Een opmerkelijk moment in de partij van vandaag: Carlsen raakte een paard aan op f6 en leek daarbij niets te zeggen, en het was evenmin een overduidelijke j’adoube. Had de arbiter in moeten grijpen?
De stelling waarin het paard werd aangeraakt:
Carlsen speelde hier 18…h6.
Lees meer >
Magnus Carlsen heeft de negende partij van de WK-match gewonnen. In een gelijke stelling blunderde tegenstander Ian Nepomniachtchi een stuk weg. De stand is nu 6-3 wat betekent dat Carlsen nog anderhalf punt nodig heeft (uit maximaal vijf partijen) om de match te winnen.
Het was vandaag nog niet een mustwinsituatie voor Nepo, maar het kwam wel in de buurt. In zo’n geval is het een logische strategie om een niet al te theoretische opening te spelen, veel stukken op het bord te houden, hopen dat de tegenstander al in de opening moet nadenken en in tijdnood komt. Twee geslaagde voorbeelden zijn de laatste matchpartij Kasparov-Karpov 1987 en de legendarische partij Kasimdzhanov-Reinderman, waarin ik door te winnen ook de B-groep van Wijk aan Zee won. Nepo koos net als Kasparov toen voor een opstelling met g3 en c4. Carlsen moest in de opening al nadenken, tot zover geslaagd. De Rus kreeg behoorlijk wat tijdsvoordeel, maar niet echt stellingsvoordeel en de partij leek remise gaan te worden.
Na de geweldige zeeslang van de 6e partij volgde een herstelremise in de 7e partij en de grote vraag was wat de 8e partij, de laatste partij voor de rustdag van morgen, zou opleveren. Zou het wederom een snelle herstelremise worden, Nepomniachtchi had immers zwart en zou toch niet met zwart proberen te winnen, of wilde hij er toch voor gaan?
Anno 2021 heb je zoveel mogelijkheden om de partij te volgen.
Lees meer >Volgens goed Russisch gebruik heeft Ian Nepomniachtchi een zeperd laten volgen door een soepele remise. Daarmee voorkwam hij dat hij op een dag twee keer een nul opliep in een WK-match, zoals ooit Viktor Kortchnoi overkwam. Ja, dat zijn lang vervlogen tijden, maar de match Karpov-Kortchnoi uit 1978 werd de laatste dagen meerdere keren aangehaald. Eerst door de remiserijke start van de match. Destijds eindigden de eerste zeven partijen in remise.
Eindelijk, eindelijk, na vijf jaar is er weer eens een partij beslist in een tweekamp om het wereldkampioenschap. In een partij die maar liefst 136 zetten duurde en een waar spektakel was, slaagde Magnus Carlsen erin om het uiterst taaie verzet van uitdager Ian Nepomniachtchi te breken. En passant werd ook nog even het record voor de langste partij ooit in een wereldkampioenschap gespeeld, verbroken. Met dit aantal zetten sneuvelde het oude record dat Korchnoi en Karpov in hun vijfde partij van hun WK-tweekamp in Baguio City 1978 hadden neergezet.
Livestream van Chess.com
Met Magnus Carlsen achter de witte stukken kwam er weer een Catalaanse stelling op het bord. Dat gaat meestal om minuscule voordeeltjes, maar de kans dat de stelling snel vervlakt was ook nu weer aanwezig. Feit was dat wit er ten koste van zijn loperpaar in slaagde de pionnenstructuur van zwart op de koningsvleugel te verminken door op de zeventiende zet Lxf6 gxf6 te spelen. Even later was het loperpaar alweer van het bord toen Nepomniachtchi de witveldige lopers liet ruilen. Maar daar kreeg hij grote activiteit in het centrum voor terug. De uitdager nam nog een zwaarwegende beslissing door op de 25ste zet wit de gelegenheid te geven om een dame te geven tegen twee zwarte torens. Het idee van zwart was om de pionnen op de damevleugel op de kleur van zwarts zwartveldige loper vast te leggen.
