Krantenartikelen weekend 8 oktober 2022
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Bovenbazen
De belangrijkste spelers bij de European Club Cup (ECC) in het Oostenrijkse skiplaatsje Mayrhofen zijn Magnus Carlsen en Anand. Een wereldkampioen en een oud-wereldkampioen, die verder gemeen hebben dat ze bij deze ECC een internationaal opererend gokbedrijf als sponsor hebben. Anand speelt voor de Roemeense club Superbet en Carlsen voor de Noorse club Offerspill, die hij in 2019 zelf oprichtte. Het ging er toen om dat Carlsen wilde dat de Noorse schaakbond het gokbedrijf Kindred als sponsor zou nemen, en de oprichting van die club was een zet om meer stemmen in de bondsvergadering te krijgen. Het plan ging niet door, omdat de wens van Kindred dat de schaakbond zou helpen om de Noorse markt voor hun gokactiviteiten te openen teveel verzet opriep, maar de club bestaat nog steeds.
Willem Frederik Hermans schreef eens over het vruchteloze gepieker van een schaker en de veel nobeler schoonheid van het hazardspel. Ik dacht dat het was om Hein Donner te plagen, maar later zag ik dat Hermans al in 1950 in het tijdschrift Podium had gepleit voor de bevordering van het hazardspel, net als Carlsen in 2019. Hermans pleitte in 1950 overigens als belangrijkste punt voor „het doen dérailleren van treinen, tot zinken brengen van schepen, waarmede Nederlandse afgevaardigden naar letterkundige congressen worden vervoerd”.
Het Roemeense Superbet van Anand moet niet verward worden met Unibet, een onderdeel van Carlsens sponsor Kindred. Zowel Superbet als Unibet zijn nauw verbonden met het schaken. De grootste bedrijven op de schaakmarkt blijven Chess.com en Play Magnus, de Microsoft en Apple van het schaakwereldje. Chess.com speelt een belangrijke rol in de oorlog tussen Carlsen en Hans Niemann. Niet geheel onpartijdig, want Chess.com gaat Play Magnus binnenkort voor 83 miljoen dollar overnemen. Er is uitgerekend dat de Play Magnus Group nauwelijks winstgevend is en dat Chess.com dus vooral de reputatie van Carlsen koopt.
Genoeg financieel nieuws, terug naar het schaken. Er zijn vijf Nederlandse teams in deze ECC, maar Nederlanders spelen ook voor buitenlandse teams. Jorden van Foreest en Loek van Wely komen uit voor Clichy, een mooi divers Frans team waarin verder een Iraniër, een Egyptenaar, een Italiaan, twee Russen onder de FIDE-vlag en ook nog een Fransman spelen.
Jorden van Foreest (Clichy Echecs) – Tom Wedberg (Wasa SK, Zweden) ECC 2022
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 Le7 5. g3 0–0 6. Lg2 c6 7. 0–0 Pbd7 8. Pe5 Pxe5 9. dxe5 Pd7 10. cxd5 cxd5 11. e4 dxe4 12. Dh5 Da5 13. Pxe4 Dxe5 14. De2
Zulke pionoffers in de opening in ruil voor actief stukkenspel zie je vaak bij Jorden van Foreest. De stelling die nu is onstaan, had hij eerder dit jaar in de Bundesliga tegen de jonge Engelse grootmeester Ravi Haria.
14…Pb6
Haria deed 14…Pf6 en mijn computer vindt 14…Pb8 het beste.
15. Lf4 Da5 16. Tfd1 Pd5 17. Le5 Ld7
Dit ligt voor de hand, maar 17…f6 was beter.
18. Pc3 Pxc3
Hij kon niet goed het wenselijke 18…Lc6 doen wegens 19. Pxd5 exd5 20. Lxg7 Kxg7 21. Dxe7 met groot voordeel voor wit. Zijn beste kans was 18…Da6, al staat wit ook dan beter.
19. Lxc3
Nu staat wit gewonnen.
19…Dc7 20. Dg4 f6
Na 20…g6 21. Dd4 wint wit een stuk.
