50 jaar Paul Keres

16 augustus 2019 21:27 1

Een jaar na het vijftigjarig bestaan van de Utrechtse schaakclub Paul Keres is er een dik jubileumboek verschenen. Dat de club de jubileumdatum heeft laten verlopen is niet bezwaarlijk, want als het boek op tijd was verschenen had het geen 305 pagina’s geteld.

De club werd in 1968 opgericht onder de naam Utstud. Het was een studentenclub in Utrecht, dus iedereen kan bedenken wat die naam betekent. Utstud was een fusieclub van drie zeer oude studentenclubs, namelijk Lasker (1908), Stukken & Schijven (1910) en Caïssa (1946).

De fusieclub begon binnen de competitie van de Stichts-Gooise Schaakbond op het laagste niveau en maakte een glorieuze tocht naar boven, net als later bijvoorbeeld Koningsclub Bergen en Sopsweps’29, die vanwege het reglement ook op het laagste niveau moesten beginnen. Het boek bevat een hilarisch gefingeerd verhaal van een tegenstander die hier niet blij mee was.

“Meneer, ik ben veertig jaar met plezier lid van de Koperen Loper, maar de lol is er nou wel af. En ik ken er genoeg die er net zo over denken, ook bij andere verenigingen. Die lui van Utstud winnen alles. Ze verpesten gewoon alle competities waar ze aan meedoen. D’r is geen aardigheid meer aan. Ze worden gesponsord door Van der Galie (een boekhandel met een grote schaakafdeling – JH) en daarom konden ze die spelers van Utrecht kopen. ’t Is geen wonder dat ze er geen fluit aan doen om loten voor de KNSB te verkopen, terwijl wij ons uit de naad moeten lopen om een pakketje schaakmateriaal te winnen. De centen komen ze gewoon aanwaaien, nou en daar willen ze wel voor spelen.”

Lees meer >

Thomas Beerdsen alleen aan kop

26 juli 2019 21:44 0

Na vier ronden in Dieren heeft Thomas Beerdsen als enige nog al zijn partijen gewonnen, in het Open kampioenschap van Nederland. Als hij deze vorm volhoudt, kan hij het grootste succes uit zijn carrière behalen. Bij een grootmeesternorm wordt hij ook tot grootmeester benoemd, maar dat zit er opvallend genoeg niet meer in.

Beerdsen won vandaag met zwart een spectaculaire partij van Roeland Pruijssers, die hij zo goed kent als teamgenoot bij Apeldoorn. Beter kan niet, maar in de vijfde ronde ontmoet hij Lucas van Foreest en dat is als tegenstander ook de vijfde Nederlander. Voor een norm moet Beerdsen vier buitenlanders tegen zich krijgen.

Pruijssers-Beerdsen bij een eerdere ontmoeting, in 2017. Foto: Frans Peeters.

Een blik op de ranglijst leert dat het vrijwel uitgesloten is dat zijn laatste vier tegenstanders alle vier van buiten Nederland komen. Hij zal zich dus moeten richten op de toernooiwinst, de grootmeestertitel komt later wel.

In de eerste ronde deden alle topspelers wat ze moesten doen. In de tweede ronde viel Lucas van Foreest op met een remise tegen Nico Zwirs. Volgens de liveblog van Peter Boel had Zwirs een licht betere stelling, maar staakte hij na 55 zetten zijn winstpoging. Van Foreest: “Saaie partij”. Beerdsen versloeg Herman Grooten. Boel: “Grooten lijkt te frivool met zijn pionnen om te springen.” Grooten in een mail aan mij: “Ik stond vandaag erg goed tot gewonnen tegen Beerdsen zoals hij ook beaamde, maar ik liet me meesleuren door complicaties die niet nodig waren geweest en waarin hij veel handiger was dan ik was.”

In de derde ronde won onze kersverse kampioen Lucas van Foreest van Kulkami Ojas uit India. Boel: “Lucas’ tegenstander ging voor een truc maar werd zelf getruct.” Lucas: “Een slechte partij.” Boel: “Als je succesvol wil zijn moet je ook slechte partijen winnen.”

Een opmerkelijk incident was er bij Charlie Tang tegen Rob van Helvoort.

