Recensie: Chess for Educators van Karel van Delft

19 maart 2021 8:00 0

Al een paar weken ligt een boek op mijn bureau te pronken. Je zou kunnen zeggen dat dit de Engelstalige compilatie van het hele oeuvre van psycholoog en schaaktrainer Karel van Delft moet zijn. De titel: Chess for Educators. De auteur heeft een groot gedeelte van zijn leven besteed aan het bestuderen van de voordelen die het schaken voor kinderen in het dagelijks leven biedt. Zoals de achterflap vermeldt: schaken heeft de zeldzame eigenschap dat kinderen ons schaakspel leuk vinden terwijl het ook nog goed voor hen is. “Schaken is net als het leven: je moet plannen maken, beslissingen nemen, creatief zijn, uitdagingen aangaan, omgaan met teleurstellingen, interactie met anderen en het evalueren van je eigen handelingen”.

 

Inleiding
Karel probeert op wetenschappelijke wijze te onderbouwen dat bovengenoemde eigenschappen uit het dagelijks leven door het schaken in de praktijk kunnen worden gebracht en dat elk persoon die met het schaken in aanraking komt hier profijt van zal hebben. Niet verwonderlijk dat er ook is uitgezocht dat het schaken leerprestaties op school verbetert. Het is algemeen bekend dat cognitieve vaardigheden (zoals geheugenfuncties, concentratievermogen en visualisatie) worden verbeterd door je met het schaakspel bezig te houden. Daarnaast komt een schaker spelenderwijs in aanraking met mentale componenten, zoals het omgaan met teleurstellingen en het reflecteren op je eigen spel.

 

Opbouw
De ondertitel van het boek ‘How to Organize and Promote a Meaningful Chess Teaching Program’ geeft aan in welke richting de schrijver wil gaan. Hij legt zijn jarenlange ervaring als schaaktrainer/schaakcoach/organisator op tafel om mensen te helpen op een verantwoorde wijze een jeugdafdeling binnen een schaakclub georganiseerd te krijgen. Naast een uitgebreide introductie, waarin Van Delft uit de doeken doet wat hij voor ogen heeft om de lezer te bieden, is het boek ingedeeld in maar liefst 21 hoofdstukken. Ik zet ze op een rij:

Lees meer >

Giri magistraal in Carlsen Invitational

15 maart 2021 21:05 0

Een paar weken voordat de tweede turnus van het Kandidatentoernooi van start gaat, speelt Anish Giri mee in de vierde editie van de online toernooi cyclus, de Magnus Carlsen Invitational. 

Het leuke is dat de wereldkampioen ook de kersverse winnaar van het Tata Steel toernooi, Jorden van Foreest, een uitnodiging gaf. Zelfs zijn secondant,  Max Warmerdam, had een kans zich te plaatsen. Hij mocht in een ‘Qualifier’ uitkomen, maar het lukte hem helaas niet om zich te kwalificeren.

Dit vierde toernooi, getiteld The Meltwater Champions Chess Tour, is een zeer prestigieus evenement waarin de sterkste spelers ter wereld acte de présence geven.

De opzet is duidelijk: een zestienkamp waarbij de laatste acht spelers afvallen en de eerste acht naar de knock-outfase gaan. De eerste drie dagen worden telkens vijf ronden afgewerkt. Laten we maar meteen met de deur in huis vallen: de tussenstand na twee dagen en 10 ronden schaken:

En wat helemaal fantastisch was: overwinningen op niemand minder dan de wereldkampioen zelf, Aronian, Wesley So, Shakhriyar Mamedyarov, toch bepaald niet de minsten. Vooral de zege op Carlsen was indrukwekkend, maar zijn score was ronduit fantastisch: vier remises en maar liefst zes overwinningen! Op de laatste speeldag kwam Giri – na een korte remise tegen Hikaru Nakamura, dan toch eindelijk de man met de hamer tegen in de persoon van Ian Nepomniachtchi. Het was een vreemde partij waar Giri vlak voordat het mis ging, nog een goede kans miste.

 

Lees meer >

Recensie: Begrijp wat je doet 3: Siciliaanse structuren deel 2, Taimanov – Kan – Richter Rauzer

13 maart 2021 14:45 Zyon Kollen 1

In deze recensie behandel ik het boek Begrijp wat je doet 3: Siciliaanse structuren deel 2, Taimanov – Kan – Richter Rauzer van IM Herman Grooten. Eerder schreef ik al een recensie over het eerste deel Begrijp wat je doet 3: Siciliaanse structuren deel 1, Najdorf & Scheveningen, die hier kan worden teruggevonden. Deze voorganger was met 391 pagina’s al een dikke pil, maar dit deel overtreft dat en komt uit op 431 pagina’s.