Livestream op chess24 David Howell, Jovanka Houska en Kaja Snare
De materiaalverhouding was nu dat wit twee torens en een paard had tegen voor zwart een dame en een loper. De wereldkampioen had er duidelijk geen trek in om pion a3 de rest van de partij te gaan dekken en daarom nam hij de nodige risico’s. Misschien dat de uitdager daar een beetje op gegokt had want op zet 33 was de pion van het bord. Wit kreeg daar een andere voor terug maar als zwart op de 35ste de correcte voortzetting had gevonden, had wit een zware pijp te roken gekregen.
Zoals het nu ging er het nodige van het bord. De gevaarlijke zwarte a-pion werd door wit onder controle gebracht en ondertussen was zwarts pionnenstructuur een totale ruïne geworden op de koningsvleugel. Maar het viel voor wit niet mee om zijn stukken op de ideale velden te kregen, vooral ook omdat de Rus het hem enorm lastig maakte. Ondertussen switchte ik een beetje heen en weer tussen de verschillende livestreams waarbij ik vooral bij Chess.com (Danny Rensch, Fabiano Caruana en Robert Hess) en Chess24 (Judit Polgar en Surya Ganguly) heb zitten kijken/luisteren wat de heren en dame te vertellen hadden. En inderdaad had iedereen het gevoel dat er hier een “belangrijke en misschien zelfs wel dramatische” partij bezig was. Op twee andere kanalen was oud-wereldkampioen Viswanathan Anand samen met de Oekraïense Anna Muzychuk (de Fide livestream) en voor clubschakers (ook op chess24 David Howell, Jovanka Houska en Kaja Snare) bezig.
Nadat de eerste tijdcontrole door beide spelers op het nippertje was gehaald stond het na 52 zetten zo:
Na de serie over het WK van 1935 heeft Paul van der Sterren afgelopen zomer de Euwelezing (youtu.be/SpddO-q_qLU) gehouden over de periode dat Euwe wereldkampioen was.
Nu is het tijd voor de ‘revanchematch’ van 1937, die Euwe jammerlijk verloor. Een verslag met de cruciale momenten uit de strijd, Pauls analyse van het getoonde spel en de psychologische kant van de match.
Lees meer >De vierde matchpartij van de WK-match is remise geworden in 33 zetten. Na de voorbereiding van Nepo getest te hebben kreeg Carlsen (die vandaag 31 is geworden, dezelfde leeftijd als zijn tegenstander eerder dit jaar bereikte) een stelling waarin hij het had kunnen proberen dankzij een sterk paard op f6, maar niet zonder risico omdat zwart een vrijpion op a3 had. Op zet 33 werd het daarom remise wegens stellingsherhaling.
In mijn rubriek van afgelopen weekend schreef ik dat Nepo erbij gebaat is om op de aanval te spelen omdat Carlsen onder druk fouten maakt. Wellicht bewaart hij dat voor de rapidbarrage, want tot nu toe speelt de uitdager vrij solide. Het nadeel is dat Carlsen in principe beter is in rustige stellingen, het voordeel dat als je goed speelt je zo gewoon remise maakt, en dat is in ieder geval met zwart prima. Vandaag koos de Rus voor de Russische verdediging. Eem bekende schaakjournalist reageerde daar gevat op:
WADA forbid the Russian flag, the Russian hymn, the name Russia near the board… how could they forget to ban the Russian opening? #CarlsenNepo
— Stefan Löffler #Boom is over, time to consolidate! (@StefanLoeffler) November 30, 2021
Hoewel Nepo die opening zelden eerder gespeeld had, was het voor Carlsen bepaald geen verrassing: “Hij speelde het ook in het kandidatentoernooi en dit was wel één van de openingen waar we het meest rekening mee hadden gehouden.” De Noor bleek goed voorbereid en kwam met de nieuwe zet 18.Ph4. Volgens Giri was de geheime bedoeling daarvan om naar a4 te gaan:
Lees meer >
De derde partij tussen Ian Nepomniachtchi en Magnus Carlsen is opnieuw in een remise geëindigd. We kunnen niet zeggen dat de spelers het niet geprobeerd hebben. Sterker nog: ze vlogen elkaar in de haren met Nepomniachtchi achter de witte stukken. Voor de tweede keer deze tweekamp kwam het Spaans op het bord en hield de huidige wereldkampioen de mogelijkheid open om over te gaan tot het Marshallgambiet. Dat gambiet is de schrik voor alle witspelers, want sinds de Amerikaan Frank Marshall het in 1918 op het bord bracht tegen José Capablanca, heeft zwart het theoretisch gezien altijd heel behoorlijk voor elkaar gehad.