21. Tac1
Dreigt onder meer 22. Lxf6 met damewinst.
21…Lc6 22. Lxc6
Zwart gaf op, hij verliest materiaal.
Partij in viewer:
Hans Niemann laat zich zien op het Amerikaans kampioenschap in St. Louis
Na alle beschuldigingen staat Hans Niemann te boek als een valsspelende kneus. Dat is niet terecht. In St. Louis bewijst hij dat hij een goede speler is.
Bij het kampioenschap van de Verenigde Staten in St. Louis zien we de treurige gevolgen van de Hans Niemann-affaire. Publiek is niet welkom in de speelzaal, de livepartijen verschijnen met een half uur vertraging op het internet en voor het begin van de ronde staan de deelnemers in een lange rij te wachten tot zij na een onderzoek met detectieapparatuur naar binnen mogen. ‘Moderne schaakanalyse’, schreef Nigel Short op Twitter bij een foto van een beveiliger die Niemanns lichaam scant.
Terwijl de internetpolitie met onverminderd fanatisme blijft speuren naar nieuw bewijsmateriaal van zijn in het verleden begane overtredingen, laat Niemann zien dat hij met de druk kan omgaan. Gesteund door fotoverzoeken van zijn fans en een lang applaus bij de presentatie van de deelnemers houdt hij zich staande en speelt hij in de eerste ronden schaak op een niveau dat op grond van zijn rating van hem mag worden verwacht.
Buitenstaanders die zich met de zaak bezighouden suggereren soms dat Niemann een kneus is die zich dankzij vals spel omhoog heeft gewerkt. Ze vergissen zich. Het is waar dat hij tijdens onlinepartijen vaker fraudeerde dan hij tot nu toe heeft toegegeven, maar hij is ontegenzeggelijk een topspeler die zich zonder computerhulp kan meten met de sterkste grootmeesters.
De volgende partij komt uit het toernooi om de Europa Cup voor clubteams in het Oostenrijkse Mayrhofen. De witspeler is de Turkse grootmeester Emre Can die Gokturk uit Istanbul vertegenwoordigt. Zijn tegenstander is de Iraanse eerste bordspeler van het Franse topteam Clichy, waarvoor ook Jorden van Foreest en Loek van Wely uitkomen.
Can – Maghsoodloo, Mayrhofen 2022
1.d4 Pf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 dxc4 5. Pf3 a6 6. 0-0 Pc6 7. a4
Genna Sosonko, specialist bij uitstek in de Catalaanse opening, gaf in zijn toptijd in deze stelling de voorkeur aan 7. e3.
7 … Tb8 8. a5 b5 9. axb6 ep cxb6 10. Lf4 Ld6 11. Pe5 Pe7 12. Lc6+ Kf8 13. Lg2 Pfd5 14. Ld2 Dc7
In deze scherpe variant is nauwkeurigheid vereist. Sterker is 14 … b5 15. b3 f6, zoals Nepomniasjtsji eens speelde in een blitzpartij tegen Giri.
15. e4 Pb4 16. Pa3 b5
Te laat.
17. Pexc4!
Met deze kleine combinatie zal zwart rekening hebben gehouden.
17 … bxc4 18. e5 Lxe5 19. dxe5 Pd3
20. La5!
Maar deze wending zal een verrassing zijn geweest.
20 … Dc5
Ook na 20 … Dxa5 21. Pxc4 Pxb2 22. Pxb2 Dc7 23. Pc4! Ld7 24. Pd6 is zwarts stelling nauwelijks verdedigbaar.
21. Pxc4 Dxc4 22. Ta3! Pd5 23. Txd3 h6
Ook na 23 … Kg8 is 24. Tc3, gevolgd door 25. Lc7 sterk.
24. Tc3!
De ene krachtzet na de andere.
24 … Db5 25. Lc7 Ta8
Of 25 … Dxb2 26. Ld6+ Kg8 27. Tc2 Db6 28. Lxb8 Dxb8 29. Lxd5 exd5 30. Db1! en wit wint.
