Schaaksite

Eindspelfinesses 37: Afwikkelen

Krijgt u wel eens een eindspel op het bord in uw partijen? En was u tevreden over de afloop? Of knaagde er iets waarvan u later dacht: “Dat had ik anders kunnen spelen?”

Schaaksite biedt een eindspelrubriek aan waarin u uw kennis kunt opfrissen of eventueel uitbreiden. De internationale meesters Twan Burg en Herman Grooten zullen op frequente basis u proberen bij te praten over diverse eindspelfinesses.

We hebben de serie met theoretische eindspelen al een beetje verlaten met de vorige twee afleveringen van mijn hand. Het is van belang om met de verworven kennis in het achterhoofd te zien of we die ook in een praktisch eindspel in de praktijk kunnen brengen.

“Niets is zo moeilijk als het winnen van een gewonnen stelling”, verzucht menig schaker wel eens. En die uitspraak doet vooral opgeld in het eindspel. Daar gelden hele andere wetten dan in het middenspel. Waar je bijvoorbeeld bij een ruil geneigd bent om naar het centrum te slaan, moet je in sommige eindspelen juist van het centrum afslaan om een verre vrijpion te creëren.

Een andere vraag komt in dit verband ook naar boven. Wie bestudeert er tegenwoordig nog eindspelen? Partijen worden niet meer afgebroken maar in de uitvluggerfase veelal beslist. Goed beschouwd zou een speler juist beter op de hoogte moeten zijn van de diverse eindspelen omdat hij gebaat is bij parate kennis. Het tegendeel blijkt vaak waar, men weet niet waar men moet beginnen en als een partij beëindigd is, wordt het slotspel niet meer kritisch geanalyseerd. Met een afgebroken partij was die noodzaak juist veel meer voelbaar: men wilde de partij winnen of remise houden en voelde zich wat meer verplicht om zo diep mogelijk te analyseren, vaak ook met eindspelboeken in de hand. Timman maakte in zijn weg naar de top vaak gebruik van secondanten die zeer gespecialiseerd waren in het eindspel.

Eindspelfinesses 36:Toren Loper tegen Toren(2)

Krijgt u wel eens een eindspel op het bord in uw partijen? En was u tevreden over de afloop? Of knaagde er iets waarvan u later dacht: “Dat had ik anders kunnen spelen?”

Schaaksite biedt een eindspelrubriek aan waarin u uw kennis kunt opfrissen of eventueel uitbreiden. De internationale meesters Twan Burg en Herman Grooten zullen op frequente basis u proberen bij te praten over diverse eindspelfinesses.

Vorige week hebben we gekeken naar diverse methodes om het beruchte eindspel van Toren Loper tegen Toren te verdedigen.

Deze week laten we zien hoe je kunt winnen wanneer de tegenstander steken laat vallen in zijn verdediging.

Eindspelfinesses 35: Tactiek in toreneindspelen (2)

Krijgt u wel eens een eindspel op het bord in uw partijen? En was u tevreden over de afloop? Of knaagde er iets waarvan u later dacht: “Dat had ik anders kunnen spelen?”

Schaaksite biedt een eindspelrubriek aan waarin u uw kennis kunt opfrissen of eventueel uitbreiden. De internationale meesters Twan Burg en Herman Grooten zullen op frequente basis u proberen bij te praten over diverse eindspelfinesses.

De vorige aflevering hebben we een begin gemaakt met tactische wendingen in toreneindspelen. Zoals we al eerder hebben opgemerkt zit er ook in eindspelen meer tactiek in dan je zou verwachten. Mensen zijn geneigd om te denken dat tactische momenten zich vooral voordoen in middenspelstellingen met veel stukken. Dat is op zichzelf een logische gedachte, maar sommige thema’s die in eindspelen wel voorkomen, zie je juist in het middenspel wat minder. Dat heeft met een paar aspecten te maken:

• De koning speelt in eindspelen een veel belangrijkere rol.
• De vijandelijke koning is uiterst kwetsbaar als hij naar de rand wordt gedreven of daar wordt afgesneden door een toren.
• Vrijpionnen spelen vaak een hoofdrol, meestal meer dan in een middenspel. Die kunnen op diverse manieren benut worden, bijvoorbeeld door een bruggetje te bouwen waardoor er eentje doorloopt.
• Thema’s waarin stukken verdwalen of ingesloten raken duiken ook in eindspelen regelmatig op.

Met bovengenoemde wetmatigheden in het achterhoofd is het waarschijnlijk aardig om te proberen verborgen wendingen zelf te ontdekken. Vandaar dat ik deze keer geen instructiestellingen laat zien, maar u meteen actief aan het werk zet. Probeer de volgende vijf oefeningen op te lossen door voortdurend naar geforceerde zetten en varianten te zoeken. Omdat het allemaal eindspelstudies zijn (met als opdracht wit speelt en wint) zal er ergens een bijzonder creatief idee gevonden moeten worden om de winst af te dwingen. En mocht u er helemaal niet uitkomen, dan kunt u altijd nog op de “oplossing” klikken of ze via de viewer naspelen. Op de foto einspelstudiecomponist Henri Rinck, van wie vele buitengewoon fraaie studies bekend zijn. Veel plezier ermee!

