindigde. Laten we ze allebei apart bespreken. Terwijl ik dit verslag aan het schrijven ben, volg ik tegelijkertijd het NK-E (online blitz 3+3) dat door de KNSB wordt georganiseerd via chess.com.  Dit knock-outtoernooi viel te volgen via de livestream met IM Nick Maatman als commentator, via de indeling waarbij alle partijen te zien zijn via deze link. Helaas heeft dat laatste vrij lang geduurd voordat de partijen pas beschikbaar kwamen en dat lag vermoedelijk aan chess.com.

 

Yakubboev – Sindarov

De jongeling met zwart tegen de ervaren rot in het vak, dat zijn altijd leuke confrontaties, in dit geval ook tussen de twee landgenoten uit Oezbekistan. De eerste partij werd meteen een heel enerverende. De opening werd origineel aangepakt door wit, maar in het vroege middenspel werd snel duidelijk dat het alleen zwart was die op winst kon spelen. Yakubboev wist echter lange tijd het evenwicht te bewaren, maar hij had toch duidelijk problemen met het mooie pionnenblokje in het centrum dat zwart had. Wat er daarna gebeurde, kunt u zien in mijn analyse hieronder (ook via de viewer beneden).

 

Yakubboev, Nodirbek – Sindarov, Javokhir (tiebreak 1)
1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pf3 Pf6 4. Pc3 c6 5. Lg5 Pbd7 6. cxd5