26. Tc5! Db7
Even kansloos als 26 … Dxc5 27. Ld6+ Dxd6 28. exd6.
27. Ld6+ Kg8 28. Txd5 exd5 29. Lxd5 Da7 30. Df3
Zwart geeft op.
Partij in viewer:
Rubriek is om de week
Europacup een schaakkamp voor sterke clubspelers
In het Oostenrijkse Mayrhofen eindigt dit weekend de Europacup, oftewel het Europees Kampioenschap voor clubteams. Het is een zevenrondig Zwitsers toernooi waaraan zeventig teams van zes spelers (en eventuele reserves) meedoen. Daarvan zijn er maar liefst zes uit Nederland, maar een toppositie mag niet van ze verwacht worden, top tien zou al een verrassing zijn. Waar sommige andere teams flink uitgepakt hebben met grootmeesters (zelfs Carlsen doet mee!) werkt het bij de Nederlandse clubs anders: wie een week vrij kan en wil nemen en de kosten wil dragen kan meedoen. Daar bleken dus nog best veel liefhebbers voor, bij LSG Leiden zelfs zoveel dat zij als enige club met twee teams meedoen. En dat is niet gek. Na een gezellige roadtrip van zo’n duizend kilometer zit je een week in een soort van vakantiekamp waar je je favoriete hobby mag uitoefenen. Vrij naar MEROL: lekker met de maten, schaken! En met die maten ga je dan proberen zo goed mogelijk te presteren als team. Het gaat echter niet puur om het teamresultaat, want ook titelnormen en andere individuele successen zijn belangrijk. Zo speelde Tom Meurs van Apeldoorn remise (vanuit een totaal gewonnen eindspel overigens) tegen de Tsjech Nguyen (2634) en versloeg kopman Hugo ten Hertog voor zijn team Paul Keres de Oekraïense grootmeester Kryvoruchko (2658).
Bij de Franse club Clichy doen ook twee Nederlanders mee, Loek van Wely en Jorden van Foreest. Hun team zal wel meedoen om de topposities. Voor Van Foreest speelt nog iets mee: bij een goed resultaat komt hij met zijn rating weer boven de psychologisch belangrijke grens van 2700. In de eerste ronde won hij een leuke miniatuur tegen een Zweedse grootmeester, waarin het belang van stukkenontwikkeling weer eens duidelijk werd.
Jorden van Foreest – Tom Wedberg
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 d5 4.Pc3 Le7 5.g3 0–0 6.Lg2 c6
Vaak slaat zwart in het Catalaans op c4, maar met 6…c6 wil hij eerst zijn damevleugel ontwikkelen (Pbd7, b6, Lb7 of a6, Tc8) voor iets in het centrum te ondernemen.
7.0–0 Pbd7
Dreigt misschien toch op c6 te slaan. Wit kiest nu voor een ongebruikelijke zet die hij al eens eerder had gespeeld.
8.Pe5!? Pxe5 9.dxe5 Pd7 10.cxd5 cxd5 11.e4! dxe4 12.Dh5 Da5 13.Pxe4 Dxe5
Een centrumpion winnen is altijd nuttig, maar zwart staat wel flink achter in ontwikkeling.
14.De2 Pb6
In een eerdere partij kwam Van Foreest na 14…Pf6 15.Lf4 ook snel gewonnen te staan.
15.Lf4 Da5 16.Tfd1 Pd5 17.Le5 Ld7?
Het is logisch dat zwart een stuk wil ontwikkelen, maar de loper staat op d7 ongedekt en dat zal een probleem blijken.
18.Pc3! Pxc3?
Na 18…Da6! krijgt wit slechts een zeer goed eindspel.
19.Lxc3 Dc7 20.Dg4! f6 21.Tac1
Dreigt vooral 22.Lxf6.
21…Lc6 22.Lxc6
Opgegeven, na 22…bxc6 23.Dxe6+ Tf7 24.Td7 wint wit minstens een stuk.
Partij in viewer:
De AD puzzels van dit weekend zijn verkeerd in de krant gepubliceerd.