Opbouw
In het voorwoord wordt de keuze voor de varianten verantwoord, alsook waarom er een apart hoofdstuk over het zogeheten Egelsysteem is ingelast, namelijk omdat de varianten die in dit boek staan via verschillende zetvolgordes naar dit systeem kunnen leiden.

Daarna volgt, net als in het eerste deel, een tussenhoofdstuk over het goed bestuderen van openingen. Volgens Grooten moet de nadruk liggen op ideeën in plaats van specifieke zetvolgordes. Deze stijl past hij ook zelf toe door de voorbeeldpartijen uit zijn boek van verbale uitleg te voorzien in plaats van een enkel engineoordeel na eindeloze varianten.

De vier inhoudelijke hoofdstukken (over het Egelsysteem, Taimanov, Kan en Richter Rauzer) vertonen dezelfde structuur: een introductie, de betreffende variant weergegeven in schema’s, een overzicht van alle varianten en tenslotte modelpartijen. Alleen het Egelsysteem wijkt in dit opzicht iets af door de witte en zwarte plannen afzonderlijk te behandelen, maar er is al uitgelegd waarom dit hoofdstuk een vreemde eend in de bijt is.

Ten slotte volgt een deel met opgaven en oplossingen.
Fragment
Als de variant in schema’s wordt uitgelegd, volgt daarbij alleen een weergave van de pionnenstructuren en enkele stukken. Een voorbeeld hiervan is de volgende stelling:

Lees meer >

Anish Giri en Jorden van Foreest uitgenodigd voor ‘Magnus Carlsen Invitational’

9 maart 2021 22:32 Hugo Nutbey 1

De Nederlandse schaakgrootmeesters Jorden van Foreest en Anish Giri zijn uitgenodigd om het op te nemen tegen de wereldkampioen schaken in de tweede editie van het ‘The Magnus Carlsen Invitational’. Voor beide Nederlanders belooft het een bijzonder toernooi te worden. Voor Van Foreest is dit het eerste toernooi sinds hij eerder dit jaar het Tata Steel Chess Tournament won. Giri versloeg wereldkampioen Magnus Carlsen in de vorige editie van Invitational.

‘The Magnus Carlsen Invitational’ wordt georganiseerd door het bedrijf achter de online schaakapp van Carlsen, Play Magnus, en is  onderdeel van de Meltwater Champions Chess Tour, het eerste professionele schaaktoernooi dat geheel online gespeeld zal worden.

Mede dankzij het succes van schaakserie The Queen’s Gambit is online schaken afgelopen jaar uitgegroeid tot een cultureel fenomeen en een populaire e-sport dat veel jongeren aantrekt. Daarom wordt ‘The Magnus Carlsen Invitational’ bijvoorbeeld niet alleen op Eurosport en YouTube uitgezonden maar ook op game streamingplatform Twitch. Om de groei van deze online sport verder te stimuleren is Play Magnus voor de ‘The Magnus Carlsen Invitational’ een vennootschap aangegaan met de Breakthrough Prize Foundation, een stichting die jongeren wil interesseren in de wetenschap en dat dat gesteund wordt door prominenten als Yuri Milner, Mark Zuckerberg, en Sergey Brin.

Redactionele toevoeging: het toernooi is van 13 t/m 21 maart. Vandaag speelden vier spelers (waaronder Max Warmerdam) om twee plaatsen voor het hoofdtoernooi. Max begon goed maar vooral door een onnodige nederlaag in de vierde ronde wist hij de top twee niet te halen. Pichot en Grandelius zijn de gelukkigen die vanaf zaterdag mogen spelen, zie hier.

Lees meer >

Schaakgeschiedenis in vogelvlucht 24: Garry Kasparov

28 februari 2021 13:15 12

 

 

Deze rubriek is gemaakt voor schaaksite.nl en is terug te vinden onder het kopje ‘Schaakhistorie’.

Omdat het schaakspel een eeuwenoud spel is, dat naar schatting al 3000 jaar oud is, lijkt het mij gepast om een serie korte artikelen te presenteren, waarin de schaakgeschiedenis voor het voetlicht wordt gebracht. In de vorige aflevering hebben we het gehad over Anatoly Karpov. In deze nieuwe aflevering zullen we het hebben over Garry Kasparov (Geboren in 1963).