6…exd5
Met de ruil op d5 op dit moment loopt wit het “risico” dat zwart terugneemt met de c-pion 6…cxd5 waarna er een volkomen symmetrische pionnenstructuur ontstaat. Toch heeft wit twee voordelen ten opzichte van de Ruilvariant in het Slavisch: hij heeft met Lg5 de loper al buiten de keten kunnen spelen en het paard op d7 staat niet best hier.
7. e3 h6
Dit is eerder dit jaar door Sindarov gespeeld tegen Erigaisi. 7…Da5 8. Ld3 Pe4 9. O-O Pxg5 10. Pxg5 Pf6 11. f4 Le7 12. h3 O-O 13. g4 g6 14. Pf3 Pe8 15. Dc2 Pd6 16. Dg2 Dd8 17. h4 Kh8 18. Kf2 h5 19. Pe5 Lxg4 20. Pxg4 hxg4 21. Dxg4 Dc8 22. Dg2 De6 23. Th1 Tae8 24. Th3 Pf5 25. Tah1 Kg7 26. Pd1 Pxh4 27. Txh4 Lxh4+ 28. Txh4 Th8 29. Txh8 Txh8 30. Ke2 Dh3 31. Dxh3 Txh3 32. Pf2 Tg3 33. e4 dxe4 34. Lxe4 g5 35. fxg5 Txg5 36. Pd3 Th5 37. Ke3 f5 38. Lf3 Th2 39. a4 a5 40. b3 Kf6 41. Pe5 Ta2 42. Ld1 f4+ 43. Kd3 Kg5 44. Ke4 Ta1 45. Le2 Tb1 46. Pf3+ Kf6 47. Pd2 Te1 48. Kf3 Ke7 49. Pc4 b5 50. axb5 cxb5 51. Pxa5 Kd6 52. Lxb5 Kd5 53. Kxf4 Kxd4 54. Pc6+ Kc3 55. Lc4 Tb1 56. Ke5 Txb3 57. Lxb3 Kxb3 ½-½ Erigaisi, A (2782)-Sindarov, J (2710) Tashkent UzChess Masters 2nd 2025 (6)
8. Lf4
Jakubboev volgt een ander idee. 8. Lh4 is de normale reactie.
8…Ph5 9. Le5 Pxe5 10. dxe5
Het paard op h5 is nu (tijdelijk) in de problemen maar de pionnenstructuur is vanaf nu in zwarts voordeel.
10…g6 11. Le2 Lb4 12. O-O De7 13. Dd4 Pg7
Het paard is gaat naar mooie velden.
14. a3 Lc5 15. Dd2 Lg4
Pion e5 is inmiddels in de problemen. Zwart dreigt de pion simpel te winnen na de ruil op f3. Toch blijkt wit voldoende pijlen op zijn boog te hebben om geen cadeautjes te hoeven weggeven.
16. Pa4 Lb6 17. Pxb6 axb6 18. Dd4
Zo kan de dame weer terug naar het veld waar zij zojuist vandaan kwam.
18…Lxf3 19. Lxf3 b5 20. Ld1
Daarmee bereidt hij f2-f4 voor waarna de pion op e5 een natuurlijke dekking krijgt. Wit kan de dubbelpion niet opheffen met 20. e4 vanwege 20…Pe6 21. Db4 d4 hoewel er na 22. Lg4 nog altijd weinig aan de hand is voor hem.
20…O-O 21. Lc2 Pe6 22. Dc3?!
Dit lokt een dameruil uit, die in het voordeel van zwart lijkt te zijn. Een tikje beter is 22. Dd2 waarna het volkomen gelijk staat.
22…Dc5 23. Dxc5 Pxc5 24. f4
Als we naar deze merkwaardige pionnenstructuur kijken zien bij beide spelers een dubbelpion. Toch is die van wit iets minder mooi dan die van zwart, zoals zal blijken.
24…Pa4 25. Tab1
Als een toren deze functie moet vervullen (het dekken van de pion op b2), is het duidelijk dat zwart de leiding neemt in dit eindspel. 25. Lxa4 bxa4⩱ kan natuurlijk ook maar de zwarte stelling speelt iets makkelijker dan die van wit.
25…Pb6 26. Kf2 Pc4 27. Tfd1 Kg7 28. Lb3
28…f6
Zwart is bereid om de witte dubbelpion op te heffen in ruilen voor het openen van de e-lijn. Wit blijft daarna zitten met een achtergebleven pion op een halfopen lijn.
