Boekrecensie – Bishop Versus Knight – The Eternal Battle with the Other Pieces – volume 2
Dit boek is onderdeel van een interessant tweeluik over de eeuwige strijd tussen loper en paard. In deel 1 kwam de strijd tussen loper en paard zonder andere stukken aan bod. Dit deel handelt over dezelfde strijd maar dan met torens en dames. Jasper Dekker schreef een uitgebreide recensie over het eerste deel.
Het is een interessante invalshoek. Wellicht mis ik iets, maar ik heb geen boeken over dit specifieke onderwerp in mijn bezit. Wel enkele boeken over afzonderlijke stukken, zoals de loper of torens.
Aandacht besteden aan deze ‘eeuwige strijd’ is natuurlijk bijzonder nuttig. Het geeft spelers een goed inzicht in welke stukken hij beter wel en welke beter niet moet ruilen in bepaalde stellingen. Deze boeken dragen ook bij aan een dieper begrip van eindspelen en hoe je ze aanpakt. Dergelijke boeken hebben nog een ander voordeel: ze zijn ’tijdloos’. In tegenstelling tot bijvoorbeeld openingsboeken waar de ‘mode’ regelmatig overheerst.
Indeling
Het boek bestaat uit twee delen. Deel 1 handelt over eindspelen met loper en paard met de torens op het bord. Dat deel is dan weer gesplitst in hoofdstuk 1: superieure loper en hoofdstuk 2: superieur paard.
Het tweede deel is een stuk korter en kent een soortgelijke splitsing in twee hoofdstukken waarin telkens het paard of de loper de boventoon voert. Kortom: een zeer heldere indeling. Daarnaast is het verschil in lengte tussen beide delen vast verklaarbaar uit het feit dat torens nou eenmaal vaker overblijven in eindspelen omdat ze relatief laat aan het spel deelnemen.
Verschillende karakters
Ik verklap geen nieuws als ik zeg dat lopers in open stellingen met materiaal aan beide zijden van het bord vaak beter tot hun recht komen. Paarden doen het over het algemeen beter in gesloten stellingen. Maar dat is, zo blijkt uit dit boek, bepaald geen wet van Meden en Perzen. De complexiteit neemt uiteraard nog verder toe met andere stukken op het bord, een voorbeeld (ik heb de oorspronkelijk Engelse tekst integraal overgenomen):
Nunn heeft heel scherp gezien dat Tc7+ geen echte dreiging is. Weliswaar haalt wit twee pionnen op, maar daar staat het een en ander tegenover, zoals een gevaarlijke b-pion, de loper die en passant ook een pionnetje meepikt en het belangrijkste: de zwarte koning gaat actief meedoen.
Overigens is er na 40. … b4 nog weinig aan de hand. De cruciale fout is 41. Ta8? En dat moet ik ook toegeven, is niet eens zo makkelijk te zien. Maar ik kan me goed voorstellen dat je in je berekeningen een zet als 42. … Tg2+ over het hoofd ziet. Zie onderstaand diagram.
Wit kan de toren uiteraard niet nemen, op straffe van 43. Le4+ en 44. Lxa8 waarna de zwarte pion promoveert. Het is wel een tikkeltje jammer dat de auteur niet verder uitwerkt hoe de partij na 43. Kh1 verder gaat. Zwart speelt dan 43. … Ta2 44. Tb8 Wel zo’n beetje gedwongen omdat Le4+ dreigde. Op Kg1 zou zwart simpel b2 spelen. 44. … Lx4+ 45. Kg1 b2 en het is ook uit.
Zuinig met varianten
Enerzijds vind ik het bijzonder plezierig dat de auteur je niet dood gooit met varianten. Er zijn boeken waar men je confronteert met eindeloze variantenlabyrinten. Daar hoeft u hier geen moment bang voor te zijn. U voelt aan dat er nu ook een ‘maar’ komt. Hier en daar had de auteur toch wat meer toelichting mogen geven. Neem de partij tussen Anand en Piket.
Zie de opmerking na de subvariant met 42. … Dxc6 43. dxc6 Ke8 44. Pc3.
De auteur volstaat met ‘is hopeless for black’. Dat voelt iedereen wel aan. Maar het was toch wel goed geweest om de winstweg te schetsen. Wit zet het paard op b5 en wandelt met de koning naar d5.
Zie het diagram hierboven. Ik mis toch wel wat meer toelichting bij de zet 44. … Da5. Deze zet verdient volgens mij een vet vraagteken. Deze wilde uitval maakt het wit wel heel erg gemakkelijk. Maar hoe zou het verder gaan na bijvoorbeeld 44. … h6 of 44. … Kf7 of Kf8? Dat is helemaal niet zo duidelijk. Uiteindelijk heb ik het aan Stockfish 14 gevraagd en die blijft ook een beetje in rondjes draaien. Kortom: daar was meer toelichting noodzakelijk. Nu ging het als een nachtkaarsje uit.
Omdat het zo leuk is om dit soort eindspelletjes te bestuderen, nog eentje. Deze keer met een totaal machteloos paard in een geblokkeerde stelling.
Enfin, zo kan ik nog wel even doorgaan. Het boek bevat een grote variëteit aan interessante en leerzame eindspelen. Samen met het eerste deel uit deze serie is het een echte aanrader. Wanneer de lezer deze boeken grondig bestudeert, zal hij zeker een beter begrip van het spelletje ontwikkelen.
Gegevens
Titel: Bishop versus Knight – The Eternal Battle with the Other Pieces – volume 2
Auteur: Boroljub Zlatanovic
Aantal bladzijden: 276
Uitgeverij: Thinkers Publishing
Prijs: € 28,92 (tijdelijk voor € 26,06
Gepubliceerd: 2022
Teaser
