Gespot 69: Debutant in voetsporen van wereldkampioen

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.

Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.


Onlangs vroeg iemand me wat hij moest spelen op 1. b3. Nou heb ik niet op elke vraag meteen een adequaat antwoord paraat, maar hierop kon ik hem wel iets suggereren. De partij die meteen bij mij opkwam was een partij die indertijd de hele wereld is overgegaan. Daar verloor een zeer sterke grootmeester met wit in 17 zetten van de toenmalige wereldkampioen. Het ging om de partij Larsen – Spassky, Belgrado 1970. Daar zit nog een apart verhaal aan vast. Het was namelijk een match tussen de Sovjet-Unie tegen de rest van de wereld, die toen voor het eerst georganiseerd werd. Onze landgenoot Max Euwe, de enige Nederlandse wereldkampioen, ook president van de Fide, fungeerde als teamcaptain van het ‘Rest van de wereldteam’. Euwe wilde de bordvolgorde bepalen op basis van het Eloratingsysteem dat hetzelfde jaar door de wereldschaakbond geadopteerd was.

Dat leverde meteen een incident op, want de Amerikaan Bobby Fischer had op dat moment de hoogste rating in de wereld (2720), zelfs hoger dan de wereldkampioen, Boris Spassky (2670). Maar de Deen Bent Larsen (2650) claimde het eerste bord op basis van zijn toen bijzonder goede recente resultaten. Fischer was wat inactief geweest. Net toen iedereen dacht dat een van de twee zich zou terugtrekken, gebeurde het onverwachte: Fischer bood aan om aan het tweede bord plaats te nemen, waar hij oud-wereldkampioen Tigran Petrosian zou ontmoeten.

Deze tweekamp over vier partijen werd een voorproefje van een latere kandidatenmatch die in Buenos Aires gespeeld zou worden.

Bent Larsen
Boris Spassky
Lees meer >

Veel jeugdig elan in het Cultural Villagetoernooi

Wijk aan Zee staat bekend om het traditionele toptoernooi dat in januari gehouden worden. Maar eens in de zoveel tijd staat ook het Cultural Village Toernooi in november op de kalender. Veel kleinschaliger, maar daarom niet minder ludiek. Met weinig financiële middelen en met veel inzet van vrijwilligers is het toernooi al vele jaren gespeeld. Het lukte niet elk jaar om het rond te krijgen, maar dit jaar werd toch maar de inmiddels negentiende editie gehouden. Wat kleinschaliger, omdat een (groot)meestertienkamp niet tot de mogelijkheden behoorde, maar in de vorm van een weekendtoernooi. Aangezien het Internationaal Verbond van Europese Culturele Dorpen, Cultural Villages of Europe, 15 jaar bestaat, werd er een speciale versie uitgeschreven.

Lees meer >

Stukkenjagers 1 wint in Brabants onderonsje

Afgelopen zaterdag stond de wedstrijd tegen Vianen/DVP op het programma. Op voorhand waren we favoriet, maar met enkele sterke Duitse spelers aangevuld met jeugdige talenten en ervaren rotten was het toch zaak Vianen niet te onderschatten. De heenweg naar het dorp is toch altijd apart; je hebt het idee dat je een hele tijd onderweg bent maar intussen ben je de provincie niet uit geweest! De locatie bleek vrij eenvoudig te vinden, enige praktische probleem dat ondervonden werd bij de andere auto was een tegenliggende tractor. Dan kun je inderdaad maar het beste even in z’n achteruit en wat vertraging oplopen. Maar we arriveerden ruim op tijd zodat we vol goede moed aan de wedstrijd konden beginnen.

Lees meer >

Gespot 68: Het Russische kwaliteitsoffer

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.

Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.


Deze week behield Magnus Carlsen zijn wereldtitel door in de elfde partij van de tweekamp zijn uitdager Viswanathan Anand te verslaan. Van deze partij heeft u van mij al een analyse kunnen zien. Daarin heb ik een belofte gedaan, die ik nu graag inlos.

Wat was er namelijk aan de hand? Op de 27ste zet kwam Anand met zwart een kwaliteitsoffer voor de dag dat in de literatuur bekend staat als het zogenaamde ‘Russische kwaliteitsoffer’. Dat klinkt alsof alleen de Russen dit kwaliteitsoffer op het bord in de praktijk brengen, Anand had als Indiër dus beter hier met zijn handen van af kunnen blijven. Nu is dat laatste toevallig waar, want Carlsen nam het offer dankbaar aan en kegelde hem vervolgens met speels gemak de vernieling in waardoor er een abrupt aan de tweekamp kwam.

