Let’s talk about chess

15 januari 2021 8:31 Redactie Schaaksite 0

Nederlander Eric van Reem heeft al een tijdlang een eigen project, de podcast “Let’s talk about chess”. Hij praat sinds september met grootheden uit de schaakwereld, voornamelijk over schaken, maar ook over muziek en andere dingen.

Deze week heeft hij een aflevering opgenomen met toernooidirecteur Jeroen van den Berg en daarin spreekt hij over alles wat je moet  weten over het komende Tata Steel toernooi. Verder heeft Jeroen nog wat aardige verhalen uit het verleden paraat. Bovendien kondigt hij een online toernooi voor de gedwongen thuisblijvers aan.

Hier is de link naar zijn host:  https://lets-talk-about-chess.letscast.fm/episode/16-jeroen-van-den-berg-td-tata-steel-chess

Lees meer >

Blog: het schaaktoernooi wordt anders dit jaar

14 januari 2021 8:00 Jeroen van den Berg 2

Toernooidirecteur van het Tata Steel Chess Tournament deelt in deze blog zijn ervaringen over het wereldberoemde schaaktoernooi in Wijk aan Zee.

Dat het Tata Steel Chess Tournament anders wordt, staat op voorhand vast. Geen publiek, geen Tata Steel Challengers, geen amateurs, het zal even wennen zijn. Ook voor de dorpsbewoners die zich ieder jaar opnieuw verheugen op de jaarlijkse invasie van schakers uit alle hoeken van Nederland en zelfs de wereld. Er zijn vriendschappen gesloten, huwelijken ontstaan, maar ook vele anekdotes ontsproten in de 83 jaar dat het toernooi zich jaarlijks in januari afspeelt. In 2021 zal het rustig zijn in Wijk aan Zee. Maar ze zijn er wel, de schakers, in de Moriaan. En dat is op zichzelf natuurlijk fantastisch nieuws! Veertien spelers uit de wereldtop, die elkaar te lijf zullen gaan in een vrijwel lege speelzaal. Even wennen natuurlijk, maar gelukkig hebben we internet.

De aanloop naar het toernooi was voor mij ook heel anders dan gewoon. Waar ik in alle voorgaande edities als toernooidirecteur verschillende toptoernooien in het buitenland bezocht om spelers te contracteren, deed ik dat nu vanuit huis. Dat kan gelukkig, in de moderne tijden waarin we leven, maar ik miste die toernooien en contacten met de spelers wel. Het is altijd bijzonder om in Azerbeidzjan, ik noem zomaar een voorbeeld, de eerste contacten met de vader van Magnus Carlsen te leggen over zijn mogelijke deelname aan het volgende toernooi. Tijdens die besprekingen delen we ervaringen en nieuwtjes over de (kleine) schaakwereld. Als je fysiek met elkaar in gesprek bent, is dat mijns inziens altijd beter dan wanneer dit louter via mail, telefoon of WhatsApp gebeurt. Juist doordat de schaakwereld zo klein is, is het altijd aangenaam om met de mensen om wie je geeft samen te zijn. Ik geef het eerlijk toe: het afgelopen jaar heb ik het bezoeken van die grote toernooien gemist. Maar zo heeft iedereen natuurlijk zijn of haar eigen gemis gehad in 2020. Het is helaas niet anders.

Lees verder in het Blog

Lees meer >

Recensies: vier boeken!

8 januari 2021 8:00 2

Ondanks de lockdown, of misschien wel dankzij de lockdown, schijnen schaakuitgeverijen er een sport van te maken om zoveel mogelijk boeken uit te brengen. Ook begrijpelijk: nu iedereen letterlijk aan huis gekluisterd zit, hoe kun je dan beter je tijd besteden aan een mooi schaakboek!

Als coördinator van de boekenrubriek op Schaaksite heb ik het voorrecht dat ik (als contactpersoon) soms van  uitgeverijen een pakketje ontvang waarin de nodige schaakboeken zitten. Vooral New in Chess is erg scheutig met het opsturen en daarvoor ben ik ze zeer dankbaar. Het is voor mij onmogelijk om ze allemaal helemaal van kaft tot kaft te lezen. Maar dat hoeft ook niet om te bepalen of je een boek wel of niet goed vind. Ik bespreek hieronder vier boeken waarvan ik vind dat die voor clubschakers zeer de moeite waard zijn.