De miniatuurpartij heeft voor elke schaakspeler iets boeiends. Meestal is het een onverwachte finesse , die de partij een vroegtijdig slot geeft. Deze finesse is dan slechts door één der spelers opgemerkt. De korte partij heeft nog twee belangrijke verdiensten: deze vergt in het algemeen niet zo veel ruimte en het naspelen kost weinig tijd. Ervaren schakers doen dit laatste zelfs vrij gemakkelijk uit het hoofd. In de praktijk van grootmeesters komt de miniatuurpartij in verhouding weinig voor, maar er is in de loop van een paar eeuwen toernooischaak toch wel het een en ander vastgelegd. Tijdens het hoogoventoernooi in 1971 verloor oud-Nederlands kampioen Hans Ree een partij van acht zetten van grootmeester Petrosjan.
Petrosjan – Ree
1 c4 e5 2. Pc3 Pf6 3. Pf3 Pc6
Engels vierpaardenspel.
4. g3 Lb4
Dit blijkt een zwakke zet te zijn.
5. Pd5 Pxd5?
Beter is 5. … e4 6. Ph4 Lc5.
6. cxd5 e4? 7. dxc6 exf3 8. Db3!
Zwart gaf op. Als loper b4 wijkt heeft wit de vork op b7.
Toenmalig wereldkampioen Boris Spasski won een jaartje eerder in zeventien zetten van de Deense grootmeester Bent Larsen. Voorbeeld van een mooie miniatuur.
Larsen – Spasski
1 b3
Een opening die de naam van Larsen heeft gekregen. Ook Nimzowitsch speelde dit systeem wel.
1. … e5 2. Lb2 Pc6 3. c4 Pf6 4. Pf3
De opening is een soort Siciliaans in de voorhand geworden.
6. … e4 7. Pd4 Lc5 8. Pxc6 dxc6 7. e3 Lf5 8. Dc2 De7 9. Le2 0-0-0 10. f4?
Een ernstige verzwakking.
10. … Pg4 11. g3
Op 11. 0-0 was gevolgd 11. … Dh4 12. h3 h5 met sterke aanval, terwijl 11. Lxg4 zou zijn beantwoord met 11. … Dh4+
11. … h5 12. h3 h4 13. hxg4 hxg3 14. Tg1
En zo is het diagram ontstaan van opgave 997, die twee weken geleden opgelost kon worden. Zwart wint met de mooi krachtzet:
14. … Th1!! 15. Txh1 g2 16. Tf1
Of 16. Tg1 Dh4+ 17. Kd1 Dh1 enz.
16. … Dh4+ 17. Kd1 gxf1D+ en wit geeft het op.
Partij in viewer:
Toevallig gisteren bekeken omdat ik de partij misschien voor iets wilde gebruiken: in de partij Larsen-Spassky is 14…Th1 volgens SF de op drie na beste zet 😉
14… Lc5xe3 en op 15.d2xe3 alsnog 15… T8-h1, sheer magic!!
In Petrosjan-Ree, Wijk aan Zee 1971 noemt Henk Prins 4 … Lb4 een zwakke zet, maar volgens mij was het destijds gewoon theorie. Daarna krijgt 5 … Pxd5 een vraagteken, maar na 6 cxd5 Pd4 staat zwart lang niet slecht. De echte fout is 6 … e4??, waarna het ook meteen uit is. Ree heeft daarover zelf gezegd dat hij twee varianten door elkaar haalde. Het motief van elkaars paard slaan met de pion is in een gespiegelde vorm bekend uit 1 c4 Pf6 2 Pc3 e6 3 e4 d5 4 e5 d4 5 exf6 dxc3 6 bxc3 Dxf6 7 d4 c5 en ook hier moet wit zijn best doen om openingsvoordeel te verkrijgen.
Allemaal correct. Ook interessant is de volgende partij: [Event “DEN-chT 9798”]
[Site “Denmark”]
[Date “1998.02.01”]
[Round “5”]
[White “Nikontovic, Semir”]
[Black “Lund, Silas Esben”]
[Result “0-1”]
[ECO “A29”]
[WhiteElo “2320”]
[PlyCount “82”]
[EventDate “1997.??.??”]