Anand speelde hier 27…Tb4 hetgeen een Russisch kwaliteitsoffer is dat helemaal verkeerd uitpakt voor zwart. Carlsen zou later beweren dat hij liever materiaal pakt, dan dat hij het weggeeft… De rest van de zetten:

28. Lxb4 cxb4 29. Ph5 Kb7 30. f4 gxf4 31. Phxf4 Pxf4 32. Pxf4 Lxc4 33. Td7 Ta6 34. Pd5 Tc6 35. Txf7 Lc5 36. Txc7+ Txc7 37. Pxc7 Kc6 38. Pb5 Lxb5 39. axb5+ Kxb5 40. e6 b3 41. Kd3 Le7 42. h4 a4 43. g5 hxg5 44. hxg5 a3 45. Kc3 1-0

Anand (foto Frans Peeters)

Carlsen – Anand, elfde partij
Lees meer >

Carlsen wint en blijft wereldkampioen; Anand strijdend ten onder

Magnus Carlsen behoudt na zijn overwinning in de voorlaatste partij van zijn WK-tweekamp tegen Viswanathan Anand de wereldtitel. Na 45 zetten gaf de uitdager op waardoor de laatste partij, die gepland stond voor komende dinsdag, niet meer nodig is. Carlsen won de tweekamp met 6½ – 4½. Het verschil met de vorige tweekamp, waarin de Noor voor het eerst de wereldtitel veroverde, was dat hij toen ongeslagen bleef, maar nu moest hij eenmaal zijn meerdere erkennen in Anand. Daar staat tegenover dat hij drie partijen wist te winnen tegen een uiterst solide tegenstander, hetgeen toch weer een bijzonder knappe prestatie genoemd kan worden.

Uiteindelijk is de prognose ook uitgekomen dat de Noor de titel zou behouden, maar al snel bleek ook dat er een heel andere Anand tegenover hem zat dan in de vorige WK-match. Anand speelde soms fris van de lever, hij bleek ook bijzonder goed voorbereid. Desalniettemin bleek dat Carlsen – als het er echt om ging – er weer stond. Misschien op één moment na, het inmiddels beruchte geval van de wederzijdse schaakblindheid uit de zesde partij. Daar stond de Noor beter, maar hij liet een enorme kans aan zijn tegenstander om de partij in één klap naar zijn hand te zetten met een kleine combinatie. Anand zag het niet en hij verloor later nog. De Indiër had toen zomaar op voorsprong kunnen komen en dan was het een heel ander gevecht geworden.

Lees meer >

De ‘Berlijnse Muur’ blijft fier overeind

De negende partij in de WK-tweekamp tussen Carlsen en Anand is geëindigd in een bloedeloze remise. De wereldkampioen, die met wit speelde, kwam niet door de zogenaamde ‘Berlijnse Muur’ heen die Anand voor hem opgeworpen had. Sterker nog: Anand had een fikse verbetering op een bestaande partij gevonden en Carlsen slaagde er niet in om daar achter het bord iets op te vinden waarmee hij mogelijk in het voordeel zou kunnen komen. Bij de 16de zet diende zich een zetherhaling aan, die door de Noor aangegrepen werd om zo snel mogelijk via de achterdeur te verdwijnen.

Tenminste, zo moet hij zich gevoeld hebben, want hij had van zijn witpartij niets weten te maken. Zoals altijd schoven de heren aan bij de plichtmatige persconferentie.

Carlsen heeft wel geleerd zich beleefd op te stellen, maar je kon aan alles merken dat het hem niet lekker zat, hoe deze partij gegaan was.

Lees meer >

Carlsen maakt comfortabel remise

Na weer een rustdag was het woord ditmaal weer aan Anand om de vijfde partij van de WK-match te proberen op voorsprong te komen. Daar hij in zijn tweede witpartij het Damegambiet van titelverdediger Carlsen had weten te kraken, lag het voor de hand dat de Noor voor een andere opening zou kiezen. En dat bleek al op zet drie. Carlsen koos voor zijn oude liefde, het Dame-Indisch.

Daarbij ging hij na 4. g3 niet voor de populaire, zogenaamde ‘uitgegleden lopervariant’ met 4… La6 maar opteerde hij voor 4… Lb4+. Dit systeem komt de laatste jaren weer in de mode, gezien het feit dat wit in de ‘uitgegleden lopervariant’ zijn tegenstander een paar lastige problemen kan voorschotelen. Anand speelde bedachtzaam, Carlsen in het begin snel en zelfverzekerd.