 

 

Garry Kasparov met één van zijn grimassen (foto Jos Sutmuller)

In deze nieuwe aflevering spreken over het ‘wonderkind uit Baku’, Garry Kasparov. In 1984 werd hij de uitdager van wereldkampioen Karpov. Nadat deze turbulente WK-match in 1984 na bijna vier maanden met een voorsprong van 5-3 voor de titelhouder werd afgebroken, moesten de heren een jaar later op herhaling. Over de achtergronden van deze titelstrijd die door Campomanes, de voorzitter van de Fide, werd afgebroken is al veel gezegd en geschreven. Het komt er in het kort op neer dat de match ging om zes winstpartijen (zonder dat remises mee zouden tellen, precies zoals Fischer het had gewild!). Karpov kwam met 5-0 voor maar en leek op alle fronten de meerdere van zijn jonge uitdager. Die besloot toen om ‘Karpov als het ware tegen zichzelf te laten spelen’. Hij koos exact de openingsvarianten die zijn tegenstander tegen hem gebruikte en produceerde zo een hele lange reeks remises. Omdat hij duidelijk jonger en fysiek veel fitter was dan zijn rivaal, begonnen er scheurtjes in het spel van Karpov te komen. Dat vertaalde zich in drie nederlagen voor de regerende kampioen. Toen de tweekamp werd afgebroken, waren beide spelers woest. Karpov zei dat hij nog slechts één overwinning nodig had om de titel te behouden, Kasparov beweerde dat zijn tegenstander op instorten stond…

Maar een jaar later speelden beiden een nieuwe tweekamp die nu ging over 24 partijen waarbij de titelhouder voldoende had aan 12-12. Dit werd een zinderende tweekamp, die in Moskou gespeeld werd. Tegen het eind had Kasparov een voorsprong in handen tot Karpov de 22ste partij in zijn voordeel wist te beslissen en daarmee de achterstand verkleinde tot één punt. Na een remise in de 23ste partij moest Karpov dus in de laatste partij, waarin hij wit had, winnen om de titel te behouden. Dit werd één van de meest bijzondere partijen die ik ooit gezien heb, ook gezien de spanning die er op deze partij stond.

 

(foto Jos Sutmuller)

Karpov, Anatoly – Kasparov, Garry (24ste partij)

Deze partij werd een gevecht op het scherp van de snede. Ik herinner me heel goed dat ik voor mijn eigen club (de Eindhovense Schaakvereniging) in de hoogste klasse een teammatch speelde in Hilversum tegen HSG. In deze tijd was er nog geen internet maar wel hadden we tijdens deze wedstrijd de beschikking over een televisietoestel met Teletekst. In gelukkig werkte daar een schaker, die alle zetten, in vrijwel ‘realtime’ intypte. Dus stond er bij het toestel een schaakbord en daarop werden de zetten keurig door iemand bijgehouden. Op een gegeven moment was de spanning in deze partij tussen de twee grote ‘K’s’ zo voelbaar, dat steeds meer schakers om dit bord dromden en daarmee zelfs hun eigen partij in de steek lieten. Vooral het moment waarop Kasparov, die genoeg aan remise had, plotseling met een dubbel pionoffer de stelling opende, zorgde voor grote opwinding. Ondanks het hoge aantal Elopunten dat op deze dag aanwezig was, durfde niemand te voorspellen hoe deze partij zou aflopen. We voelden allemaal dat we getuige waren van één van de meest fascinerende en uiterst belangrijke schaakpartijen die ooit gespeeld was. Hier werd bepaald hoe onze schaakwereld er de komende tijd uit zou gaan zien…

Lees meer >

Begrijp wat u doet 72: Het Londen Systeem

23 februari 2021 11:59 3

 

Hieronder treft u de volgende aflevering van de rubriek “Begrijp wat u doet”. In deze serie worden, speciaal voor clubschakers, achtergronden belicht van de ‘grote openingen’ zoals het Spaans, het Siciliaans, het Damegambiet, het Konings-Indisch enzovoort. De artikelen verschenen eerder in Schaakmagazine het blad van de KNSB, de Nederlandse schaakbond.

 

 

Een vrij populaire opening is het Londen Systeem, genoemd naar het toernooi uit 1922 dat in Londen gespeeld werd. Het ontstaat meestal als wit vanuit de beginstelling de zetten d2-d4, Pg1-f3 en Lc1-f4 speelt en dat ook nog laat volgen door c2-c3, e2-e3. Die laatste zet wordt meestal voorafgegaan door h2-h3 omdat wit zijn loper op f4 koestert en liever niet door een zwart paard (met …Pf6-h5) laat afruilen (zie het schematische diagram rechts)

1. d4 Pf6
We nemen een min of meer willekeurige volgorde die echter vaak leidt tot hetzelfde type stelling. Wit streeft ernaar om de opstelling in te nemen uit het volgende schematische diagram:

Andere volgordes zijn:
 
1…d5 2. Lf4 Deze snelle ontwikkelingszet stijgt in de hiërarchie omdat wereldkampioen Magnus Carlsen het diverse malen gespeeld heeft. Er bestaat een vuistregel (als ik het goed heb ooit door Euwe geformuleerd) dat bij het ontwikkelen de paarden liefst de voorrang moeten krijgen op lopers. Door een speler van het kaliber Carlsen wordt er soms gespot met dit soort algemeenheden. [2. Pf3 Pf6 3. Lf4]