Lees meer >

Dieren: minstens zes kanshebbers

22 juli 2019 18:34 2

Er is geen uitgesproken favoriet bij het Open kampioenschap van Nederland. Dat is (gelukkig) bij de meeste open toernooien zo, maar deze keer zijn er in Dieren wel erg veel kanshebbers aan te wijzen.

 

 

Dimitri Reinderman in 2018. Foto: Frans Peeters.

Dimitri Reinderman (2583) is de hoogste ratinghouder, al scheelt dat niet veel met de nummers twee en drie. Vorige twee jaren werd hij met 6½ uit 9 gedeeld derde of vierde, in 2016 werd hij slechts tiende. Maar in 2015 won Reinderman het toernooi. Hij voelt zich dus in elk geval thuis in Dieren, waar hij de laatste jaren ook de popquiz leidt. Er is wel iets opvallends aan de hand met Reinderman. Sinds het ONK van 2017 heeft hij maar één toernooi gespeeld en dat was hetzelfde toernooi in 2018. Verder speelt hij de laatste twee jaar alleen competitiewedstrijden in Nederland, Duitsland en België. Toernooiritme heeft hij dus niet.

De Rus Maxim Turov (2566) en de Italiaan Alberto David (2553) zijn de nummers twee en drie op rating. Hoewel ze wel vaker in Nederland hebben gespeeld, speelden ze de laatste jaren niet in Dieren. Turov was in 2005 en 2011 wel kampioen. Het is natuurlijk fijn dat ze er zijn, want met voldoende grootmeesters zijn er jonge Nederlanders die een grootmeesternorm kunnen scoren. Daarover straks meer. Maar het is natuurlijk niet de bedoeling dat ze het toernooi winnen.

Roeland Pruijssers (2534) is de nummer vier. Vorig jaar werd hij gedeeld 9e tot en met 21e en scoorde ruim onder zijn rating, maar in diezelfde zomer won hij het Leiden Chess Tournament (ongedeeld) en het Hogeschool Zeeland Toernooi in Vlissingen (gedeeld). Op grond daarvan riep ik hem in mijn krant uit tot zomerkoning. Hij kan het toernooi dus zomaar winnen. Een gedeelde derde/vierde plaats in 2014 was zijn beste resultaat in Dieren.

Ja en dan hebben we Lucas van Foreest (2521). Nummer vijf op rating, maar wat zegt dat als je bij het Nederlands kampioenschap nummer laatst bent van de acht en toch kampioen wordt? De tweede Van Foreest werd vorig jaar in Dieren gedeeld eerste (7 uit 9, ongeslagen) met Erwin l’Ami en Erik van den Doel. Deze nummer vijf is zeker een van de grote kanshebbers.

Lees meer >

Schaakhistorie (16) : De vijf grootste NK-stunts

9 juli 2019 21:11 6

De nummer laatst op rating, Lucas van Foreest, werd zondag kampioen van Nederland. Een grotere stunt is niet denkbaar. De vergelijking dringt zich op met Hein Donner, die in 1950 werd toegelaten tot de hoofdgroep van het Hoogovenstoernooi omdat hij twee keer de reservegroep had gewonnen. Maar, zo zeiden diverse officials bij de openingsceremonie gewoon hardop, de jongeman moest niet teleurgesteld zijn als hij laatste zou worden, want dat was zijn te verwachten plek. Donner won het toernooi.

Gert Ligterink drie jaar voor zijn NK-titel van 1979. Foto: Nationaal archief.

In de geschiedenis van het Nederlands kampioenschap is er geen stunt die zo groot is als die van Lucas van Foreest. Uiteraard kijk ik dan alleen naar kampioenen. Albert Blees stond in 1989 rondenlang aan kop, maar won niet. Daniel Stellwagen was in 2003 de jongste deelnemer ooit (16) en won zijn eerste vier partijen. Hij werd gedeeld tweede. Als ik de titel van Rini Kuijf in 1989 een stunt zou noemen, zou ik hem beledigen. Hij was er gewoon sterk genoeg voor. Jan Smeets werd in 2010 kampioen voor Giri en Van Wely. Dat was zeker een stunt, maar hij was twee jaar eerder ook al kampioen geweest en stond hoog op de Nederlandse ranglijst. Frans Kuijpers dan, in 1963, anderhalf punt voor Donner die tweede werd. Ja, maar Kuijpers was drie keer jeugdkampioen van Nederland geweest, dus zijn succes kwam niet uit de lucht vallen. Hij verloor wel van Donner, maar die verloor van outsider Sarink en speelde te veel remises. Hieronder mijn top vijf van grootste stunts.

