Spannende tiebreak MVL tegen Grischuk

Analyses/Partijen 14 september 2017 23:04 4

Nu helaas de twee Nederlanders uit de World Cup zijn verdwenen, kunnen we het hoofd afwenden van dit toernooi, maar omdat er soms partijen gespeeld worden die de moeite van het naspelen waard zijn, ben ik vandaag toch maar even wat gaan bekijken. En ik zag een paar dingen die voor het nageslacht bewaard mogen blijven.

Grischuk (links) versus Vachier-Lagrave

Maar eerst moeten we natuurlijk weten wie er door de tiebreaks zijn heengekomen. Om te beginnen Wesley So. Die won de eerste partij van Jobava en hield de tweede simpel remise. Nog overtuigender was de klinkende 2-0-overwinning van Fedoseev op Rodshtein. Daarnaast mocht de zege van Rapport op Najer er ook wezen. De eerste rapidpartij werd remise, maar de Hongaar sloeg toe in de tweede partij. Dan hebben we nog de zeer overtuigende wijze waarop Svidler afrekende met Bu. Het werd ook 2-0, zijn witoverwinning was fraai. Bu zondigde tegen de elementaire regels van een gezonde ontwikkeling en dat werd hem snel fataal.

Bu (links) en Svidler (rechts)

Blijft over het fascinerende gevecht tussen twee grootheden: Grischuk en Vachier-Lagrave. Ze staan allebei bekend om hun vechtlust en om hun uitstekende snelschaakkwaliteiten. De eerste twee rapidpartijen eindigden in remise; dat was kennelijk nog een te langzaam speeltempo. Maar in de derde partij sloeg de Fransman toe. En toen moest Grischuk gelijk zien te maken. Hij bereikte voordeel, won een kwaliteit, maar hield een problematisch eindspel over. Hij moest met toren en pion van loper en pion zien te winnen. Omdat sommige bezoekers van Schaaksite mij er al op wezen dat er ‘endgame tablebases’ (TB) bestaan die bij zo weinig materiaal exact uitsluitsel geven over hoe het staat, heb ik die er deze keer maar eens bij genomen. Maar omdat sommige manoeuvres nauwelijks te volgen zijn voor de argeloze toeschouwer ben ik er toch maar wat dieper ingedoken. Ik heb geprobeerd er voor de mens begrijpelijk schouwspel van te maken. Ik zat de partij live te volgen en ik was natuurlijk ook benieuwd of de stelling gewonnen zou kunnen worden. Omdat ik ooit – hier op Schaaksite – een rubriekje heb geschreven over de strijd van toren tegen loper (zonder ander materiaal) zag ik dat eindspel opdoemen. Dus voordat u straks dat razend ingewikkelde eindspel gaat bekijken, lijkt het verstandig dat u even wat voorkennis opdoet: Eindspelfinesses 9: De strijd van stukken tegen elkaar II

Strijd tussen toren tegen loper

Deze stelling staat in veel leerboeken. De zwarte koning is op twee velden van de voor wit gunstige hoek gezet. Het idee is namelijk dat wit met tempowinst op de loper een schaakje op de onderste rij wil uitdelen. De loper zou er dan tussen moeten, waarna er een wachtzet volgt. Zwart is dan gedwongen zich te laten matzetten.

1…Lg1
De meest hardnekkige verdediging. Na een zet als 1…Lb6 is het afdwingen van de winst een peulenschil. 2. Tb7
2. Tf1 Lh2
De loper mag om opzichtige redenen niet naar de andere diagonaal gespeeld worden.
3. Th1
De toren blijft hem opjagen.
3…Lg3
De loper heeft weinig mogelijkheden. Na 3…Lf4 heeft wit het elegante 4. Te1! bij de hand. 4…Kf8 faalt dan op een penning: 5. Tf1
4. Th3 4. Tg1 Lh2 5. Tg2 Le5 6. Te2 Ld6 7. Te8+ Lf8 8. Ta8
4…Ld6 Nu wint wit de loper ook met 4…Lf2 5. Tb3 Kf8 6. Tf3+
5. Td3 Le7 6. Tc3!
Wit moet nauwkeurig blijven spelen, maar dan is het ook gedaan met de zwartspeler. Het schaakje op c8 is funest.
1-0

