Morgen is het zomertijd, maar voor mij werd dat wenkende vooruitzicht op de zomer overschaduwd door het besef dat iets bruut en op onnatuurlijke wijze tot staan gebracht is: de schaakrubriek van Gert Ligterink in de Volkskrant.
Jan Brokken schrijft in De wil en de weg, over het schrijven van romans en verhalen: ‘Toon en stijl zijn niet hetzelfde […] Een onberispelijke stijl is nog geen toon.[…] De toon is het karakteristieke,
Lees meer >
Er zijn mensen die in hun eigen verhaal leven. Ed Voortmeijer was zo iemand. Ed was journalist van Het Vrije Volk en het Rotterdams Dagblad. Van amateurvoetbal wist hij alles en daar schreef hij over. Geliefd was hij, op de amateurvelden en in de bestuurskamers.
Over zichzelf liet hij in een interview een paar maanden voor zijn dood weten dat hij in zijn jonge jaren een begenadigd schaker was. Dat viel wel mee, maar een sterk clubschaker was hij zeker. Ed hield van verhalen, maar een korreltje zout moest je wel bij de hand hebben.
Ik zie hem, ergens in de jaren zeventig, nog lopen over de Coolsingel, bepakt en bezakt met spijkerbroeken en andere dingen. Toen ik hem vroeg wat hij daarmee moest, zei hij dat de vrouwen in Rusland daar wild van werden. Hij, niet moeders mooiste, ging daar regelmatig heen.
Uiteindelijk trouwde hij met Russische Olga, Olga Rabinowitsch. Twee zonen kwamen daar uit voort. Zoon Alex kreeg een profcontact bij Feijenoord. Als keeper. Apetrots was hij daarop.
Als Michail Tal in Nederland was, bezocht hij Ed en Olga. Ed klaagde dat na zo’n bezoek en het onvermijdelijke drinkgelag zijn hele drankvoorraad er doorheen was gegaan. Het moet onder meer jonge jenever geweest zijn, want daar spuugde Ed bepaald niet in. De kleine glaasjes zoals hij dat omschreef.
Lees meer >Gedurende een aantal jaren, eind jaren ‘80 begin jaren ‘90, was Maarten de Zeeuw een clubgenoot van me. Regelmatig speelde hij mee met ‘de reserves van Volmac’, Volmac II. In de hoofdklasse en later in de eerste klasse van de KNSB. We hebben vaak vluggertjes tegen elkaar gespeeld, maar zelden met elkaar gesproken.
En als we al spraken was dat meestal in de taal van schaakvarianten waaruit bleek dat hij veel meer gezien en berekend had dan ik. Als hij sprak, was dat in een soort staccato waarmee hij de gebeurtenissen op het schaakbord beschreef. Maarten was een rekenmonster. Dat leidde soms tot kunststukjes, maar ook tot ongelukken want intuïtie was iets waarop hij niet vertrouwde of waarover hij domweg niet beschikte. Ik beschouwde hem als een vriendelijke nerd, hoog intelligent maar in sociaal opzicht een beetje onhandig.
Lees meer >
(Foto René Olthof)
Als ik om half acht het speellokaal van mijn schaakclub Erasmus binnen ga, zie ik al die jeugdspelertjes met in hun nabijheid zorgzame ouders die geduldig wachten tot hun kroost het schaakspel voor even loslaat zodat ze eindelijk naar huis kunnen gaan.
En dan bekruipt me het gevoel dat ik getuige ben van een wonder dat zich steeds opnieuw voltrekt, het moment dat het schaakspel onlosmakelijk verweven raakt met een heel leven.
Voor sommigen betekent dat een schakersleven. Voor veel anderen wordt het meer dan een gewone hobby, een parallelle wereld waar het altijd goed toeven is, op de schaakclub of op internet, even helemaal weg van de dagelijkse sores. En voor weer anderen bestaat die verwevenheid uit zo nu en dan een partijtje spelen, op de club of gewoon thuis met vrienden.
Het leven neemt zijn loop met al zijn ups en downs, maar voor iedereen komt het einde onherroepelijk in beeld. En dan gebeurt er bij veel schakers iets waarover niet vaak geschreven wordt, de dood is nu eenmaal geen populair onderwerp. Zoals Pierre Smeets me vanaf zijn ziekbed toevertrouwde, verandert in het zicht van het naderende einde de wereld van het schaken in een emotionele vluchtheuvel. En dat lijkt me een onderschat element van al het positieve dat het schaakspel een mens brengen kan. Want altijd wordt benadrukt hoe schaken het jonge brein in zijn ontwikkeling kan stimuleren en het oude brein gezond kan houden, maar over de troost die het schaakspel bij ziekte te bieden heeft, hoor of lees je zelden.
Lees meer >
Jaren geleden zei een vriend tegen me dat verminderd zicht op wat echt en wat onecht is de grootste bedreiging voor de samenleving vormt. Meer dan ooit moet ik hem gelijk geven. Valsspelen is van alle tijden, maar het wordt door nieuwe technologieën in rap tempo geavanceerder en ontmaskering steeds moeilijker.
Dat bedreigt de samenleving als geheel, maar zeker ook een kleine wereld als de schaakwereld.
Lees meer >
Precies weet ik het niet meer, hoe en waar het was dat ik Rob voor het eerst ontmoette.
Vermoedelijk bij het schaakclubje op school dat mijn geschiedenisleraar had opgericht.
En het zal tijdens het schooljaar 1963-1964 geweest zijn, daar in het Caland Lyceum aan de Argonautenweg, op de grens van de Rotterdamse wijken Hillegersberg en Schiebroek. We hebben nooit bij elkaar in de klas gezeten, want Rob deed de HBS en ik het gymnasium. En dat was maar beter ook, want door de besmetting met het schaakvirus zou van opletten tijdens de les nog maar weinig terechtgekomen zijn.
We bleken in dezelfde straat in Hillegersberg te wonen, de Borchsatelaan, waar Rob en zijn moeder inwoonden. Ze waren exotische verschijningen, want in die tijd zag je in Hillegersberg alleen maar mensen met een Aziatisch uiterlijk die in de plaatselijke Chinees ‘Kam Sang’ werkten. Robs Japanse moeder had een betrekking bij het Japanse consulaat. Zijn Duitse vader heeft Rob niet gekend en slechts eenmaal in levende lijve gezien. Daarover later meer.
Lees meer >Op 22 september, is mijn schaakvriend van het eerste uur, Rob Witt, in de ochtend overleden na een kort ziekbed.
Lees meer >
