Beter schaken door beter te denken (3): trainen met behulp van de computer

Een van de meest effectieve manieren om beter te leren schaken is partijen spelen en deze partijen naderhand aan een grondige analyse onderwerpen.

Haal je de partij dan door de computer en kijk je waar het apparaat mee komt? Of zijn er ook andere manieren om helderheid te verschaffen en er van te leren? Kortom: wat is een goede aanpak?

Over Michel Hoetmer

Michel schaakt al sinds begin jaren '70. Hij speelde bij schaakclub Utrecht (2e klasse KNSB) en hij was destijds ook redacteur van het clubblad. Tegenwoordig is hij lid van sv Pegasus in Amstelveen. In het dagelijks leven was hij verkooptrainer (www.salesquest.nl) en publiceerde diverse boeken en artikelen over verkopen en marketing. Hij is gediplomeerd schaaktrainer (2).

10 Reacties

  1. Avatar
    Henk Smout 25 maart 2022

    De openingsvariant van MVL – Rapport, Beograd 10 maart, heeft mij al korte, per geval inhoudelijk toegespitste reacties ontlokt: bij artikel dat Giri niet in de finale kwam en bij de krantenrubrieken van 12 maart.

    De omvang van mijn opgefriste herinnering plus documentatie, daarbij gevoegd onthullende computerinzichten zou de [erken te buiten gaan.

    Ze zijn er toch maar geweest, schakers die nog zonder computerhulp zich wisten om te oriënteren en 13… o-o! hebben gespeeld 365chess.com/game.php?gid=2435755 en daarmee afstand doend van verdere actie mogelijkheden via de h-lijn.

    • Avatar
      Henk Smout 25 maart 2022

      Het sterkere 16… Lf6 is in 1984 gespeeld door de zwartspeler in chessgames.com/perl/chessgame?gid=1242857

      15.Te1 in deze laatste partij komt van Kortschnoj, van de computer is het fraaie 15.fxe5 Dxe5 16.Lxa8 Phf5 17.Txf5 Dh2+ 18.Kf1 Dh1+ 19.Lg1 Dxg1+ 20.Kxg1 Pxf5+ 21.Kf1 Pe3+ 22.Ke2 Pxd1 23.Kxd1.

  2. Avatar
    Henk Smout 16 april 2022

    Een eigen partij, zie door mij genoemd artikel, had mij tot bovenstaande reacties gebracht.

    Ik probeer mij erin in te leven hoe Botwinnik – gesteld dat hij nu met een computer zijn Nottinghamse partij 1936 tegen Aljechin, afgezien van andere met die partij verbonden kwesties, kon bekijken – bij zijn bewering dat, in plaats van de ook door o.a. Fischer en Euwe en vele anderen met ! beloonde partijzet 16… Pxg4, 16… Dg3+ 17.Tf2 Pxg4 18.Pe4! (o.a. ook door Alexander Koblents en Poloegajevski overgenomen, maar zelfs de vijfde computerkeuze 18… Pxf2 is nog goed genoeg voor gelijkspel!) en 16… Lxf5 17.gxf5 Dh4+ 18.Tf2 Dxb4 19.Ld3 onvoldoende voor Zwart zouden zijn, zijn blaues Wunder zou beleven.

    • Avatar
      Henk Smout 05 december 2022

      De analyse 16… g5 17.hxg6 e.p. fxg6 18.gxf5 Lxf5 in Smyslov – Botwinnik 1941  players.chessbase.com/ecogamesreplayer/Botvinnik_Mikhail_220?isWhite=False met enig overwicht voor Zwart ken ik uit een van mijn eerste schaakboeken, dat van Euwe over het wereldkampioenschap 1948 en is afkomstig van Botwinnik. Voer die zet 16… g7-g5 uit en klik het icoontje in de linker benedenhoek, de computer aarzelt niet met het onthullende 17.f2-f4 en niet Zwart maar Wit is in het voordeel!

      Van die partij, waarin op de 23ste zet Smyslov geen remise mocht aannemen omdat zijn vader het hem verbood, valt uiteraard nog veel meer te bekijken.

      32.hxg6 fxg6 33.Txf5 noemde Botwinnik een gecompliceerd eindspel, maar de computerzet is 33.Tg3 met gelijkspel en als Zwart zich op 33… Pxg3 34.Dxg3 inlaat staat Wit beter!

      • Avatar
        Henk Smout 12 december 2022

        Het boek van Euwe geeft aan 20… e5-e4 in Smyslov – Botwinnik 1943 een uitroepteken met als toelichting “Beperkt het nadeel tot een minimum.” Voor de zet moet een psychologische verklaring zijn. Het is nergens voor nodig om een pion weg te geven, bij voorbeeld was 20… f7-f5 mogelijk, al staat Wit ook dan iets beter. Ik zag 20… e5-e4 op diepte 27 van de achtste naar de negende plaats zakken.