ANALYSES

Svidler, Peter – Bu, Xiangzhi
1. Pf3 f5 2. d3 d6 3. e4 e5 4. Pc3

Na een paar zetten is er een merkwaardige stelling ontstaan.
4…Le7?!
Een zeer ondoordachte zet van Bu. De vuistregel is: eerst paarden ontwikkelen en dan de lopers. Maar die uitspraak kwam – als ik me niet vergis – van Euwe heel lang geleden… 4…Pf6 is natuurlijk de aangewezen zet.
5. d4!
Svidler heeft juist ingeschat dat zijn lichte ontwikkelingsvoorsprong leidt tot voordeel als hij de stelling meteen opent.
5…fxe4 6. Pxe4 d5
Dat is wel heel provocerend.
7. Peg5 exd4 Op 7…e4 volgt 8. Pe5 Lxg5 9. Dh5+ g6 10. Dxg5 met groot voordeel voor wit.
8. Ld3
Wederom interessant gespeeld.
8…Dd6
Bu zondigt bijna tegen alle basisregels van de opening. Nogal veel pionzetten, geen paarden ontwikkeld en nu komt de dame er in een vroeg stadium uit.
9. Pxd4!
Wederom heel sterk gespeeld van Svidler.
9…c5?!
Weer een pionzet.
10. Pb5 De5+ 11. Le3
Bu heeft ongetwijfeld gedacht dat dit niet zou kunnen.
11…Pa6 11…d4? verliest na 12. Pf3! en de dame kan veld c7 niet blijven dekken.
12. O-O
Wit is vol ontwikkeld terwijl de witte koning ook nog in het centrum verblijft.
12…Pf6
Eindelijk komt ook het tweede paard in het spel, maar de gevolgen desastreus.
13. Te1 13. Ld2! was zo mogelijk nog sterker. De dreiging Te1 valt niet met normale middelen te bestrijden. Een mogelijke variant: 13…Pg4 14. Pf3 Df6 15. Lg5 Db6 16. Te1 Pf6 17. De2 Dd8 18. Lxf6 gxf6 19. Ph4 en zwart kan opgeven.
13…Lg4 14. Dd2 Pe4
15. Pxe4
Niet gek en ook winnend. 15. Lxe4 dxe4 16. Lf4 was sterker: 16…Lxg5 [ 16…Df5 17. Pd6+ Lxd6 18. Txe4+ en zwart verliest hebben en houwen.] 17. Txe4! en wit wint. 17…Dxe4 18. Pd6+
15…dxe4 16. Lf4 Df6 17. Txe4 O-O
Het is zwart gelukt om de koning uit het tochtige centrum weg te krijgen. Maar zijn stukken werken niet goed samen.
18. Tae1 Tad8 19. Txe7 Dxf4 20. Dxf4 Txf4
21. Txb7 Na 21. Te8+ Txe8 22. Txe8+ Kf7 23. Pd6+ Kf6 24. Tf8+ Ke5 25. Pc4+ had zwart een kwaliteit moeten geven, maar het eindspel daarna is werkelijk geen enkel probleem meer: 25…Txc4 26. Lxc4 Pb4 27. Tf7 en wit vreet de hele zevende rij op.
21…Pb4 22. f3 Direct 22. Tee7 was wel zo handig geweest.
22…Pxd3 23. cxd3 Lf5 24. Tee7 Lxd3 25. Txg7+ Kh8 26. Tgc7
Twee pionnen meer is voldoende voor de overwinning. Met het verzilveren van het punt had Svidler geen problemen.
26…Lg6 27. h3 Tb4 28. Pxa7 Txb7 29. Txb7 Td1+ 30. Kh2 Ld3 31. Td7 c4 32. Pc6 Tb1 33. Pe5 Lf1 34. Td2 Ta1 35. a3 Ta2 36. Tf2 1-0

Grischuk, Alexander – Vachier-Lagrave, Maxime
1. Pf3 c5 2. c4 Pc6 3. Pc3 e5 4. d3 Pge7 5. g3 d5 6. cxd5 Pxd5 7. Lg2 Pc7 8. O-O Le7 9. Pd2 O-O 10. Lxc6 bxc6 11. Da4 Tb8 12. Pc4 Tb4 13. Da5 f6 14. b3 Lh3 15. Te1 Db8 16. La3 Tb5 17. Pxb5 cxb5 18. Pe3 Db7 19. f3 b4 20. Lb2 Pa6 21. g4 h5 22. a3 Ld8 23. Da4 hxg4 24. axb4 Pxb4 25. Dxa7 Dxa7 26. Txa7 gxf3 27. Kf2 fxe2 28. Kxe2 Le6 29. Lc3 Lxb3 30. Tb1 Lf7 31. Lxb4 cxb4 32. Txb4 f5 33. Tb8 e4 34. Taa8 exd3+ 35. Kxd3 Le7 36. Pxf5 Lg6 37. Txf8+ Lxf8 38. Ke4 Kf7 39. Ke5 Lxf5 40. Kxf5 g6+ 41. Kg5 Lc5