De openingszet wordt verricht (Foto toernooisite Fide)
Tot op de dag van vandaag – ondanks verwoede pogingen van sterke grootmeesters er iets van te maken – heeft wit geen voordeel kunnen vinden. Dat betekent dus dat de meest logische voortzetting met 8.c3 niet meer gespeeld kan worden! Ofwel: op dit moment heeft Kasparov vaak 8.a4 gespeeld (en velen zijn hem hierin gevolgd) en de laatste jaren kwam ook 8.h3 in zwang omdat het Marshallgambiet na deze zet minder betrouwbaar is. Vandaag ging “Nepo” in de voetsporen van Kasparov door 8.a4 op het bord te brengen.
LIVESTREAMS
Voordat ik verder inhoudelijk inga op de partij is het misschien leuk om even in te gaan op de live-coverage van deze tweekamp.
Om te beginnen is daar de officiële website van de Fide, waarbij oud-wereldkampioen Viswanathan Anand samen met de Oekraïnse topspeelster Anna Muzychuk het commentaar verzorgden. Onze eigen Anish Giri hield samen met Judit Polgar een aangename samenspraak voor chess24.com. Overigens had chess24 ook nog een aparte livestream met David Howell, Jovanka Houska and Kaja Snare, die ik helaas niet heb gevolgd.
Terwijl Alireza Firouzja de schaakwereld bezig houdt met zijn pijlsnelle stijging op de wereldranglijst en we op de Schaaksite deze week het verleden indoken van voormalige wereldkampioenen, is het echte WK vandaag ook begonnen! Magnus Carlsen verdedigt zijn titel tegen de Rus Ian Nepomniachtchi (voor het vervolg van dit verslag maar gewoon ‘Nepo’). Dit is alweer Carlsen’s 5e WK-match, zijn uitdager debuteert (meer info over hen onderaan het artikel). Voordat we ingaan op die eerste partij eerst even wat praktische zaken, want dit WK is een tikje anders. Interessante wijzigingen ten opzichte van voorgaande jaren zijn dit:
De partij
Een korte samenvatting, voordat ik hem wat dieper analyseer:
In deze eerste partij was het Carlsen die met de eerste verrassing kwam: hij offerde centrumpion e5 op zet 8 in het Spaans! In ruil voor de pion kreeg hij een eenvoudigere stelling waarin hij lichte druk kon uitoefenen op Nepo’s stelling. Toen Nepo, wellicht wat onnauwkeurig, lichte stukken ruilde kreeg Carlsen serieuzere kansen. Met name zijn paard was aanzienlijk beter. Net voor de eerste tijdscontrole miste Carlsen helaas de scherpte om he voordeel vast te houden. Waar zijn paard eerst de hoofdrol speelde, vond die van Nepo de weg terug in de partij om vervolgens met zettenherhaling remise af te dwingen. De paardenrace eindigde dus alsnog in een gelijkspel. Hieronder een impressie van de paardsprongen, ‘overzichtelijk’ weergegeven in een diagram met enkel de velden (blauw het witte paard van b1, groen het zwarte paard van g8).
Lees meer >
De WK-match is van 26 november t/m uiterlijk 15 december in Dubai. De partijen zijn op Chess24 te volgen met o.a. commentaar van Polgar en Giri. Verslagen van Herman Grooten, Michel Hoetmer, Bram Klapwijk, Max van de Pavoordt, Dimitri Reinderman, Ornett Stork, Richard Vedder en Paul Wiselius: [1], [2], [3], [4], [5], [6], [7], [8], [9], [10] en [11]. Carlsen blijft wereldkampioen.
Lees meer >