 

Nummer 5: Hein Donner (1954)
Onverwachts kun je het niet noemen, dat de 52-jarige Max Euwe na een hegemonie van 33 jaar zijn titel eens zou kwijtraken. In 1952 had hij al voor het eerst sinds 1924 een partij op het NK verloren en wel van Hans Bouwmeester. Nu verloor hij een partij van Nico Cortlever, door een blunder. Daardoor eindigde Hein Donner, die remise speelde tegen Euwe, een punt voor Cortlever en Euwe. Anderhalf jaar later won Euwe een revanchematch van Donner met 7-3 zonder nederlagen. Zoals in de inleiding staat, had Donner al eens het Hoogovenstoernooi gewonnen. Maar omdat hij de geschiedenis in ging als de man die Euwe onttroonde en omdat Euwe zo overtuigend de revanchematch won en dus nog wel degelijk sterker was, geef ik Donner toch de vijfde plaats in deze lijst van NK-stunts. Na de match besloot Euwe niet meer aan het NK deel te nemen. Zijn tijd was voorbij.

 

Nummer 4: Rudy Douven (1988)
Timman en Sosonko speelden niet mee, maar Van der Wiel was in 1988 een wereldtopper en Kuijf, Van der Sterren en misschien al de jonge Piket werden ook sterker geacht dan Rudy Douven.

Lees meer >

Fish Partners: foto’s van Frans Peeters

30 juni 2019 19:42 1

Dat Frans Peeters prachtige foto’s maakt, wisten we al. Gisteren liet hij dat weer eens zien met zijn foto’s van het Fish Partners Toernooi in Spakenburg, waar hij overigens ook arbiter was. Het toernooi heeft twee belangrijke kenmerken: er doen computers mee (deze keer vier) en een paar legendes. Naast Jan Timman waren dat deze keer Vlastimil Hort en Ulf Andersson. Ook Hans Ree en John van der Wiel waren erbij, nationale legendes. Een derde opmerkelijk kenmerk is dat er werd gespeeld in de prachtige skybox van IJsselmeervogels, maar dat is misschien niet waar de schakers op af komen.

Op deze foto is te zien hoe het schaken tegen een computer gaat. De schaker (Henk van der Poel) kijkt zeer geconcentreerd naar zijn stelling. De operator (bediener van de computer) wacht relaxed af wat Henk zal spelen. In deze link nog een heleboel foto’s. De oude man die de eerste zet uitvoert aan het bord van Benjamin Bok is Tijmen Vedder, vader van onder anderen Richard en Henk, coryfeeën van En Passant. We zien ook Marleen van Amerongen, voorzitter van de KNSB, en Bart Stam, toernooidirecteur van het Nederlands kampioenschap dat morgen begint. Jaap Vogel is ook wel een beetje legendarisch. Hij speelde in de jaren zeventig mee in het Nederlands kampioenschap en heeft nog tegen IJsselmeervogels gevoetbald. De jongeman met wie Tea Lanchava charmant gearmd staat

Lees meer >

Benjamin Bok nummer 2 van Nederland

24 juni 2019 15:12 0

Het HSG Open kostte Erwin l’Ami zijn tweede plaats op de Nederlandse ranglijst. Foto: Vincent Pandelaar, HSG

Weekendtoernooien zijn gevaarlijk met een hoge rating, schreef Herman Grooten in zijn verslag van het HSG Open. Hij doelde op Erwin l’Ami en die heeft inderdaad een flinke Elo-klap gehad. Hij verloor in Hilversum 15 punten. Loek van Wely won 5 punten. Twee weken eerder in Maastricht (Limburg Open) won Van Wely ook 5 punten en Benjamin Bok 7. Beiden behoorden tot de co-winnaars.

