Gespot 80: Van 1. e4 naar 1. d4 en andersom; verstandig?

27 juni 2016 11:47 9

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.

Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.

 

Al decennia lang zijn we in staat om ons met de computer voor te bereiden op tegenstanders. Dit wordt in Nederlandse kringen het ‘pluggen’ genoemd. Als we met zwart tegen iemand moeten, leert een korte blik in een schaakdatabase ons vaak snel of we tegen een ‘1. e4-speler’ of een ‘1. d4-speler’ moeten spelen. Uiteraard zijn er ook mensen die ook andere openingen spelen, maar op clubniveau komen deze openingszetten het meest voor. Dat op topniveau de laatste jaren ook 1. c4 en 1. Pf3 in populariteit winnen, heeft met andere factoren te maken. Maar ook daar zien we de van oudsher populaire openingszetten terugkomen.

Als we ons gemakshalve even beperken tot de 1. e4 en de 1. d4 -categorieën kunnen we veelal stellen dat het om spelers gaan met totaal andere speelstijl. Eerstgenoemde zijn meestal de wat agressiever ingestelde spelers. Dat moet ook wel als je tegen het Siciliaans iets voor elkaar wilt krijgen. Het is een beetje kort door de bocht, maar de meeste 1. e4-spelers gaan graag op de koning af… De 1. d4-speler kiest meestal voor de meer strategische aanpak.

GM David Smerdon (foto Lennart Ootes)

Het bestrijden van beide type spelers vergt een heel andere aanpak. In het populaire Open toernooi te Hoogeveen 2007 kreeg ik tweemaal iets merkwaardigs voor mijn kiezen. In de vierde ronde was de Zweedse grootmeester Tiger Hillarp Person mijn tegenstander. In de database zag ik dat hij een groot strateeg was en vooral met 1. d4 opende. Maar ik was gewaarschuwd, maar tegen mijn vriendin Petra Schuurman was hij eerder in hetzelfde toernooi met 1. e4 begonnen.

In de negende en laatste ronde had ik zwart tegen de Australische GM (toen nog IM) David Smerdon. Een typische 1. e4-speler, zoals ik in mijn voorbereiding constateerde. Wat schetst mijn verbazing toen ik aan het bord verscheen en ik plotseling de dubbele zet van de damepion zag worden uitgevoerd.

 

In het eerste geval dacht ik Hillarp Person te kunnen verrassen door hem niet mijn gebruikelijke Caro Kann voor te schotelen, maar te kiezen voor de Siciliaanse Scheveninger. Hij antwoordde met de scherpe Engelse Aanval, waar ik een globaal idee van Loek van Wely (met … Tb8) in de praktijk probeerde te brengen.

13…Tb8!?

Lees meer >

Carlsen blijft iedereen de baas

20 juni 2016 23:16 3

Het blitztoernooi in Leuven leverde, vooral op de eerste dag, een ware slachting op. Niemand bleef ongeslagen. En het verschil tussen de nummer één, Levon Aronian, met de nummer laatst, Anish Giri, was slechts 2½ punt. Aronian finishte zondag met slechts 5½ punt op de ongedeeld eerste plaats. De Armeniër verloor weliswaar van Vladimir Kramnik, maar boekte overwinningen op Wesley So, Veselin Topalov en Fabiano Caruana.

 

   

Het kwartet spelers met een halfje minder bestond uit Magnus Carlsen, Vladimir Kramnik, Hikaru Nakamura en Wesley So. Op Nakamura na, kregen al deze vier spelers meer dan eenmaal een nul te slikken. Helaas eindigde onze landgenoot op de laatste plaats.

De tabel na het eerste dagje blitzen zag er zo uit:

Lees meer >

Carlsen haalt Anand terug

18 juni 2016 22:45 0

Het circus van de van de Grand Tour is vanuit Parijs verplaatst naar het Belgische Leuven. Gisteren en vandaag werd weer een rapidtoernooi afgewerkt. Voor zondag en maandag staat er wederom een snelschaaktoernooi gepland. De organisatoren in Leuven hebben hun uiterste best gedaan om dit toernooi, dat werd aangekondigd als het allersterkste dat ooit in België werd gehouden, goed neer te zetten. Natuurlijk wordt een belangrijk deel van de covering van het toernooi door Chess24.com geleverd. En die organisatie doet een beroep op de Amerikaanse commentaargenieën die we kennen uit de Sinquefield Cup.