29. exf6+ Txf6 30. Lxc4
Dat sterke paard moest er vroeg of laat af. maar de pionnenstructuur van zwart wordt nu verder verbeterd.
30…bxc4
31. g3
Een wat slappe zet, die overigens ook een keer nodig is. Ik heb een tijdje zitten turen naar 31. b3!? om actief tegenspel te creëren. Het lijkt erop dat wit toch de grootste problemen achter zich kan laten na 31…cxb3 [31…Txa3 32. bxc4= is absoluut geen probleem voor wit.] [31…Tf7 32. bxc4 dxc4 33. Tb4 b5 (zie analysediagram)
34. a4! was een andere mogelijkheid, waarmee wit alle problemen ook de baas lijkt te worden. Bijvoorbeeld: 34…Txa4 35. Txa4 bxa4 36. Ta1 Ta7 37. Ta3 Kf6 38. e4= en de witte koning loopt naar d4.] 32. Txb3 b5 33. Td4 g5 34. g3= en bij nauwkeurig spel moet dit op zijn minst verdedigbaar zijn.
31…Te6
32. Tbc1?
Hij verzuimt om actief te worden en die houding wordt hem (later) noodlottig. Het was nog steeds niet te laat voor 32. b3!?= waarmee wit de stelling gelijktrekt.
32…b5?!
Wellicht was 32…Te4! nog sterker.
33. Td4 Tae8 34. Tc3
Vermoedelijk heeft de witspeler bedacht dat hij zo alles onder controle kon houden. Maar dat blijkt tegen te vallen.
34…Kf6
35. Kf3?
De eerste echte fout, maar dat was moeilijk te zien. Het was nu de hoogste tijd voor 35. b3 om toch echt die pionnenmassa van zwart aan te tasten. Ik begrijp overigens wel waarom Jakubboev dat niet wilde spelen. Je creëert een nieuwe zwakte (a3) en je geeft zwart een verbonden vrijpion op c4. Toch is het in belang van de verdediger om zoveel mogelijk pionnen te ruilen.
35…h5?
Een zet die zwart graag speelt, maar het is te traag. De engine heeft een mooi winstplan in petto voor zwart, te beginnen met het omspelen van de koning naar het centrum: 35…Ke7 Als de koning op d6 verschijnt, kan hij zijn achterste c-pion opspelen. Een mogelijke variant zou als volgt kunnen verlopen: 36. g4 Kd6 37. h4 c5 38. Td2 Kc6 en tegen de dreiging …b5-b4 gevolgd door …Txe3 valt niets te verzinnen.
36. b3!
Eindelijk komt hij met het zetje dat de hele tijd al in de lucht hing. Het lijkt er opnieuw op dat wit de stelling binnen de remisemarge heeft gebracht.
36…g5 37. fxg5+ Kxg5 38. bxc4 Tf6+
39. Kg2?
Het is natuurlijk een tiebreak met versneld tempo en dit is weer een mispeer… De juiste zet was 39. Tf4 dxc4 40. e4 en wit hoeft niet te verliezen.
39…dxc4
De pionnenmassa op de damevleugel is toch ineens weer heel indrukwekkend!
40. a4
40…Ta8!
Dat doet Sindarov heel sterk!
41. axb5 Ta2+
Nuttige tussenzet! Zwart heeft vrijwel al zijn stukken nu optimaal staan en twee verbonden vrijpionnen die de strijd in zijn voordeel gaan beslechten.
43. e4 Tb2 44. Td5+ Kg6 45. Tc1 Tc6
Hij gaat nu werken aan de opmars.
46. e5 c3 47. Td3 c2
en omdat …Tb1 niet meer te verdedigen valt, gaf wit het hier op.
0-1