 

Zlotnik’s Middlegame Manual door Boris Zlotnik

Met als ondertitel: Typical Structures and Strategic Manoeuvres

Een boek dat mij als schaaktrainer als muziek in de oren klinkt. En als er dan ook nog een voorwoord geschreven is door de huidige nummer twee van de wereld, Fabiano Caruana, is de nieuwsgierigheid meteen aangewakkerd. De Rus IM Boris Zlotnik blijkt jarenlang de trainer van Caruana geweest te zijn. De Rus was lange tijd de directeur van ‘the legendary Chess Departement of the INEF College in Moscow’. Toen hij in 1993 emigreerde naar Spanje werd hij de trainer van de toen 12-jarige Caruana die met zijn familie naar Madrid verhuisden om ervoor te zorgen dat het jonge talent dicht bij zijn trainer woonde. Meer aanbeveling heeft Zlotnik niet nodig!

 

De indeling van het boek ziet er grofweg zo uit:

Lees meer >

Nog meer Queen’s Gambit

7 januari 2021 22:12 Redactie Schaaksite 1

De Netflix-serie ‘The Queen’s Gambit’ blijft de gemoederen bezighouden.

Michel van Leeuwen meldt dat er deze week een artikel hierover verscheen in De Gelderlander. Hetzelfde artikel is ook te vinden via de link naar dit blog.

Gelukkig nieuwjaar!

31 december 2020 0:00 Redactie Schaaksite 0

Lees meer >

Gespot 95 – Dominantie

25 december 2020 12:34 3

 

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen. Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.

 

 

Zoals u onlangs kon lezen in het artikel dat ik schreef naar aanleiding van het uitbrengen van een nieuwe versie van de eindspelstudiedatabase van Harold van der Heijden, werk ik als schaaktrainer regelmatig met eindspelstudies, die ik dan op thema probeer te zetten. De wereld van de eindspelstudies is eigenlijk een wondere wereld. Je zou kunnen zeggen dat eindspelstudies een soort van kunstvorm binnen de schaakwereld innemen.

Binnen ons jachtige bestaan vormt de eindspelstudie als het ware een oase van rust. Net alsof je met een duikerspak langs peilloze diepten glijdt, en alles in volledige kalmte aan je voorbij ziet komen. De prachtige structuren van de zeebodem in combinatie met de fantastische organismen die er in ronddrijven. Je moet er ook de tijd voor nemen. Hoewel de zuurstoffles niet eeuwig gevuld is, kan het geen kwaad om de mooie contouren van de nieuwe omgeving langzaam op je in te laten werken. Zo is het ook met eindspelstudies.

We halen nog even in herinnering wat een eindspelstudie eigenlijk is. We zouden het kunnen definiëren als een compositie waarbij een fraai combinatiemotief dat vaak zeer onder de oppervlakte zit, is verpakt in een originele zettenreeks. Er is sprake van een opgave, waarbij de oplosser van te voren weet dat er maar één winst- of remise-variant opgesloten zit in de stelling. Bijna altijd heeft elk stuk op het bord een functie.
Bij het maken van een eindspelstudie gaat de componist meestal uit van de slotstelling die hij bedacht heeft. Die slotstelling moet dan uiting geven aan de kunstvorm die de componist in gedachten heeft. Dan gaat hij aan het werk om er een passend voorspel bij te bedenken en voegt links en rechts stukken toe. Uiteindelijk mag er maar één winstvariant zijn en dat is eigenlijk het moeilijkste van zijn taak. Als er bijvoorbeeld sprake is van een manoeuvre waarbij het stuk langs twee verschillende wegen op de plaats van bestemming kan arriveren, wordt dit oogluikend toegestaan. Men spreekt hier van een ‘dual’. Wel kunnen er veel verschillende varianten zijn, waarin de verdediger zich (vaak ook op originele) zo goed mogelijk van zijn taak kwijt. Als de winstvoering in twee verschillende varianten in gespiegelde hoedanigheden optreedt, spreekt men van een ‘echo’. Bij het maken van composities gaat men uit van speciale combinatiethema’s die voorziet van een naam. Zo spreekt men bijv. van een ‘Novotny’ als er sprake is van een interferentiemotief (=onderbreek). In dit betoog wil ik het uitsluitend hebben over het ‘dominantiemotief’. Hierin zit het woord dominant, dat al een en ander duidelijk maakt. In het eerste diagram probeer ik duidelijk te maken wat er exact met dit dominantie-motief bedoeld wordt.

 

Dominantie 1 – Constructiestelling

Lees meer >

Harikrishna vervangt Mamedyarov op Tata Steel Chess Tournament

17 december 2020 10:25 Robert Moens 4

PERSBERICHT

Pentala Harikrishna zal op het Tata Steel Chess Tournament Shakhryar Mamedyarov vervangen. Mamedyarov heeft laten weten dat hij de 83e editie van het Tata Steel Chess Tournament niet kan bijwonen in januari. De 34-jarige Harikrishna is 22e op de wereldranglijst, met een rating van 2732.