Lees meer >

Juweeltjes 6: Ivanchuk – Shirov

15 juni 2016 11:40 1

 

 

In deze rubriek nodigen we de bezoeker van Schaaksite graag uit om te genieten van de meest schitterende prestaties op het schaakbord, door alle eeuwen heen. De reden waarom voetballiefhebbers in vervoering raken als zij acties zien van Messi of Ronaldo moet bij ons schakers dezelfde zijn als wij de partijen naspelen die we hier willen tonen. En aarzelt u vooral niet om uw keus ook kenbaar te maken!

 

Vassily Ivanchuk (foto Frans Peeters)

 

Twee spelers die tot de verbeelding spreken, zijn Vassily Ivanchuk en Alexei Shirov. De onderlinge confrontatie zijn vaak ook een lust voor het oog omdat beide hun partijen met open vizier, meestal compromisloos, ingaan. De Oekraïner staat bekend om zijn geniale momenten, De Let werd de opvolger genoemd van Mikhail Tal, de Tovenaar van Riga. Omdat Shirov ook uit Riga komt, waren er mensen die hem deze bijnaam ook gaven. Beide spelers staan ook bekend als uitstekende blindspelers. Omdat ze tijdens een normale partij heel diep kunnen rekenen, kijken ze liever niet naar de stukken op het bord. Ivanchuk heeft dan de gewoonte om de zaal in te kijken, Shirov kijkt naar het plafond. Dat levert kolderieke taferelen op als ze tegenover zitten.

Alexei Shirov (foto Jos Sutmuller)

De een kijkt met een wazige blik de zaal in, de andere zit volkomen versuft naar het plafond te kijken… Helaas heb ik geen foto’s kunnen vinden waarin deze merkwaardige houding te zien valt.

Een partij, die nota bene in ons land werd gespeeld, is de hele wereld overgegaan. Want de vondst van Ivanchuk op de 19de zet is bijna krankzinnig te noemen. Hij offert pardoes zijn dame waarbij het aanvankelijk onduidelijk is wat hij ervoor terugkrijgt. Het verhaal doet de ronde dat het Nederlandse publiek op de banken stond, toen zij dit voor hun ogen zagen gebeuren. Was dit niet té geniaal, zou Ivanchuk zijn hand niet overspeeld hebben? Had hij zich niet laten leiden door een luchtspiegeling?

 

Lees meer >

Nakumura wint het Rapid in Parijs

10 juni 2016 23:33 0

Parallel aan de openingswedstrijd van het EK-voetbal tussen Frankrijk en Roemenië is in Parijs geschaakt in het kader van de ‘Grand Chess Tour’. Er werden op donderdag 9 en vrijdag 10 juni  9 ronden rapid afgewerkt door de sterkste schakers ter wereld. Behalve wereldkampioen Magnus Carlsen is ook onze landgenoot Anish Giri van de partij.

 

 

De rapidtienkamp werd gewonnen door de Amerikaan Hikaru Nakamura. Hij bleef Carlsen een half puntje voor (volgens de normale telling). Dat had voor een deel ook te maken met het feit dat Carlsen al in de eerste ronde verloor op tijd verloor van Wesley So. Hij stond op dat moment totaal op winst.

Carlsen, Magnus – So, Wesley

In deze gewonnen stelling ging Carlsen door zijn vlag.

0-1

Lees meer >

‘Viktor de Verschrikkelijke’ in diagrammen…

9 juni 2016 10:38 9

Er is inmiddels al het nodige gepubliceerd over Viktor Kortchnoi. En niet alleen op Schaaksite maar in diverse andere media. Overal lees je dat Kortchnoi het schaken ‘at en dronk’, hij was de vereenzelviging van ons koninklijke spel. Dat werd versterkt door zijn bijnamen, waarvan ‘Viktor de Verschrikkelijke’ mij nog het best op het netvlies staat.