Met zwart winnen, dat is een mooi uitgangspunt voor de tweede partij. Het is bekend dat op remise spelen als dat genoeg voor je is, soms niet de beste manier is om het gewenste resultaat te bereiken. En Sindarov is er ook de persoon niet na om dat zo te doen. Sterker nog: hij speelde keihard op winst en kwam ook gewonnen te staan. Kijk hieronder wat er toen gebeurde!

 

Sindarov, Javokhir – Yakubboev, Nodirbek (tiebreak 2)
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 Pf6 4. Pc3 cxd4 5. Pxd4 a6 6. h3 e6 7. g4 Pfd7 8. g5 b5 9. a3 Lb7 10. h4 Pc6 11. Le3 Pa5 12. f4 Dc7 13. f5 exf5 14. Pxf5 g6 15. Ld4 gxf5 16. Lxh8 d5 17. Th3 dxe4 18. Pd5 Dc5 19. Pf6+ Pxf6 20. Lxf6 Pc4 21. Lxc4 bxc4 22. Dd4 Dxd4 23. Lxd4 Kd7 24. b3 f4 25. bxc4 e3 26. Td1 Kc8

Er is hier wat misgelopen bij de zwartspeler en wit heeft nu verschillende manieren om een vol punt te pakken. Maar hij grijpt totaal mis.
27. Le5
27. h5! was de meest simpele manier om de lastige dreiging …Lg2 te pareren. Dan faalt 27…Lg2 op 28. Th4 Ld6 29. Lxe3-+ gevolgd door Txd6.
27…Lg2!
Ineens is zwart terug in de partij!
28. Th2 f3 29. Txg2
Na deze zet is het resterende eindspel helemaal gelijk. Yakubboev moest natuurlijk wel winnen na zijn nederlaag in de eerste partij. 29. Ld4 is beter hoewel zwart op een rare manier gelijk kan maken: 29…h5! 30. Lxe3 Lxa3∞
29…fxg2 30. Ke2 Lxa3 31. Ld4 Kb7 32. Tg1 Kc6 33. Txg2 Te8 34. h5 Te6 35. Tg4 Ld6 36. Tg1 Le7 37. Tf1
Hij speelt een beetje met vuur hiermee maar het pakt goed uit.
37…Lxg5 38. Txf7 Te4 39. c3 Th4 40. Txh7 Th2+ 41. Kf3 Tf2+ 42. Kg4 Tg2+ 43. Kf3 e2 44. Lf2 Th2 45. Kxe2 Lh4 46. Tf7 a5 47. Ke3 Lxf2+ 48. Txf2 Txh5 49. Kd4 Th4+ 50. Kd3 a4 51. Tf6+ Kc5 52. Tf5+ Kc6 53. Tf6+ Kc5 54. Tf5+ 1/2-1/2

 

Sindarov dus door naar de finale én hij heeft zich daarmee direct geplaatst voor het Kandidatentoernooi! Wat een succes voor een 19-jarige!