Totdat de Indiër in een stelling, die volgens de theorie niet zoveel voor wit belooft, met een aardig idee tevoorschijn kwam. Middenin een afwikkeling had hij op de dertiende zet de gemene tussenzet 13. d6!? Dit was pas het eerste moment dat Carlsen tot nadenken werd gedwongen, hoewel zijn antwoord volkomen gedwongen was. Na een grootscheepse ruil kwam Anand met een doorbraak in het centrum en hoewel de pionnenstructuur volkomen symmetrisch was, kreeg hij uiteindelijk een middenspel met zware stukken en een sterke loper op d5 tegen een kreupel paard van zwart op a5. Maar Carlsen had goed gezien dat hij weinig verliesgevaar liep. Hij schnabbelde met zijn dame een pionnetje op b2 mee en verzoende zich er toen mee dat zijn pionnenstructuur op de koningsvleugel versplinterd raakte toen hij de dame – voor de derde maal deze partij – op f6 liet landen.

Lees meer >

Is de last van Anands schouders afgevallen?

Het is interessant om de WK-match die momenteel in het Russische Sochi plaatsvindt na vier partijen even te evalueren. Na zijn zege in de vorige tweekamp, waarin Magnus Carlsen superieur bleek te zijn aan zijn tegenstander, Viswanathan Anand, werd in de meeste voorspellingen de kansen van de uitdager niet al te groot ingeschat. Want was Anand, nota bene op zijn ‘eigen grond’, niet kansloos onderuit gegaan?

Lees meer >

Eerste partij bepaald geen niemendalletje

In het Russische Sochi is vandaag de tweede WK-match tussen Magnus Carlsen en Viswanathan Anand begonnen. Gisteren werden in een nogal bombastische openingsceremonie de kleuren bepaald van de eerste partijen.

Anand trok wit en het kan – net als in het tennis – een voordeel zijn om als eerste te mogen ‘serveren’. Zo wist Topalov in zijn eerste WK-match tegen Anand in 2010 met een daverende overwinning uit de startblokken te schieten. Hij verpletterde de toenmalige wereldkampioen in slechts 30 zetjes met een furieuze koningsaanval.

Toch behield Anand zijn wereldtitel en in het schaken wordt er toch iets anders over gedacht dat te mogen beginnen een voordeel is.

In veel tweekampen om de wereldtitel beginnen de eerste partijen doorgaans met een voorzichtig aftasten welke openingen de tegenstander voor deze speciale gelegenheid heeft voorbereid.

Er worden geen ongehoorde risico’s genomen; zwart is tevreden met remise en wit wil – zeker in dit stadium van de match – niet op buigen en barsten gaan spelen. Daarbij zullen de spelers ook moeten wennen aan de nieuwe speelomstandigheden en hoewel ze ongetwijfeld geacclimatiseerd zullen zijn, is het altijd hectisch om een dag voor zo’n partij in de spotlights te moeten staan. Het flitsen van de fototoestellen, het zoemen van de camera’s zijn ze dan wel gewend, het spelen van een schaakpartij moet in uiterste concentratie plaatsvinden.

Lees meer >

Stukkenjagers 1 klopt Caissa uit Amsterdam

1 november jongstleden was de warmste 1 november ooit gemeten. Een aangenaam feitje, aangezien we in de ochtend met bijna het gehele team buiten aan het brunchen waren. Het was prachtig weer en de sinaasappelsapjes werden gretig snel opgedronken. De vorige ronde was ik debutant in het eerste team van Stukkenjagers, maar ik voel me nu al thuis en de teamgenoten zijn natuurlijk erg gezellig.

Voor de aanvang van de ronde hield César Becx een mooie toespraak. Hij vertelde dat hij verwachtte dat Stukkenjagers 1 gelijk zou spelen tegen Caissa, Stukkenjagers 2 niet opgewassen zou zijn tegen het sterke UVS en dat Stukkenjagers 3 ook minder kansen had. Uiteindelijk kwam geen van deze verwachtingen uit: Stukkenjagers 1 won ruim tegen Caissa, Stukkenjagers 2 won verrassend dik tegen UVS en Stukkenjagers 3 speelde gelijk. Een toespraak met verwachtingen boezemt angst in bij de tegenstanders. Dat blijkt dan wel weer. Hierbij een verslag van wat er die dag allemaal gebeurde met Stukkenjagers 1:

Lees meer >