Ondertussen vond ik ook dat er even stil gestaan moest worden bij zijn schaaktechnische prestaties. En toen ik ging grasduinen in de literatuur ben ik maar snel gestopt. De man heeft zoveel gespeeld, zoveel schitterende zetten en concepten geproduceerd, zoveel memorabele momenten na gelaten dat het ondoenlijk is om een compleet beeld te produceren van deze geweldenaar.

Daarom geef ik er maar een persoonlijk tintje aan van momenten die bij mij op een of andere manier in het geheugen staan gegrift. Momenten waar Viktor zeer nadrukkelijk aanwezig is en ook momenten waar hij de wereld op zijn kop zet. Ik heb ze nu bekeken met een ander oog dan destijds. En mijn bewondering voor hem is er alleen maar groter geworden…

 

Verdedigingskunstenaar

Een van de bijzondere eigenschappen waar Kortchnoi om bekend stond, waren zijn verdedigingskunsten en zijn enorme taaiheid in slechte tot verloren stellingen. Een partij waar ik zelf getuige van was in het Open toernooi te Lugana tegen de Amerikaan Whitehead, heb ik beschreven in één van mijn rubrieken. Zie dit verhaal over vestingen.

Lees meer >

Viktor Kortchnoi (1931-2016)

6 juni 2016 22:45 0

Vandaag werd bekend dat Viktor Kortchnoi op 85-jarige leeftijd is overleden. Met hem valt een kleurrijk en bijzonder figuur uit de schaakwereld weg.

Viktor Kortchnoi (foto Jos Sutmuller)

Viktor Lvovich Kortchnoi werd geboren op 23 maart 1931 in Leningrad. Al op 5-jarige leeftijd leerde hij schaken en vanaf dat moment zou dit zijn passie voor de rest van zijn leven worden. Hij maakte lange tijd (vanaf 1957 t/m 1974) deel uit van het team van de Sovjet-Unie dat zoveel successen zou boeken. In deze periode won hij het Kampioenschap van de Sovjet-Unie maar liefst viermaal.

Daarna wist hij een aantal maal in de strijd om de wereldtitel te mengen. Tot wereldkampioen schopte hij het nooit. Op dat podium was tweemaal Anatoly Karpov zijn kwelgeest, hoewel die matches ons nog lang in het geheugen gegrift zullen staan. Daarover dadelijk meer.

In 1976 kreeg Kortchnoi van de Sovjetautoriteiten het relatief zwakke IBM-toernooi in Amsterdam aangewezen om te gaan spelen. Dat deden zij mede om te laten zien dat Karpov de enige echte wereldkampioen was. Karpov was die titel ten deel gevallen omdat Fischer, als regerend wereldkampioen weigerde een match te spelen. Kortchnoi vroeg na afloop van het toernooi in Amsterdam in ons land politiek asiel aan. Er is een aantal mensen dat hem onderdak heeft geboden. Hij deed zelfs mee aan het Kampioenschap van Nederland en won dat met grote overmacht, hoewel hij – naar eigen zeggen – in de helft van de partijen slecht tot verloren had gestaan.

Lees meer >

Bizarre ontknoping in Gashimov Memorial

4 juni 2016 22:38 1

De slotfase in Shamkir bij het Gashimov Memorial is geëindigd in een bizarre ontknoping. Het spreekwoord ‘waar er twee vechten om een been gaat de derde ermee heen’ is hier heel van toepassing. Ging de strijd niet tussen de Amerikaan Caruana en onze eigen Anish Giri?