    • Avatar
      Henk Smout 31 december 2022

      De computer ondersteunt de gedecideerde veroordeling met de woorden “wat slordig”, “geen goede zet”, resp. “nu komt zwart snel in gevaar” door de 16-jarige Jorden (Tatasteel 2016 – Schaaksite van 14 februari 2016) van 6… bxc6 en het sinds 365chess.com/game.php?gid=2514775 wereldkundige 7… Pd5 (23… Pe4 24.Db3/Da3 Pf2).

      Uitroeptekens van de zwartspeler in de aantekeningen ter voorbereiding op het wereldkampioenschapstoernooi 1948 waren er niet alleen voor 7… Pd5, ook voor 5… Ld6 op het door Keres in Salzburg 1942 tegen Paul Schmidt gespeelde 5.c4 en voor 7… Ld6 na 5.Pc3 Pxd5 6.Pxd5 Dxd5 7.d4 en hij verwierp expliciet de naar blijkt computervoorkeuren 5… c6 en 7… Le7. Het was wachten maar al wereldkampioen koos hij in de laatste ronde tegen het 1.e4 van Keres voor 1… e6.

      De tweeledige gedachte achter 7… Pd5 was enerzijds dekking en daarmee mogelijke handhaving van de zwarte pion op f4, een zwarte troef, en anderzijds vermijden van dameruil na 8.De2+ d.m.v. Botwinniks 8… Le7, Lilienthal op 8.De2+ en Euwe (of diens ghostwriter) zonder zetnummer gaven het althans op zet 8 slechte … Lc8-e6. Partijen met 8.De2+ heb ik niet gevonden, de computer zegt dat het heel wel speelbaar is.

      Ironisch is dat de eerste computerkeuze 7… De7+ dameruil juist nastreeft, ik heb zes partijen waarvan de oudste uit 1988 ermee gevonden. Typisch dat Jorden die in de 680 bladzijden tellende koningsgambietbijbel van John Shaw (uitgave van Quality Chess, Glasgow 2013) niet genoemde zet als verbetering voorstelt. In november 1947 had Botwinnik in een trainingspartij zijn ‘versterking’ getest, mogelijk was het de plicht tot geheimhouding waarom tegenstander Ragozin tegen Bronstein in Saltsjöbaden 1948 5… Pbd7 deed en niet het “misschien nog beter” (dan 5… c6) in het vooroorlogse Euwe-boekje. De computer geeft 5… c6 als het beste.

      Achteraf gezien lijkt het een collectieve verstandsverbijstering dat 6… bxc6 gevolgd door 7… Pd5 trendsettend werd en door de theorie en een stoet van prominenten werd nagevolgd (Lilienthal, Geller, Donner, Filip en jeugdwereldkampioen 1959 Bielicki om maar enkele te noemen), alsof het bare munt was.

      De Pachman van Sportverlag Berlin 1966 had “Redaktonsschluß” op 1 juni 1965 en veroordeelde nog 6… Pxc6, kon derhalve niet meenemen dat die zet door Spassky met zwart op 31 december 1965 (heeft dus vandaag verjaardag!) te Hastings tegen Hartston aan een revival begon. De computer bevestigt dat het de sterkste zet is, al heeft dat niet tot het geheel verdwijnen van 6… bxc6 geleid.

      Dat Smyslov in 1987 tegen Illescas Cordoba met 7… Ld6 8.De2+ De7 (het boek van Shaw geeft !? aan 8… Kf8, maar in plaats van de voortzetting aldaar met d4 en o-o zie ik computervarianten met b3 en o-o-o, ook met d3 gevolgd door Ld2 en o-o-o, er is ook nog 8… Le7) is toch iets van weer een andere orde.

      • Avatar
        Henk Smout 01 januari 2023

        Correctie: “Redaktionsschluß” en de laatste alinea moet als volgt beginnen:

        Dat Smyslov in 1987 tegen Illescas Cordoba 6… bxc6 speelde en met 7… Ld6 8.De2+ De7 dameruil toeliet …

      • Avatar
        Henk Smout 02 januari 2023

        Tegen 6… bxc6 7.Lc4 Ld6 8.De2+ Kf8 heb ik dan wel het vooralsnog pion op d2 houden gemeld, tegen 7… Pd5 verdient dat des te meer aandacht, men zie onder meer het met de computer teruggevonden 11.Pf3-d4 in genoemd artikel van Jorden. Bronstein speelde in de hier gelinkte partij tegen Botwinnik al meteen na 7… Pd5 de pionzet 8.d2-d4 uit.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.