[EventType “team”]
[EventRounds “7”]
[EventCountry “DEN”]
[SourceTitle “EXT 1999”]
[Source “ChessBase”]
[SourceDate “1998.11.16”]
[SourceVersion “1”]
[SourceVersionDate “1998.11.16”]
[SourceQuality “1”]
1. c4 Nf6 2. Nc3 e5 3. Nf3 Nc6 4. g3 Bb4 5. Nd5 Nxd5 6. cxd5 e4 7. dxc6 exf3 8.
Qb3 fxe2 9. Bg2 Qe7 10. a3 Bc5 11. cxb7 Bxb7 12. Qxb7 O-O 13. Qf3 Rfe8 14. d3
Rab8 15. Rb1 Qe6 16. Be3 Qa2 17. Kxe2 Rxb2+ 18. Rxb2 Qxb2+ 19. Kf1 Qb1+ 20. Ke2
Qc2+ 21. Kf1 Qxd3+ 22. Kg1 c6 23. h4 Bxe3 24. fxe3 Rxe3 25. Qf4 g6 26. Kh2 Qxa3
27. Rd1 d5 28. Rf1 Qe7 29. Rc1 Re6 30. Qb8+ Kg7 31. Qb2+ Rf6 32. Rf1 Qd6 33.
Qd4 a5 34. h5 gxh5 35. Rf5 Kg6 36. Bh3 Rxf5 37. Bxf5+ Kxf5 38. Qd3+ Kg4 39.
Qd4+ Kg5 40. Qe3+ Kg6 41. Qd3+ f5 0-1
Dat is inderdaad fascinerend! Gewoon doen alsof je neus bloedt, doorspelen en uiteindelijk nog winnen ook. Opgeven kan altijd nog.
Tim Krabbé noemde het opgeven in gewonnen stelling de ergste blunder, en in NIC legde hij een verzameling aan van deze gevallen. Het zou bijzonder zijn als zou blijken dat Petrosjan-Ree hier aan kan worden toegevoegd, verwijzend naar Nikontovic-Lund, maar ik geloof er niet veel van. Ik zie zwart na 8 Db3 zonder compensatie een stuk verliezen, en ik zou niet weten hoe je er achteraf een kansrijk offer van kan maken.
Nou, ik weet dat zo net nog niet. Het lijkt me tot 12 Dxb7 behoorlijk geforceerd en die stelling zou ik zo op het eerste gezicht best willen spelen met zwart. De rest ziet er ook tamelijk logisch uit.
Overigens, een eerste bordspeler (zie Ligterink) is dat alleen in een context als: ‘Terwijl de bridgers op de denksporttriatlon al lang aan het kaarten waren, kwam de eerste bordspeler pas tegen tienen binnen’. Het is normaal gesproken een driedelige samenstelling, dus eerstebordspeler. (Volgens de wet van Muphry zou ik nu zelf ergens een spelfout gemaakt moeten hebben.)
Zwart zal vast gewoon geblunderd hebben in die partij in plaats van bewust geofferd, maar het blijkt dus toch niet zo heel makkelijk gewonnen voor wit. Na twee plausibele maar onnauwkeurige zetten (13.Df3 en 14.d3) is het al niet zo duidelijk meer en even later had zwart eeuwig schaak kunnen geven. Petrosjan had het ongetwijfeld beter gedaan, maar toch had ik het in het geval van Ree doorgespeeld (al is het maar om niet in acht zetten verloren te hebben).
Eergisteren trouwens nog een grootmeester die in tien zetten verloor op het Amerikaans kampioenschap: chess24.com/en/watch/live-tournaments/us-championship-2022/7/1/6
Lang geleden publiceerde ik een artikel met daarin bovengenoemde partij Larsen-Spassky en de opmerkelijke analogie met een partij Van Dijk-Van Mil: “ik speel h7-h5 en h5-h4”.