Beide waren bezig een monsterscore neer te zetten. Giri had maar liefst 4½ uit 6. Daar zou je normaal gesproken in een dergelijk toptoernooi aan kop mee staan. Maar Caruana stond zo waar een halfje voor op Giri. In het onderlinge treffen miste de Amerikaan zelfs een uitgelezen mogelijkheid om tot winst te komen. Hij liet een zetherhaling toe, terwijl hij telkens de winst kon binnenhalen. Gezegd moet worden dat die winst verre van gemakkelijk te vinden was. Zoals het ging kwam Giri met een blauw oog weg.

Een ronde erna zag het er gunstig uit voor onze landgenoot. Met wit tegen Yifan Hou en Caruana tegen de niet te onderschatten Azeri Mamedyarov. Die had een ronde daarvoor al gewonnen van zijn landgenoot Safarli en zat daarmee ook een beetje op het vinkentouw. En het wonder gebeurde: Caruana verloor ergens de draad in de partij, kwam in een verloren dame-eindspel terecht en hoewel er daarin nog van alles gebeurde, kreeg hij een dure nul te slikken. Giri had ondertussen de Chinese wereldkampioene flink in de tang genomen. Het leverde hem in het eindspel een mooie pluspion op en het binnenhalen van de zege leek slechts een kwestie van tijd. Maar opnieuw verkeek onze man zich op de taaie defensie van Hou. Ze offerde een paard in ruil voor een paar pionnen. Met nog paar één pion en een passieve toren, kon Giri geen winst afdwingen. Na maar liefst 103 zetten berustte hij in de onvermijdelijke remise.

Lees meer >

Praggnanandhaa Rameshbabu

30 mei 2016 21:08 2

‘Praggnanandhaa Rameshbabu’. Nee, het is geen kreet die uit een stripboek komt. Het is sinds kort ’s werelds jongste internationaal meester. Uit India. Gisteren namelijk, won deze 10-jarige zijn negende partij in het toernooi ‘The KIIT International Open in Bhubaneswar te India’. Met dat resultaat voldeed hij aan zijn laatste IM-norm en omdat hij tijdens dit zelfde toernooi ook nog de (virtuele) ratinggrens van 2400 is gepasseerd, mag hij zichzelf de jongste IM aller tijden noemen.

Lees meer >

Giri klopt wereldkampioenskandidaat Karjakin!

28 mei 2016 22:37 2

In Shamkir, de achtste stad van Azerbeidzjan, is donderdag een sterk bezette tienkamp ter nagedachtenis aan de vroeg gestorven Vugar Gashimov van start gegaan. Uit de top 10 van de wereld nemen de Amerikaan Fabiano (3), onze landgenoot Anish Giri (7) en de Rus Sergey Karjakin (9) deel. Sterke spelers als Pentala Harikrishna (India), Pavel Eljanov (Oekraïne), Shakhriyar Mammadyarov (Azerbeidzjan) en Teimour Radjabov (ook Azerbeidzjan) zullen proberen het de Top-10 spelers moeilijk te maken. Het deelnemersveld wordt gecompleteerd met nog twee landgenoten van Gashimov, de grootmeesters Eltaj Safarli en Rauf Mammadov en niet te vergeten de Chinese wereldkampioene, Yifan Hou.

 

 

Na een remise in de eerste ronde tegen Mammadov, speelde Giri een zware partij tegen Sergey Karjakin. Giri koos voor een vrij pretentieloze opbouw. Er ontstond een stelling uit het symmetrisch Engels waarin beide spelers de zogenaamde Botwinnikopstelling op het bord kregen. Nadat Giri zelfs de damevleugel op ‘slot’ had gezet, leek een puntendeling in het verschiet te liggen. Maar onze landgenoot verbeterde voetje voor voetje zijn stukken, terwijl Karjakin zich eigenlijk niet zo goed raad wist met zijn stelling. In het middenspel met alle zware stukken op het bord en ieder een paard, speelde de Rus dat paard naar de damevleugel, terwijl het er toch wel op leek dat het strijdtoneel op de koningsvleugel plaatsvond. Giri liet toen zien hoe diep zijn strategisch inzicht reikt.

Hij kwam in bovenstaande diagramstelling met het tamelijk ondoorgrondelijke 30. Ph3! op de proppen.

Lees meer >