 

Wei – Esipenko

 

Deze tweekamp tussen een Chinees en een Rus leek op voorhand een heel interessante. Esipenko had een opmerkelijke matchstrategie toegepast in dit toernooi. Hij speelde soms korte remises en ging dan voor de partijen met versneld tempo waar hij heel goed in is. Het lukte hem zo om heel ver te komen in dit toernooi en sommigen dachten dat hij op deze manier ook misschien de heel solide Wei Yi omver zou kunnen krijgen. De eerste tiebreakpartij was eigenlijk een niemendalletje dat na wat heen en weer geschuif in remise eindigde.

Dus was het de vraag of de Chinees hem met wit onder druk zou kunnen zetten. Dat lukte niet echt, er ontstond al snel een eindspel met torens en paarden waarin er voor beide spelers weinig aan de hand was. Maar Wei had toch in zijn hoofd gezet om in deze partij voor de winst te gaan en begon aan een wat onbezonnen damevleugelactie. Laten we eens kijken wat er toen gebeurde en hoe deze partij op een dramatische manier aan zijn einde kwam.

 

Wei, Yi – Esipenko, Andrey (tiebreak 2)
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. c3 Pf6 5. d3 h6 6. b4 Lb6

7. a4
Pionwinst met 7. b5?! is bepaald niet voordelig voor wit: 7…Pa5! 8. Pxe5 O-O 9. Pxf7 [9. O-O De8 en zwart wint de pion (met rente) terug.] 9…Txf7 10. Lxf7+ Kxf7 11. O-O⩱ is nog speelbaar.
7…a6 8. O-O d6 9. Pbd2 O-O 10. Lb3 Te8 11. Pc4 La7 12. Le3 Le6 13. Lxa7 Txa7 14. Te1 Ta8 15. Pe3 Dd7 16. a5 Lxb3 17. Dxb3 Pe7 18. Tad1 Pg6 19. Pf5 d5 20. c4 dxe4 21. dxe4 Dc6 22. Dc2 Kf8 23. g3 Tad8 24. Td3 Txd3 25. Dxd3 Kg8 26. Pd2 Dd7 27. Dxd7 Pxd7 28. Pb3 Pgf8 29. Td1 f6
In een tam middenspel begint er nu eindelijk leven in de brouwerij te komen.
30. b5
Hij gaat voortvarend te werk, maar dat blijkt straks als een boemerang te werken. Wit moet het waarschijnlijk heel voorzichtig aan moeten pakken. 30. Pe3.
30…Kf7 31. Pe3 Tc8 32. Pd5 Ke8 33. Pb4 Pe6 34. f3 Ta8 35. Kf2 Pdc5
Zwart heeft zich zeer adequaat verdedigd en mag nu zelfs veld c5 in handen nemen.
36. Pxc5 Pxc5 37. Td5 Pe6 38. bxa6
Dat was uiteindelijk niet de bedoeling van de oorspronkelijke actie, maar zwart stond klaar voor …axb5.
38…bxa6 39. Ke3 g5 40. c5
Opnieuw scherp gespeeld.
40…Tb8 41. Pxa6 Ta8 42. Pb4 Txa5
Inmiddels is duidelijk dat zwart geen enkel probleem meer heeft en dat wit zichzelf in de voet heeft geschoten. Pion c5 hangt en is alleen maar zwak geworden.
43. c6 Ta4 44. Tb5 Pd4 45. Tb8+ Ke7
46. Pd5+ Kd6
Nog altijd is de stelling binnen de remisemarge, maar dat is alleen voor engines. Voor de mens met weinig tijd is nauwelijks te vinden hoe dit verdedigd moet worden.
47. Pxf6?!
Begrijpelijk maar niet zo goed. 47. f4 lijkt aangewezen omdat na 47…Kxc6 48. Tf8 wit minimaal één pion terug zal winnen. 48…Ta3+ 49. Kd2 f5 50. Pe7+□ Kb5 51. Pxf5 gxf4 52. gxf4 Pf3+ 53. Ke2 exf4 en het meeste materiaal verdwijnt van het bord zodat de winstkansen voor beide spelers zwaar gereduceerd worden.
47…Ta3+!
Zwart neemt het nu definitief over, wit is zwaar in de problemen geraakt.
48. Kd2 Pxf3+ 49. Kc2 Kxc6-+
Inmiddels heeft zwart een pion meer en er staat er nog eentje op de nominatie om te vallen (pion h2). Zwart staat in hogere zin op winst.
50. Th8
Er valt geen zinnige voortzetting te verzinnen. 50. Kb2 Te3 is ook al verloren.
50…Ta2+?!
Begrijpelijk, maar er was iets veel sterkers. Dit was een mooi moment voor 50…Kb5! 51. Txh6 Kc4 (zie analysediagram)
waarna zwart een zware aanval met al zijn stukken tegen de witte koning op touw heeft gezet. De witte toren en het witte paard staan te ver weg om te helpen. Een voorbeeld: 52. Th7 c6! 53. Tc7 Pd4+ 54. Kd2 Ta2+ 55. Ke1 Pf3+ 56. Kf1 [56. Kd1 Kd3!-+] 56…Pxh2+ 57. Ke1 Pf3+ 58. Kf1 c5 59. Pd7 Pd2+ 60. Ke1 Pxe4 61. Pxe5+ Kd4-+ met winst.
51. Kd3 Txh2
Zo heeft zwart twee pionnen meer maar de engine geeft aan dat wit het remise kan houden!
52. Pg4?!
Maar niet zo! 52. Ke3! Pd2 53. Pg4= valt zowel Th2 als pion h6 aan!
52…Tg2 53. Pxh6 Txg3 54. Pf5 Tg2
Het lijkt erop dat zwart weer aan de leiding gaat, hoewel wit nog taai kan verdedigen.
55. Th7?
Wei gaat de fout in en had dat moeten bekopen met een nul. 55. Te8 om daarna te proberen met Ke3 het paard te verjagen had het halve punt heel dichtbij gebracht.
55…Kb6?
Maar in tijdnood ziet ook Esipenko niet hoe zijn voordeel had kunnen verzilveren. Een logisch vervolg was 55…Ta2 om de witte koning van de zijkant te belagen. Een mogelijke winstvoering zou zo kunnen verlopen: 56. Kc3 Ta4 57. Pg3 Kb6-+ gevolgd door het opspelen van de c-pion (vermoedelijk met …c6 en dan …Kc5).
56. Pe3
Een uitstekende zet want er dreigt Pd5+ waarna pion c7 valt. Als je bezig bent om je pionnetjes te redden, verlies je soms andere “details” uit het oog…
56…c6??
De juiste constructie maar hij is een “kleinigheid” vergeten, namelijk…
57. Pxg2
Ai!! Het paard mag ook terug slaan. Gedesillusioneerd gaf Esipenko zijn tegenstander een hand ondertussen heftig met het hoofd schuddend dat hem dit was overkomen…
1-0

Wat een dramatisch einde van deze uitstekend gespeelde partij door Esipenko. Zomaar een toren in één zet weggeven omdat een paard ook terug mag slaan? Hoeveel van ons, eenvoudige stervelingen is dit ook overkomen? Een zogenaamde “achteruitzet” wordt door de mens regelmatig overzien, dat is typisch iets waar schaakcomputers geen problemen mee hebben. Wei Yi dus toch naar de finale, Esipenko is in het zicht van de haven toch nog gestrand… Dit hoort dus ook bij schaken!