Recensie: 1001 Deadly Chess Puzzles

Wellicht denkt u: al weer een opgavenboek. Daar zijn er al zoveel van! Klopt! Maar dit boek is toch net weer ietsje anders dan de anderen. Gelukkig zijn het niet allemaal opgaven van de soort wit/zwart speelt en wint. Op zich is dat ook niet verkeerd, maar naar mijn smaak hebt u er meer aan als u bij een opgave niet al te veel aanknopingspunten krijgt. Die heeft u in een normale partij ook niet. Maar laat ik allereerst het woord geven aan de auteur: James Rizzitano.

“Het bestuderen van schaaktactiek is verreweg de belangrijkste activiteit voor de meeste schakers. Van beginner tot op het niveau van grootmeesters hebben schakers te maken met tactische beslissingen bij vrijwel elke zet in een partij. Ik heb de afgelopen vijf maanden partijen bekeken van spelers met een rating van 2200 of hoger die in het jaar daarvoor zijn gespeeld en 1001 van de meest instructieve tactische puzzels geselecteerd.”

Daarmee is meteen duidelijk dat u kunt rekenen op allerhande nieuwe puzzels. U hoeft niet bang te zijn veel van die puzzels al te kennen. Dat is een bezwaar wat ik heb bij sommige oudere boeken. Het boek bevat weinig tekst. De auteur zegt hierover:

“Dit is een echt aanvalscursus in de tactiek. Daarin leert u door op te lossen. De lessen zitten hem in de puzzels. En u leert dus door ze op te lossen. De vier eerste hoofdstukken bevatten ook delen waarin u u zelf kunt testen. Deze posities zijn iets eenvoudiger waarbij het draait om wat u heeft geleerd. En herhaling kan natuurlijk nooit kwaad.”

Overigens gaat het gelukkig wel iets verder dan “vind de tactiek en dan op naar de volgende”. Het gaat er om dat u de stellingen grondig analyseert. Alleen op die manier leert u er iets van. Begrijpen waar het om draait. Zullen we er dan maar een paar doen?

Inhoud

Het boek boek bestaat uit zes hoofdstukken waarbij de eerste vier ieder een aantal testpuzzels bevatten. De verdeling is alsvolgt:

  1. Elementaire puzzels
  2. Matpuzzels
  3. Gemiddelde puzzels
  4. Vorken, penningen en ongedekte stukken
  5. Geavanceerde puzzels
  6. Dodelijke puzzels

Zonder uitputtend te zijn heb ik een aantal puzzels verzameld zodat u een idee krijgt van wat het boek te bieden heeft. Kijk ook even naar de pdf (zie einde recensie). Daarin vindt u nog wat meer puzzels.

Elementaire puzzels

Het begint relatief eenvoudig. In dit hoofdstuk vindt u tamelijk ‘recht toe recht aan puzzels’. Ze vormen de bouwstenen voor wat er in volgende hoofdstukken aan de orde komt. Voorbeeld: puzzel 29. Wit is aan zet. Wat is de sterkste voortzetting?

Een puzzel (125) uit de elementaire test. Zwart aan zet.

Mat zetten

De auteur verkent in het hoofdstuk ‘mat zetten’ diverse matpatronen. Altijd nuttig en vooral heel fijn als we ze in onze eigen partijen kunnen toepassen. Hieronder vindt u puzzel 302. Zwart aan zet.

Gemiddelde niveau

Deze puzzels zijn al weer een stapje lastiger dan in de eerdere hoofdstukken. Kijk eens naar puzzel 582. Wit is aan zet.

Je kunt over deze puzzel van mening verschillen omdat de uitkomst niet zo duidelijk is. Maar moet dat altijd? Persoonlijk vind ik het geen probleem. Zo gaat het ook vaak in een gewone partij. Waar het om draait is dat je zoekt naar de best mogelijke voortzettingen. Wit heeft hier talloze mogelijkheden die tot gelijk spel leiden, bijvoorbeeld: 34. Lc4 of 34. g3 of 34. Dd1. De op één na beste optie is: 34. Dd2 exd6 35. Lxf7 Kxf7 36. Dxd6 De7 37. Df4+  Ke8 met ook iets betere vooruitzichten voor wit. In dit voorbeeld bleek deze sterkste, niet winnende, voortzetting toch iets te machtig voor voor zwart. En zo gaat het ook vaak in een normale partij. De kunst is om je tegenstander telkens nieuwe problemen voor te schotelen.

Vorken, penningen en ongedekte stukken

Het is meteen duidelijk waar het in deze puzzels om draait. Het zijn natuurlijk belangrijke aanknopingspunten voor tactische mogelijkheden. Het is zaak om in uw partijen naar dit soort dingen te zoeken. Het kan het verschil maken tussen winst en verlies. In puzzel 643 komen alle genoemde elementen aan de orde. Deze puzzel past heel mooi bij het thema van dit hoofdstuk!