Door deze ontwikkelingen daalt de rating van l’Ami van 2648 naar 2633 en stijgt die van Bok van 2638 naar 2645. Bok  neemt daardoor de tweede plaats op de Nederlandse ranglijst over, al heeft hij dat vooral te danken aan het zwakke weekend van l’Ami. Hij kan ook dankjewel zeggen tegen Rieks Taal en Eelke Wiersma, die l’Ami in hotel Lapershoek versloegen. Met het Nederlands kampioenschap, dat volgende week in Amsterdam wordt gespeeld, krijgt Erwin l’Ami de gelegenheid de hiërarchie te herstellen. Of Benjamin Bok verstevigt zijn net verworven tweede plaats.

Loek van Wely stijgt van de zevende naar de vierde plaats, maar dat is minder interessant want er staan veel spelers vlak onder elkaar.

Overigens reken ik hier met de FIDE-lijst van actieve spelers. Klik je daar op ‘all’, dan zie je dat Robin van Kampen op de tweede plaats staat met 2658.

Lees meer >

Erwin l’Ami in de achtervolging

22 juni 2019 14:48 0

Grote verrassing vrijdagmiddag in de eerste ronde van het HSG Open. Erwin l’Ami, een van de twee topfavorieten, begon met een nederlaag tegen Rieks Taal. L’Ami offerde in het middenspel een kwaliteit. Uit nood of omdat hij vertrouwde op compensatie? Of allebei? De compensatie kwam in elk geval niet uit de verf en Taal maakte het eindspel koel af.

Voorafgaand aan de eerste ronde hielden de twee topfavorieten een stare-down op de parkeerplaats van hotel Lapershoek. Foto: Vincent Pandelaar | HSG Open

Wim van der Wijk op de toernooisite: “L’Ami die hoopte zich warm te kunnen spelen voor het NK over twee weken, moet nu maar hopen op het zogeheten Zwitsers gambiet: vanuit achterstand opklimmen in de ranglijst waarbij sterke tegenstanders voorlopig even worden ontlopen.” Na de tweede ronde merkte Van der Wijk op dat l’Ami ondanks zijn nederlaag nog steeds een ontspannen indruk maakt, in en buiten de speelzaal.

Lees meer >

Schaakhistorie (15) : Bijzondere winnaars bij HSG Open (2006 tot heden)

18 juni 2019 20:54 0

Als Loek van Wely komend weekend het HSG Open wint, is dat zijn eerste toernooiwinst sinds hij op 11 juni benoemd werd tot Lid van de Eerste Kamer. Je kunt het ook andersom zeggen: het HSG Open zou dan voor het eerst een politicus als winnaar krijgen. Daarmee zou hij in een mooi rijtje komen, het Hilversumse toernooi heeft meer bijzondere winnaars gehad.

Robin van Kampen, hier op een foto van Frans Peeters uit 2015, was een van de HSG’ers die het toernooi wonnen.

2006
In 2006 haalde Jan Nagel het Nederlands kampioenschap van Leeuwarden naar Hilversum. De organisatie was in handen van de KNSB, maar HSG kreeg uiteraard de gelegenheid op het toernooi mee te liften. Dat deed de club door het organiseren van een internationaal grootmeestertoernooi: het HSG Open. Nou ja, internationaal… van buiten Nederland meldde niemand zich aan. En grootmeestertoernooi… Karel van der Weide was de enige deelnemende grootmeester.
Van der Weide was oppermachtig, hij won alle negen partijen. Helemaal van een leien dakje ging dat niet, tegen HSG’er Kees Nagtegaal kwam hij verloren te staan. In een artikel op de KNSB-site schreef Van der Weide dat hij in gewonnen stelling een slechte zet deed toen hij vanuit een ooghoek de door hem gehate schaakjournalist J.H. zag binnenkomen. Nagtegaal profiteerde, zette het bord in brand maar maakte een fout in de afronding. Hij werd tweede, samen met clubgenoot Herman van Engen en de jonge Stefan Kuipers uit Apeldoorn. Het gat achter Van der Weide bedroeg maar liefst drie punten.