Foto van Pentala Harikrishna tijdens het Tata Steel Chess Tournament 2017 (terwijl Anish Giri toekijkt).

De laatste keer dat Harikrishna in actie kwam op het Tata Steel Chess Tournament was in 2017. Hij eindigde toen als 9e. Het Tata Steel Chess Tournament 2021 vindt plaats in De Moriaan in Wijk aan Zee van 15 tot en met 31 januari 2021.

“Harikrishna is een solide schaker”, aldus toernooidirecteur Jeroen van den Berg. “Ik ben blij dat hij meedoet aan ons toernooi. Pentala heeft meerdere malen bewezen dat hij de allerbeste spelers van de wereld aankan. Zijn hoogste klassering was 10e op de wereldranglijst. Ik verwacht dat hij sterk voor de dag zal komen in Wijk aan Zee”.

Lees meer >

14 grootmeesters naar Wijk aan Zee voor ’Wimbledon of Chess’

9 december 2020 10:43 Robert Moens 0

Tata Steel Chess Tournament 2021 gaat door

De directie van Tata Steel heeft vandaag bekendgemaakt dat de 83e editie van het Tata Steel Chess Tournament in januari doorgang vindt. Door de coronacrisis zijn veel evenementen afgelast, zo ook in de schaakwereld. Na nauw overleg met de Koninklijke Nederlandse Schaakbond, NOC*NSF en de lokale en regionale overheid (waaronder de Veiligheidsregio Kennemerland) heeft Tata Steel vastgesteld dat het mogelijk is om een topsportevenement te organiseren met de 14 grootmeesters van de Tata Steel Masters in De Moriaan in Wijk aan Zee in januari. Dat gebeurt wel met de nodige strenge voorzorgsmaatregelen en vanzelfsprekend met inachtneming van alle dan geldende coronamaatregelen. De gezondheid van spelers, eventuele bezoekers en de staf en medewerkers staat voorop. Door de beperkingen rondom het coronavirus is het deze editie niet mogelijk om de Tata Steel Challengers of amateurtoernooien te organiseren. Ook Chess On Tour, waarbij de grootmeesters een dag in een andere stad spelen, moet een jaar pas op de plaats maken. Het Tata Steel Chess Tournament 2021 vindt plaats in De Moriaan in Wijk aan Zee van 15 tot en met 31 januari 2021.

Foto van de speciale opstelling waarin de Tata Steel Masters in januari 2021 zullen spelen in De Moriaan in Wijk aan Zee.

“Ik ben bijzonder blij dat het Tata Steel Chess Tournament 2021 doorgaat”, aldus toernooidirecteur Jeroen van den Berg. “Er zijn sinds dit voorjaar wereldwijd zoveel schaakevenementen afgelast of omgezet in online rapidtoernooien dat spelers en schaakliefhebbers echt snakken naar grote toernooien die wél achter het bord worden gespeeld. Met het Tata Steel Chess Tournament 2021 worden ze in januari op hun wenken bediend. En het sterke deelnemersveld gaat ongetwijfeld voor boeiende partijen zorgen.”

Anish Giri van de partij

Lees meer >

Recensie: Harold van der Heijden komt met grote update van zijn eindspelstudie database

6 december 2020 8:00 10


In het buitenland wordt gedacht dat Nederland een schaakland is. Dat is niet zo gek gezien de grote toernooien (zoals in Wijk aan Zee) die een grote uitstraling bij de rest van de wereld heeft. We kennen een  Nederlandse wereldkampioen (Max Euwe), we hebben een hemelbestormer gehad (Jan Timman, toen hij tweede van de wereld was) en we hebben momenteel een mondiale wereldtopper in de persoon van Anish Giri in onze gelederen. Ook op ander gebied blijken we een vooraanstaande rol te spelen, zoals in de wereld van de eindspelstudies.

Harold van der Heijden (foto privé-collectie)

De grote man is Harold van der Heijden die vele jaren geleden begonnen is met het invoeren van eindspelstudies die hij tegenkwam in boeken. Hij bedacht ook een code waarmee studies binnen een database makkelijker gevonden zouden kunnen worden. Toen zijn database begon te groeien, werd die steeds interessanter en daarom creëerde hij een website waar de nodige informatie gevonden kan worden over dit enorme project.

Daarnaast is hij hoofdredacteur van het beroemde internationale tijdschrift EG. Daarover kan informatie ingewonnen op de Nederlandse site voor eindspelstudiecomponisten, ARVES.

Van der Heijden is zelf ook FIDE-meester in de schaakcompositie (eindspelstudies), FIDE-rechter voor eindspelstudies, hij was woordvoerder van de subcommissie ‘eindspelstudie van de WFCC’, auteur van twee boeken over eindspelstudies en verzamelaar van boeken met eindspelstudies.