Geavanceerde puzzels

Deze puzzels zijn weer wat moeilijker dan in eerdere hoofdstukken en bedoeld voor de sterkere spelers. Een voorbeeld is puzzel 858. Wit is aan zet.

Dodelijke puzzels

Dit is het slothoofdstuk van het boek in de vorm van 26 aanvullende puzzels. Zie het als een soort heerlijk nagerecht. Waarom dodelijk? Ze zijn vergelijkbaar met de geavanceerde puzzels, maar rijker aan (subtiele) wendingen. Puzzel 978 is hiervan een voorbeeld. De eerste zet voor zwart is snel gevonden, maar daarna wordt het toch best ingewikkeld.

Nou had ik hier hier ook een blokje met ‘oplossing’ kunnen plaatsen, maar de uitwerking is wat uitgebreider dan bij de andere puzzels. Dus vandaar maar de zetten zodat u ze kunt naspelen. Ik heb zelf nog een enkele variant toegevoegd waar me dat zinvol leek.

Conclusie

Een prima boek met heel veel tactische puzzels en dus uitstekend oefenmateriaal. Als de lezer er dagelijks een stuk of zes oplost, zal hij er vrijwel zeker een betere schaker door worden. De opbouw van tamelijk eenvoudig naar steeds moeilijker is logisch. Bijzonder aardig is ook dat de lezer zichzelf kan testen en op die manier een idee krijgt van zijn eigen tactische vaardigheden.

Ik heb slechts één puntje van kritiek: her en der had men de antwoorden wat uitgebreider mogen uitwerken. Zelf vind ik dat geen probleem. Het maakt dat je verder gaat zoeken naar wat er in de stelling aan de hand is. Daar kun je veel van leren. Ik heb het grootmeesters ook zien doen. Die analyseren vol overgave op zoek naar de ‘waarheid’. Het maakt schakers sterker en bevordert het inzicht. Dat was nou net de bedoeling van dit boek.

Gegevens: 1001 DEADLY CHESS PUZZLES

  • Auteur: James Rizzitano
  • Publicatiedatum: december 2023
  • Aantal pagina’s: 304
  • Uitgever: GAMBIT
  • Paperback ISBN:  978-1-80504-062-0
  • PDF-Excerpt
  • Hardcover € 32,95
  • Boek bestellen…

Ook beschikbaar als e-book ($9.95) met een interactieve Lichessfunctie en als een app-boek ($12.99)

Over Michel Hoetmer

Michel schaakt al sinds begin jaren '70. Hij speelde bij schaakclub Utrecht (2e klasse KNSB) en hij was destijds ook redacteur van het clubblad. Tegenwoordig is hij lid van sv Pegasus in Amstelveen. In het dagelijks leven was hij verkooptrainer (www.salesquest.nl) en publiceerde diverse boeken en artikelen over verkopen en marketing. Hij is gediplomeerd schaaktrainer (2).

1 Reactie

  1. Avatar
    ayacucho 23 januari 2024

     

    Schaakpuzzels oplossen helpt.

    Is 54e schaakprincipe van de 64 schaakprincipes benoemd door Shehan De Alwis

    In plaats van heel veel schaakboeken tot je te nemen zou je kunnen proberen deze 64 schaakprincipes

    te herinneren bij elke zet die je doet.

     

    Als je t mij vraagt zijn de volgende 3 schaakprincipes het belangrijkst

    nr 40. Blitzschaken is nuttig bij het herkennen van schaakpatronen. Speel vaak.

    >>>Nog beter: Speel gigantisch vaak. De andere schaakprincipes zul je dan zelf vinden!

    nr 10. Zorg voor een plan. Elke zet moet een doel hebben.

    >>>Heb een plan, vanaf zet 1!

    nr 42. Houd het bij een paar openingen bij wit en een paar openingen bij zwart.

    >>>Nog beter: speel slechts 1 opening met wit en speel die ook met zwart!

     

    Heeft voor mij gewerkt! in 120.000 1+2 bullet partijtjes gegaan van elo 1400 naar elo 2100

    in een paar jaar tijd! Een 1+2 bullet partijtje duurt zo’n 4 minuten, zeg 5 minuten.

    Dat zijn er 12 in een uur, is totaal dus zo’n 10.000 uur, zo’n 417 dagen, is een jaar en 52 dagen.

    Ik heb een keer ergens gelezen dat je ergens goed in kunt worden als je er 10.000 uur in stopt.

    En dat klopt dus!