2007
Een jaar later deed zich het merkwaardige feit voor dat het prijzengeld van het NK daalde en dat van het HSG Open steeg. Het resultaat was ernaar: er meldden zich zeven grootmeesters. De Georgiër Mikheil Mchedishvili had de hoogste rating, maar werd tweede. Tot grote vreugde van de organisatie ging de hoofdprijs naar Humpy Koneru uit India, een van de twee vrouwen in het veld van 74 deelnemers. Normunds Miezis uit Letland werd derde. Op de gedeelde vierde plaats eindigden elf spelers, onder wie titelverdediger Van der Weide en de twaalfjarige Robin van Kampen.
Nagtegaal, die 23e werd, speelde ook nu weer een opvallende rol. Hij was een van de weinigen die het Koneru lastig maakten. Sterker nog, hij stond waarschijnlijk gewonnen, zag dat hij voor de laatste zet voor de tijdcontrole nog veertien seconden had en ging eens rustig nadenken welke van drie sterke zetten hij zou spelen. Te rustig, de veertien seconden waren om voor hij er erg in had.

2008
Ook het derde toernooi, inmiddels met Intomart GfK als hoofdsponsor, had een leuke winnaar: de dertienjarige Anish Giri. De nieuwe Nederlander scoorde zijn eerste grootmeesternorm.

Lees meer >

Loek van Wely snapt al hoe de politiek werkt

8 juni 2019 16:41 2

Loek van Wely verwacht dat zijn schaakkennis hem als politicus voor Forum voor Democratie van pas zal komen. “Politiek is abstracter, maar verloopt ook volgens patronen: drieënhalf jaar je gang gaan, een half jaar mooi weer spelen en na de verkiezingen de kiezer met de gebakken peren laten zitten.

Van Wely in 2017. Foto: Harry Gielen.

Zo’n patroon herken ik. Dat is inspelen op de menselijke zwakte.” Dit zei Van Wely in een interview met Ariejan Korteweg in de Volkskrant.

Van Wely buigt zich in de Provinciale Staten over natuur en milieu, geen typische Forum-onderwerpen. Als senator, lid van de Eerste Kamer, zijn zijn portefeuilles nog niet bekend. De verslaggever moet, om de schaker te spreken, dat vragen aan de afdeling voorlichting van Forum en merkt op dat dat voor een vrijgevochten schaker wel wennen zal zijn. Eerst vraagt hij aan Gert Ligterink, schaakmedewerker van zijn krant, wat die van Van Wely vindt. Zijn typeringen zijn voor ons schakers niet verrassend, maar wij kennen hem natuurlijk en het interview is bedoeld voor niet-schakers. Zo schaart Ligterink de achtvoudig Nederlands kampioen onder de vijf sterkste Nederlandse schakers aller tijden. Ja, in mijn top-40 zette ik hem op de vierde plaats. Ligterink zegt ook dat Van Wely’s keus voor het Forum hem niet verbaast. Net als Renzo Verwer ook al eens deed, wijst hij op Van Wely’s protest in 1998 tegen de twee Bosniërs met een dubbel paspoort die meededen aan het NK. En dat verbaast mij dan. Van Wely wilde destijds dat schakers maar in één land aan het nationale kampioenschap mochten meedoen. Dat staat toch heel ver af van de wens van Forum om immigratie tegen te gaan. Sokolov en Nikolic waren immers welkom in Nederland, daar heeft Van Wely zich nooit tegen uitgesproken.

In Oss woont Loek van Wely met vrouw en twee jonge kinderen in dezelfde straat als Jan Marijnissen, die hij overigens nog nooit heeft gesproken. De verslaggever ziet een grote, lichte werkkamer, hometrainer in de hoek, kasten vol schaakboeken, drie schaakspelen op het bureau, waarvan één van Lego (1.500 stukjes).

Lees meer >

Groot feest rond Simon de Schaker

7 juni 2019 22:26 0

Deel 2 van de kinderboekenserie Simon de Schaker is vrijdagmiddag in Bussum op feestelijke wijze gepresenteerd. Boekhandel Los wilde hier maar wat graag aan meewerken. Schrijfster Joyce van der Meijden woont in Naarden, buurdorp van Bussum. Cor Wiersma, eigenaar van de boekhandel, is schaakliefhebber.

Massale belangstelling van jonge schakers bij de boekhandel.

Op straat werd een groot schaakbord neergelegd, waarop leerlingen van de Katholieke Montessorischool uit Bussum en de Minister Calsschool uit Naarden tegen elkaar speelden. De match van twee partijen eindigde in 1-1. De eerste partij kon nog lekker buiten worden afgewerkt, vanwege het weer werd de strijd later binnen voortgezet.

Lees meer >