2. Pf3 e6

2…g6 3. Lf4

3. Lf4

 

Magnus Carlsen (foto Frans Peeters)

Min of meer de basisopstelling die wit – vaak ongeacht wat zwart daar tegenover zet – wil innemen. In de jaren ’80 had ik te maken met een speler uit mijn omgeving die al rond zijn 15de bijna van meestersterkte was. Maar helaas werd schaken te belangrijk voor hem dat zijn relatie met ons spel – op zijn zachtst gezegd – onder druk kwam te staan. Verliezen kwam zo hard aan, dat hij het schaakbord al redelijk snel het raam uit gooide. Toen hij het veel later weer eens ging proberen, bleek dat verliezen nog altijd niet tot zijn vocabulaire hoorde. Mede daarom speelde hij het Londen Systeem dat. Het kenmerk van de witte opzet was, zoals hij het heel humoristisch formuleerde, een soort ‘langzaam naar voren schuivende vesting!’ Ofwel: met zo’n stevige opbouw (pionnen op c3 en e3) en verder allemaal goede stukken kan wit eigenlijk weinig gebeuren. Tenminste, zo had hij dat voor ogen.

3…c5
Veel zwartspelers kiezen voor deze actieve mogelijkheid. Het valt het witte pionnencentrum aan en brengt de mogelijkheid …Dd8-b6 in de stelling.
Spelers die het Dame-Indisch op hun repertoire hebben staan, zullen graag verder gaan met 3…b6 4. e3 Lb7 en nu is de meest gebruikelijke voortzetting. 5. Ld3 [Het is echter de vraag of 5. h3 niet nét wat nauwkeuriger is. Zwart zou graag de loper van f4 willen opjagen met …Pf6-h5 en zo is de terugtocht naar h2 mogelijk. Op deze bijzonder lastige kwestie poogt Peter Heine Nielsen, de secondant van Magnus Carlsen, antwoord te geven bij zijn analyse van de partij Carlsen-Thomashevsky, 2016. Zijn antwoord lijkt plausibel want hij zegt dat wit beter eerst Ld3 kan spelen om …Le7 af te wachten. Want op wits laatste zet speelde Aljechin ooit het interessante 5…Ld6!? Het idee is dat hij zijn koningsloper wil ruilen voor die zwartveldige van wit omdat wit nu een tempo heeft gespendeerd aan 5.h3. Na (In bovengenoemde partij Carlsen-Thomashevsky, 2016 volgde: 5…Le7 6. Ld3 O-O 7. O-O {In hetzelfde jaar ging de witspeler in Giri-Tomashevsky verder met 7. Pbd2 c5 8. c3 en ook hij kwam later tot winst.} 7…c5 8. c3 en wit slaagde erin een mooie aanval op de zwarte koningsvleugel te ontketenen.) 6. Lxd6 cxd6 (zie analysediagram)

Lees meer >

Mister Chess presenteert: Schaakfotografie en schaakkunst

22 februari 2021 11:14 Hans Böhm 0

In deze aflevering heb ik het over schaakfotografie met Frans Peeters en over schaakkunst met Margreet Wevers. Tevens wordt de winnaar aangekondigd van het prachtige schaakbord uit aflevering 2.

 

Lees meer >

Mister Chess presenteert…. Schaakschilder Tjerk Zijlstra

15 februari 2021 9:59 Hans Böhm 0

Elke zondag om 17:00 uur een nieuwe aflevering op het YouTube-kanaal van Hans Böhm.

Lees meer >

Mister Chess presenteert… een schaakschilder aan bod, in woord en beeld

13 februari 2021 12:49 Hans Böhm 0

Schaakvrienden en schaakvriendinnen,

Morgen om 17.00 uur komt in Mister Chess presenteert… een schaakschilder aan bod, in woord en beeld.

Zie http://misterchess.hansbohm.com

Onder alle abonnees (gratis) wordt een groot schaakbord inclusief stukken verloot.

Je kunt nog meedoen tot 20 februari.

Schaakschilder Tjerk Zijlstra biedt drie gesigneerde boeken aan, die tot 5 maart onder alle abonnees worden verloot.

Lees meer >

Nieuw schaakvlog De verdediging uitschakelen

11 februari 2021 12:53 Erwin & Max 0

Schrik niet, we hebben een korte actiefilm opgenomen – waarin een van de stukken wordt uitgeschakeld.

Dit op verzoek van een van onze abonnees die vroeg hoe dat nou werkt, het uitschakelen van de verdediging. Hier zie je dat zwart eigenlijk dik voor staat, maar dat wit nog een mooie truc heeft om een stuk te winnen. Verder gaat het weer helemaal goed met Max, no worries!

Lees meer >