De nieuwe database, getiteld HHdbVI, die hij net heeft uitgebracht, bevat maar liefst 93.839 studies een astronomisch aantal. Het moet een ongelooflijk monnikenwerk geweest zijn en het is niet na te gaan hoeveel tijd het heeft gekost om deze allemaal in te brengen in een computerbestand. Harold kan niet nalaten om op te merken dat als iemand zich geroepen voelt om al deze studies na te gaan spelen en hij zich daarbij committeert om elke dag drie uur lang studies na te spelen in een tempo van 3 minuten per studie, dan zou het deze persoon vier jaar en vier maanden kosten om deze taak te volbrengen. ‘Vermoedelijk is hij dan net op tijd voor de volgende update!’

Laten we inhoudelijk eens kijken wat deze database voor de liefhebber en de clubschaker te bieden heeft. Daartoe moeten we even definiëren wat precies onder een eindspelstudie verstaan wordt. Een eindspelstudie is een compositie die wordt gepresenteerd als een opgave waarin altijd de stelregels zijn: wit speelt en wint of wit speelt en maakt remise. Een studie bevat een unieke oplossing, ofwel er is in principe maar één manier die leidt tot de winst of tot de remise. Hoewel een studie kan lijken op een actuele partij, wordt een eindspelstudie samengesteld door een componist. Een goede eindspelstudie moet een vermakelijke oplossing hebben met verrassende zetten, verborgen verdedigingen en liefst geniale tactische wendingen die schakers verbijsteren. Voor zowel beginners als grootmeesters van wereldklasse is het ook erg leuk om eindspelstudies te proberen en op te lossen, aangezien de moeilijkheidsgraad varieert van eenvoudig tot zeer moeilijk. Meer info op de Wikipedia-pagina.

Lees meer >

Boek over uitgever, schaker en schrijver Wim Andriessen ziet het daglicht

4 december 2020 18:42 Van de Redactie 0

Drieënhalf jaar na zijn overlijden verschijnt Wim Andriessen – Meester in het schaken, grootmeester in het uitgeven.

Het boek beschrijft leven en werk van uitgever van schaakboeken – en tijdschriften, schaker en schrijver Wilhelm Fredrik (Wim) Andriessen (1938-2017), die in interviews regelmatig aangaf veel aan het schaken te danken hebben gehad. In de Nederlandse schaakwereld was Wim Andriessen een fenomeen. Bij zijn overlijden in mei 2017 besteedden alle grote landelijke dagbladen: o.a. de Telegraaf (Hans Bὅhm), de Volkskrant (Gert Ligterink) en NRC Handelsblad (Hans Ree), in hun wekelijkse schaakrubriek hier aandacht aan.

 

Uitgever

Volgens IM Gert Ligterink, voormalig Nederlands kampioen en Wims opvolger bij de Volkskrant, had hij drager van de Max Euwe-ring moeten worden. (De Euwe-ring is een onderscheiding voor iemand die zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor het schaken in Nederland. Onder anderen Jan Timman, Hans Ree en Genna Sosonko ontvingen deze ring). Wim Andriessen verdiende deze ring ten volle als oprichter en uitgever van de twee mooiste schaaktijdschriften die Nederland heeft voortgebracht: het Nederlandse Schaakbulletin (1968-1984) en het Engelstalige, internationale New in Chess (1984 – tot heden), waaraan coryfeeën als Hein Donner en Jan Timman belangrijke bijdragen leverden. Hein Donner door zijn met zelfspot gelardeerde artikelen en Jan Timman met zijn ongeëvenaarde schaakanalyses van zijn eigen partijen en van collega-grootmeesters.

Journalist en schaker

Naast uitgever was Wim Andriessen schaakjournalist van de Volkskrant, waar hij ook de wekelijkse schaakrubriek verzorgde. Tevens was hij een sterk schaker, die in de jaren zestig, begin jaren zeventig behoorde tot de Nederlandse subtop. Hij plaatste zich onder andere voor het Nederlands Kampioenschap van 1971 waar hij de degens kruiste met schakers als Jan Timman, Hein Donner en Hans Ree. Hoe goed hij was, bleek toen hij in de jaren 1982, 1983 en 1984, na zijn verhuizing naar Alkmaar, drie keer achtereen met hoge scores afgetekend Alkmaars kampioen werd. Circa vijftig door hem gespeelde partijen tegen sterke spelers als Jan Timman, Hein Donner, Kick Langeweg, Bert Enklaar, Haije Kramer, zijn in het boek opgenomen.

Lees meer >