Eindspelfinesses 34: Toren Loper tegen Toren (1)

Krijgt u wel eens een eindspel op het bord in uw partijen? En was u tevreden over de afloop? Of knaagde er iets waarvan u later dacht: “Dat had ik anders kunnen spelen?”

Schaaksite biedt een eindspelrubriek aan waarin u uw kennis kunt opfrissen of eventueel uitbreiden. De internationale meesters Twan Burg en Herman Grooten zullen op frequente basis u proberen bij te praten over diverse eindspelfinesses.

Een van de meest fascinerende eindspelen vind ik het eindspel van toren loper tegen toren. Dit eindspel zet ik graag op wanneer ik samen met schaakvrienden ben. Om te kijken of ze het kunnen verdedigen met de toren en of ze winststellingen kunnen winnen met toren loper. Het eindspel is berucht, omdat het in de praktijk erg lastig is om het te verdedigen. Zelfs wanneer je de theoretische remise-stellingen kent moet je nog steeds erg handig zijn.

Eindspelfinesses 33: Tactiek in toreneindspelen (1)

Eindspelfinesses 33

Eindspelfinesses 32: Eindspelen uit Benasque en Andorra

Eindspelfinesses 32

Eindspelfinesses 31: Nieuwe inzichten in het lopereindspel

Krijgt u wel eens een eindspel op het bord in uw partijen? En was u tevreden over de afloop? Of knaagde er iets waarvan u later dacht: “Dat had ik anders kunnen spelen?”

Schaaksite biedt een eindspelrubriek aan waarin u uw kennis kunt opfrissen of eventueel uitbreiden. De internationale meesters Twan Burg en Herman Grooten zullen op frequente basis u proberen bij te praten over diverse eindspelfinesses.

Ik kom nog even terug op aflevering 18 van deze serie die ging over het eindspel van loper en pion tegen loper. Ik blijk een trouwe volger te hebben in de persoon van Frank Erwich. Die stuurde mij al een hele tijd geleden een reactie op een van de eindspelen die ik besprak. Erwich, die zelf professioneel schaaktrainer is, houdt zich nauwgezet bezig met deze problematiek. Neemt u eens een kijkje op zijn hoogst interessante site: Schaakeducatie.nl.

Het is hoog tijd om eens te kijken wat Frank te berde heeft gebracht. Deze stelling ontstond op de derde zet uit een studie van de beroemde eindspeltheoreticus Yuri Averbach in 1972. Die had aangegeven dat wit de stelling kan winnen. Maar dat blijkt niet waar te zijn. Frank Erwich (FS) geeft aan dat zwart op wonderbaarlijke wijze remise kan forceren. Dat doet hij met een indrukwekkende koningsmanoeuvre die iets weg heeft van de beroemde Reti-manoeuvre. De zwarte koning is op weg naar c5. Waarom dat is, zullen we straks ontdekken.

Eindspelfinesses 30: Toren en pion tegen toren 4

Krijgt u wel eens een eindspel op het bord in uw partijen? En was u tevreden over de afloop? Of knaagde er iets waarvan u later dacht: “Dat had ik anders kunnen spelen?”

Schaaksite biedt een eindspelrubriek aan waarin u uw kennis kunt opfrissen of eventueel uitbreiden. De internationale meesters Twan Burg en Herman Grooten zullen op frequente basis u proberen bij te praten over diverse eindspelfinesses.

Dit is voorlopig de laatste aflevering over dit onderwerp. De reden dat we zoveel stellingen de revue hebben laten passeren is dat het erg nuttig is om dit soort eindspelen te bekijken. Niet alleen kan het relatief vaak op het bord komen, het kan ook helpen om te bepalen wanneer je moet afwikkelen en wanneer niet. En zelfs al zou het niet vaak op het bord komen, weten we uit ervaring dat het bestuderen van sommige technieken het inzicht in het spelen van eindspelen kan bijdragen aan een algeheel begrip van eindspelen in het algemeen. Ik noem enkele technieken die van pas kunnen komen:

• Toren hoort achter de eigen vrijpion en achter die van de tegenstander
• Activeren van koning en/of toren
• Afhouden van de vijandelijke koning met de eigen koning
• Afsnijden van de vijandelijke koning, zowel horizontaal als verticaal
• Tempozet
• Zetdwang
• Het begrip ‘checking distance’
• Bruggetje bouwen
• Flankschaakjes

Eindspelfinesses 29: Eindspelen uit Teplice

Eindspelfinesses 29

Eindspelfinesses 28: Toren en pion tegen toren 3

Krijgt u wel eens een eindspel op het bord in uw partijen? En was u tevreden over de afloop? Of knaagde er iets waarvan u later dacht: “Dat had ik anders kunnen spelen?”

Schaaksite biedt een eindspelrubriek aan waarin u uw kennis kunt opfrissen of eventueel uitbreiden. De internationale meesters Twan Burg en Herman Grooten zullen op frequente basis u proberen bij te praten over diverse eindspelfinesses.

Dat het eindspel van toren en pion tegen toren niet zo eenvoudig is als het lijkt, hebben we in de vorige aflevering al gezien. Kleine, subtiele verschillen betekenen soms het verschil tussen winst en remise. Zo langzamerhand komen we toe aan wat ‘zwaardere’ kost, dus neemt u het schaakbord uit de kast en speelt u maar even met me mee. Heeft u de theorie van de korte en de lange kant uit de vorige rubriek goed in de vingers zitten?