42. Kh6! Le3+ 43. Kh7 g5 44. Kh6
Winst in 48. 44. h3! Winst in 33.
44…Lf4 45. Ta2 g4+ 46. Kh5 g3
47. h3!
De enige zet die wint. 47. h4 is volgens de TB remise na 47…Le3
47…Le3 48. Kg4 Lf2 49. Kf3
Allemaal optimaal gespeeld van beide spelers.
49…Kg6 50. Ta5 Kh6 51. Tb5
Waarschijnlijk probeerde Grischuk op dit moment tijd te winnen door snel een paar zetten te spelen.
51…Kg6 52. Td5 Kh6 53. Te5 Kg6 54. Tb5 Kh6 55. Tb4
Nu pakt hij de draad weer op en speelt wederom de juiste zet.
55…Kg5 56. Tg4+ Kh6 57. Ke4 Le1 58. Kf5 Lf2
59. Tg6+ Volgens de TB is dit iets sneller. 59. Tg8
59…Kh7 60. Kf6 Ld4+ 61. Kf7 Lf2 62. Kf6 Ld4+ 63. Kf5 Lf2
64. h4?
Als ik de TB moet geloven (en dat moet ik!) is het na deze zet remise. Winst viel te behalen met: 64. Tg4 Kh6 65. Tg8 Le1 66. Th8+ Kg7 67. Te8 Lf2 68. Te6 Kh7 69. Tg6 Kh8 70. Tg4 Kh7 71. Kf6 (zie analysediagram)

71…Le1 We willen natuurlijk graag weten wat het winstplan is na [ 71…Lb6 schijnt de meest hardnekkige verdediging te zijn. Winst in 30.] 72. Th4+ Kg8 73. Te4 Lf2 74. Kg6 Kf8 75. Te2 Ld4 76. h4 en nu snappen we inmiddels hoe het witte plan eruit moest zien. De h-pion gaat naar h7 en die vrijpion kost zwart op een gegeven moment de kop.
64…Le1!
MVL speelt de juiste zet. Vooral niet 64…g2? wegens 65. Txg2 en de pion is taboe: 65…Lxh4??
66. Th2
65. h5 Lf2

Het is en blijft nu remise, maar zwart moet enorm op zijn tellen passen.
66. Kf4 Le1 67. Kf3 Lf2 68. Ke2 Kh8 69. Kf3 Kh7 70. Kf4 Le1 71. Kg4
Een slimme poging.
71…Lf2 72. Kf5 Le1 73. Kf4 Lf2 74. Ke5 Le1 75. Kf6 Lf2 76. Kf5 Le1 77. Kg5 Lf2 78. Kf5 Le1 79. Ke4 Lf2 80. Kf3 Le1
81. Te6!
Grischuk komt nog met een ultieme winstpoging.
81…Lf2 82. h6
Heel knap gevonden! Zwart heeft nu maar één goede zet. En de Fransman tovert die uit de hoge hoed!
82…Lc5!
Absoluut de enige zet. Alle andere zetten verliezen. Een voorbeeld: 82…Kh8 83. Te7 Kg8 84. Ke4 Kh8 85. Tg7 Le1 86. Kf4 Lb4 87. Kf5 Ld2 88. Txg3 Kh7 89. Tg7+ Kxh6 90. Tg6+ Kh7 91. Kf6 La5 92. Kf7 Lc7 (zie analysediagram)
En we hebben een bekende winststelling op het bord gekregen.
83. Kxg3 Lf8 84. Kg4 Lxh6 85. Kf5
85…Ld2!
Zwart moet nog steeds heel nauwkeurig verdedigen.
86. Kf6 Op 86. Tg6 heeft hij 86…Lc3! en wit komt niet verder. Deze loperzet is nodig, omdat anders de koning naar g6 komt.
86…Kh6
Snel uit de gevarenzone met die zwarte koning!
87. Tc6 Kh5 88. Kf5
88…Kh4!
Weer de enige zet volgens de TB.
89. Tc2 Le3!
Er waren hier maar twee zetten die remise maakten.
90. Te2 Lb6 91. Te6 Lc7 92. Tc6 Lb8 93. Tc3 Lg3
En hier zag Grischuk in dat er niets meer te halen valt. Dus sloeg hij dat ding er maar af…
94. Txg3 1/2-1/2

(foto’s van Anastasia Karlovic op de toernooiwebsite)

Over Herman Grooten

Herman is ruim 40 jaar schaaktrainer. Hij verzorgde lange tijd de schaakrubrieken in Trouw en het ED. Daarnaast was hij Topsportcoördinator bij de KNSB en is hij auteur van diverse schaakboeken en werkt hij voor Schaaksite. Klik hier voor series die hij op Schaaksite heeft gezet.

Bekijk alle artikelen van Herman Grooten | Website

4 Reacties

  1. Avatar
    Henk Dissel 14 september 2017

    “Eerst de paarden, dan de lopers” is afkomstig van Emanuel Lasker. Het is terug te vinden als Rule III in de eerste lecture uit Common Sense in Chess uit 1895. “Bring your Kts out before developing the Bishops, especialy the QB” Het gaat hier om e4 e5 openingen. De partij Svidler- Bu was dat na een lichte ‘zetverwisseling”

  3. Avatar
    brabo 15 september 2017

    “4…Pf6 is natuurlijk de aangewezen zet.”

    Ik heb zelf al 2 keer Pc6 gespeeld tegen FMs in standaardschaak en kwam steeds goed uit de opening. Daarnaast weet ik dat c5 ook werd aangeraden door o.a. Malaniuk maar daar ben ik geen fan van.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.