     

    De 64 Schaakprincipes van Shehan De Alwis

    1. Ontwikkel je stukken snel.
    2. Beheers het centrum.
    3. Plaats je stukken op vierkanten die ze maximale ruimte geven.
    4. Probeer je ridders naar het midden te ontwikkelen.
    5. Een ridder op de rand is vaag.
    6. Neem geen onnodige risico’s.
    7. Speel agressief.
    8. Bereken eerst gedwongen zetten.
    9. Vraag jezelf altijd af: “Kan hij mij schaak zetten of een stuk winnen?”
    10. Zorg voor een plan. Elke beweging moet een doel hebben.
    11. Ga ervan uit dat de zet van je tegenstander zijn beste zet is.
    12. Vraag jezelf af: “Waarom is hij daarheen verhuisd?” na elke beweging.
    13. Speel voor het initiatief en controleer het bestuur.
    14. Als je een stuk moet verliezen, koop er dan iets voor als je kunt.
    15. Als je achter staat, ruil dan pionnen. Als je vooruit bent, wissel dan stukken uit.
    16. Als je verliest, geef dan niet op met vechten. Zoek naar tegenspel.
    17. Speel geen ondeugdelijke zetten, tenzij je ernstig verliest.
    18. Offer geen stuk zonder goede reden.
    19. Als je twijfelt aan het offer van een tegenstander, accepteer het dan.
    20. Val aan met meer dan slechts één of twee stukken.
    21. Maak geen onzorgvuldige pionbewegingen. Ze kunnen niet teruggaan.
    22. Blokkeer uw bisschoppen niet.
    23. Bisschoppen van tegenovergestelde kleur hebben de grootste kans om te tekenen.
    24. Probeer hetzelfde stuk niet twee keer of vaker achter elkaar te verplaatsen.
    25. Ruil stukken uit als het je ontwikkeling bevordert.
    26. Breng je koningin niet vroeg naar buiten.
    27. Kasteel binnenkort om je koning te beschermen en je toren te ontwikkelen.
    28. Ontwikkel torens om bestanden te openen.
    29. Zet torens achter vrijpionnen.
    30. Bestudeer toreneindspelen. Het zijn de meest voorkomende eindspelen.
    31. Zorg ervoor dat je koning niet in het midden terechtkomt.
    32. Ga niet rokeren als dit je koning in groter gevaar brengt.
    33. Zorg na de rokade voor een goede pionnenformatie rondom uw koning.
    34. Als je maar één loper hebt, zet je pionnen dan op de tegenovergestelde kleur.
    35. Ruil pionnenstukken als je voor staat in materiaal of als je wordt aangevallen.
    36. Als het krap is, bevrijd je spel door materiaal uit te wisselen.
    37. Als je tegenstander krap is, laat hem dan niet bevrijd worden
    uitwisselingen.
    38. Studieopeningen waar jij je prettig bij voelt.
    39. Speel hele games, niet alleen de opening.
    40. Blitzschaken is nuttig bij het herkennen van schaakpatronen. Speel vaak.
    41. Bestudeer de geannoteerde partijen en probeer elke zet te raden.
    42. Houd het bij een paar openingen bij wit en een paar openingen bij zwart.
    43. Neem uw partijen op en bekijk ze, vooral de partijen die u hebt verloren.
    44. Laat je games zien aan hoger gewaardeerde tegenstanders en krijg feedback van hen.
    45. Gebruik schaakcomputers en databases om je te helpen studeren en spelen
    meer.
    46. Iedereen blundert. De kampioenen blunderen gewoon minder vaak.
    47. Als het niet jouw zet is, zoek dan naar tactieken en combinaties.
    48. Probeer torens of toren en dame te verdubbelen op open bestanden.
    49. Vraag jezelf altijd af: “Heeft mijn volgende zet iets over het hoofd gezien?
    eenvoudig?”
    50. Maak niet je eigen plannen zonder die van de tegenstander uit te sluiten
    gevaren.
    51. Pas op voor veroveringen door het terugtrekken van een stuk van de tegenstander.
    52. Focus niet op één sector van het bestuur. Bekijk het hele bord.
    53. Schrijf eerst uw zet op voordat u die zet doet, als dat helpt.
    54. Probeer schaakpuzzels op te lossen met diagrammen uit boeken en tijdschriften.
    55. Het is minder waarschijnlijk dat een tegenstander voorbereid is op ongebruikelijke openingen.
    56. Herkennen van de transpositie van zetten uit het hoofdlijnspel.
    57. Let op je tijd en vermijd tijdproblemen.
    58. Bisschoppen zijn meer waard dan ridders, behalve wanneer ze vastgepind zijn.
    59. Een paard werkt beter met een loper dan een ander paard.
    60. Het is meestal een goed idee om in te ruilen voor een pionnen-eindspel.
    61. Heb vertrouwen in je spel.
    62. Speel in zoveel mogelijk beoordeelde evenementen.
    63. Probeer pas na de wedstrijd naar de beoordeling van je tegenstander te kijken.
    64. Speel altijd voor winst

     

     

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.